Gevangenis Gent

2012Jaarverslag ‘hulp- endienstverlening aan gedetineerden’Gevangenis Gent

2InhoudstafelInhoudstafel ........................................................................................................................... 2Lijst met afkortingen .............................................................................................................. 3Voorwoord ............................................................................................................................. 4Inleiding ................................................................................................................................. 5Hoofdstuk 1: Situering van de gevangenis ............................................................................. 6Hoofdstuk 2: Samenwerkingsmodellen en organisatievormen voor de uitbouw van eenkwalitatief aanbod (strategie 3) .............................................................................................111. Overlegstructuur ........................................................................................................112. Eenmalige overlegmomenten ....................................................................................153. Bovenlokaal relevant overleg .....................................................................................164. Dienst Sociaal-Cultureel Werk (DSCW) of culturele dienst.........................................175. Samenwerkingsovereenkomsten ...............................................................................186. Het GedetineerdenOpvolgSysteem (GOS) ................................................................187. Functies en organisaties ............................................................................................198. Werkinstrumenten ......................................................................................................229. Financieel ..................................................................................................................23Hoofdstuk 3: uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 1) .............................................241. Welzijn .......................................................................................................................242. Gezondheid ...............................................................................................................373. Onderwijs ...................................................................................................................394. Tewerkstelling ............................................................................................................435. Sport ..........................................................................................................................436. Cultuur .......................................................................................................................457. Gentse Feesten en Eindejaarsfeesten .......................................................................508. Algemene tendensen .................................................................................................50Hoofdstuk 4: profilering van het hulp- en dienstverleningsaanbod (strategie 2) ....................521. Vragen, noden en behoeften detecteren (signaalfunctie) ...........................................522. Bekendmaken van het aanbod ..................................................................................523. De oasemap ..............................................................................................................544. De dag van de ….......................................................................................................54Hoofdstuk 5: verkrijgen vergroten van het draagvlak (strategie 4) ........................................551. Bij de Vlaamse Gemeenschapsactoren .....................................................................552. Bij de Justitieactor ......................................................................................................553. Bij de bredere samenleving........................................................................................56Hoofdstuk 6: een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid (strategie 5) ..............................581. Introductieprocedure ..................................................................................................582. Vertegenwoordiging t.o.v. de gevangenisdirectie .......................................................583. Infrastructurele en logistieke faciliteiten .....................................................................584. Vorming .....................................................................................................................595. Internationaal .............................................................................................................606. Intervisie/supervisie ...................................................................................................607. Permanent informeren ...............................................................................................608. Deelname aan overleg ...............................................................................................609. Activiteiten FIDES (sociale vereniging personeel gevangenis Gent) .........................60Hoofdstuk 7: algemene conclusie .........................................................................................61jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

3Lijst met afkortingenADL = Activiteiten Dagelijks LevenBIS = Begeleid Individueel StuderenCAP = Centraal AanmeldingspuntCAW = Centrum voor Algemeen WelzijnswerkCBE = Centrum voor BasiseducatieCBM = Commissie ter Bescherming van de MaatschappijCGG = Centrum Geestelijke GezondheidszorgCORT = Coördinatieteam (hulp- en dienstverlening aan gedetineerden)CVO = Centrum voor VolwassenenonderwijsDRA = De Rode AntracietDSCW = Dienst Sociaal-Cultureel WerkDSO = Directe sociale omgevingET = Elektronisch ToezichtFOD = Federale OverheidsdienstFROS Amateursportfederatie = Federatie voor Recreatie en OmnisportGBib = GevangenisbibliotheekGOS = Gedetineerden-opvolgsysteemGPA = Gemeenschappelijk Plan van AanpakICT = Informatie- en CommunicatietechnologieJWW = Justitieel WelzijnswerkKISP = Katholiek Instituut voor Sociale PromotieMO = Ministeriële OmzendbriefMSOC = Medisch Sociaal OpvangcentrumNT2 = Nederlands Tweede TaalOLC = Open LeercentrumOO = OrganisatieondersteunerPBA = Penitentiair Bewakings-assistentPCVO = Provinciaal Centrum voor VolwassenenonderwijsPMD = Planningsteam Maatschappelijke DienstverleningP&O = Personeel en OrganisatiePSD = Psychosociale DienstTB = TrajectbegeleiderSAW = Steunpunt Algemeen WelzijnswerkSURB = StrafuitvoeringsrechtbankVAPH = Vlaams Agentschap voor Personen met een HandicapVCOK = Vormingscentrum Opvoeding en KinderopvangVDAB = Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en BeroepsopleidingVLABUS = Vlaams Bureau voor SportbegeleidingVMG = Vorming voor Mensen met een verstandelijke beperkingVocvo = Vlaams Ondersteuningscentrum voor het VolwassenenonderwijsVSPW = Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch WerkVVBV = Vlaamse Vereniging Behandelingscentra VerslaafdenzorgVTE = Voltijds EquivalentWEVO = Werkgroep Vorming en Ondersteuningjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

4VoorwoordHet jaarrapport is het zesde op rij sinds het strategisch plan hulp- en dienstverlening aangedetineerden startte in de gevangenis van Gent. Het is opnieuw het resultaat van de inbrengvan een hele reeks organisaties en medewerkers vanuit Vlaamse Gemeenschap, Justitie enandere partners. Het rapport is in de eerste plaats een erkenning van de inspanningen diedagelijks geleverd worden om de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden van degevangenis Gent mogelijk te maken en dit vanuit een bijzonder goede samenwerking tussenhet penitentiair personeel en de vele medewerkers aan de hulp- en dienstverlening. Het isdeze goede samenwerking en het wederzijds respect voor elkanders opdracht die maken dater in de gevangenis van Gent veel mogelijk is. 2012 was ook het jaar waarin de gevangenis150 jaar bestond. Vanuit de hulp- en dienstverlening werd op verschillende wijzenmeegewerkt aan dit feestjaar.Koenraad Polflietjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

6Hoofdstuk 1: Situering van de gevangenisDe gevangenis te Gent dateert van 1862. Ze werd opgericht naast de toenmalige CentraleGevangenis aan de Coupure die met capaciteitstekort had af te rekenen en kreeg de functievan Verzekeringshuis om de verdachten, beschuldigden en correctioneel veroordeelden in op tenemen. De crimineel veroordeelden, de landlopers en de bedelaars bleven in de centralegevangenis.De architect van de nieuwe gevangenis, Francis Derre, inspireerde zich voor het ontwerp vandit Maison de Sûreté Civile et Militaire Cellulaire op het model van Pentonville (Noord-Londen,1842). Het stervormig complex werd ingeplant op een terrein met de vorm van eenonregelmatige negenhoek, en kostte 1.030.000 goudfrank. De bouw ervan duurde van 1858 tot1862. In 1893 werd de naam van het verzekeringshuis officieel gewijzigd in Hulpgevangenis(Prison Secondaire). In 1935, bij de sluiting en het slopen van de Centrale Gevangenis, werd deHulpgevangenis omgedoopt tot Rijksgevangenis.De gevangenis te Gent is een stervormige cel-gevangenis, in België het Ducpétiaux-modelgenoemd naar Edouard Ducpétiaux 1 , de eerste leidende ambtenaar van het Belgischgevangeniswezen.De gevangenis te Gent heeft een meervoudige bestemming en is van het gesloten type 2 . Zebestaat uit een mannen- en een vrouwenafdeling. De gevangenis heeft volgende functies:ARRESTHUISSTRAFHUISPSYCHIATRISCHEANNEXE(Mannen)Beklaagden uit het gerechtelijk arrondissement Gent (mannen envrouwen) en Dendermonde en Oudenaarde (enkel vrouwen)Beklaagden uit Brugge, Ieper, Oudenaarde en Dendermonde diein beroep moeten verschijnen voor het Hof van Beroep te GentBeschuldigden die moeten verschijnen voor het Hof van Assisenvan Oost-VlaanderenVeroordeelden die op aanduiding van het Directoraat-generaalEPI hun straf te Gent dienen uit te boeten.Voor vrouwen veroordeeld tot criminele straffen of op aanduidingvan het Directoraat-generaal EPI.Voor in-observatie-gestelden en geïnterneerden die wachten ophet verschijnen voor de Commissie tot Bescherming van deMaatschappij te Gent.1 Ducpétiaux ijverde na 1830 voor een grondige hervorming van de gevangenissen. Onder zijn impulswerden in de 19e eeuw meer dan 20 cel-gevangenissen gebouwd. Met deze nieuwe modellenrealiseerde hij gescheiden afdelingen voor mannen en vrouwen, voor minderjarigen en volwassenenen voerde hij het strikte onderscheid tussen beklaagden en veroordeelden in. Hij richtte bibliothekenop in elke gevangenis en zorgde voor de aanwezigheid van aalmoezeniers en onderwijzers. Hij liet deoverplaatsing van gedetineerden gebeuren door middel van celwagens. Zijn gevangenisconcept wasgebaseerd op de idee dat de eenzame opsluiting de morele verbetering van de criminele mens konbewerkstelligen. Ducpétiaux had zich hiervoor geïnspireerd op het model van de Quakers inPhiladelphia (1778) in de Staat Pennsylvania. Deze puriteinse sekte zocht de oorzaak van decriminaliteit in het verbreken door de mens van de relatie met God. Om die relatie te herstellen en zichte verbeteren werd hij best eenzaam in een cel opgesloten. Thans zijn deze ideeën achterhaald enhanteert men het principe van verblijf in de cel gedurende de nacht, gecombineerd met zoveelmogelijk activiteiten in gemeenschap overdag. Het Ducpétiaux-model heeft ook bepaalde kenmerkenvan het Panopticon van Jeremiah Bentham, een 18e eeuwse Engelse filosoof. In het Panopticonwordt het economisch principe gehuldigd dat één persoon vanuit één centraal punt alles moet kunnenzien zonder zelf gezien te worden.2 Gesloten inrichtingen: inrichtingen met uitgebreide veiligheidsvoorzieningen (hoge muren, tralies,prikkeldraad, detectieapparatuur enz.) Dit type vormt de meerderheid binnen het Belgischgevangenispark.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

7ANDERECATEGORIEËNPassanten, niet-definitief veroordeelden, kort gestraften,vreemdelingen die wachten op een beslissing van de DienstVreemdelingenzaken, nadat ze voor Justitie hebben voldaan.De capaciteit 3 bedraagt in totaal 292 plaatsen en 12 plaatsen voor gedetineerden onder hetregime beperkte detentie. De mannenafdeling kent 244 plaatsen, de vrouwenafdeling 48plaatsen.In 2012 was er een gemiddelde bevolking van 434,7 gedetineerden. Dit betekent dat er eengemiddelde overbevolking was van 48,8 %. De gemiddelde mannenbevolking bedroeg 377,8gedetineerden, wat neerkomt op een gemiddelde overbevolking van 54,8 %. De gemiddeldevrouwenbevolking bedroeg 56,9 gedetineerden, wat neerkomt op een gemiddeldeoverbevolking van 18,5 %.Gent werd in 2012 ook voor het eerst geconfronteerd met een structurele overbevolking dieboven de 400 gedetineerden reikte. Op bepaalde dagen bedroeg het aantal gedetineerden omen bij de 500 gedetineerden. Onderstaande tabel toont aan dat er een lineaire trend is in deoverbevolking.De vrouwenafdeling werd in 2012 voor het eerst geconfronteerd met een structureleoverbevolking. Een reden hiervan was dat de vrouwelijke geïnterneerden bleven zitten in Gent.Gent heeft geen psychiatrische annexe voor vrouwen. Dit gaf een grote druk op de werking vande vrouwenafdeling. De gevangenis van Brugge heeft een tijd geen vrouwelijke geïnterneerdenaanvaard omdat hun sectie volzet was.500evolutie bevolking gevangenis Gent450aantal gedetineerden40035030025020015010050mannenvrouwentotaalcapaciteit Mcapaciteit Vcapaciteit totLineair (mannen)Lineair (vrouwen)Lineair (totaal)0199519961997199819992000200120022003200420052006200720082009201020112012(cfr. bijlage blz. 154)In 2012 werden 721 personen in vrijheid gesteld; 244 werden vrijgelaten onder elektronischtoezicht.3 De theoretische capaciteit wordt bekomen door de oppervlakte van de cellen in acht te nemen: tot 8m² voor 1 persoon; tot 16 m² voor 2 personen; boven 16 m² voor 3 à 4 personen.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

8Opgedeeld per categorie zag de gemiddelde dag-bevolking er als volgt uit:Categorie (gemiddeld voor 2012) aantal %Beklaagden en niet definitief veroordeelden 172,3 39,6%Veroordeelden 146,7 33,7%Geïnterneerden 111,1 25,6%Andere 4,6 1,1%434,7 100%De gevangenis is gebouwd volgens een stervormig model met een centraalcontrolecentrum waarop 4 vleugels met cellen en een administratieve gang zijn ingeplant.Drie vleugels vormen de mannenafdeling en bestaan elk uit drie bouwlagen met cellen van 8m² groot. De vierde vleugel vormt de vrouwenafdeling met een gelijkvloerse gang metnutsvoorzieningen en twee bouwlagen cellen. De gelijkvloerse gang vormde tot 1984 hetklooster van een zusterorde.Legende:1. Voorkoer2. Wandeling vrouwen3. koer B4. Wandeling mannen5. Werkplaats6. Goedereningang7. Refter personeel8. Inrijsas werkplaats9. Onderzoekseenheid10. Cellenvleugelmannen C11. Cellenvleugelmannen B12. Cellenvleugelmannen A13. Administratiefgedeelte14. Veilige inkom15. Open centrum.Behalve de cellen beschikt de gevangenis nog over de volgende accommodatie.-Voor de arbeid: 4 werkplaatsen voor licht-industriële arbeid in de mannenafdeling (ca. 115plaatsen), 1 werkplaats voor geïnterneerden (ca. 15 à 20 plaatsen) en 75 plaatsen voorhuishoudelijke arbeid. Op de vrouwenafdeling is er 1 werkplaats voor 20 plaatsen en 8plaatsen voor huishoudelijke arbeid.-Voor het bezoek: een ruime bezoekzaal met compartimenten (40 tafels), een unit metindividuele bezoekcellen met glazen tussenwand (10), een complex met 9 bezoekkamersvoor ongestoord bezoek en een aparte bezoekzaal speciaal ingericht voor het kinderbezoeken een aangepaste speelruimte op de wandeling van de vrouwenafdeling.-Voor de wandeling: 1 gemeenschappelijke wandeling met sportveld voor minivoetbal envolleybal, gymnastiekrekken, tafeltennistafels; 1 sportwandeling met terrein voor balspelenen openluchtfitnesstoestellen, 1 wandelplaats op de vrouwenafdeling met groenaanleg; 5individuele wandelplaatsen bij de mannen en 1 bij de vrouwen.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

9-Voor het onthaal: een fouilleer- en ontvangstunit, een access-controle eenheid en eenfotografie- en dactyloscopielokaal.-Voor de technische dienst: een onderhoudsatelier en magazijnen.-Voor de huishoudelijke diensten: een grootkeuken, een douche-unit op iedere vleugel,een kleedkamer, een wasserij en diverse magazijnen voor voeding, kledij en kantine.-Voor de erediensten: een kapel.-Voor de medische sector: een medisch kabinet, een tandartskabinet en een apotheek.-Voor de administratieve diensten en de commissies: burelen voor de griffie, hetsecretariaat en de boekhouding en vergaderruimtes. In 2012 werd de voormaligeambtswoning in gebruik genomen. Het personeelssecretariaat, de preventieconsulent enarbeidsgeneesheer werden daar ondergebracht.-Voor het penitentiair personeel: een personeelsrefter, 3 slaapkamers, een bureau opiedere sectie en een vergaderzaal.-Voor PSD en zorgteam: burelen voor de PSD- en zorgteamleden en een zorg-zaal.-De hulp- en dienstverlening van de Vlaamse Gemeenschap beschikt voer 5 polyvalenteruimtes voor vorming en onderwijs, 1 computerlokaal, een bibliotheek, een cinemazaal met200 zitplaatsen, 4 gespreksruimtes voor individuele hulp- en dienstverlening op demannenafdeling en 1 gespreksruimte op de vrouwenafdeling, een fitnessruimte, eensportkoer, een gemeenschappelijke ruimte met bureau voor de Vlaamse beleidsmedewerkeren de onderwijscoördinator en 6 standplaatsen op locatie van de gevangenisbibliotheek.Het actuele personeelskader van de gevangenis te Gent ziet wat justitie betreft er als volgt uit.GROEPDIENSTAANTALPERSONEELSLEDEN FTEDIRECTIE 5 4,8ADMINISTRATIE 26 22,51Boekhouding 6 5,4Secretariaat Commissie terBescherming van de Maatschappij 4 3,50Griffie 11 9,7P&O 5 4,56PSYCHOSOCIALEDIENST 13 11,57Psychologen 7 6,46Maatschappelijk assistenten 5 4,16Adminstratief assistent 1 0,95MEDISCHE DIENST 13 7Interims en zelfstandigen 7 3Verpleegkundigen 6 4ZORGTEAM 9 6,2Interims en zelfstandigen 5 2,5Ergotherapeut, maatschappelijkassistent, opvoeder, psycholoog 4 3,7BEWAKING 216 194,5Penitentiair assistent 7 6,2Penitentiair bewakingsassistentploegchef 29 27,69Penitentiair bewakingsassistent 172 153,05Technisch kader 8 7,6TOTAAL 282 246,58jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

10De gevangenis Gent werd in 2012 vijfmaal 4 geconfronteerd met een staking. Degevangenisbibliotheek werd ten gevolge van een beslissing van het Basisoverlegcomité(BOC) niet toegankelijk van 25 juni tot en met 5 augustus.De gevangenis vierde in 2012 haar 150-jarig bestaan. Er werden tal van activiteitengeorganiseerd voor gedetineerden, personeel en het brede publiek.Het feestjaar opende met een speciale nieuwjaarsreceptie en de voorstelling van het boek‘150 jaar Nieuwewandeling’ op 7 januari. Van 4 tot en met 19 februari werd in de voormaligeambtswoning een grootse tentoonstelling gehouden waar de geschiedenis en het dagelijksleven in de gevangenis uitgebeeld werd.Naast het feestgebeuren werd er ook stilgestaan bij de dagdagelijkse praktijk die vaakdramatische kanten kent. Daarom werd er een studiedag over zelfmoordpreventiegeorganiseerd op 16 februariGent fietste de Ronde van Vlaanderen. Gedetineerden deden dit op rollen, het personeel opde baan. De gedetineerden werden begeleid door Iljo Keisse en Frank Hoste en fietsten voorhet goede doel (de sociale kruidenier).Er was ook een galavoetbaltornooi tussen de gevangenis, de politie, de brandweer, deVlaamse Gemeenschap, de balie en de gevangenis Oudenaarde. Op 16 juni was er destudiedag over 10 jaar ontgrendeld in de gevangenis en de gevangenis deed ook mee aanopen monumentendag op 9 september.Op 14 oktober werd de nieuwe film ‘Caesar Must Die’ van de Italiaanse broers en regisseursPaolo en Vittorio Taviani getoond binnen het programma van het Internationaal Filmfestivalvan Vlaanderen.Het feestjaar rondde af met de muziektheatervoorstelling ‘Een nieuwe wandeling’ vanVictoria Deluxe.Voor het personeel en hun familie werd er een familiedag georganiseerd, was er een busreisnaar Luxemburg en waren er 2 opendeurdagen.4 Stakingen op 30 januari, 11 juni, 21 juni, 14 september en 14 november.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

11Hoofdstuk 2: Samenwerkingsmodellen en organisatievormen voorde uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 3)Om een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod te realiseren in de gevangenissen vanuitde Vlaamse Gemeenschap, is er nood aan het ontwikkelen en implementeren vansamenwerkingsmodellen en organisatievormen. Hierbij is er aanhoudend aandacht voor degrootst mogelijke efficiëntie en effectiviteit van een integrale hulp- en dienstverlening. Erwordt tevens gestreefd de samenwerkings- en overlegstructuren zo transparant mogelijk temaken.1. Overlegstructuur 5DirectieoverlegJustitie-VGBeleidsoverlegh&dVlaamsdirectieoverlegWG focus opinhoudWG focus opsamenwerkingWG focus opondersteuningVoorrapportCORT1.1. Basisoverleg- Coördinatieteam hulp- en dienstverlening aan gedetineerden (CORT): Het CORTwerd opgestart op 19 maart 2008. Na een interne evaluatie in 2011 werd het teamgereorganiseerd. De frequentie van het overleg werd opgedreven en desamenstelling werd verfijnd. Het CORT kwam in 2012 tweewekelijks samen. HetCORT heeft tot doel via gezamenlijk overleg, het maken van afspraken en hetontwikkelen van methodieken en instrumenten, in te staan voor een maximaleafstemming van de (praktische) coördinatie, organisatie en ondersteuning van dehulp- en dienstverleningsactiviteiten aan gedetineerden van de gevangenis Gentzodat dit de efficiëntie, de kwaliteit en de resultaatgerichtheid van de (samen)werkingten goede komt. Het CORT is samengesteld uit de medewerkers die eencoördinerende rol hebben. Het CORT kwam in 2012 19 keer samen. Op 3 april gingde eerste CORTDAG door met als doel teamversterkend te werken en bepaaldeorganisatie-aspecten (bv. permanentie) door te praten.- Directieoverleg Vlaamse Gemeenschap-Justitie: dit overleg vindt plaats met deVlaamse beleidsmedewerker en de voltallige gevangenisdirectie en komt normaaltweemaal per jaar samen met als doel het (globale of domein-specifieke) hulp- en5 Voor overzicht zie ook bijlage blz. 155.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

12dienstverleningsbeleid t.a.v. gedetineerden te bespreken. In 2012 ging dit overlegeenmaal door.- Vlaams directieoverleg: De verantwoordelijken van de hulp- en dienstverlenendeorganisaties met een permanente opdracht (CAW, Centrum OBRA, VDAB, CGGEclips, Stedelijke Openbare Bibliotheek, De Rode Antraciet, ConsortiumVolwassenenonderwijs) komen tweemaal per jaar samen in het kader van debespreking van beleidsontwikkelingen op Vlaams niveau. In 2012 ging er bijzondereaandacht naar het ontwerp van decreet over de organisatie van de hulp- endienstverlening. Het overleg kwam eenmaal samen en werd hervormd naar hetbeleidsoverleg hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Aan dit overlegneemt ook de gevangenisdirectie deel en heeft tot doel te werken aan een beleid opde hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Het beleidsoverleg kwam in 2012voor de eerste maal samen ter gelegenheid van 5 jaar strategisch plan Gent. Er werdeen analyse gepresenteerd van de evolutie van de hulp- en dienstverlening over vijfjaar. Daaruit bleek dat er heel wat gerealiseerd is geweest, zowel op vlak van aanbod(in breedte en diepte), organisatie (efficiëntie) en het creëren van gunstigewerkomstandigheden (faciliterend).1.2. Werkgroepen met focus op inhoud- Werkgroep sport: deze werkgroep had de initiële opdracht om een actieplan sportuit te schrijven voor de periode 2011-2013. De werkgroep staat nu in voor de verdereopvolging van het actieplan en van de sportactiviteiten. De werkgroep issamengesteld uit de sportfunctionaris van DRA, de Vlaamse beleidsmedewerker, decoördinator van het project Ontgrendeld van het centrum Obra, de kinesitherapeutvan het zorgteam, een pba en een vertegenwoordiging van de gevangenisdirectie.De werkgroep kwam in 2012 vier keer samen.- Werkgroep onderwijs: In juni 2009 werd de werkgroep onderwijs voorgedetineerden opgericht in de gevangenis, deze werkgroep wordt voorgezeten doorde onderwijscoördinator en is samengesteld uit een aantal relevante actorenbetrokken bij onderwijs voor gedetineerden: de beleidsmedewerker van de Vlaamseoverheid, een trajectbegeleider van JWW, een VDAB-consulent en iemand van degevangenisdirectie... De werkgroep heeft tot doel een behoefte-dekkend enaangepast onderwijsaanbod (in samenwerking met CVO’s, CBE, afstandsonderwijs)uit te bouwen, specifiek voor de Gentse gevangenis. Hiervoor werd een actieplanonderwijs opgemaakt dat geïmplementeerd wordt vanaf het schooljaar 2010-2011. In2012 is de werkgroep slechts twee keer samengekomen voor de evaluatie van hetvoorbije schooljaar en de programmatie van het komende schooljaar. Er werd beslistom de werkgroep in de toekomst enkel bijeen te roepen indien er een plan dientopgemaakt te worden.- Werkgroep ‘geestelijke gezondheidszorg’: deze werkgroep werd opgericht op 11september 2008 en had tot doel een operationeel plan en samenwerkingsakkoord opte stellen en te ondertekenen door alle partners over de inzet van de geestelijkegezondheidszorg t.b.v. de gedetineerden van de gevangenis Gent conform derichtlijnen uit de MO van 29 juli 2008. De werkgroep is samengesteld uitmedewerkers van het CGG, justitieel welzijnswerk, PSD, zorgteam, centrum Obra,het VVBV, de levensbeschouwelijke dienstverlening, de gevangenisdirectie en deVlaamse beleidsmedewerker. Nadien kreeg de werkgroep de opdracht om hetaanbod aan geestelijke gezondheidszorg verder op te volgen en te evalueren. In hetnajaar werd deze werkgroep stopgezet. De werkgroep kwam in 2012 eenmaalsamen. De opvolging en evaluatie van de geestelijke gezondheidszorg zal in hetvervolg besproken worden op een (thema)CORT of een vierhoeksoverleg.- Stuurgroep gevangenisbibliotheek: de stuurgroep is er gekomen naar aanleidingvan de opmaak van de afsprakennota in het kader van het convenant tussen deVlaamse overheid en de stad Gent. De stuurgroep is samengesteld uit dejaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

13beleidsmedewerker en uit vertegenwoordigers van de Openbare Bibliotheek, deprovincie en de gevangenisdirectie en heeft tot doel de realisatie van deafsprakennota en de werking van de gevangenisbibliotheek op te volgen, teevalueren en bij te sturen. De stuurgroep kwam in 2012 tweemaal samen.- Werkgroep Feesten: Deze werkgroep heeft tot doel om 2 feestperiodes (GentseFeesten en eindejaarsfeesten) voor te bereiden en te evalueren. De werkgroep issamengesteld uit de beleidsmedewerker en uit vertegenwoordigers van de cultureledienst, van het zorgteam, van de diverse vleugels, van het team veilige inkom en vande gevangenisdirectie. De werkgroep Feesten kwam in 2012 twee keer samen.1.3. Werkgroepen met focus op samenwerking- Vierhoeksoverleg: dit overleg is samengesteld uit vertegenwoordigers van TB, PSD,zorgteam en het centrum OBRA. Het vindt driemaandelijks plaats en heeft tot doelstructurele thema’s te bespreken en samenwerkingsafspraken te maken tussen devier diensten. De PSD- en zorgteamdirecteur nemen deel aan het overleg. Debeleidsmedewerker van de Vlaamse overheid zit dit overleg voor. Deze werkgroepwerd in 2012 tijdelijk on hold gezet om eerst bepaalde team-specifieke processen afte werken.- Cliëntoverleg: dit vindt plaats tussen het betrokken TB- en PSD-lid. Wanneer hetgaat over geïnterneerden dan kan het overleg ook plaatsvinden met een zorgteamliden/of OBRA-medewerker. Ook de VDAB-consulent, de CGG-therapeut of elke andererelevante actor kan bij dit cliëntoverleg aansluiten. Elke actor in het netwerk rond decliënt kan dergelijk overleg aanvragen.- Overleg psychologen CGG Eclips, Zorgteam en Centrum OBRA: Maandelijksoverleg op casusniveau in functie van het afstemmen van zorg voor cliënten.Schriftelijke toestemming van cliënten is hiervoor vereist.- Overleg samenwerking hulp- en dienstverlening – penitentiaire beambten:Halfjaarlijks vindt een overleg plaats tussen een uitgebreide delegatie penitentiairebeambten en de leden van het CORT over de samenwerking inzake de hulp- endienstverleners. Dit overleg levert een belangrijke bijdrage voor het creëren vandraagvlak voor de hulp- en dienstverlening. Dit overleg ging tweemaal door.- Overleg samenwerking doelgroep geïnterneerden: deze werkgroep werd in 2011opgericht op vraag van de diverse actoren die met deze doelgroep werken, enerzijdsomwille van de specifieke kenmerken van de doelgroep en anderzijds omwille van denood aan afstemming van de diverse werkingen. De werkgroep ging in 2012 driemaaldoor. Het overleg tussen de psychologen van CGG Eclips, Zorgteam en CentrumOBRA is een resultaat van deze werkgroep. De werkgroep zal in 2013 nietgecontinueerd worden.1.4. Werkgroepen met focus op ondersteuning- Kwartaaloverleg: Dit overleg ging voor het eerst door in 2010 en komt eenmaal perkwartaal samen. Het kwartaaloverleg bespreekt de ingediende begrotingsvoorstellenvan de diverse partners en maakt de definitieve begroting op. Ze bekijkt de financiëleafrekening van het steunfonds voor de hele hulp- en dienstverlening en de activiteitenvan het zorgteam en voert een begrotingscontrole uit. Het kwartaaloverleg wordtvoorgezeten door de beleidsmedewerker.- Werkgroep be-pro-ma (bekendmaking, profilering en materiaalbeheer): Dezewerkgroep heeft de taak gekregen om een voorstel uit te werken om debekendmaking van de hulp- en dienstverlening op een efficiënte wijze te organiseren,de hulp- en dienstverlening van de Vlaamse Gemeenschap te profileren en eensysteem uit te werken voor het collectief beheer van materialen die aangewendkunnen worden voor de hulp- en dienstverlening. In 2012 realiseerde de werkgroepjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

14het onderdeel over de hulp- en dienstverlening voor de tentoonstelling in het kadervan 150 jaar gevangenis Gent.- Lerarenoverleg: is samengesteld uit alle leerkrachten volwassenenonderwijs ondervoorzitterschap van de onderwijscoördinator en heeft tot doel om de leerkrachten teondersteunen in hun opdracht in de gevangenis, dit vooral door middel vaninformatieverstrekking en ervaringsuitwisseling. Het lerarenoverleg gaat vijfmaal perjaar door.- Sportmonitorenoverleg: is samengesteld uit alle sportmonitoren ondervoorzitterschap van de sportfunctionaris en heeft tot doel om de sportmonitoren teondersteunen in hun opdracht in de gevangenis, dit vooral d.m.v.informatieverstrekking en ervaringsuitwisseling. Het sportmonitorenoverleg gaatdriemaal per jaar door.- Crea-werkersoverleg: is samengesteld uit alle particuliere crea-werkers ondervoorzitterschap van een pba en heeft tot doel om de creawerkers te ondersteunen inhun opdracht in de gevangenis, dit vooral door middel van informatieverstrekking enervaringsuitwisseling. Het crea-werkersoverleg gaat driemaal per jaar door.- Overleg centrum OBRA en zorgteam: dit overleg gaat wekelijks door waarbijindividuele cliëntdossiers worden besproken, algemene informatie wordt uitgewisselden afspraken worden gemaakt over de aan de doelgroep aangebodendienstverlening.- GOS-comité: De opstart van de werking van het GedetineerdenOpvolgSysteemnoodzaakte een overlegforum waar de technische ontwikkelingen werdenmeegedeeld en besproken, waar de oplijsting gebeurde van de knelpunten in hetgebruik van het systeem en waar afspraken werden gemaakt over de toepassing. HetGOS-comité is samengesteld uit de beleidsmedewerker, de onderwijscoördinator, deGOS-verantwoordelijke (trajectbegeleider van JWW), de organisatieondersteuners ende co-teambegeleider van JWW. Dit comité kwam in 2012 vier keer samen. Hetcomité organiseert een jaarlijkse GOS-dag voor de oo-verwante functies, heeft eenGOS-monitor ontwikkeld en houdt een lokale GOS-boom actueel.- Werkgroep introductie: deze werkgroep werkt de ‘wegwijzer voor de hulp- endienstverlener’ verder uit en actualiseert deze wanneer nodig. De wegwijzer beschrijftde afspraken, regels, gebruiken en procedures die voor de hulp- en dienstverlenerrelevant zijn.1.5. Overleg van de gevangenis waarbij aangesloten wordt- Voorrapport directie: de directie komt werk-dagelijks samen om regime-, personeelenandere onderwerpen te bespreken. Een vertegenwoordiging van de penitentiaireassistenten is hierbij ook aanwezig. De Vlaamse beleidsmedewerker neemt deel aanhet voorrapport. Zijn rol is vooral relevante informatie mee te delen, nieuweinitiatieven aan te kondigen en goedkeuring te krijgen over penitentiairetussenkomsten in de hulp- en dienstverlening.- Teamleiders-vergadering: De gevangenis kent verschillende teams (bv. team veiligeinkom, team vleugel A). Elke team wordt aangestuurd door een teamleider. Dezeteamleiders vergaderen driemaandelijks. Beurtelings wordt er vergaderd met enzonder directie. De beleidsmedewerker van de Vlaamse overheid sluit aan op ditoverleg om hulp- en dienstverleningsthema’s te bespreken.- Stuurgroep drugs: de stuurgroep is een initiatief van de FOD Justitie (cfr. M.O. 1785van 18 juli 2006) en is samengesteld uit vertegenwoordigers van directie, PSD,zorgteam, medische dienst, penitentiaire beambten, JWW en de drughulpverlening.De stuurgroep kwam in 2012 eenmaal samen.- Stuurgroep Suïcidepreventie: de stuurgroep van het Meldpunt Suïcidepreventie, destuurgroep organiseert vorming en supervisie voor het Meldpunt Suïcidepreventie enheeft de studiedag Suïcidepreventie uitgewerkt. Vanuit Vlaamse Gemeenschapneemt het CGG Eclips deel aan deze stuurgroep.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

151.6. Ander structureel overleg- Overleg teambegeleider JWW-beleidsmedewerker: de inzet en werking van hetJWW, de onderlinge samenwerking met de Vlaamse beleidsmedewerker, met anderehulp- en dienstverlenende organisaties en met de diensten van de gevangenisworden maandelijks besproken. Het CAW Artevelde en de Vlaamsebeleidsmedewerker dienen een tweejaarlijks Gezamenlijk Plan van Aanpak (GPA) terealiseren.- Werkgroep GPA: deze werkgroep staat in voor de realisatie van de doelstellingen 6zoals bepaald in het GPA 2011-2013. In het kader van de verlenging van de looptijdvan het actieplan werden de doelstellingen behouden met aanpassing van de actiesen timing. De werkgroep kwam 5 keer samen.- Overleg verantwoordelijken hulp- en dienstverleningsorganisatiesbeleidsmedewerker:minstens jaarlijks gaat een overleg door met deverantwoordelijken van een structurele partner om de opdracht van de partner en deonderlinge samenwerking te bespreken (consortium Volwassenenonderwijs, VDAB,centrum OBRA, De Rode Antraciet, Stedelijke Openbare Bibliotheek, CGG Eclips)- Overlegforum juridische begeleiding Lokaal Sociaal Beleid (LSB) – exgedetineerdin Gent : Het voorbereiden en opvolgen van het lokaal sociaal beleidbetreffende de cluster juridische begeleiding. Het initiatief ex-gedetineerd in Gentwerd in 2012 stopgezet. Het mandaat van de stafmedewerker van het stad Gent omhierin te investeren werd niet verlengd.- Het overleg met de directies van de CVO’s en het CBE (met een aanbod in degevangenis) verloopt vooral via de Algemene Vergadering en Raad van Bestuur vanhet consortium. Hier worden terugmeldingen gedaan over het lopende aanbod, wordtde betrokkenheid levendig gehouden en wordt de continuering van het aanbod of vannieuwe aanvragen besproken. Met verschillende aanbodverstrekkers (het HvN, CBE,vrijwilligers …) wordt minimum 1 keer per jaar een extra overlegmoment gepland. Ditwordt opgenomen door de onderwijscoördinator.- Overleg op initiatief van het VCOK met het JWW, DRA, de beleidsmedewerker enUG-sociale agogiek over een toepassing van het concept ‘ouders alsonderzoekers’ in de gevangenis van Gent. Gedetineerde ouders zouden onderbegeleiding in debat gaan over hun ouderschap vanuit de gevangenis met als doel totaanbevelingen te komen. In 2012 gingen 2 voorbereidende vergaderingen door (6juni en 24 september).- Werkgroep ik-kom-pas-vrij gids: op initiatief van het CAW Artevelde-JWW zal dezegids geactualiseerd worden, uitgebreid worden met een hoofdstuk over ouderschapen herdrukt worden. De nieuwe versie wordt verwacht tegen midden 2013.2. Eenmalige overlegmomenten- Uit de stuurgroep Bouwbaan werd een overleg gevraagd met de Gentse gevangenis,o.a. met de detentieconsulent van VDAB. Men wil de mogelijkheden/belemmeringenvanuit detentie naar opleiding/tewerkstelling in de sector bouw in kaart te brengen.- Overleg tussen VDAB en CBM op 25 januari om een aantal onduidelijkheden in desamenwerking uit te klaren.- Contact met het opleidingscentrum Wondelgem op 5 april in functie van hetuitschrijven van gezochte competentieprofielen voor fatiken binnen de gevangenisGent.6 Doelstellingen GPA: 1) Tegen eind 2013 is er een evaluatiesysteem uitgewerkt voor het hulp- endienstverleningsaanbod aan gedetineerden in de gevangenis van Gent teneinde het hulp- endienstverleningsaanbod bij te sturen. 2) Tegen eind 2013 is er een systematische behoeftemeting bijgedetineerden verblijvende in de gevangenis van Gent en hun directe sociale omgeving teneinde het hulp- endienstverleningsaanbod bij te sturen.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

16- Op vraag van Compagnie De Sporen 7 nam de VDAB-consulent deel aan hunintervisie. Daar zij heel wat spontane aanmeldingen krijgen uit verschillendegevangenissen, was verduidelijking over gevangeniswezen, procedures, statuten enwerking VDAB wenselijk.- Deelname aan het Interlevensbeschouwlijk Overleg op 26 maart om de werking vande hulp- en dienstverlening te duiden aan de aalmoezeniers, islamconsulenten enmoreel consulenten.- Overleg tussen de CBM, Similes, het CAW Artevelde en de beleidsmedewerker op 16mei over het onderzoeken van mogelijkheden om vrijwilligers in te zetten voor debegeleiding van geïnterneerden bij uitgangsvergunning. In kader van de opname inde psychiatrische en andere voorzieningen is een vaak herhaaldelijk consult nodig.Hiervoor dient men naar de voorziening te gaan. Ook in het kader vanuitgangsvergunningen met een sociale finaliteit is een dergelijke begeleide uitgangnodig. Deze is echter niet structureel voorhanden.- Voorstelling van de familiewerking NOVI van het centrum OBRA op 16 mei.- Overleg met een vertegenwoordiging van de teams bezoek, veilige inkom, PA, hetJWW en de beleidsmedewerker op 4 juni met als doel samenwerkingsafspraken temaken over het kinderbezoek, de opvoedings-ondersteunende gesprekken en defamilieactiviteiten op zondag.3. Bovenlokaal relevant overleg- Provinciale toetsingsgroep CGG Eclips: deze groep is samengesteld uit dedirectie, de teamverantwoordelijke van het forensisch team en medewerkers van hetCGG Eclips, uit directieleden van de CGG’s op wiens werkingsgebied degevangenissen van Oudenaarde en Dendermonde liggen en uit de Vlaamsebeleidsmedewerkers van de gevangenissen van Oudenaarde, Dendermonde enGent. Bedoeling is om de penitentiaire en post-penitentiaire inzet te bespreken en tewaken over de verdeling van de middelen over de gevangenissen heen. Detoetsingsgroep kwam in 2012 tweemaal samen.- Overleg ambulante hulpverlening Gentse regio en Justitie: de samenwerkingtussen deze partners m.b.t. de voorbereiding op de invrijheidstelling en de opvolgingtijdens invrijheidstelling wordt op dit overleg besproken.- Provinciaal OO-overleg: Informatie en ervaringen delen, uitklaren vangemeenschappelijke doelen rond welzijn en de oo-rol. Zoeken naar financiëletussenkomsten voor het realiseren van het hulp- en dienstverleningsaanbod.- Overleg Forensische initiatieven: knowhow uitwisselen, afstellen van de visie enhet beleid tussen een aantal VAPH –voorzieningen voor geïnterneerden met eenhandicap (overleg tussen ortho-agogen/psychologen, coördinatoren enmaatschappelijke werkers) met oog op dienstverlening en het uitwisselen vanknelpunten om zo de eigen werking te optimaliseren.- Stuurgroep Internering VAPH: overleg tussen de directies van de VAPHvoorzieningen voor geïnterneerden met een handicap en debeleidsverantwoordelijken van het VAPH in kader van het uitstippelen van hetverdere beleid.- Werkgroep Forensische Zorg: Overlegplatform tussen alle coördinatoren van deVlaamse CGG met een gespecialiseerd forensisch team; aanwezigheid vanstafmedewerkers van de twee koepels van de CGG.- VOC: Op VOCVO komen alle Vlaamse onderwijscoördinatoren op regelmatige basissamen (VOC) om een Vlaams onderwijsbeleid in de gevangenissen uit te werken. Op29 en 30 maart was er een visie2daagse met alle Vlaamse onderwijscoördinatorendie uiteindelijk resulteerde in een actualisering van het Vlaams beleidsplan onderwijs7 Compagnie De Sporen: centrum voor arbeidszorg, arbeidstrajectbegeleiding en loopbaanbegeleidingvoor personen met een psychische problematiekjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

17aan gedetineerden. Om een aantal prioritaire strategische doelen verder uit tewerken en te realiseren zijn verschillende werkgroepen opgericht. Het consortiumneemt deel aan 3 van de 6 werkgroepen (leertrajectbegeleiding, digitalisering endata). Ook aan 1 extra werkgroep rond onderwijs voor geïnterneerden heeft deonderwijscoördinator deelgenomen. Daarnaast waren er ook nog 5 gewoneoverlegmomenten. Van 10 tem 13 november was er een werkbezoek aanverschillende gevangenissen in Noorwegen. (o.a. Halden).- Arrondissementele stuurgroep Gent Herstelbemiddeling: Opvolging vanherstelgerichte initiatieven in het arrondissement Gent, m.b.t. herstelgericht werken inde gevangenis, opvolging stand van zaken m.b.t. herstelfonds op niveau centralestuurgroep herstelfonds en onderzoek naar lokale mogelijkheden tot implementatieherstelfonds in gevangenis Gent.- Begeleidingsteam herstelbemiddeling: casusbespreking herstelbemiddeling(m.m.v. trajectbegeleider, slachtofferhulp, justitiehuis, bemiddelaars minderjarigen enburenbemiddelaar)- Provinciaal overleg Tele-onthaal: het provinciaal overleg werd in 2012 heropgestartmet als doel het aanbod van Tele-onthaal in de gevangenissen van Oost-Vlaanderenbeter bekend te maken, het aanbod te evalueren, de informatie voor de vrijwilligersover de diensten van de gevangenis te actualiseren en vaste contactpersonen voorelke gevangenis aan te duiden. Dit overleg ging door op 29 juni.- Provinciaal overleg sport: De beleidsmedewerkers en gevangenisdirectie van Gent,Oudenaarde en Dendermonde willen samen met De Rode Antraciet degemeenschappelijke noden op vlak van sport bespreken en gemeenschappelijkaanpakken. De Rode Antraciet zal hiertoe een actieplan opstellen. Het overleg gingdoor op 28 september.4. Dienst Sociaal-Cultureel Werk (DSCW) of culturele dienstDe ondersteunende organisatiestructuur voor de hulp- en dienstverlening in degevangenis van Gent is de Dienst Sociaal Cultureel Werk (DSCW) of ook nog deCulturele Dienst genoemd. Deze dienst staat vooral in voor de praktischeorganisatie van de meeste groepsactiviteiten en voor bepaalde basisdienstverleningaan gedetineerden. Initieel is deze dienst een samenwerkingsverband tussen degevangenis en het CAW Artevelde. Door de komst van het strategisch plan naar degevangenis van Gent kwamen er een aantal actoren bij die mede verantwoordelijkzijn voor de organisatie en coördinatie van de hulp- en dienstverlening aangedetineerden en dus deel uitmaken van het coördinerend samenwerkingsverband.Er deden zich ook heel wat verschuivingen voor in het takenpakket van deoorspronkelijke leden van de culturele dienst. Daarom is het noodzakelijk dat dezeorganisatiestructuur herbekeken en geformaliseerd wordt. Bovendien dient er ookafstemming gevonden te worden met andere diensten die zich ook hulp- endienstverlenend opstellen naar een specifieke doelgroep, zoals het zorgteam en delevensbeschouwelijke diensten. Samenwerkingsafspraken tussen deze dienstendringen zich verder op. Een eerste directieoverleg Justitie-Vlaamse Gemeenschapgaf reeds de aanzet tot een gefaseerde uitwerking van deze hertekening. In 2012 ishier verder aan gewerkt, vooral aan het verkrijgen van een draagvlak voor dezehertekening. Veel zal ook afhangen van hoe het decreet op de organisatie van dehulp- en dienstverlening er zal uitzien en welke impact dit zal hebben op lokalesamenwerkingsverbanden.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

185. SamenwerkingsovereenkomstenDe gevangenis is een netwerkorganisatie waar heel wat organisaties en diensten eenopdracht hebben en met elkaar dienen samen te werken. Om deze samenwerkingstructureel uit te bouwen is het noodzakelijk om deze formeel vast te leggen en tebekrachtigen. In 2012 werd enkel een verlenging doorgevoerd van de looptermijn vanhet GPA.Voordien bestonden reeds volgende overeenkomsten:- Gezamenlijk Plan van Aanpak (GPA) tussen de Vlaamse beleidsmedewerker en hetCAW Artevelde 2011-2013- Afsprakenkader tussen de Vlaamse beleidsmedewerker en de gevangenisdirectieover de onderlinge samenwerking in het kader van de hulp- en dienstverlening aangedetineerden (23/11/10);- Samenwerkingsovereenkomst tussen het centrum OBRA en de gevangenis in functievan het convenant tussen het centrum OBRA en het VAPH (14 juli 2010)- Samenwerkingsovereenkomst tussen De Rode Antraciet, de gevangenis Gent en deVlaamse beleidsmedewerker van 10 september 2009 over het sportgebeuren aangedetineerden van de gevangenis Gent.- Samenwerkingsovereenkomst tussen het consortium VolwassenenonderwijsWonderwijs, de gevangenis Gent en de Vlaamse beleidsmedewerker van 1september 2009 over het onderwijs aan gedetineerden in de gevangenis Gent.- Intentieverklaring tot samenwerken tussen het CGG Eclips, de gevangenis Gent, deVlaamse beleidsmedewerker, het CAW Artevelde en het VVBV over het plan vanaanpak voor de penitentiaire werking van het CGG Eclips in de gevangenis van Gent.- De afsprakennota 2009-2013 in functie van het convenant tussen de Vlaamseoverheid en de Stad Gent m.b.t. de bibliotheekwerking in de gevangenis van Gent inhet kader van het participatiedecreet van 1 december 2009 tussen de gevangenis, deVlaamse beleidsmedewerker, de Stad Gent en de provincie Oost-Vlaanderen over deondersteuning van de werking van de gevangenisbibliotheek.Bedoeling is om deze werkwijze op termijn toe te passen voor alle relevantesamenwerkingsverbanden aangaande de hulp- en dienstverlening aangedetineerden.6. Het GedetineerdenOpvolgSysteem (GOS)In 2009 is het GOS, net als in alle andere gevangenissen, van start gegaan in degevangenis van Gent. Dit is een beveiligd elektronisch web-gebaseerd opvolg- enregistratiesysteem. De trajectbegeleiders, organisatieondersteuners,beleidsmedewerker en alle andere relevante betrokken organisatoren(onderwijscoördinator, sportfunctionaris, coördinator ontgrendeld, …) zullen ditsysteem hanteren om het volledige aanbod in weer te geven, evenals om departicipatie van de gedetineerden hieraan in kaart te brengen. De trajectbegeleidersgebruiken het systeem ook in functie van de opvolging van hun cliënten. Het systeemdraait nog niet optimaal maar hier wordt volop aan gewerkt. Op basis hiervan zullenstatistieken getrokken kunnen worden waar beleidsmatig mee gewerkt zal worden.Het GOS-comité van Gent evalueert regelmatig de voortgang binnen het GOS bij delokale gebruikers en zorgt voor de afstemming met bovenlokale ontwikkelingen. Op30 mei werd met alle domeincoördinatoren een GOS-dag gehouden in Brussel. Ditinitiatief zal jaarlijks herhaald worden.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

197. Functies en organisatiesIn onderstaand schema vind je de inzet van de verschillende organisaties.coördinatie begeleiding vrijwilligersvte aantal vte aantal aantalVlaamseoverheid 1 1 0 0 0CAW-jww 0,5 1 6,2 10 (+3) 17CAW-jww-oo 1,3 2 0 0 0CentrumOBRA 0,65 1 6,9 8 0CGG 0,1 1 0,9 3 0AA 0 0 ? 3 0consortium 1 1 0 0 0lesgevers 0 0 2 11 5VDAB 0,2 1 1 1 0Vokans 0 0 0,5 2 0Sted. Op Bib 0,1 4 0,5 1 0DRA sport 0,3 1 0 0 0sportmonit 0 0 0,5 4 0DRA scw 0,3 1 0 0 0crea privé 0 0 0,1 1 0vorming 0 0 ? 10 0gevangenis 2 2 0 0 0Victoria Deluxe 0 0 0,5 3 0VVBV 0,1 1 0,2 2 07,55 17 19,3 59 22In 2012 waren er 115 personen die meewerkten aan de hulp- en dienstverleningaan gedetineerden in de gevangenis van Gent. Hiervan waren er 59 medewerkers dieberoepsmatig een begeleidingsopdracht (individueel of in groep) opnamen, waren er22 vrijwilligers actief en waren er 17 medewerkers die een éénmalige opdrachtuitvoerden.17 personen waren betrokken op de coördinatie, samen goed voor 7,55 VTE.De personeelsequipes zijn relatief stabiel. Wanneer het geval zorgen de organisatiesvoor een vlotte vervanging van hun personeelsleden zodat de continuïteit van dehulp- en dienstverlening gegarandeerd blijft.De meerderheid van de functies situeert zich binnen het domein welzijn (CAW enCentrum OBRA), zowel bij de beroepskrachten als bij de vrijwilligers, gevolgd dooronderwijs.Er gingen in 2012 zes sollicitaties door voor sportmonitor.De werking van het Brugteam, dat zich richtte naar allochtone druggebruikers, isgestopt in 2012 omdat er geen subsidiëring meer was door de FOD Justitie.Om dezelfde reden was er geen professionele fitnessbegeleiding in de eerstejaarhelft van 2012. De fitness werd tijdelijk door een sportfatik gedaan onder toezichtvan een pba. Omdat de bewaking niet langer kon gegarandeerd worden, diende in detweede jaarhelft toch terug overgeschakeld te worden op de begeleiding doorsportmonitoren.De nieuwe organisatieondersteuners hebben zich vlot ingewerkt in de werking van dehulp- en dienstverlening en de gevangenis.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

20De structurele functies op vlak van hulp- en dienstverlening worden als volgtomschreven:De beleidsmedewerker is een personeelslid van de Vlaamse overheid en is tewerkgesteld binnen de afdeling Welzijn en Samenleving van het departement Welzijn,Volksgezondheid en Gezin. De beleidsmedewerker leidt samen met degevangenisdirectie en de verantwoordelijken van de verschillende hulp- endienstverleningsorganisaties het geheel aan hulp- en dienstverlening in goede banen.Hij coördineert de hulp- en dienstverleningsinitiatieven in de gevangenis en zorgtervoor dat de verschillende actoren samenwerken en hun werking plannen, bijsturenen op elkaar af te stemmen. De beleidsmedewerker vertegenwoordigt de Vlaamseoverheid en de hulp- en dienstverleners bij de gevangenisdirectie en tracht in overleghet aanbod af te stemmen op de penitentiaire context en de noden van de doelgroep.De organisatieondersteuner is een medewerker van de dienst JustitieelWelzijnswerk (JWW) binnen het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk Artevelde(CAW). In samenwerking met de beleidsmedewerker zorgt deorganisatieondersteuner ervoor dat de hulp- en dienstverleners hun werk goedkunnen doen. De organisatieondersteuner staat in voor de praktische organisatie vande hulp- en dienstverlening in de gevangenis zoals bekendmaking van activiteiten,het peilen naar verwachtingen van gedetineerden, … . Daarnaast staan zij ook invoor het voorbereiden van nieuwe initiatieven (afgestemd op de noden en behoeftenvan de doelgroep) en het evalueren van het bestaande aanbod.Tenslotte organiseren zij in het bijzonder een hulp- en dienstverleningsaanbod op hetdomein welzijn (zie verder).Ook de zes trajectbegeleiders zijn medewerkers van de dienst JWW binnen hetCAW. Ze wijzen de gedetineerden de weg doorheen de waaier aan hulp- endienstverlening tijdens en na de detentie en motiveren de gedetineerden om aan hunpersoonlijke situatie te werken. Ze gaan na welke vragen, noden en behoeften degedetineerden hebben. Ze informeren hen over het bestaande aanbod binnen degevangenis, oriënteren hen en leiden hen naar het aanbod toe. Ze volgen het verloopvan het hulp- en dienstverleningstraject en evalueren het. Bovendien kan detrajectbegeleider gedetineerden helpen bij het uitbouwen van hun reclassering. Bij datalles werkt de trajectbegeleider nauw samen met de psychosociale dienst en metandere relevante diensten van de gevangenis.Vanuit het consortium volwassenenonderwijs is een onderwijscoördinatortewerkgesteld in de gevangenis. Hij heeft als taak hier een behoefte-dekkendonderwijsaanbod uit te bouwen. Daartoe werkt hij nauw samen met de anderediensten van de gevangenis. Hij onderzoekt en verzamelt ook de opleidingsbehoeftenvan de gedetineerden, hij geeft informatie over het aanbod, hij onderhandelt met decentra over de uitbouw van een aanbod. Ook de ondersteuning van de leerkrachtenbehoort tot het takenpakket van de onderwijscoördinator. Daarnaast ondersteunt hijde gedetineerden bij hun zelfstudie, helpt hen bij hun vragen, geeft steun wanneerhet moeilijker loopt. Ook kan de onderwijscoördinator een deel van de extraadministratieve last op zich nemen: de rapportering aan de verschillende overheden,registratie van deelname, de zorg voor de logistiek, enz.Parallel aan de werking van sportdiensten verbonden aan steden en gemeenten,streeft de sportfunctionaris van De Rode Antraciet ernaar om, in samenwerking metanderen, zoveel mogelijk gedetineerden in de gevangenis aan te zetten om gezond tebewegen of te sporten in kwaliteitsvolle omstandigheden. In samenwerking metdiverse interne (pba, sportmonitoren, …) en externe partners staat desportfunctionaris in voor de uitbouw van een continu, duurzaam en kwaliteitsvoljaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

21sportaanbod. Zij zet samenwerkingsverbanden op met externe sportorganisaties,werkt vernieuwde sportinitiatieven uit die inspelen op de behoeften van degedetineerden, staat mee in voor het goede verloop van bijvoorbeeld sporttornooienen geeft advies bij de (her)inrichting van de sportinfrastructuur.De coördinator project Ontgrendeld is een personeelslid van het centrum OBRA enstaat in voor de algemene opvolging en coördinatie van de werking van het projectvoor geïnterneerden met een verstandelijke beperking.De VDAB-consulent staat in voor de individuele begeleiding van gedetineerden inhun zoektocht naar een geschikte beroepsopleiding of tewerkstelling. De consulentlevert ook een bijdrage tot de assessmenttrainingen en geeft, indien nodig,sollicitatietrainingen.De consulent gevangenisbibliotheek staat in voor het beheer van degevangenisbibliotheek.De therapeuten van het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg bieden begeleidingaan gedetineerden op doorverwijzing en wanneer zijn een hulpvraag en eenpsychische lijdens-druk ervaren.Penitentiaire beambten werkzaam binnen de culturele dienst (DSCW) : Erwerken twee fulltime beambten op de culturele dienst. Zij staan mee in voor depraktische organisatie, coördinatie en ondersteuning van de hulp- en dienstverlening.Door hun functie zijn zij tevens vertegenwoordigers van het penitentiair korps en zijnzij in staat om opdrachten uit te voeren waartoe enkel een penitentiaire beambtegemachtigd is (bewakingsfunctie, begeleiden bewegingen, …). Ook anderepenitentiaire beambten staan mee in voor een goed verloop van de hulp- endienstverleningsactiviteiten. Zij zorgen ervoor dat de gedetineerden ‘gelost’ en‘gebracht’ worden naar de hulp- en dienstverleningsactiviteiten en dat dezeactiviteiten penitentiair afgestemd geraken. Zij staan ook mee in voor het luisterennaar de noden en behoeften van gedetineerden en naar de ervaringen met hulp- endienstverlening.Samenwerkingspartners zijn die partners die door hun regelgeving een permanenteopdracht hebben gekregen ten behoeve van de doelgroep van de gedetineerden ofdie via een contract of overeenkomst activiteiten aanbieden aan de doelgroepgedetineerdenIn 2012 waren er 30 samenwerkingspartners. In 2012 was er opnieuw eensamenwerking met Victoria Deluxe in het kader van het sociaalartistiek project. Erwaren in 2012 ook resultaatsverbintenissen met de provincie (voor sport enbibliotheek) en met het stad (bibliotheek).In 2012 werd de samenwerking stopgezet met het Brugteam, het VMG, de vzw Overde Muur en de Commissie voor Juridische Bijstand.De samenwerkingspartners in 2012 waren:jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

22CAW Artevelde Centrum OBRA Tele-Onthaal Suggnomè CGG Eclips VDABVokansConsortiumWonderwijsCVO De BargiePCVO HetPerspectiefPCVOMeetjeslandCVO ISBOCBEDe RodeAntracietVictoria DeluxeVormingplusHuis van hetNederlandsStichting MoreleBijstandVLABUS FROS vzw Jong VVBV AA VCOKSimiles Justitiehuis OCMWStedelijkeOpenbareBibliotheekSecundairKunstinstituut(SKI)vzw werkgroep10 december20088. WerkinstrumentenOm het geheel van de hulp- en dienstverlening in de gevangenis Gent efficiënt teorganiseren wordt gebruik gemaakt van een aantal gemeenschappelijkewerkinstrumenten.Op het eind van elk jaar wordt een jaarplan opgemaakt volgens de afgesprokenprincipes van de programmaperiodes en cycli. Het jaarplan geeft een overzicht vanalle initiatieven (zowel op vlak van aanbod, overleg, organisatie, middelen) die in hetvolgende jaar in uitvoering zullen gaan. Het jaar is opgedeeld in diverseprogrammaperiodes (voorjaar, zomer, najaar en eindejaar). Het voorjaar en najaarzijn opgedeeld in achtwekencycli. Om de onderlinge concurrentie (stopzettendeelname aan een activiteit omwille van opstart andere activiteit) van het aanbodzoveel mogelijk te vermijden start een aanbod pas op bij de start van een cyclus ofprogramma. De coördinatoren van een aanbod overlopen samen deinschrijvingslijsten en bepalen samen de deelname. Er zijn vijf momenten op het jaarwaarbij een aanbod definitief dient vast te liggen. Dit geeft het voordeel dat jeduidelijkheid verschaft aan de gedetineerden, het personeel en de partners en debekendmaking hier maximaal kunt op afstemmen. Er wordt eenbekendmakingskaart opgemaakt dat het individueel en groepsaanbod voor deperiode van een cyclus weergeeft. De opmaak van het jaarplan loopt samen met deopmaak van de begroting.Programma Cycli Periode Bepaald tegenVOORJAARSPROGRAMMA Cyclus 3 Januari – maart 1 december 2013Cyclus 4 April - juni 1 maart 2013ZOMERPROGRAMMA Juli – augustus 1 juni 2013NAJAARSPROGRAMMA Cyclus 1 September - oktober 1 augustus 2013Cyclus 2 November - 1 oktober 2013decemberEINDEJAARSPROGRAMMA14 dagen tijdenskerstverlof1 december 2013jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

23Het volledige groepsaanbod wordt weergegeven via een gemeenschappelijkeagenda op google. Dit geeft het grote voordeel dat de planning kan opgemaakt engeraadpleegd worden op elke computer met internetverbinding. Enkel het aanbod datin deze agenda gepland staat wordt uitgevoerd. De vorige dag worden immers dedispatchlijsten (deelnemers aan een activiteit) opgemaakt die overgemaakt wordenaan de beambten van de nachtploeg die ze verwerken in een lijst die de dispatcher(beambte die coördinatie doet van alle bewegingen) de volgende dag zal gebruiken.De agenda wordt ook gebruikt in het kader van het verzekeren van de permanentieop de locatie van de culturele dienst/bibliotheek. De beleidsmedewerker bepaalt wieop welk moment permanentie doet. Elke medewerker van het coördinatieteambeheert hiertoe ook een persoonlijke agenda via google. De taken tijdens eenpermanentie zijn opgelijst.Er is een instrument voor de verdeling van de individuele gespreksruimtes en erwordt gewerkt aan een instrument voor het beheer van de groepslokalen. Beideinstrumenten zullen in 2013 aangepast en afgewerkt worden. Vanaf 2013 zal hetcoördinatieteam verantwoordelijk worden voor het beheer van 5 gespreksruimtes, 6leslokalen, de cinemazaal, de bibliotheek en de fitness.Het coördinatieteam heeft een gemeenschappelijk netwerkstation op deintranetsite van de gevangenis. Alle relevante documenten worden hierinopgenomen. Er zijn gemeenschappelijke mappen (medewerkers, budget, toelatingen,…) en domein-specifieke mappen (onderwijs, sport, …). Het coördinatieteam heeftook een gemeenschappelijk mailadres.9. FinancieelDe Vlaamse Gemeenschap komt hoofdzakelijk tussen via personeelsmiddelen voorde diverse organisaties die een opdracht vervullen in de gevangenis. Volledige cijfersom deze personeelskost uit te drukken zijn niet voorhanden. Ruw geschat (rekeninghoudend met de cijfers uit de tabel functies) bedraagt de inzet waarschijnlijk een 25-tal voltijds equivalenten. Daarnaast komt de Vlaamse Gemeenschap soms ooktussen bij projectsubsidies (bv. in kader van het participatiedecreet).Het sociaal artistiek project van Victoria Deluxe kostte bv. 73.000 euro.In 2012 werd door het Steunfonds Gedetineerden van de gevangenis Gent 24.944,57euro uitgegeven aan activiteiten in het kader van de hulp- en dienstverlening. Degrootste uitgaveposten waren de Gentse en Eindejaarsfeesten gevolgd door de sport.Er werd 18.324,36 euro uitgegeven aan prestaties door derden. De optredens tijdensde feesten vormen hier de grootste kost, gevolgd door de vergoeding voor desportmonitoren en de creawerker.De provincie Oost-Vlaanderen is in 2012 tussengekomen voor de ondersteuning vande gevangenisbibliotheek (6250 euro), van de sportbegeleiding (4153,8 euro) en vanTele-onthaal (6100 euro voor de gevangenissen van Gent, Oudenaarde enDendermonde)De Stichting Lezen kwam voor 100 euro tussen bij een literaire lezing.Het Steunfonds Gedetineerden blijft een belangrijke financiële bron om vooralactiviteiten op de domeinen cultuur en sport te vergoeden. De opeenvolgendebegrotingsonderhandelingen leren dat ook hier bespaard dient te worden.Het zoeken naar extra budget bij overheden, sponsors, … vraagt vaak veel tijd enenergie om dossiers op te maken en in te dienen. Daarbij komt ook veel onzekerheidomdat een antwoord soms lang uitblijft en we nooit zeker zijn dat een aanbodgerealiseerd kan worden.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

24Hoofdstuk 3: uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 1)Binnen dit derde hoofdstuk wordt per gevangenis een omschrijving gegeven van de uitbouwvan een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod. Dit aanbod wordt getoetst aan devolgende kwaliteitscriteria: toegankelijk, kwaliteitsvol, continu (voor, tijdens en na detentie),laagdrempelig en op maat van de gedetineerde. Per beleidsdomein worden de belangrijksterealisaties van het afgelopen werkjaar benoemd en de structurele werkpunten enaanbevelingen omschreven. Een gedetailleerd overzicht van de verschillende activiteiten isterug te vinden in bijlage 1.welzijngezondheidonderwijswerkcultuursportanderetrajectbegeleidingaanbod directesociale omgevingkinderbezoekfamilieactiviteitenbezoekvrijwilligerWerkingOntgrendeldTele-onthaalPRH-vormingeninfoavondengeestelijkegezondheidszorgCentraalAanmeldingspunt CAPAAintakesanderstaligenFransSpaansEngelsNT2ComputerRekenenMaatschappijoriëntatieOpenLeercentrumafstandsonderwijsbasis- enuitgebreidedienstverleningsollicitatietrainingassessmenttrainingBibliotheekFilmOptredensLezingenVenster op dewereldTheatercreatievevormingsociaalartistiekeprojectenPRH-vormingenFitnessspinningRonde oprollenvoetbal/volleybal tegenbuitenploegenslachtofferdaderbemiddelingGentseFeestenEindejaarsfeesten1. Welzijn1.1. CAW Artevelde – dienst justitieel Welzijnswerk 8De trajectbegeleiders (4,8 VTE of 6/7 personen – cfr. fiche bijlage blz. 5) starttenmet hun nieuwe opdracht op 4 juni 2007.De functie trajectbegeleiding voorziet in vier kernopdrachten, zijnde het aanbiedenvan een (vindplaatsgericht) onthaal, een integrale individuele begeleiding indetentiecontext, coördinatie van hulp- en dienstverleningstrajecten en het signaleren.De bedoeling is dat elke gedetineerde een trajectbegeleider heeft, evenwel kan dit8 Sedert 01/06/2009 is het GedetineerdenOpvolgSysteem (GOS) ingevoerd. Naast het registreren van het trajectdat een gedetineerde volgt in de gevangenis, worden daarin ook alle registratiegegevens verzameld.Na 2 jaar registreren in het GOS merken we dat er verschillen blijven als we de COGNOS-rapporten vergelijkenmet de Tellus (webreg) rapportenOp die manier zijn de cijfers voor de onthaal -en begeleidingsmodules geen correcte afspiegeling van het werkdat door de trajectbegeleiders in 2012 verricht is.Er werd voor gekozen om de cijfers uit webreg te gebruiken. (die lager zijn dan die uit de cognos rapporten)Het probleem is gesignaleerd bij de verantwoordelijke diensten.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

25met de huidige personeelsbezetting en in een arresthuis waar er een groot verloop is,niet gerealiseerd worden.Gemiddeld zien de trajectbegeleiders ongeveer 60 % van de gedetineerden.Er werden bij de trajectbegeleiders van JWW in 2012 791 gedetineerden/cliënten(665 mannen en 118 vrouwen) aangemeld. Deze aantallen liggen iets hoger danvorig jaar. Met de huidige personeelsbezetting is er nu reeds een hoge werkdrukvooral omdat deze voor JWW berekend is op de officiële capaciteit van degevangenis Gent. In werkelijkheid ligt het aantal gedetineerden dat opgesloten ishoger. Er dient dus rekening gehouden te worden met de gemiddelde dag-populatiein 2012, die gezien de voortdurende overbevolking in de gevangenis veel hoger ligtdan de officiële capaciteit.Gedetineerden kunnen een beroep doen op trajectbegeleiding via doorverwijzing enop eigen initiatief. Om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk gedetineerden de wegnaar het aanbod trajectbegeleiding vinden worden de folders van JWW (beschikbaarin verschillende talen) ruim verspreid binnen en buiten de gevangenis.De meeste doorverwijzingen gebeurden door justitie (34). De meeste gedetineerdenbereiken de trajectbegeleiders op eigen initiatief. In 2012 ontving het JWW minstens4674 rapportbriefjes van gedetineerden die een eerste gesprek vragen of die door detrajectbegeleiders voor een nieuw gesprek wensen opgeroepen te worden. Ookgedetineerden die zich voor een vorming of activiteit in het kader van het hulp- endienstverleningsaanbod wensen in te schrijven en waarvoor de trajectbegeleiders detoeleiding doen, zijn meegeteld. We merken dat in 2012 het appèl op deze dienstzeer groot blijft.38% van de gedetineerden behoort tot een etnisch culturele minderheid.In totaal werden er in 2012 783 onthalen aangeboden.Het onthaal (in het geval van JWW het vindplaatsgericht onthaal) is één van dekernopdrachten van het algemeen welzijnswerk. Het is belangrijk om aan te gevendat het ontvangen van de aanmelding slechts het begin van het verhaal is. Onthaal iseen proces dat start bij het eerste directe hulpverlenende contact met de potentiëlehulpvrager en dat via het verstrekken van informatie, advies of andere vormen vandirecte hulp, leidt tot vraagverduidelijking, een onmiddellijke probleemoplossing en/ofeen eventuele opstap naar verdere begeleiding in het eigen centrum of elders. 9In het kader van het onthaal werd door de trajectbegeleiders hoofdzakelijk volgendehulp geboden: informatie- en adviesverlening (617 maal), ondersteuning, (335)praktische dienstverlening (306), vraagverheldering (277) en toeleiding naar het hulpendienstverleningsaanbod (119).Er werden door JWW in 2012 25 gedetineerden begeleid (mannen en vrouwen).De trajectbegeleiders deden in 2012 119 actieve toeleidingen van gedetineerdennaar alle persoonsgerichte, relationele en herstelgerichte vormingen, hetkinderbezoek en naar het (onderwijs)aanbod Nederlands tweede taal. Zich kandidaatstellen voor bovenstaand aanbod kan enkel na een gesprek met eentrajectbegeleider. Op die manier krijgen de trajectbegeleiders de kans om bij hettoeleiden naar deze activiteiten ook nog eens het aanbod van JWW voor te stellen.Omwille van de specificiteit van de doelgroep is er voor bepaalde activiteiten(bijvoorbeeld voor geïnterneerden) ook een actieve toeleiding door het centrum Obraen het zorgteam.9 Uit de visietekst 'werken aan verbinding' juni 2006jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

26De trajectbegeleiders verzorgen daarnaast ook nog de vraagverheldering voorgedetineerden die de vraag stellen naar een residentiële opvang in één van deonthaaltehuizen in de regio en hiervoor geen uitgangsvergunning krijgen. Voor dezeopdracht wordt nauw samengewerkt met het CAW-onthaal en het jongerenonthaal.De trajectbegeleiders staan ook in voor de toeleiding naar alle andere hulp- endienstverleningsaanbod, evenwel gaat het niet over een actieve toeleiding zoalshierboven beschreven.Het justitieel welzijnswerk heeft ook een aanbod DSO (Directe Sociale Omgeving –cfr. fiche bijlage blz. 8) waar een voltijdse medewerker instaat voor de hulp aanpartner, familie en vrienden en voor de organisatie van het kinderbezoek.De DSO-medewerker ontving in 2012 51 cliënten (39 vrouwen, 12 mannen). Zij boodin 44 dossiers een onthaal en in 3 dossiers een begeleiding aan. Het zijn vooralde partner en de ouders die op de medewerker een beroep doen.Er zijn ten opzichte van vorig jaar meer onthalen aangeboden en meer cliëntengezien. Het is een keuze om omwille van de beperkte personeelsinzet meer cliëntente onthalen en deze voor begeleiding door te verwijzen naar andere hulpverlenendeinstanties. Wanneer we weten dat de inzet vanuit JWW voor de Directe SocialeOmgeving uit slechts één voltijdse medewerker bestaat (die daarnaast ook instaatvoor de begeleiding ouder-kind contact tijdens detentie) dan kan niet anders dansamengewerkt worden met diensten binnen en buiten CAW Artevelde. De wijzewaarop het aanbod naar de Directe Sociale Omgeving toe georganiseerd is, zorgtvoor een grote impact op de voor hulpverlening beschikbare tijd. We denken hierbijvooral aan het feit dat er mobiel gewerkt wordt en er in het kader van dezehulpverlening veel extern overleg en veel externe contacten doorgaan. De meestecliënten kwamen via niet-professionele diensten en op eigen initiatief bij demedewerker DSO terecht.De meeste problematieken betroffen zowel bij onthaal als bij begeleidingadministratieve/juridische problemen, problemen binnen de gezinsrelatie enpsychische/persoonlijke problemen. Er werd vooral informatie gegeven enondersteunend gewerkt.Ondanks de beperkte personeelsbezetting worden vanuit JWW inspanningengeleverd om het aanbod naar de directe sociale omgeving zo breed mogelijk teverspreiden. Zo zijn in de wachtzaal van de gevangenis (voor het bezoek) foldersover de familiewerking te vinden. In 2012 gingen twee infomomenten door voor defamilie van de geïnterneerden (cfr. fiche bijlage blz. 16) en gingen er insamenwerking met het Zorgteam en het Centrum OBRA, drie familieactiviteitendoor voor geïnterneerden en hun familie (cfr. fiche bijlage blz. 15). Het gaat hierover een begeleid bezoek met het doel het ondersteunen en versterken van contacttussen geïnterneerden bij wie participatie aan het gewone (zaal)bezoek moeilijk loopten hun familieleden. 16 geïnterneerden en 31 familieleden namen hieraan deel.De DSO-medewerker organiseerde in samenwerking met een vaste vrijwilligster 100kinderbezoeken (150u) (cfr. fiche bijlage blz. 10). Er waren 541gedetineerdendeelnames (ten opzichte van 397 in 2011) en 913 kind-deelnames (tenopzichte van 604 in 2011). Het was dus met andere woorden heel druk tijdens hetkinderbezoek. Het aantal begeleidingen ouder-kind contact tijdens detentie is gelijkgebleven: 85 begeleidingen tegenover 86 in 2011.De organisatieondersteuners (1,3 VTE of 2 personen) staan mee in voor depraktische organisatie en ondersteuning van de hulp- en dienstverlening in degevangenis.Meer concreet wil dit zeggen dat ze naast de planning, organisatie en evaluatie meeinstrumenten ontwikkelen voor informatie, rekrutering en opvolging van deelnemers.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

27Zij bieden ook ondersteuning aan externen die hulp- en dienstverlening aanbieden endragen bij tot de uitbouw van een netwerk van personen en organisaties die willenmeewerken aan hulp- en dienstverlening.Daarnaast richten de organisatieondersteuners zich in het bijzonder op hetorganiseren van een hulp- en dienstverleningsaanbod op het domein welzijn.Daaronder begrijpen wij onder meer: persoonsgerichte en relationele vormingen,activiteiten voor gedetineerden en hun directe sociale omgeving en een aanbod rondherstel en sociale re-integratie. Dit sluit nauw aan bij de visie rond 'werken aanverbinding' in het algemeen welzijnswerk waartoe het justitieel welzijnswerk behoort.De organisatieondersteuner werkt tenslotte ook mee aan het signaleren van noden,behoeften en knelpunten van gedetineerden en hun directe sociale omgeving.De organisatieondersteuners hebben hun standplaats in de gevangenis.Er werden in 2012 door de organisatieondersteuner 7 gezinsactiviteiten 10 (cfr. fichebijlage blz. 12) ingericht met een gemiddelde van 25 gezinnen aanwezig per activiteiten 2 partneractiviteiten 11 (respectievelijk 34 en 28 aanwezige koppels) (cfr. fichebijlage blz. 14).De betrokken organisatieondersteuner kan bij deze activiteiten rekenen op een vastvrijwilligersteam die (enkele weken op voorhand) samenkomen om de activiteit voorte bereiden. Tijdens de familieactiviteiten op zondag staan zij mee in voor het goedeverloop van de activiteit en de ondersteuning van het ouder-kind contact.De organisatieondersteuners stonden in 2012 ook in voor het organiseren van 6persoonsgerichte, relationeel en herstelgerichte vormingen, 17 infoavondenover thema’s in verband met sociale re-integratie (wonen, OCMW, schulden ….) en 2lezingen venster op de wereld (cfr. jaarrapport blz. 47-48).In 2012 werden de voorbereidingen getroffen om het muziektheater ‘de brief aan mijnmama/papa in de gevangenis’ van ‘t Arsenaal te laten doorgaan. Op die manier willenwe het thema bespreekbaar maken met de gedetineerde ouders. De voorstelling iseen onderdeel van een ruimer project over dit thema waar het JWW in 2013uitvoering wil aan geven.Het justitieel welzijnswerk is in 2011 op experimentele basis gestart met eenbezoekvrijwilliger (cfr. fiche bijlage blz. 17). Eén van de vaste JWW-vrijwilligers gaattweewekelijks bij gedetineerden (die weinig tot geen bezoek ontvangen en aangevendit wel te willen) op bezoek in de bezoekzaal.In februari 2012 is na een evaluatie beslist dit aanbod te continueren. Het aanbodwerd voor de betrokken gedetineerden en de bezoekvrijwilliger (inhoudelijk) positiefervaren. Evenwel blijken heel wat praktisch en administratieve problemen bij hetbinnenkomen in de gevangenis en bij het oproepen van de gedetineerden eenobstakel voor een vlotte werking. Vooraleer tot uitbreiding van dit aanbod over tegaan zijn verschillende initiatieven genomen om voor die problemen een oplossing tebekomen.In het najaar 2012 is de organisatieondersteuner gestart met de voorbereidingen omhet aanbod bezoekvrijwilliger vanaf 2013 uit te breiden. Wij verwachten in de lentevan 2013 met een uitgebreide werking bezoekvrijwilliger van start te kunnen gaan.Het CAW Artevelde (JWW) had in 2012 geen nieuwe projecten. Er werden evenwelbelangrijke inspanningen geleverd om de projecten van voorgaande jaren teverdiepen.10 Gezinsactiviteit : een extra bezoek voor ouders met kinderen rond een bepaald thema (bv.Sinterklaas).11 Partneractiviteit : een extra bezoek voor partners rond een bepaald thema (bv. Valentijn).jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

28In opvolging van het project herstel in detentiecontext gaat een tweemaandelijkseintervisie door tussen JWW, het team Slachtofferhulp en de bezoekruimte van CAWVisserij en de dader-slachtofferbemiddelaar van vzw Suggnomè.In 2012 zijn wij ook gestart met de voorbereidingen om in juni 2013 eengeactualiseerde Ik KOMPAS Vrij-gids te kunnen voorstellen.Er is een werkgroep opgestart om de teksten waar nodig te actualiseren. Met DeRode Antraciet is werk gemaakt van de voorbereidingen voor een nieuw hoofdstukover terug naar huis, gezin, werk … na een periode van detentie. De Rode Antracietzal in februari 2013 een focusgroep leiden waarin een aantal gedetineerden meevorm zullen geven aan dit hoofdstuk.In 2012 werden door de trajectbegeleiders de laatste 38 gidsen uitgedeeld en erwerden twee infoavonden over het gebruik van de Ik KOMPAS Vrij-gidsgeorganiseerd.Het JWW heeft in 2012 ook aandacht besteed aan de promotie en de verspreidingvan de oasemap.De werking en inzet van het justitieel welzijnswerk tenslotte wordt mede bepaald doorhet Gezamenlijk Plan van Aanpak 2011-2012 (GPA) dat tussen het CAW Arteveldeen de beleidsmedewerker van de Vlaamse overheid werd opgemaakt en gevalideerddoor de minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.In dit GPA zijn doelstellingen rond de evaluatie van het hulp- endienstverleningsaanbod en het peilen naar noden en behoeften (omtrent de hulp- endienstverlening) opgenomen.Gezien in 2013 het decreet hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in uitvoeringzal komen (met één beleidsplan en actieplan voor alle Vlaamse actoren in degevangenis) is het huidig GPA met één jaar (tot eind 2013) verlengd.In 2012 is tenslotte gestart met de oprichting van het CAW Oost-Vlaanderen waarnaast CAW Artevelde ook de andere CAW’s in de provincie deel zullen van uitmaken.Dit wil zeggen dat JWW Gent naast JWW Dendermonde en JWW Oudenaarde totdezelfde organisatie zal behoren, weliswaar werkzaam in de eigen regio (Gent-Eeklo,Waas-Dender en Aalst-Oudenaarde) en gevangenis.De organisatieondersteuners van de drie diensten werken op dit moment al samen(uitwisseling informatie, delen expertise …) maar de fusie op provinciaal niveau kanook leiden tot meer samenwerking op het vlak van de trajectbegeleiding en hetaanbod voor de directe sociale omgeving van gedetineerden.Het justitieel welzijnswerk Gent formuleerde enkele conclusies en aanbevelingen:- Er is nood aan een minimum halftijdse sociaal cultureel werker (naar analogie metsport en onderwijs) om een vast cultuuraanbod in Gent te organiseren en uit tewerken.In 2012 is het cultuuraanbod in de gevangenis van Gent voornamelijk ondersteundgeworden door De Rode Antraciet die (projectmatig) het Sociaal Artistiek Projectopgevolgd heeft. De Rode Antraciet levert belangrijke inspanningen maar beschiktniet over voldoende middelen om op vaste basis in een cultureel en crea-aanbod tevoorzien.- Er is blijvend aandacht nodig voor een evenwichtige verdeling van tijd, middelen eninfrastructuur voor de domeinen welzijn, gezondheid, cultuur, sport, onderwijs enwerk. In de gevangenis van Gent bestaat een uitgebreid hulp- endienstverleningsaanbod. We stellen evenwel vast dat de draagkracht van degevangenis ondertussen (zeker wat het aanbod overdag betreft) bijna bereikt is. Er isveel druk om alle activiteiten en bewegingen rond te krijgen en er is een tekort aanjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

29gesprekslokalen. Het maken van een goede oefening naar noden en behoeften eneventueel bijsturing van het aanbod dringt zich op.- Er is blijvend aandacht nodig voor het ontwikkelen van goede evaluatieinstrumentendie meten hoe activiteiten werden ervaren en welke ideeëngedetineerden zelf hebben rond de organisatie en het aanbod hulp- endienstverlening. Daarbij dienen ook het personeel van de gevangenis en andereactoren betrokken te worden.In de uitvoering van het GPA tussen JWW en de beleidsmedewerker is daaromtrental heel wat werk verzet en wordt voorzien om in de loop van 2013 voor een deel vanhet aanbod dat nu niet geëvalueerd wordt, bij wijze van test, een instrument teontwikkelen.- Het JWW doet nu al beroep op een equipe vrijwilligers. Rekening houdend met alle(nieuwe) vragen en verzuchtingen die op ons afkomen, is het JWW ervan overtuigddat het meer inschakelen van de vrijwilligers hierop zeker een antwoord kan bieden.Bij de indiensttreding van de nieuwe organisatieondersteuners werd ervoor gekozenom de vrijwilligerswerking beter uit te bouwen en te ondersteunen.Dit resulteert op vandaag in enerzijds een vaste equipe vrijwilligers die meewerkenaan de voorbereiding en uitvoering van de familieactiviteiten op zondag. Anderzijdsstaan ook een aantal vrijwilligers klaar om ingeschakeld te worden alsbezoekvrijwilliger.- Het aantal trajectbegeleiders en bij uitbreiding de totale medewerkers-inzet vanJWW is berekend op de officiële capaciteit van de gevangenis Gent, zonder rekeningte houden met de voortdurende overbevolking. Er is onvoldoende personeelsinzetvoor JWW op alle functies: de trajectbegeleiding, de organisatieondersteuning, hetaanbod aan de directe sociale omgeving en de ondersteuning van de JWW-werking.Bij een officieuze berekening van het aantal VTE op basis van bevolking aanwezig op20/01/2012 in de gevangenis van Gent zou het JWW-team geen 8 VTE maar wel9,31 VTE moeten tellen. Ook in 2012 was er een voortdurende overbevolking, ook opde vrouwenafdeling. Dat maakt dat steeds meer gedetineerden beroep doen opJWW.Bovendien is bij het berekenen van de medewerkers-inzet voor JWW door deoverheid, geen rekening gehouden met de ‘aard’ van de gevangenis. Een arresthuiszoals de gevangenis van Gent kent een groot verloop. Hierdoor is er een constanteinstroom met grote druk op de werking van JWW. In een arresthuis moet veel tijdgeïnvesteerd worden in het voorstellen van de eigen werking, het wegwijs maken inhet hulp- en dienstverleningsaanbod en het aan de slag gaan met acute hulpvragen.Het is in die situatie zo goed als onmogelijk om met gedetineerden langere trajectente lopen. Er rest steeds minder tijd om langgestrafte gedetineerden op regelmatigebasis te zien. De trajectbegeleiders slagen er moeilijk in om die gedetineerden (proactief)op te roepen om met hen een stand van zaken te bespreken.- De overbevolking op de vrouwenafdeling heeft het afgelopen jaar voor eenschrijnende situatie gezorgd bij de geïnterneerde vrouwen. In principe horen zij nietthuis in de gevangenis van Gent. Het Zorgteam (al onderbemand) kon voor hen geenindividueel aanbod doen. Hierdoor zijn veel geïnterneerde vrouwen met hunhulpvragen bij JWW terecht gekomen. Er was voor hen ook geen groepsaanbod,waardoor zij noodgedwongen veel tijd op cel doorgebracht hebben.- In het strategisch plan is weinig aandacht besteed aan de directe sociale omgevingvan gedetineerden. In het decreet op de hulp- en dienstverlening aan gedetineerdenis er wel een formalisering van een aanbod naar de directe sociale omgeving vangedetineerden. Eén van de voorwaarden voor een succesvolle re-integratie in desamenleving is net de aanwezigheid van sociale netwerken. Aandacht voor en hetvoorzien in voldoende middelen voor hulp aan de directe sociale omgeving vangedetineerden kan bijdragen tot een goede reclassering.- Het is duidelijk dat elke reorganisatie binnen de gevangenis een zware impact heeftop de werking van de externe diensten. We denken hierbij concreet aan de invoeringjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

30van een nieuwe oproepregeling en dispatch. Voor JWW wil dit zeggen dat wekelijks21 à 28 cliënten minder kunnen opgeroepen en gezien worden. Niettemin stellen wevast dat we dit jaar meer gedetineerden, meer onthalen en meer begeleidingengerealiseerd hebben. Wij hebben ons noodgedwongen aangepast aan de nieuwewerkomstandigheden in de gevangenis. Er wordt maximaal gebruik gemaakt van detijd die kan besteed worden aan het directe contact met gedetineerden. Hetadministratief werk wordt dan achteraf op het bureau uitgevoerd. De nieuwe regelingheeft de werkdruk verhoogd (er moeten meer mensen gezien worden in minderbeschikbare tijd) en maakt het voor collega’s die deeltijds werken moeilijker om hetwerk te organiseren.- Het zoeken naar extra budget bij andere overheden vraagt vaak veel tijd en energieom dossiers op te maken en in te dienen. Daarbij komt ook veel onzekerheid omdateen antwoord vaak lang uitblijft en we nooit zeker zijn dat we een aanbod zullenkunnen realiseren.- Ondanks het feit dat JWW slechts een beperkte personeelsinzet kan vrijstellen voorhet onthaal en de begeleiding van de directe sociale omgeving, worden inspanningengeleverd om het aanbod naar de familie zo breed mogelijk te verspreiden. Men zal opzoek gaan naar manieren om de familie (afhankelijk van de situatie) te informerenover het aanbod van JWW of het bredere CAW. Een ruimte dichtbij de bezoekzaal (inde gevangenis) om de directe sociale omgeving te ontvangen zou ten goede komenaan de bredere toegankelijkheid van de JWW-opdracht naar de familie.-De deelnamecijfers voor een langer lopende persoonsgerichte of herstelgerichtevorming dalen. Dit heeft onder andere te maken met het statuut van degevangenisarbeid en het feit dat werkers in de gevangenis beloond worden met eenextra wandeling of film. Deze vaststelling gekoppeld aan het feit dat geenduidelijkheid (kan) gegeven worden of men na de cursus al dan niet terug aanhet(zelfde) werk kan zorgt ervoor dat mensen minder te motiveren zijn om van ditaanbod gebruik te maken. Gedetineerden zijn ook moeilijker te motiveren om van ditaanbod gebruik te maken omwille van het hoogdrempelig karakter van dezevormingen (zich kwetsbaar opstellen, groepssamenstelling, inspannend, …).Bovendien is het in een arresthuis met veel anderstaligen moeilijk om een langerlopende vorming aan te bieden. Het onvoldoende beheersen van de Nederlandsetaal en de onzekerheid of men al dan niet op transfer zal gaan zijn elementen diedrempelverhogend kunnen werken.De infoavonden kennen daarentegen wel een hoge deelname van deNederlandstaligen. De infoavonden gaan ’s avonds door en per infoavond wordt éénthema behandeld. Dat maakt dat werkers en gedetineerden in voorhechtenismakkelijk aan deze activiteiten kunnen deelnemen, weliswaar ook alleen wanneer zehet Nederlands voldoende beheersen.Anderstaligen kunnen wel deelnemen aan het onderwijsaanbod (NT2 of cursussenEngels, Frans ….). Het is een aandachtspunt om in 2013 in te zetten op eenwelzijnsaanbod voor anderstaligen.- Tot slot willen we nog de aandacht vestigen op het feit dat JWW (zowel deorganisatieondersteuners als trajectbegeleiders) verwacht wordt in veel van deexterne overleggen die georganiseerd worden. Omwille van onze grotepersoneelsinzet in de gevangenis en de centrale functie die daarin opgenomen wordt,worden heel veel medewerkers-uren ingezet in het opvolgen van extern overleg. Deervaring is dat dit appél elk jaar groter wordt. Indien in 2013 het decreet in uitvoeringkomt zal ook dat waarschijnlijk bijkomend overleg met zich meebrengen.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

311.2. Centrum OBRA (cfr. fiche bijlage blz. 18-45)Het centrum OBRA stelt 8 personen 12 (7,55 VTE) tewerk in het kader van de werkingOntgrendeld. Zij geven zowel intra- als extra-muros begeleiding aan geïnterneerdepersonen met een handicap. Hun aanbod behelst zowel individuele alsgroepsactiviteiten.In 2012 waren er 61 nieuwe aanmeldingen. Na screening kwamen daarvan slechts20 personen in aanmerking om in de werking te starten. Belangrijkste reden is datmen geen positieve beslissing krijgt van het VAPH. In totaal namen 48geïnterneerden effectief deel aan de werking in 2012. Daarvan waren 28 reeds in2011 in begeleiding.Intramuraal aanbod :- Activiteiten Dagelijks Leven (ADL) : individuele ondersteuning op het vlak van depersoonlijke zorg, hygiëne en het onderhoud van de cel. Deze ondersteuningvarieert in intensiteit naargelang de zorgvraag (gaande van stimuleren,controleren tot het meehelpen). Per moment worden 10 tot 15 geïnterneerdenbereikt. Het aantal deelnemers met de vraag tot ondersteuning bij de ADLmomentenis in stijgende lijn (toenemende zorgvraag, complexereproblematiek,…..). Vaak is de persoon omwille van zijn ziektebeeld,psychische/psychiatrische problematiek niet in de mogelijkheid om zelfstandig inte staan voor zijn zelfzorg. Bij een aantal van hen wordt aanvullend extra tijduitgetrokken om ondersteuning te beiden bij het onderhoud van de cel.- Creatieve activiteiten : De crea-activiteiten zijn laagdrempelig door hetorganiseren van de activiteit op maat van de deelnemer. De opkomst schommeltvaak door het simultaan verlopen van activiteiten zoals werk, bezoek….Thema ofopdrachtgerichte werken zijn steeds een welgekomen afwisseling en zorgen ookvoor een ruimere feedback op hun prestaties (vb. werken voor detentoonstelling). Deelnemers zijn vaak bezig met zaken voor zichzelf te maken(op cel, familie) en zijn minder geneigd om werkjes voor derden te produceren.Samenwerking met andere opdrachtgevers brengt hier verandering in. Binnen degroep is er een grote diversiteit op het vlak van ‘kennen’, ‘kunnen’ en‘aankunnen’. Er wordt voor gekozen de groepen meer samen te stellen op basisvan hun ‘aankunnen’ (draagkracht) waarbij op dinsdag het accent meer opproductie komt te liggen en op donderdag op belevingsgerichte activiteiten. In2012 waren er op dinsdag gemiddeld 8 deelnemers en op donderdag gemiddeld 4deelnemers.- Individuele begeleiding : Het aantal cliënten dat individueel kan opgevolgd wordenfluctueert sterk van week tot week. Hierbij zijn factoren als de psychischedraagkracht van het individu, zijn regime, de gevangenis als setting,… bepalendvoor het al dan niet kunnen aanbieden van ondersteuning. Er is een duidelijketoename van het aantal geïnterneerden met een vergrote zorgvraag omwille vanhun psychische/psychiatrische ziektebeeld. Hierdoor is het vaak nodig om meermiddelen (begeleiding) in te zetten op de individuele ondersteuning dan op degroepsactiviteiten.- Individuele gesprekken : de aandachts-begeleiding wordt zoveel mogelijk op maatgegeven zowel qua inhoud als qua vorm (bvb. iets samen doen i.p.v. gesprek).Individuele momenten gaan dan ook op verschillende plaatsen door (aan deceldeur als de deelnemer zich te onveilig voelt bij al die bewegingen naar eenbureau). Er is een significante groep die dagelijks zou gezien moeten wordendoor een aandachts-begeleider. De aandachts-begeleider moet voor die groep12 Coördinator, ortho-agoge, een seksuologe/psychologe, 5 begeleiders en een medewerker van desociale dienstjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

32extra alert zijn, met heel wat zaken rekening houden om de begeleiding te kunnendoen (regime, veiligheid, …). Dit is niet altijd makkelijk (bvb. gesprek doen in hetinfolokaal is heel zichtbaar). Er gaat van die deelnemers ook een groot appel uiten het is een hele opdracht om alle actoren op elkaar af te stemmen. De toenameaan actoren binnen de gevangenis maken het voor de geïnterneerde niet altijdduidelijker (met welke vraag kan ik bij wie terecht?) en werken hun shopgedrag inde hand. Eenduidigheid is soms ver te zoeken. We zijn er voorstander van bijaanvang van onze begeleiding steeds afspraken te maken met de betrokkenactoren en dit ook zo te communiceren naar de deelnemer. Ook de diensten zelfmoeten onderling beter afstemmen om te vermijden dat iemand op één dag vanverschillende diensten aandacht krijgt en op andere dagen dan weer niets. Hetstructureel organiseren van info-momenten over onderwerpen waar herhaaldelijkopnieuw individuele vragen over komen, kunnen handvaten bieden om op verderte werken (bv. waar bepaalde diensten voor staan, infoavond over internering,…).- Individuele ondersteuning budgetbeheer : Er is een duidelijke toename van hetaantal deelnemers die opgevolgd moeten worden voor hun budgetbesteding. Dedeelnemers worden geholpen niet over hun grenzen te gaan en een minimaleinvulling van hun wekelijks terugkerende behoeften te garanderen (bvbrookgerief). Het gebrek aan of het beperkte inkomen van de meestegeïnterneerden maakt het moeilijk werkbaar. Gezien hun problematiek zijn zijvaak niet in de mogelijkheid om (goed) te werken, waardoor ze geen bron vaninkomen hebben tijdens de detentie. Slechts weinigen hebben financiële steunvan familie, kennissen,…. Meer en meer is men genoodzaakt om het steunfondsaan te spreken. Soms zijn er geïnterneerden die omwille van hun psychiatrischeproblematiek hun agressie richten op het aanwezige meubilair op cel of in eenactiviteitenruimte. Hier uit volgt de opmaak van een braakrapport waardoor demeeste onder hen in nog meer financiële problemen geraken (negatieve spiraal).Bijna alle deelnemers aan de werking ontgrendeld krijgen ondersteuning bij hunbudgetbeheer. Het creëren van een vereenvoudigde kantinelijst (vb. met picto’s),naast de bestaande kantinelijsten, zou voor een groot aantal onder hen tot eengrotere zelfstandigheid leiden.- Koken : activiteiten gekoppeld aan het klaar maken van eten kennen steeds eengroot succes. Naast ontspanning wordt vooral gewerkt aan huishoudelijkevaardigheden en het bespreken van bepaalde thema’s (bv. gezonde voeding).Deze activiteit verloopt simultaan met de crea-activiteit.- Vorming over het thema ‘praktische vaardigheden’ : De groep met lees– enschrijfproblemen stijgt. Dit uit zich o.a. in de praktische uitvoering van dedagdagelijkse handelingen (vb. niet zelfstandig kunnen invullen van dekantinelijst/rapportbriefje, het niet begrijpen (kunnen lezen) van de CBMbeslissing,….)- Vorming over het thema ‘sociale vaardigheden’: Net zoals de voorbije jaren blijfthet moeilijk om de volledige groep deelnemers aan te spreken. Dit vormt eenaandachtspunt voor het komende werkjaar. Er wordt onder meer een herhalingvan de mindfulness-sessies gepland, maar ook een laagdrempelig aanbod datzich richt tot de groep met minder (verbale) mogelijkheden. De vorming wordtsteeds meer doorkruist door dagelijkse activiteiten in de gevangenis. Deelnemersworden vaak opgeroepen tijdens de vorming voor werk, verzorging... Dit stoort hetgroepsproces. Er werden in 2012 vijf vormingsreeksen (gevoelens, gedachten,grenzen, Goldstein en mindfulness) opgezet waar in totaal 31 personen aandeelnamen.- Groepsport : De opkomst kan sterk variëren . Een aantal extrinsieke factoren(simultaan aanbod, oproepen voor advocaat, …) zijn bepalend voor de deelname.De deelname, uit cel komen,…. is voor velen een fysieke en mentale uitlaatklepwaardoor men na deelname vaak vermoeid maar met een rustiger gevoel terugop cel gaat. Gemiddeld nemen er zo’n 8 geïnterneerden deel aan de groepssport.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

33- (Pre-)therapeutische gesprekken: De (pre-)therapie richtte zich aanvankelijk enkeltot die deelnemers van Ontgrendeld die seksueel grensoverschrijdend gedraghebben gesteld. In 2011 werd de (pre-)therapie verder uitgewerkt en richten menzich ook tot deelnemers die zelf een vraag stellen naar therapeutischeondersteuning of die vastlopen op andere levensdomeinen (bijv. agressie,rouwverwerking, ...). De voornaamste groep blijft echter mensen die seksueelgrensoverschrijdend gedrag (SGG) hebben gepleegd. In deze gesprekken wordtgewerkt rond het bespreekbaar stellen van het SGG, veelal als voorbereiding opeen later traject binnen het forensisch zorgcircuit. Het programma bestaat uit driepijlers (beeldvorming, diagnostiek en (pre-)therapeutische werking). Er werden in2012 19 geïnterneerden bereikt, 5 hiervan konden doorstromen naarvoorzieningen.- Initiatie computerles: Deze vorming is geliefd bij de deelnemers. Het mediumcomputer laat toe dat men een heel geïndividualiseerd en gevarieerd aanbod kanuitwerken voor elke deelnemer. De meeste onder hen zijn, mits een aangepastprogramma/ondersteuning, in de mogelijkheid om een aantal basisvaardighedenvan het computergebruik onder de knie te krijgen. Sommigen onder hen slagenerin om door te schuiven naar het reguliere lesprogramma (bv. taallessen) of hetOLC. De lessen gaan door op de zorg-zaal. Er werd een computereilandgeplaatst waar de geïnterneerden op hun eigen wijze en tempo leren omgaan methet medium computer. De bestaande computerlessen waren te hoogdrempelig(naar niveau, taakspanning, duur, …).- Zaterdagwerk: Dit is een nieuwe werkvorm sinds 2011. Er is een significantegroep die eigenlijk dagelijks nood heeft om gezien te worden door debegeleiding. In de loop van de week laat het gevangenisregime (bewegingen,….)het niet steeds toe om met bepaalde deelnemers een uitgebreid contact tehebben. Het weekend biedt het voordeel omwille van zijn rustiger verloop (geenwerkhuizen, geen oproepen, minder drukte,….) dat er meer tijd kan vrij gemaaktworden voor de individuele benadering.Extramuraal aanbod 13 :- Individuele begeleiding : Elke dinsdag-voor- of -namiddag wordt onderbegeleiding van een aantal medewerkers van het centrum OBRA buiten degevangenis gewerkt. Er wordt sterk op maat van de persoon gewerkt. Dedoelstellingen liggen voor elke persoon weer anders. Op die manier wordt er meeraangesloten bij de interesses van de deelnemer en wordt zijn betrokkenheidverhoogd. De begeleidingsrelatie wordt er steviger door. Er is geen uitval op dezeactiviteiten. Het totale aantal momenten en uren ligt de laatste twee jaar lageromdat bewust gekozen wordt om de individuele begeleiding buiten de gevangeniste reduceren in functie van de individuele intramurale ondersteuning. In totaalnamen 5 geïnterneerden hieraan deel.- Werkprojecten: De projecten worden steeds opgezet in samenwerking met eenexterne partner. Net als vorig jaar was dit een gevarieerd werkaanbod in hetjongerenhuis en schilderwerken in het oud gerechtsgebouw. Met de projecten wilmen de beeldvorming van de zelfredzaamheid van de deelnemer (de draagkracht,mogelijkheden en beperkingen) verruimen en werken aan de werkvaardighedenen -attitudes van de deelnemer. De werkprojecten bieden een belangrijkebijdrage in de totale beeldvorming van de deelnemer. Het reguliere (wekelijksverloop) maakt het mogelijk om procesmatig bepaalde observaties te kunnenrealiseren (taakspanning, motivatie, manipulatief gedrag,….). In totaal namen in2012 zes geïnterneerden hieraan deel.13Daar deze activiteit buiten de gevangenis doorgaat dienen de deelnemers aan bepaaldevoorwaarden te voldoen, waaronder een positief advies van de PSD, een goedkeuring door de CBMen het afsluiten van een contract.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

34Intra- en extramuraal aanbod:- Individuele trajectbegeleidingen: met alle deelnemers wordt regelmatig hetreclasseringsverloop, de deelname aan de activiteiten besproken. Met elkedeelnemer wordt het individuele traject opgenomen. Naargelang de aard van hetdossier, het moment in het reclasseringstraject,… gebeurt de begeleidingintenser. Omwille van de geringe uitstroom, zeker bij bepaalde delicten, is hetvaak moeilijk om de deelnemers actief te blijven betrekken in hetreclasseringsverloop. Het gehele proces duurt vaak veel te lang waardoor eenaantal onder hen de ‘neiging’ hebben om zich te gaan settelen binnen degevangenis wat uiteindelijk niet de bedoeling kan zijn. Er is heel veel afstemmingnodig met de andere diensten op dit vlak: wie neemt wat op, wie zegt wat tegende deelnemer, enz. Dit is van belang om ook transparantie naar de deelnemerzelf te garanderen. Regelmatig overleg met de betrokken diensten is dan ooknodig. Het heeft overigens een sterke meerwaarde als ook de deelnemer zelf bijzo’n overleg kan zijn, maar dit is momenteel niet de werkwijze binnen degevangenis.- NOVI (Netwerk Ondersteuning Voor Internering): Deze werking werd opgestart op15 april 2012 met de bedoeling om de verbondenheid met het sociaal netwerk tebehouden, te versterken en te herstellen. Er wordt ondersteuning geboden bij decontacten tussen de deelnemer en zijn familiaal of ander netwerk. Binnen degevangenis betekent dit ondersteuning bieden tijdens de telefonische contacten,bij het bezoek van de familieleden in de gevangenis en door het organiseren vanfamiliale bezoekactiviteiten. Buiten de gevangenis wordt ondersteuning gebodenwanneer de betrokkene op uitgangsvergunning gaat naar zijn sociaal netwerk. Intotaal werd er in 2012 aan 12 geïnterneerden ondersteuning geboden voor 15verschillende netwerken. Bij 4 geïnterneerden werd ondersteuning geboden bijeen uitgansvergunning.In 2012 vierde het Centrum OBRA haar tienjarige (samen)werking ‘ontgrendeld’ inde gevangenis. Dit gebeurde door een studiedag op 14 juni waarop vooral VAPHvoorzieningenuitgenodigd werden. Meer dan 200 personen namen aan de studiedagdeel.Het stijgend aantal geïnterneerden met een verstandelijke beperking, een groterewordende zorg intramuraal,….. maken dat men genoodzaakt is om de werking tijdigbij te sturen en aan te passen. De zorgvraag binnen de muren wordt steedszwaarder. Meer en meer wordt men geconfronteerd met cliënten die naast hunverstandelijke beperking één of meerdere psychiatrische problemen hebben. Doorhun lange verblijf in de gevangenis en het ontbreken van de juiste kaders merken wedat, bij een aantal van hen, deze psychiatrische problematiek de bovenhand krijgt opde verstandelijke beperking. De detentie laat bij hen des te scherper zijn sporen na.Het sneeuwbaleffect zorgt er op de duur voor dat men met zo’n complexeproblematiek overal tussen de mazen van het net valt. Bij de uitbouw van dezorgvraag botst men vaak op de structurele beperkingen eigen aan een gevangenis(vb. geen aangepaste time-out ruimte, tekort aan mono-cellen,…). Sinds 2012beschikt het Centrum OBRA over een eigen bureau. Dit laat hen toe om voordeelnemers die niet in de mogelijkheid zijn om aan te sluiten bij het regulierwerkaanbod individuele werkmomenten te organiseren. Een vaste locatie geeft ookduidelijkheid aan de doelgroep en laat de begeleiders toe hun werk op een veiligemanier te laten verlopen.Het schrijnend plaats-tekort bij VAPH-voorzieningen maakt het werken aan reintegratieniet makkelijker, het demotiveert de cliënt. Een bijkomende probleem dat bijsommige ‘langblijvers’ opduikt is dat ze zich gaan ‘nestelen’ in de gevangenis. Hetgebeurt dat een geïnterneerde, die vrij op proef is in een voorziening, zich terugjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

35aanmeldt met de vraag zich om weer te laten opsluiten. Via outreach wil het centrumOBRA VAPH-voorzieningen, dienstverlening uit andere sectoren of thuissituatiesondersteunen zodat begeleiding of opname van een geïnterneerde meer mogelijkwordt of blijft. Samen met het netwerk worden valkuilen en risicosituatiesgedetecteerd en wordt er op zoek gegaan naar steunbronnen. Door ondersteunendepreventieve bijsturing en reflectie op het handelen of op het probleem tracht men de(her)opsluiting te vermijden.Het blijvende probleem van de overbevolking in de Vlaamse gevangenissen heeft zijnweerslag op het dagelijks leven in de Gentse gevangenis. Geïnterneerden en anderecategorieën van gedetineerden zitten onder hetzelfde regime (cf. situatie vanarresthuis), door de overbevolking wordt het steeds moeilijker om mensen individuelecellen te geven, wat gezien hun problematiek doorgaans een noodzaak is. De settingkan daardoor weinig groeien naar een meer aan de specifieke behoeften van dezedoelgroep aangepaste setting. Er is o.a. nood aan meer afgebakende leefruimtes,meer aangepaste rust- of isoleerruimtes, een aangepast tuchtregime, beterafgestemde loonsituatie, enz.De detentieschade ten gevolge van de beperkingen op vlak van sociale relaties ensociaal netwerk is groot, vooral ook omdat geïnterneerden met een mentalebeperking zelf minder in de mogelijkheid zijn deze relaties te onderhouden omwillevan hun beperkingen (geen brieven schrijven, minder financiële mogelijkheden, …).Ook de netwerken van deze doelgroep zijn veelal beperkt en dit op verschillendevlakken, waardoor de kansen op een het onderhouden van de sociale relatiesverkleinen (financieel, praktisch, cognitief, …).Sommige deelnemers hebben een steunend netwerk dat meer of minder initiatiefneemt om hun familielid te helpen in de detentie. Maar de meesten hebben weinigintacte sociale relaties en ontvangen weinig bezoek. Relaties zijn soms al van in dekindertijd verbroken wegens veelvoorkomende opvoedings- en/of gedragsproblemen.Plaatsingen door de jeugdrechtbank komen vaak voor in de levenslijn van onzedeelnemers.Het werken aan, onderhouden of herstellen van deze relaties is belangrijk, niet alleenin functie van de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemer (zelfbeeld, zelfwaarde,…) maar ook in functie van zijn kansen op een geslaagde reclassering. Het zoekennaar ‘hulpbronnen’ is hierin cruciaal.In 2012 werd gestart met NOVI . Hiermee wil het centrum OBRA een aanspreekpuntzijn voor familie en andere betrokkenen waar men terecht kan met vragen over hetfunctioneren en dagelijks leven in de gevangenis, over begeleiding bij bepaaldemoeilijkheden van een familielid. Een duidelijke afbakening ten opzichte van hetaanbod van de andere diensten is nodig (DSO van JWW, maatschappelijk werksterZT, PSD…). Daarnaast wordt er al gewerkt aan aangepaste bezoekmogelijkhedenmet begeleiding, zowel intramuraal (begeleide bezoekactiviteit) als extramuraal(begeleiding bij een uitgaansvergunning naar familie).De toename van het aantal aanbodverstrekkers resulteerde in een breder aanbodwaaruit elke gedetineerde kan kiezen. Ook naar de penitentiaire arbeid zien we eendeel van de doelgroep steeds beter de weg vinden en mits wat extra ondersteuninggoed meedraaien. De concentratie van het aanbod tijdens de dag-uren (activiteiten,lessen, bezoek, werk,….) resulteert vaak in een terugval van het aantal deelnemersbij bepaalde activiteiten. Er wordt getracht dit deels op te vangen door de werkingmeer in de breedte uit te bouwen waardoor het accent voor een deel komt te liggentijdens de daluren. (vb. individuele gesprekken, vorming sociale vaardigheden,…).jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

361.3. Tele-onthaal (cfr. fiche bijlage blz. 47)Tele-onthaal Oost-Vlaanderen heeft een werking in de drie gevangenissen van Oost-Vlaanderen. Zij bieden anonieme telefonische hulp voor mensen die willen pratenover hun angsten, zorgen en levensmoeilijkheden. Binnen de Gentse gevangeniskunnen zij elke dag gecontacteerd worden van 9u tot 2u ’s nachts. Indien degedetineerde hier gebruik wenst van te maken dan kan hij de GSM vragen aan depenitentiaire beambte. In 2012 werd er volgens het registratieboek van degevangenis 30 keer gebruik gemaakt van dit aanbod door 20 verschillende personen.Dit komt neer op 5,5 gesprekken per gedetineerde. Dit is een pak minder dan vorigjaar. Deze terugval wordt in 2013 verder onderzocht.1.4. Relatie dader-slachtofferDe bemiddelingsdienst arrondissement Gent van de vzw Suggnomè kreeg 26aanvragen voor dader-slachtofferbemiddeling (cfr. fiche bijlage blz. 147). Hiervanwerden er 14 opgenomen. Uiteindelijk werden er 5 bemiddelingen opgestart. Het gingtelkens over dossiers in de fase van de strafuitvoering.Ten opzichte van 2011 neemt het aantal aanvragen vanuit de gevangenis van Genttoe (16 naar 26). Het totaal aantal bemiddelingsaanvragen in 2012 op de Gentsebemiddelingsdienst stijgt eveneens (+14 %). Het aantal aanvragen dat uiteindelijk toteen communicatie-uitwisseling leidt, daalt echter met bijna 30 %. Er lijkt dan wel ruimaandacht voor bemiddeling, slechts in 30% van de potentiële bemiddelingsdossiers iser een match, waarbij zowel dader als slachtoffer binnen eenzelfde dossier interessehebben in het aanbod. Van deze groep ‘geïnteresseerden’ blijkt opnieuw slechts eengedeelte tot effectieve communicatie-uitwisseling te gaan. Zo krijgt de dienst af en toete horen dat men het bemiddelingsaanbod op zich wel interessant vindt, maar ‘niethaalbaar’ of ‘niet de oplossing’ in het concrete dossier waarbij men is betrokken.De Gentse bemiddelaars vinden het noodzakelijk te investeren in de fase van de prebemiddeling.In deze fase (verkennen en voorbereiden van de bemiddelingsvraag)wordt een basis gelegd voor een andere perceptie van justitie, en ruimer, ook vooreen meer communicatieve en participatieve justitie. Het ontbreken van matchen vooreen effectieve communicatie-uitwisseling in concrete dossiers mag ons nietontmoedigen om verder te gaan met deze werkwijze.In 2012 vonden opnieuw twee infosessies rond herstelbemiddeling plaats in degevangenis. Uit deze twee bijeenkomsten volgden meerdere individuelebemiddelingsvragen.In vergelijking met vorig jaar blijken er uit de dienstregistratie meer verwijzingen te zijnvanwege de daderhulpverleners 14 naar de bemiddelingsdienst (10 t.o.v. 4 in 2011).Gezien de stijging in aanvragen vanuit de gevangenis, vermoeden we dat dit cijfereigenlijk nog hoger ligt. Daders vanuit de gevangenis die zelf contact leggen met debemiddelingsdienst, doen dit immers meestal op aangeven van eendaderhulpverlener. Ze worden aangespoord om zelf in een brief aan de dienst hunmotivatie om te bemiddelen neer te schrijven. Hieruit blijkt dat de dienst gekend is inde gevangenis en dat de toeleiding naar Suggnomè vlotter verloopt.De bemiddelingsdienst had slechts vier aanvragen in gerechtelijk onderzoek. DeGentse onderzoeksrechters maken zelf geen gebruik van de wettelijke mogelijkheidom een aanbod van bemiddeling te doen aan partijen wanneer zij dit opportuunvinden. Er zijn met andere woorden geen rechtstreekse doorverwijzingen in dossiersgerechtelijk onderzoek (waarbij verdachten al dan niet in voorarrest zitten). Elke14 Daderhulpverleners: trajectbegeleiders Justitieel Welzijnswerk en PSD-leden werkzaam in degevangenis van Gent, maar ook bijvoorbeeld de aalmoezeniers van de gevangenis of therapeuten.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

37aanvraag in gerechtelijk onderzoek komt dus van de betrokkenen zelf (of hunadvocaat of hulpverlener) en kan worden voorgelegd aan de verbindingsmagistraatdie contact opneemt met de bevoegde onderzoeksrechter.De Bemiddelingsdienst Gent blijft permanent aandacht schenken aan sensibiliseringvan de diverse samenwerkingspartners binnen de gevangenis (PSD, JWW,Zorgteam, aalmoezeniers en moreel consulenten).De bemiddelingsdienst hoopt ook met de verkenning van de mogelijkheid om met hetherstelfonds in de gevangenis van Gent van start te gaan, in 2013 een nieuweherstelgerichte dynamiek onder alle betrokken actoren te brengen. In 2012 gingenverkennende gesprekken door en werd een plan van aanpak afgesproken.De vorming Slachtoffer in Beeld kon omwille van agendaproblemen in 2012 nietdoorgaan maar wordt wel begin 2013 gepland.De dienst Slachtofferhulp van het CAW Visserij gaf in 2012 een vorming overslachtoffer-daderschap (cfr. fiche bijlage blz. 149) voor 8 deelnemers.Het aantal activiteiten en acties gericht op de relatie dader-slachtoffer blijft beperkt.Dergelijke acties moeten meer gestimuleerd en bewuster gepland worden. Eén vande mogelijkheden is om iemand themabeheerder te maken over alle domeinen heen.2. Gezondheid2.1. CGG EclipsHet Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Eclips (cfr. fiche bijlage blz. 48) voertpsychotherapeutische gesprekken met gedetineerden met psychologische en/ofpsychiatrische problemen met het doel hun psychologische en/of psychiatrischeklachten te verlichten of hen te leren hiermee om te gaan. De gedetineerden kunnentoegeleid worden door vijf diensten volgens een afgesproken procedure. Nabespreking op de teamvergadering van het CGG kunnen de CGG-medewerkersstarten met psychotherapeutische gesprekken. Voor Gent wordt er ongeveer éénfulltime ingezet verspreid over 3 medewerkers.In 2012 kreeg het CGG 96 doorverwijzingen waarvan de grote meerderheid door dePSD en het JWW. 68% hiervan kreeg een intake (65). Er is een grotere wachttijdtussen de aanmelding en de intake (34% pas na 2 maand). In totaal waren er 94actieve zorgperiodes. Er werden 57 zorgperiodes afgesloten meestal omwille vantransfer (16), afronding van de begeleiding (14), vrijlating (12). De begeleiding is voorde helft van de gevallen binnen de drie maand afgelopen.De meeste aanmeldingsproblematieken gaan over psychische problemen (vooralsuïcidepoging en – gedachten, stress en depressieve stemmingen), gevolgd doorverwerkingsproblemen en gedragsproblemen (vooral agressie). Het aantalverwijzingen naar het CGG in 2012 toont dat het psychotherapeutische aanbodcomplementair is met het aanbod van andere partners binnen de hulp- endienstverlening in de gevangenis en dat er onder gedetineerden nood is aanpsychotherapeutische gesprekken.Omdat heel wat aanmeldingen stress-gerelateerd waren en een groepswerkinghiervoor effectief zou zijn, werd in 2012 gestart met een groepsaanbod ‘omgaanmet stress’ (cfr. fiche bijlage blz. 51) waar in totaal 19 gedetineerden aandeelnamen. Ontspanningsoefeningen worden afgewisseld met groepsgesprekken. Ergingen twee periodes door. Vanaf 2013 zal er met een continu halfopen aanbodgewerkt worden waarbij nieuwe deelnemers om de vijf sessies kunnen aansluiten.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

38Het CGG Eclips is vanuit hun expertise ook betrokken bij hetzelfmoordpreventieproject van de gevangenis Gent. Het CGG heeft sterkmeegewerkt aan de organisatie van de studiedag over suïcidepreventie die doorgingop 16 februari.De noodgedwongen stopzetting van de begeleidingen omwille van transfersdoorbreekt vaak een noodzakelijk begeleidingsproces wat nefast is voor deindividuele gedetineerde en de behandeling van zijn probleem en voor de goedewerking van het CGG. Hetzelfde geldt bij invrijheidstelling.Hiertoe nam het CGG in 2012 het initiatief om alle transfers bij te houden om op basisvan deze gegevens in overleg te gaan met de CGG(’s) in de gevangenis(sen) waarde meeste gedetineerden op transfer naar gaan. Verdere initiatieven wordengenomen in 2013.Het aanbod dat we momenteel als CGG kunnen realiseren is niet afdoende omtegemoet te komen aan de nood aan geestelijke gezondheidszorg binnen degevangenismuren. Evaluatie (zowel kwantitatief als kwalitatief) toont aan dat eenpsychotherapeutisch aanbod een duidelijke meerwaarde betekent binnen degevangenis, zowel voor samenwerkingspartners als voor gedetineerden. Het isduidelijk dat geestelijke gezondheid een reëel probleem vormt onder gedetineerden.Verdere ontwikkeling van therapeutische methodiek én initiatieven gericht oppreventie op maat van de gevangenis dringen zich op. Het CGG heeft in 2012gepoogd de aanmeld- en intakefase te herstructureren zodat beter met het groteaantal aanmeldingen in de gevangenis kan worden omgegaan.Het CGG Eclips startte vanaf juli 2010 met een post-penitentiaire werking.Voornaamste moeilijkheid met deze werking is de zwaarte van de aanmeldingen –het gaat vaak om aanmeldingen die een te hoog risico op herval hebben om in eenambulante setting terecht te kunnen. Er wordt gekeken hoe deze aanmeldingen betergestuurd kunnen worden.2.2. VVBVDe VVBV 15 (cfr. fiche bijlage blz. 53) organiseert binnen de gevangenis het CAP(Centraal AanmeldingsPunt). Elke woensdagvoormiddag houdt een medewerker erpermanentie (6 uur waarvan 2 uur administratie) met als doel de aanvragen bij dedrughulpverlening-centra te centraliseren.In 2012 waren er 151 aanmeldingen, werden er 125 gedetineerden gezien en warener in totaal 237 gesprekken, 23 gedetineerden gingen op transfer of vrij.De grootste groep cliënten die we op het CAP Gent bereiken zijn heroïnegebruikers(32,8%). De speed- en cocaïnegebruikers (18,4 %) vormen de tweede grootstegroep. Het merendeel van de cliënten gezien op het CAP Gent zijn Belgen (78,4 %).Meer dan de helft van de cliënten komen op eigen initiatief bij het CAP terecht (56,8%). Eén derde van de cliënten wordt door de psychosociale dienst doorverwezen(29,6 %). Iets minder dan de helft van de cliënten die zich aanmelden op het CAP inde gevangenis van Gent zitten in voorhechtenis. De tweede grootste groep zijncliënten die in aanmerking komen voor een voorwaardelijke invrijheidstelling (20,8 %).1 op 3 van de geziene cliënten wordt naar de ambulante hulpverlening doorverwezen(35,2 %). 1 op 3 van de cliënten wordt residentieel doorverwezen.15 VVBV : Vlaamse Vereniging Behandelingscentra Verslaafdenzorgjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

392.3. AADe AA (Anonieme Alcoholisten) (cfr. fiche bijlage blz. 52) bezoeken tweewekelijks degevangenis. In 2012 waren er 26 bijeenkomsten waar in totaal 22 personen opafkwamen. Er waren gemiddeld 4,5 gedetineerden per sessie.3. OnderwijsHet onderwijs aan gedetineerden van de gevangenis Gent wordt aangeboden doorhet volwassenenonderwijs (Centrum Basiseducatie en 4 Centra voorVolwassenenonderwijs) onder de coördinatie van het consortiumvolwassenenonderwijs Wonderwijs, vertegenwoordigd door de onderwijscoördinator.Er waren 11 professionele en 5 vrijwillige lesgevers actief.3.1. Klassikaal Onderwijs (cfr. fiche bijlage blz. 55 - 109)Het officieel onderwijs werd in 2012 voorzien door het Centrum voor Basiseducatie 11vzw (CBE), CVO ISBO, CVO De Bargie, PCVO Het Perspectief en PCVOMeetjesland.Het CBE verzorgde het ‘Open Leercentrum’, ‘maatschappijoriëntatie’ en ‘rekenen’. DeCVO’s van het consortium verzorgden de cursussen ‘Engels’ (CVO ISBO en CVO HetPerspectief), ‘Frans’ (CVO ISBO), ‘computer’ (PCVO Meetjesland), ‘Nederlands vooranderstaligen’ (CVO De Bargie) en ‘Spaans‘ (PCVO Het Perspectief).Het onderwijsaanbod wordt uitgevoerd volgens het opleidingsplan 2010-2012. Hetgrootste deel van het aanbod bestaat uit groepsgericht modulair onderwijs zoalsomschreven in de leerplannen. De modules worden ingericht binnen eenachtwekencyclus waarvan er vier per schooljaar worden georganiseerd. Per moduleis een intake voorzien voor nieuwe kandidaat deelnemers. Na elke cyclus is er eenproclamatie voor alle geslaagde deelnemers.In 2012 werden 21 modules ingericht. Omdat modules worden ingericht perschooljaar en niet per kalenderjaar, waren een aantal modules al gestart in 2011 enlopen er nog een aantal modules door in 2013. De verder cijfers zijn gebaseerd opvolledige modules die voor het grootste deel in 2012 werden ingericht. Sommige vandie modules liepen dus nog een stukje in 2013.Gemiddelden per onderwijsmodule 2012Nieuwe Oproepen vooraanvragen; intake; 1; 34,4 1; 32,9Aanwezig opintake; Definitief 1; 23,4Effectieve inactiviteit; deelnemers; 1; 17,2 Gemiddelde 1;aanwezigheid; 10,9 Tot het einde 1;Uitgereikte vande 6,0module; attesten; 1; 5,11; 4,2Nieuwe aanvragenOproepen voor intakeAanwezig op intakeDefinitief in activiteitEffectieve deelnemersGemiddeldeaanwezigheidjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

40Starters versus effectieve deelnemers lessen:Percentages 2012Zelf afgehaakt;Deelnemers;31,1%Volhouders;Deelnemers;Afgehaakt 29,2%organisatie;Deelnemers; Afgehaaktovermacht; 15,3%Deelnemers;24,5%Zelf afgehaakt;Effectieve dlnrs;20,6%Volhouders;Effectieve dlnrs;51,4%Afgehaaktorganisatie;EffectieveAfgehaaktdlnrs;overmacht;7,9%Effectieve dlnrs;20,1%Zelf afgehaaktVolhoudersAfgehaakt organisatieAfgehaakt overmachtVerdeling statuut dlnrs lessen 2012Geïnterneerd;Deelnemers;14,6%Geïnterneerd;Effectieve dlnrs;15,0%Geïnterneerd;Dlnrs tot einde;15,9%Veroordeeld;Deelnemers;30,8%Veroordeeld;Effectieve dlnrs;30,0%Veroordeeld;Dlnrs tot einde;31,8%GeïnterneerdVeroordeeldBeklaagd;Deelnemers;54,7%Beklaagd;Effectieve dlnrs;55,1%Beklaagd; Dlnrstot einde; 52,3%BeklaagdEr is een grote interesse voor onderwijs en de participatie ligt hoog. Er waren 228effectieve deelnemers in 21 modules, meer dan 100 deelnemers aan open leren en70 gedetineerden hadden een vraag met betrekking tot individueel ofafstandsonderwijs. Er zijn gemiddeld 12 lesmomenten per week.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

41De systematische evaluatie van het onderwijs(aanbod) bij gedetineerden enlesgevers gaf aan dat er een hoge tevredenheid is over het onderwijs(aanbod) in deGentse gevangenis. Dit zowel over de praktische organisatie als over de inhoud.Toch is er een vrij hoge uitval bij het onderwijsaanbod. Een derde van dedeelnemers blijft komen tot op het einde, een derde haakt af op eigen initiatief en nogeen derde haakt af door overmachtssituaties of wordt door de organisatie uit de lesgezet. Waarschijnlijk is een deel van deze uitval te wijten aan de specifieke contextwaarin wordt gewerkt. Opvallend is wel dat een derde van de mogelijke deelnemersafhaakt voor ze effectief participeren en dat bij de effectieve deelnemers het aantalvolhouders beduidend hoger ligt.Een grondige analyse van de cijfers de laatste 3 jaren toont aan dat er geenessentiële verschuivingen zijn binnen het profiel van de participerendegedetineerden, in de uitval of behaalde certificaten.Gent is in hoofdzaak een arresthuis. Dat kan je ook zien aan het in het profiel van decursisten: 54 % van de starters was beklaagd, 31 % veroordeeld en 15 %geïnterneerd. De meeste cursisten zijn mannen, maar toch waren er ook 20 %vrouwelijke cursisten. Vooral het aantal geïnterneerden is ondervertegenwoordigd inhet onderwijs t.a.v. hun aandeel binnen de totale populatie. Dit is waarschijnlijk tewijten aan hun specifiek profiel en de problemen waarmee ze kampen. Door hetaanbod maatschappijoriëntatie is het aandeel geïnterneerden dat participeert aanonderwijs verhoogd.Uit een grondigere analyse van de redenen van uitval en het verband tussen hetprofiel van deelnemers bij start, de effectieve deelnemers en de volhouders binnenhet onderwijsaanbod kunnen we concluderen dat noch het geslacht noch het statuutvan de gedetineerde een grote invloed hebben op het volhouden van lessen.Er is geen specifieke subsidieregeling voorzien voor onderwijs aan gedetineerden.Vooral in een arresthuis is het daarom moeilijk de delers te halen en dus hetnoodzakelijk onderwijsaanbod te (blijven) voorzien.Engels werd vanaf het schooljaar 2011-2012 opnieuw opgenomen. Dit aanbod wordtalternerend opgenomen door 2 CVO’s.Het aanbod rijbewijs kon in 2012 niet opnieuw worden opgenomen door deonmogelijkheid om het examen hier in te richten.Om tegemoet te komen aan de leervraag van een aantal anderstaligen die nietkunnen instromen in het groepsaanbod, werd in 2012 verder geëxperimenteerd meteen module wegwijs voor anderstaligen onder begeleiding van een vrijwilliger.Hiervoor werd materiaal ontwikkeld door de OC.Een andere vaste partner is het Huis van het Nederlands. Zij schatten op basis vande COVAAR-test in of een kandidaat deelnemer best Nederlandse les volgt bij eencentrum basiseducatie of een CVO (al dan niet in verlengd traject). Dit gebeurt enkelvoor personen die voordien nog geen NT2-aanbod hebben gevolgd. In sommigegevallen neemt de lesgever een bijkomende test af om het bereikte niveauNederlands te kunnen inschatten en zo de kandidaat in de juiste module te plaatsen.In 2012 is het Huis van het Nederlands 4 keer langsgekomen en hebben zij eenhonderdtal gedetineerden gescreend.Het Open Leercentrum telde in 2012 64 sessies. Er werd net als vorig jaar vooralgewerkt aan computervaardigheden, rijbewijs, Nederlands voor anderstaligen eneigen materiaal. Gemiddeld waren er per moment een 8-tal cursisten aanwezig. Decombinatie van 1 moment op avond en 2 momenten overdag lijkt het meestsuccesvol en het best aangepast aan de context. Het avondmoment wordthoofdzakelijk ingenomen door gedetineerden die overdag niet vrij zijn wegenspenitentiaire arbeid. Het OLC wordt ingezet als aanvulling op het bestaandeonderwijsaanbod in de gevangenis. Voor deze specifieke onderwijsvorm wordengeen subsidies voorzien. De middelen komen van het globale pakket coördinatie-urenjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

42dat het centrum basiseducatie ter beschikking heeft. Ook inhoudelijk had CBE eenaantal bedenkingen bij dit aanbod waardoor het werd afgebouwd in september 2012.De vrijgekomen begeleidingsuren zet CBE 11 VZW sinds het schooljaar 2012-2013 invoor modules maatschappijoriëntatie. Het aanbod maatschappijoriëntatie lijkt goedaan te sluiten bij de behoeften van de doelgroep in de gevangenis. Er zijn heel watdeelnemers en velen blijven komen tot het einde van de module.3.2. Afstandsonderwijs (cfr. fiche bijlage blz. 113)De begeleiding bij het afstandsonderwijs is steeds meer aan het evolueren naartrajectbegeleiding voor gedetineerden met individuele leervragen. Tijdens hetintakegesprek worden o.a. de leervraag en motivatie van de cursist gepeild, er wordteen intakeformulier ingevuld en er wordt nagegaan of de leervraag van degedetineerde realistisch is. Dit gebeurt door het gesprek en eventueel aan de handvan een soort instapoefening. Heel wat mensen worden na dit gesprek doorverwezennaar het groepsaanbod binnen de gevangenismuren of het beschikbare materiaal inde gevangenisbibliotheek. Er wordt specifiek toegeleid naar het groepsaanbod en hetOLC als de leervraag daar kan worden aangepakt of voorbereid. Bijvoorbeeld naarhet reken- en computeraanbod voor vragen rond bedrijfsbeheer,tweedekansonderwijs en beroepsopleidingen. Als de motivatie en leervraag positiefworden geëvalueerd, en de leervraag kan niet worden opgenomen binnen het OLC ofhet groepsaanbod, dan worden verdere stappen gezet. Er wordt m.a.w. extrainformatie gezocht over de te volgen opleiding(en), er worden contacten gelegd metscholen, het nodige materiaal wordt gezocht en/of besteld… In deopvolgingsgesprekken worden de resultaten van de instaptoets besproken. Degezochte informatie over het aanbod van het volwassenenonderwijs binnen en buitende gevangenismuren en de (on)mogelijkheden van afstandsonderwijs binnen degevangenismuren wordt doorgegeven en besproken, materialen worden bezorgd enleervorderingen besproken. Er werden een 30-tal begeleidingsmomenten voorzienvoor een 70-tal gedetineerden. Bij het afstandsonderwijs worden vooralNederlandstaligen bereikt. Ook het aantal Belgen ligt veel hoger dan bij het andereonderwijsaanbod. Het aantal veroordeelden dat participeert aan deze vorm vanonderwijs ligt hoger dan bij het andere onderwijsaanbod.3.3. AanbevelingenInzetten op geletterdheid binnen het aanbod lijkt de goede weg en past ook binnenhet kader van het Vlaams beleidsplan onderwijs gedetineerden. In dat opzicht zoueen cursus rijbewijs met daaraan een examen gekoppeld zeker tot de mogelijkhedenmoeten behoren. Ook een flexibel aanbod Nederlands moedertaal zou welkom zijn.Internet op een gecontroleerde manier toegankelijk maken voor gedetineerden zal inde toekomst een must worden om verder kwalitatief onderwijs te kunnen aanbieden.Er wordt nog weinig educatieve software uitgebracht en voor het OLC zou het duseen zegen zijn mocht internet (beperkt) toegankelijk zijn voor de gedetineerden en delesgever. Ook om gecombineerd onderwijs en andere vormen van afstandsonderwijsmogelijk te maken, wordt internet steeds belangrijker.Een goede (traject)begeleiding voor deze doelgroep, ook op het vlak van onderwijs, isheel belangrijk. Deze begint met het uitstippelen van een (onderwijs)traject samenmet de gedetineerde, impliceert een goede screening, registratie en tenslotte eengoede opvolging.Door de verplichte pauze van alle namiddagactiviteiten die drie uur of langer duren inde lokalen van de individuele wandeling kiezen sommige gedetineerden, om redenenjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

43van veiligheid en hygiëne, ervoor niet langer te participeren. We willen in 2013 eenander soort pauzeregeling bekijken.4. Tewerkstelling4.1. VDABDe VDAB-consulent werkt fulltime voor de gedetineerden van de Gentse gevangenis(cfr. fiche bijlage blz. 115). Zij doet vooral aan basisdienstverlening wat hoofdzakelijkneerkomt op het geven van uitleg over de dienstverlening van de VDAB, in al zijnaspecten, inschrijving VDAB als vrije werkzoekende, het up-to-date houden van hetwerkzoekende dossier. Naast deze basisdienstverlening doet zij ook actievebemiddeling naar werk, toeleiding naar opleidingen in verschillende sectoren. DeVDAB-consulent bereikte in 2012 307 gedetineerden in basisdienstverlening. Zijheeft in 2012 met 486 contact gehad. Hiervan waren er 307 aan wie erbasisdienstverlening werd geboden of een traject is opgezet. Ze begeleidde 49gedetineerden in een actief traject, waarvan er 41 nieuwe werden opgestart in 2012.Met 179 gedetineerden werd een éénmalig gesprek gevoerd.Dit werkjaar, werd er zoals vorige jaren intensief individueel bemiddeld tijdens hetsollicitatieproces. Na het in kaart brengen van de belemmerende factoren, onderzoekvan het functieprofiel en de match voor doorstroom naar werk, start het solliciteren. Insamenspraak met de gedetineerde/geïnterneerde krijgt het solliciteren vorm. Hetsollicitatieproces hangt sterk af van de zelfredzaamheid van de klant en moet goedopgevolgd worden. Er werden in 2012 geen groepssollicitatietrainingengeorganiseerd omdat er te weinig potentiële kandidaten waren om een groep tevormen.Er is in 2012 voor de regio Gent een 71,9% uitstroom uit de werkloosheid, waarvan31,3% naar werk. Deze uitstroom is gebaseerd op de afgesloten trajecten. Daarnaastzijn nog heel wat trajecten buiten de gevangenis lopende (GTB, oriëntatie,gespecialiseerde screening, arbeidszorg, opleiding…) waarvan de uitstroom pasgemeten wordt na afsluiten van het traject.4.2. Vokans (cfr. fiche bijlage blz. 118)Er wordt in Gent enkel nog ingezet op individueel aanbod gekoppeld aan depenitentiaire tewerkstelling. Het komt er op aan de gedetineerde te coachen in werkgerelateerdecompetenties aan de hand van observaties, het matchen met beoogdetewerkstelling en het opstellen van een Persoonlijk Actieplan. Hierin wordenmogelijke acties geformuleerd om binnen een welbepaalde tijdspanne specifiekecompetenties te versterken die noodzakelijk zijn om een duurzame tewerkstelling tekunnen verwerven. Er was één assessmentperiode in 2012 waarbij 10 momenten perdeelnemer werden voorzien. In totaal namen 9 gedetineerden hieraan deel.5. SportIn het kader van de feestactiviteiten voor 150 jaar gevangenis was er de idee omgedetineerden en personeel de Ronde van Vlaanderen (cfr. fiche bijlage blz. 146) telaten rijden. De gedetineerden werden, onder begeleiding van een vrijwilligewielerfanaat, voorbereid op het rijden van de Ronde van Vlaanderen voorwielertoeristen op rollen. De gedetineerden reden de Ronde tegen een groepjegedetineerden van de strafinrichting Oudenaarde. Beide groepen fietsten voor eengoed doel. De opbrengst van de sponsering gaat naar dit goed doel. Voor Gent wasdit de sociale kruidenier. De wedstrijd ging door op 31 maart 2012.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

44Via het wielrennen gaan gedetineerden een tweeledig engagement aan. Enerzijdseen sportief engagement op lange termijn, trainen gedurende 3 maanden voor eenwedstrijd. Hiervoor is doorzettingsvermogen, een positieve teamgeest entrainingsinzet nodig. Anderzijds een sociaal engagement, nl. geld inzamelen voor eengoed doel. Dit goed doel mocht gekozen worden door de deelnemendegedetineerden zelf.Er waren 20 geïnteresseerde gedetineerden. Na het infomoment waren er 15 die zichdefinitief inschreven. Na de conditietest werden er 12 weerhouden om de trainingenaan te vatten. Op de wedstrijddag werd de wedstrijd met 7 renners gereden.In de gevangenis van Gent wordt voor de mannelijke gedetineerden hoofdzakelijkfitness (cfr. fiche bijlage blz. 143) aangeboden. Elke werkdag zijn er 3 fitnessbeurten(15 per week). Per fitnessbeurt nemen gemiddeld 12 gedetineerden deel. Omwillevan budgettaire redenen konden er in de eerste jaarhelft geen sportmonitorenaangeworven worden. De fitness werd tijdens die periode begeleid door eensportfatik-gedetineerde onder toezicht van een penitentiair bewakings-assistent.Uiteindelijk werd er toch tussengekomen vanuit het Steunfonds Gedetineerden, deprovincie en de Vlaamse Gemeenschap omdat de inzet van bewakend personeel nietlanger houdbaar was.In 2012 werd de spinning (cfr. fiche bijlage blz. 145) op zaterdag opnieuw ingerichtmet middelen van de Vlaamse Gemeenschap (Bloso en De Rode Antraciet). Elkezaterdagvoormiddag gaan er drie spinningsessies door, twee voor de mannelijkegedetineerden en één voor de vrouwelijke gedetineerden. Per sessie kunnen er 10gedetineerden deelnemen.In 2012 zijn er 6 voetbal- en volleybalwedstrijden (cfr. fiche bijlage blz. 144)doorgegaan. Per wedstrijd kunnen er 8 gedetineerden deelnemen.Tijdens de Gentse Feesten en Eindejaarfestiviteiten worden heel wat sportactiviteiteningericht. Deze zijn terug te vinden in de fiches die deze feesten behandelen.Daarnaast verzorgen het zorgteam en het centrum OBRA (cfr. jaarrapport blz. 32)ook sport-gerelateerde activiteiten.Na het moeilijke sportjaar 2011 wordt er opnieuw actie ondernomen om meer sporten beweging binnen te brengen. Er is echter nog heel wat werk. Een permanenteoplossing voor de sportbegeleiding, het herstellen en onderhouden van defitnesszaal, het maximaal in gebruik nemen van de sportkoer, een meergedifferentieerd en innovatief sport- en beweegaanbod dat ook en vooraljaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

45bewegingsarme gedetineerden en vrouwelijke gedetineerden aanspreekt blijven hoogop de agenda staan.6. Cultuur6.1. Bibliotheek (cfr. fiche bijlage blz. 119)De gevangenisbibliotheek is een samenwerkingsverband tussen de Vlaamseoverheid, de stad Gent, de provincie Oost-Vlaanderen en de gevangenis. Degevangenisbibliotheek is uitgegroeid tot een volwaardige filiaalbibliotheek zoalsafgesproken in de afsprakennota van het convenant.De gevangenisbibliotheek bereikt gemiddeld 75 % van de mensen die in degevangenis verblijven.2012 was een bewogen jaar. Zo werd het filiaal eind juni voor 6 weken gesloten,wegens een vakbondsactie. Om de werklast bij de penitentiair beambten te verlagenwerd een nieuw oproepingssysteem uitgewerkt.De gedetineerden dienen zich in het nieuwe systeem wekelijks in te schrijven voor debibliotheek en krijgen ook een bepaald uur toegewezen waarop ze naar debibliotheek mogen komen. Elke gedetineerde kan wekelijks voor 30 minuten naar debibliotheek komen.De gevangenisbibliotheek beschikt over een ruim aanbod boeken, strips, cd’s, dvd’sen games.collectie tussen 01/01/12 en 31/21/12jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

46Naast de collectie van de gevangenisbibliotheek kunnen de gedetineerden ook opeen pc de catalogus van de hoofdbibliotheek raadplegen. Zij kunnen boeken,taalcursussen en bladmuziek aanvragen uit de hoofdbibliotheek en haar filialen.Er werden 690 boeken aangevraagd uit de Stedelijke Openbare Bibliotheek en haarfilialen, waarvan 186 fictie en 504 non-fictie. Een aanzienlijke stijging met vorig jaar(totaal 467 boeken).Zoals andere bibliotheken werd in de gevangenisbibliotheek voor de eerste maal ‘Deweek van de bibliotheek’ georganiseerd.Iedere bezoeker kreeg een kopje koffie aangeboden en een goodie-bag (plastic-zakStedelijke Openbare Bibliotheek), met daarin een kalender. De bibliotheek schonkook de afgevoerde materialen weg waaruit de gedetineerden konden kiezen. Wie wilkon mee raden naar het gewicht van onze ‘boekentoren’. De bibliotheekweek werddoor heel wat gedetineerden goed onthaald.De registratie toont aan dat de gevangenisbibliotheek succesvol is. Dit is mede hetgevolg van de inzet van de verschillende partners. Een halftijdse consulent is echterte weinig om de werking volledig en optimaal te laten lopen. De uitleensessies en hetbehandelen van de IBL-aanvragen nemen veel tijd in beslag. Er dient beroep gedaante worden op de ondersteuning van fatiken om de dagelijkse werking van debibliotheek te kunnen garanderen. Er is geen tijd voor het organiseren van anderebibliotheekactiviteiten zoals het organiseren van een leesgroep, lezingen, …6.2. FilmElke zondag (uitzondering periode mei-augustus) wordt in de cinemazaal eenfilmvoorstelling (cfr. fiche bijlage blz. 123) aangeboden. De film wordt sinds 2010enkel nog vertoond voor de groep werkers. Dit werd beslist door degevangenisdirectie met de bedoeling het filmaanbod als een gunst te beschouwenvoor gedetineerden die werken en zo gedetineerden te stimuleren om penitentiairearbeid te verrichten. In 2012 waren er 42 filmvoorstellingen. Er is plaats voorongeveer 110 personen per voorstelling. Gemiddeld kwamen ongeveer 80 personen(60 mannen en 20 vrouwen) naar de voorstelling. Daarnaast kunnen degedetineerden tijdens het weekend en op feestdagen ook naar films kijken op hetintern videokanaal van de gevangenis (cfr. fiche bijlage blz. 124).Er zal op middellange termijn een oplossing gevonden dienen te worden voor hetmogelijk stopzetten van de videotheken. Het is nog weinig rendabel om eenvideotheek uit te baten. Er zal een andere bron gevonden moeten worden om eenblijvend filmprogramma te voorzien.6.3. Optredens, lezingen en theaterEr werden in 2012 2 lezingen gegeven binnen het thema venster op de wereld (cfr.fiche bijlage blz. 126). Op deze manier proberen we andere culturen, verrassendegeschiedenissen en interessante personen tot bij de gedetineerde te brengen. Erwerden in totaal 61 deelnames geregistreerd. Daarnaast was er 1 literaire lezing vaneen auteur over haar literair werk (cfr. fiche bijlage blz. 127).Een muziekgroep heeft in 2012 2 optredens 16 gegeven aan 2 groepen gedetineerden(cfr. fiche bijlage blz. 125). In totaal werden de optredens bijgewoond door 272personen, waarvan 227 mannen en 43 vrouwen.16 De optredens tijdens de feestenperiodes (Gentse Feesten en Eindejaarsfeesten) worden hier nietbij gerekend.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

47Op 3 juli werd aan 30 gedetineerden en 15 personeelsleden de uiteenzetting ‘delaatste getuigen achter de tralies’ (cfr. fiche bijlage blz. 130) gegeven door tweekrijgsgevangenen van de Tweede Wereldoorlog. Eén ervan is nog in de gevangenisvan Gent opgesloten geweest. De vzw die dit organiseert wil op deze manier eenboodschap van vrede en verdraagzaamheid uitdragen6.4. Creatieve vormingDe creatieve vorming in de gevangenis van Gent wordt hoofdzakelijk verzorgd doorparticulieren die door het steunfonds gedetineerden vergoed wordt (cfr. fiches bijlageblz. 131-132). In 2012 was er 1 leraar creatieve vorming actief. Deze vormingen zijndoorlopend in de zin dat er steeds cursisten kunnen in- en uitstappen. We sprekendan ook van creatieve ateliers. Men gaf vooral keramiek.Voor de doelgroep geïnterneerden was er zoals vorige jaren een wekelijksegezamenlijke activiteit van de leraars tekenen en keramiek. Voor deze doelgroepwordt ook door het zorgteam creatieve vorming opgezet, het centrum OBRA doet ditook voor de geïnterneerden met een mentale beperking.In totaal werden er 103 creatieve vormingsmomenten aangeboden wat neerkomtop 103 uren. Gemiddeld namen per vormingsmoment 11 personen deel.Het crea-aanbod verminderd per jaar. Enkel het keramiek-atelier blijft actief. Dergelijkaanbod gaat vaak ten koste van meer re-integratiegericht aanbod. Bovendien is ergeen domeincoördinator actief die dit aanbod onderhoudt en verder uitbouwt. Er zalmet De Rode Antraciet bekeken worden hoe dit verder kan aangepakt worden.6.5. Persoons-, relationeel en herstelgerichte vormingIn totaal zijn in 2012 6 vormingen (cfr. fiches bijlage blz. 138-142) doorgegaan dieeen persoon- of relationeel thema hadden. Deze werden gegeven door 4 organisaties(drie cursussen door De Rode Antraciet, één cursus door Morele Bijstand aanGevangenen, één cursus door Vormingplus en één door CAW Visserij-dienstSlachtofferhulp).In totaal hebben zij 35 sessies verzorgd, wat neerkomt op 84,5 uren vorming. Dit zijnbijna de helft minder sessies en uren dan in 2011 voor maar 1 vorming minder dan in2011. Bepaalde cursussen hadden minder sessies en uren wat het totaal aantal naarbeneden haalt.58 gedetineerden startten met de vormingen, wat neerkomt op 9,6 starters pervorming. 70,6 % werkte de vorming af. Er was een gemiddelde aanwezigheid van6,6 deelnemers.De inclusie- en exclusiecriteria om aan een dergelijke vorming deel te nemen liggenhoger dan bij ander aanbod of een dergelijke vorming richt zich op een welbepaaldesubdoelgroep binnen de gevangenis. Persoonsgerichte en relationele vormingen zijnin die zin hoogdrempelig. In deze cursussen moet men zich vaak in groep durvenbloot geven waardoor dit voor een aantal gedetineerden te bedreigend kanoverkomen. Minder bedreigende cursussen (bv. mindfulness) kennen een hogerdeelnemersaantal.In 2012 werd de reeks infoavonden (cfr. fiche bijlage blz. 136) over thema’s dienauw aansluiten bij de re-integratie uitgebreid met 6 momenten. De 17 avonden gingo.a. over burgerlijke partijen, het Justitiehuis, internering, het OCMW, … In totaalnamen 198 gedetineerden hieraan deel met een gemiddelde van 11,6 gedetineerdenper moment.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

486.6. Culturele projectenSociaalartistiek Project in 2 fases (cfr. fiche bijlage blz. 128)In 2012 werd een groot sociaal-artistiek project opgezet in het kader van 150 jaargevangenis Gent. Het project was het resultaat van een intense samenwerkingtussen de gevangenis Gent, Victoria Deluxe en De Rode Antraciet.In een eerste fase (april – juni 2012) schreven 24 gedetineerden een brief naar eenfotograaf waarin ze het hebben over een heel betekenisvolle plek (plaats) waaraaneen bijzondere, mooie herinnering is aan verbonden. Er werd in april/mei eenwerkproces opgestart met de gedetineerden om hen te coachen in het schrijven vande brief (minimaal 1 groepsmoment per week + individuele begeleiding). Parallel aandit werkproces werden 24 fotografen gezocht (bekende namen en opkomend talent)die bereid waren om met een brief van een gedetineerde aan de slag te gaan. Op 1juli werd binnen de gevangenis een tentoonstelling geopend met de foto’s en debrieven. Op dit moment hadden deelnemers en fotografen ook een ontmoeting. Defoto’s en de brieven werden in het najaar nog tentoongesteld in degevangenisbibliotheek voor de medegedetineerden en de stadsbibliotheek het ‘t Zuidin Gent.Eind augustus ging de tweede fase van het project van start. Twee theatermakersvanuit Victoria Deluxe gingen aan de slag met het geschreven materiaal van deeerste fase. Samen met de deelnemers (bij de start waren 20 deelnemers aanwezig)begon een verkennend proces om via theaterspel met de geschreven teksten aan deslag te gaan. Midden oktober werd een definitieve theatertekst opgemaakt die doorde spelers werd ingestudeerd. Zo kwam de theatervoorstelling ‘Een nieuweWandeling’ tot stand. Gemiddeld werden er 3 repetities gepland in september enoktober, aangevuld met werksessies in kleinere groepen. Vanaf november werddagelijks gewerkt met de groep. Uiteindelijk maakten 14 gedetineerden deel uit vande theatervoorstelling. In totaal waren er 8 voorstellingen waar 1300 mensen naarkomen kijken zijn.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

49Post me in jail (mail art) (cfr. fiche bijlage blz. 133)Het Secundair Kunstinstituut (SKI) werd uitgenodigd door het SMAK Gent om mee tewerken aan het stadsfestival TRACK (midden mei – eind september 2012). Eén vande doelstellingen van het project, naast het tonen van internationale hedendaagsekunst op diverse locaties in de stad, is het doorbreken van de klassieke sociale enmaatschappelijke grenzen van bestaande netwerken binnen de stad. Het SKI staptemet dit gegeven naar de Gevangenis Gent.Er werd gedurende een drietal maanden postverkeer opgezet tussen studenten engeïnteresseerde gedetineerden. Studenten stuurden postkaarten met creatievewerken op naar geïnteresseerde gedetineerden. De gedetineerden bewerkten op hunbeurt deze kaarten en stuurden die dan terug. Ook de omgekeerde beweging vondplaats: een gedetineerde maakt een postkaart en stuurt die op, een student bewerktdeze en stuurt ze terug. De deelnemende gedetineerden konden volledig zelfstandigaan de slag gaan met deze postkaarten of zij konden ook deelnemen aan enkeleworkshops (op 2/5, 4/6 en 8/8) die werden begeleid door een aantal studenten vanSKI. Dit proces en de resultaten (postkaarten) werden tentoongesteld tijdens hetTRACK-festival in een tentoonstellingsruimte binnen het SKI. Deze ruimte was vrijtoegankelijk voor het brede publiek.Er hebben een 40-tal gedetineerden deelgenomen. Iedereen heeft minstens 1postkaart ontvangen. Op de workshops waren gemiddeld 15 personen aanwezig.Tijdens de tentoonstelling TRACK kwamen dagelijks bezoekers langs.Brief aan de Tijd (cfr. fiche bijlage blz. 135)Dit project liep van 11 maart tot en met 17 maart 2012. De activiteit kadert binnen hetkunstproject ‘Art of transformation’ van het consulting-bedrijf Empact. Dit bedrijf helptop regelmatige basis jonge kunstenaars bij het uitwerken van een project rondtransformatie bij één van de klanten van Empact. Kunstenaar Fabrice Samyn heeftsamen met bpost het kunstwerk ‘Brief aan de tijd’ uitgewerkt.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

50Het kunstwerk bestaat erin om vanuit een speciale brievenbus in de vorm van eenbijenkorf brieven te kunnen posten die bewust pas 24 maanden later uitgereikt zullenworden. Deze speciale brievenbus zal tijdens een aantal weken rondreizen inplaatsen waar de tijd een bijzondere betekenis heeft: een kraamkliniek, eenretoricaklas, een centrum voor palliatieve zorgen en een gevangenis.De bijenkorf heeft een week in de gevangenisbibliotheek gestaan om gedetineerdenen personeelsleden de kans te geven een brief te schrijven die pas 2 jaar later zaltoekomen. Op 17 maart stond de bijenkort ook in de bezoekzaal om bezoekers die ditwensen een brief te laten posten. Hoeveel brieven er uiteindelijk verstuurd zijn zalpas binnen 2 jaar kenbaar zijn.7. Gentse Feesten en EindejaarsfeestenDe gevangenis van Gent kent twee grote manifestaties per jaar, de Gentse Feesten(cfr. fiche bijlage blz. 150) en de Eindejaarsfeesten (cfr. fiche bijlage blz. 152). Dezemanifestaties vormen een alternatief voor de sluiting van de werkhuizen en voorschoolvakanties waarbinnen er bijna geen groepsactiviteiten zijn. Er wordt voorzien insporttornooien, quiz, kooksessies, optredens, … De organisatie van beideprogramma’s berust bij de medewerkers van de culturele dienst. Zij werken hiertoenauw samen met verschillende organisaties en particulieren. Het zorgteam en hetcentrum OBRA organiseren voor hun respectievelijke doelgroepen een eigenprogramma.In 2012 waren er voor de Gentse Feesten (207 uur aanbod op 23 dagen) 1776inschrijvingen voor 8 activiteiten (optredens niet meegerekend). Dit komt neer opgemiddeld 148 deelnemers per activiteit. 399 verschillende personen hebbendeelgenomen. Dit betekent dat elke deelnemer aan gemiddeld 4,4 activiteitendeelnam. Er waren ten opzichte van vorig jaar 750 meer inschrijvingen en 120 meergedetineerden die deelnamen. Er gingen ook 4 optredens door. Er werd voor deeerste maal een vijfkamp georganiseerd. Topactiviteiten waren de badminton (cfr.sporttak in de kijker), petanque en pingpong. Er waren voor elk van deze sportenongeveer 150 deelnemers.De eindejaarsfeesten (150 uur aanbod op 15 dagen) kenden 972 inschrijvingen voor6 activiteiten (optredens niet meegerekend). Dit komt neer op 162 deelnemers peractiviteit. In totaal deden 261 individuele gedetineerden hieraan mee. Dit betekent datelke deelnemer aan gemiddeld 3,7 activiteiten deelnam. Er waren ten opzichte van2011 171 meer inschrijvingen maar 27 minder gedetineerden die deelnamen. Ergingen 2 optredens door. Topactiviteiten waren darts, tafelvoetbal en curve-bowl. Erwaren voor elk van deze sporten 120 deelnemers of meer.8. Algemene tendensenDe hulp- en dienstverlening kende de laatste jaren een sterke groei, zowel naaraanbod als naar deelname. Sinds 2011 wordt de verdere groei afgeremd doorschaarsere financiële middelen vanuit het steunfonds gedetineerden. Dit heeft totgevolg dat er op een meer doordachte manier met het aanbod en de middelen diendeomgegaan te worden en dat andere financieringsbronnen de regel dienen te worden.Vooral de sport- en culturele activiteiten werden hierdoor getroffen.Individuele begeleidingen en groepsactiviteiten worden nog te vaak onderbroken tengevolge van invrijheidstelling of transfer. Deze uitval is relatief constant. Eentransferpolitiek die ook rekening houdt met de participatie aan vaak noodzakelijkehulp- en dienstverlening kan een bijdrage leveren om deze uitval te beperken.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

51Tijd en ruimte zijn een schaars goed in de gevangenis. Bepaalde domeinen kenneneen sterkere uitbreiding dan andere. Een debat over een correcte verdeling van tijden ruimte voor de verschillende domeinen dringt zich verder op.Door de stijgende overbevolking wordt de vraag naar hulp- en dienstverlening ookgroter. Dit heeft echter niet tot gevolg dat de middelen evenredig stijgen.Omdat het juridisch spreekuur reeds in 2011 weinig gebruikt werd, hadden we onsvoorgenomen om in 2012 te bekijken wat hiervan de oorzaak is. Eenorganisatieondersteuner kreeg de opdracht om als contactpersoon op te treden voorde Commissie Juridische Bijstand en een betere bekendmaking te organiseren. DeCommissie besliste echter dat ze dit aanbod niet meer kunnen opnemen. HetBrugteam is gestopt met hun dienstverlening in het kader van drugbegeleiding aanallochtone gedetineerden omdat ze hiertoe niet werden gesubsidieerd.Er is in vergelijking met voorgaande jaren minder regulier cultureel aanbod. Dit heeftvoor een groot deel te maken met het feit dat er geen coördinator meer is om ditaanbod te ondersteunen en uit te bouwen. Tot eind 2011 nam eenorganisatieondersteuner dit op zich, vanaf 2012 werd de invulling van de functie doorhet CAW hertekend. Een cultuurcoördinator zou deze rol kunnen overnemen maardeze functie is niet voorzien. De contactpersoon SCW van De Rode Antraciet kanenkel projectmatig ingeschakeld worden waardoor hij deze rol niet kan opnemen.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

52Hoofdstuk 4: profilering van het hulp- en dienstverleningsaanbod(strategie 2)In hoofdstuk IV staat de profilering van het hulp- en dienstverleningsaanbod centraal. Debekendmaking van het aanbod is essentieel om gedetineerden ervan gebruik te latenmaken. Hiervoor dienen de gedetineerden geïnformeerd, geadviseerd, gesensibiliseerd engemotiveerd te worden.1. Vragen, noden en behoeften detecteren (signaalfunctie)Er zijn verscheidene manieren om de vragen, noden en behoeften bij gedetineerdente detecteren. De trajectbegeleiders hebben hier een belangrijke taak, maar ook hetpenitentiaire personeel en de hulp- en dienstverleners kunnen noodzakelijkeinformatie over de vraag verschaffen. De evaluaties van het bestaande aanbod en(wetenschappelijk) onderzoek kunnen in deze evenzeer de nodige gegevensopleveren. Tenslotte kunnen bevragingen bij de doelgroep een bepaald beeld gevenvan de behoefte die leeft.In 2007 werd de signaalfunctie bij trajectbegeleiding als een kernopdrachtomschreven. In het gezamenlijk plan van aanpak 2008-2010 tussen het CAWArtevelde en de beleidsmedewerker werd het ‘komen tot een afsprakenkader waarbijde verscheidene signaleringsprocedures op elkaar afgestemd worden’ als doelopgenomen. Deze doelstelling werd in 2009 gefinaliseerd. Er werd eensignaleringsinstrument ontworpen dat door de JWW-medewerkers wordt ingevuld enbesproken op het overleg tussen de teambegeleider en de beleidsmedewerker.De trajectbegeleiders kunnen ook ingeschakeld worden om gerichtebehoeftepeilingen te doen.Het GPA 2011-2013 heeft als doel dat er een systeem zal uitgewerkt worden om opeen systematische wijze de behoeften van gedetineerden in kaart zal brengen.Hiertoe zal nauw samengewerkt worden met alle actoren uit het coördinatieteam. Deontwikkelingen in de gevangenis Antwerpen naar een breed behoeftemeetinstrumentworden opgevolgd. De gevangenis Gent stelde zich ook kandidaat om debehoeftepeiling in Gent te laten doorgaan. De onderzoekers wensten echter eerstheel het proces in Antwerpen te doorlopen, om pas daarna te bekijken of eenherhaling in een andere gevangenis zinvol is2. Bekendmaken van het aanbod- Werkgroep bekendmaking-profilering-materiaalbeheer (be-pro-ma)Omdat we de kwaliteit, de efficiëntie en de effectiviteit van de bekendmaking wildenverbeteren werd in 2008 een ad hoc werkgroep bekendmaking opgericht. Dezewerkgroep werkte een voorstel uit dat in 2009 aan het Coördinatieteam hulp- endienstverlening aan gedetineerden (CORT) werd gepresenteerd. Hier werd deelsmee verder gewerkt. Het voorstel diende echter verfijnd te worden. Pas in 2011 werdde werkgroep opnieuw samengebracht in een nieuwe samenstelling en opdracht.Naast de bekendmaking aan gedetineerden diende er ook werk gemaakt te wordenvan de profilering van de Vlaamse Gemeenschap en diende er een systeem vanmateriaalbeheer uitgewerkt te worden. De werkgroep concentreerde zich in 2012vooral op de profilering van de Vlaamse hulp- en dienstverlening aan gedetineerdenin het kader van het feestjaar 150 jaar gevangenis. Er werd meegewerkt aan dejaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

53oprichting van de tentoonstelling wat resulteerde in de opmaak van affiches en deinrichting van divers stands.- Bekendmaking via affiches en flyersOok in 2012 was het verspreiden van nieuwe activiteiten via flyers die bedeeldworden op cel door de fatiken van de culturele dienst de meest gehanteerdebekendmakingwijze. Gelijktijdig werden er affiches uitgehangen aan de valven.Bepaald aanbod (Tele-onthaal, geestelijke gezondheidszorg) wordt ook op andereplaatsen uitgehangen (wachthokjes medische dienst, telefoonlokalen). Meestalleveren de aanbodverstrekkers de inhoud aan en zetten de medewerkers van deculturele dienst die grafisch om in een flyer. In een aantal gevallen leveren deorganisaties zelf de flyer of affiche (bv. De Rode Antraciet). Omdat de bedelingmeestal eenmalig is, is het noodzakelijk dat gedetineerden die na de bedeling in degevangenis opgesloten worden, ook op de hoogte gebracht kunnen worden. Deaffiches ondervangen dit in geringe mate. Daarom worden de flyers ook uitgedeeldaan trajectbegeleiding en andere actoren.Zowel op de mannenafdeling, de vrouwenafdeling als in de bibliotheek staat eenfolderrek of –zuil waarin folders en brochures zitten over zowel het intramurale alsextramurale hulp- en dienstverleningsaanbod.- Bekendmaking via trajectbegeleidingDoor de komst van de trajectbegeleiders werd de mogelijkheid geschapen om degedetineerden individueel te informeren over het hulp- en dienstverleningsaanbod.Door de komst van het GOS heeft de trajectbegeleider een volledig overzicht van hetaanbod.Wanneer het een (nieuw) aanbod betreft waarbij trajectbegeleiding de actievetoeleiding verzorgt, dan komt de aanbodverstrekker het aanbod voorstellen op eenteamvergadering van JWW. Bij het onthaal en tijdens de vervolggesprekken metgedetineerden hebben de trajectbegeleiders oog voor het bekendmaken van hetaanbod.- Bekendmaking via derdenHieronder verstaan we het penitentiair personeel en de hulp- en dienstverleners. Viadiverse kanalen wordt getracht deze derden op de hoogte te brengen van hetaanbod. Op hun beurt kunnen zij de gedetineerden ad hoc informeren. Vorig jaar isde google-agenda ingevoerd als het instrument voor de planning van vooral degroepsactiviteiten. Diverse actoren hebben hier al inzagerecht op. Op dejaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

54teamleidersvergadering en andere overlegorganen wordt eveneens het nieuweaanbod bekendgemaakt.- Bekendmaking via brochuresDe ‘Wegwijs’ is de informatiebrochure en het huishoudelijk reglement van degevangenis voor de gedetineerde. Hierin wordt het aanbod meegedeeld. Vanaf 2008werd krant X als nieuw informatiekanaal in de gevangenis ingevoerd. Het eerstenummer gaf een algemeen overzicht van het hulp- en dienstverleningsaanbod in degevangenis. Er verschenen in 2012 3 nummers van krant X in de gevangenis. In2011 is gestart met de ‘bekendmakingskaart’ waarbij het vast wekelijkse hulp- endienstverleningsaanbod in kaart wordt gebracht gedurende de periode van een cyclus(ongeveer 2 maanden). Deze kaart wordt bekend gemaakt aan het personeel van degevangenis.- InformatiesessiesAfhankelijk van het soort aanbod worden er soms informatiesessies ingericht die aaneen groep gedetineerden uitleg verschaft over het aanbod dat zal uitgevoerd worden.3. De oasemapDe gevangenis van Gent was de initiatiefnemer voor de ontwikkeling van deoasemap. Deze map is een hulpmiddel voor de gedetineerde dat tot doel heeft hemte ondersteunen in het bijhouden van gegevens over het doorlopen hulp- endienstverleningstraject. De map is vrijblijvend. Afhankelijk van de nood en behoeftekan een gedetineerde hier gebruik van maken. De map werd experimenteeltoegepast in Gent voor een bepaalde periode met positieve resultaten. Omdat mendit instrument wilde ter beschikking stellen van alle gedetineerden in Vlaanderen,heeft het SAW deze opdracht overgenomen en verder uitgewerkt. In 2010 werd dezemap verspreid onder de gevangenissen. Het justitieel welzijnswerk Gent blijft dezemap bekendmaken onder de gedetineerden.4. De dag van de …Het coördinatieteam heeft in 2010 een nieuwe vorm van bekendmaking uitgewerktwaarbij enerzijds een relevant thema onder de aandacht wordt gebracht van degedetineerden en het personeel en anderzijds de link met een actie in de vrijesamenleving wordt gelegd. Deze bekendmaking werd ‘de dag van de …’ genoemd.Elke domeinspecialist koos een welbepaald thema op een welbepaalde dag dieverband houdt met hun domein. Op of rond die dag wordt dan een originelebekendmakingsactie opgezet voor iedereen die in de gevangenis verblijft. Dedomeinspecialist werkt en voert de actie uit. Indien nodig wordt er ondersteuninggeboden door de andere leden van het coördinatieteam.Er werden acties gedaan op vader-moeder-dag (20/05), wereld-leraren-dag (05/10),week van de bibliotheek (20/10-26/10), tijdens de Gentse Feesten (badminton:sporttak in de kijker) en op de internationale dag voor mensen met een beperking(03/12).jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

55Hoofdstuk 5: verkrijgen vergroten van het draagvlak (strategie 4)Een draagvlak creëren gebeurt nooit vanzelf. Het is bovendien niet vanzelfsprekend om eendraagvlak te vergroten en uit te bouwen. Dit hoofdstuk staat stil bij de initiatieven die deVlaamse partners ondernemen om deze 4 e strategie te realiseren.1. Bij de Vlaamse GemeenschapsactorenNet als vorig jaar diende er vooral gewerkt te worden aan het onderhouden van departnerschappen, het blijvend informeren over nieuwe of wijzigende initiatieven, overrelevante onderwerpen, … en het betrekken van deze partners bij werkvormen en –processen die de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden als onderwerp hadden.Het bestaan van het coördinatieteam hulp- en dienstverlening aan gedetineerden alsmotor voor de organisatie van de hele hulp- en dienstverlening is tevens eenkatalysator voor het bevorderen van het draagvlak bij de vastesamenwerkingspartners (JWW, centrum OBRA, …) over de relevantie en werkwijzevan de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden.Met deze vaste samenwerkingspartners wordt er minstens jaarlijks overleg gepleegdover hun werking aan gedetineerden en hun samenwerking met andere hulp- endienstverleners en met justitie-actoren.Nieuwe partners worden tijdig en correct geïnformeerd en betrokken bij de werkingvan de hulp- en dienstverlening in de gevangenis.2. Bij de JustitieactorDe Justitieactor betrekken bij de uitvoering van het strategisch plan en ruimer bij detotstandkoming en het opvolgen van de hulp- en dienstverleningsacties isnoodzakelijk omdat de hulp- en dienstverlening zich grotendeels afspeelt binnen degevangenis en dus een invloed heeft op de werking van de gevangenis.T.a.v. de gevangenisdirectieDe gevangenisdirectie wordt permanent op de hoogte gehouden van nieuweontwikkelingen die zich voordoen over de hulp- en dienstverlening van de VlaamseGemeenschap. Dit gebeurt door de aanwezigheid van de beleidsmedewerker op hetdagelijks voorrapport en op directievergaderingen maar evenzeer door mail- entelefoonverkeer en contacten tussendoor. Minstens tweemaal per jaar wordt er metde voltallige gevangenisdirectie samen gezeten om het hulp- endienstverleningsbeleid aan gedetineerden te bespreken. Daarnaast is er met deindividuele directieleden overleg overeenkomstig de terreinen waar zij bevoegd voorzijn.T.a.v. de PSD/het zorgteam :De PSD- en zorgteamleden worden op diverse manieren op de hoogte gehouden vannieuwe ontwikkelingen in het hulp- en dienstverleningsaanbod. Vooral de participatieaan het coördinatieteam en het vierhoeks-overleg draagt hiertoe bij.T.a.v. de penitentiaire beambten :De penitentiaire beambten worden binnen de basisopleiding geïnformeerd over de‘hulp- en dienstverlening aan gedetineerden, de Vlaamse Gemeenschap in dejaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

56gevangenis’. Daarnaast is het belangrijk dat er ook lokale initiatieven ontwikkeldworden om het draagvlak bij de penitentiaire beambten te verkrijgen.De penitentiaire beambten in opleiding dienen na te gaan hoe de hulp- endienstverlening in hun moedergevangenis georganiseerd is. Deze beambten wordentijdens een terreinweek in de moederinrichting hierover ingelicht door debeleidsmedewerker of andere medewerkers van de Vlaamse Gemeenschap.Tijdens de teamleidersvergaderingen kan er informatie gegeven worden over hulp- endienstverleningsactiviteiten die zullen opgestart worden, maar ook over instrumentenen processen die ingevoerd werden of zullen worden ten behoeve van deondersteuning van de hulp- en dienstverlening. De onderlinge samenwerking kanbesproken worden en afspraken kunnen gemaakt worden.Er is in de meeste werkgroepen ook een vertegenwoordiging van de penitentiairebeambten aanwezig.Halfjaarlijks is er een evaluatievergadering over de samenwerking tussen de hulp- endienstverleningsactoren en een vertegenwoordiging van de diverse teams vanpenitentiair beambten binnen de inrichting. De goede praktijken worden benoemd ende werkpunten worden besproken met oog op een oplossing.De hulp- en dienstverlening wordt penitentiair ondersteund door twee VTEpenitentiaire bewakingsassistenten die mee bijdragen tot het verkrijgen van draagvlakvoor activiteiten.Er gebeuren heel wat informele gesprekken met het penitentiair personeel. Dit isessentieel om de eigen functie, het thema hulp- en dienstverlening en de onderlingesamenwerking op een losse en persoonlijke manier aan te kaarten.Er werd in 2012 iets meer weerstand ervaren bij de penitentiair bewakingsassistentenen dan vooral over de impact van een aantal hulp- en dienstverleningsinitiatieven ophet werk van het personeel. Vooral het tijdelijk stil leggen van de bibliotheek en dedreiging met acties naar het sociaalartistiek project ‘Een nieuwe wandeling’ warenhier duidelijke voorbeelden van. De oorzaken liggen waarschijnlijk bij de groteoverbevolking en het extra werk door de vele activiteiten in het kader van 150 jaargevangenis.T.a.v. overige penitentiair personeel (griffie, boekhouding, personeelssecretariaat,medische dienst, …): Deze personeelsleden staan iets verder af van desamenwerking over hulp- en dienstverlening. Zij worden betrokken en geïnformeerdwanneer dit relevant is voor hun werking.3. Bij de bredere samenlevingVia de tentoonstelling in het kader van 150 jaar gevangenis Gent kregen heel watmensen de mogelijkheid om de geschiedenis van de gevangenis en de huidigeleefomstandigheden te leren kennen. Er kwamen meer dan 2500 bezoekers langs.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

57Er werd in 2012 ook meegedaan met de open monumentendag en er waren terugopendeurdagen voor de familie van het personeel.Ook de voorstellingen ‘Een nieuwe wandeling’ van het sociaalartistiek projectdroegen bij tot een ‘ander’ beeld van de gedetineerde. De fototentoonstelling van hetproject heeft ook een tijdlang in de Stedelijke Openbare Bibliotheek gestaan.De gevangenis krijgt tal van bezoekers over de vloer die geïnformeerd worden overde gevangenis van Gent. In 2012 gingen 46 groepsbezoeken door met eengemiddelde groepsgrootte van 22 personen per bezoek. De grote meerderheidbestond uit studenten, maar ook politie, magistratuur en andere relevante sectorenkwamen op bezoek.Het geven van gastcolleges is een andere vorm van betrekken van de samenlevingbij de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Diverse hulp- en dienstverlenersgeven gastlezingen of –colleges aan hogescholen of universiteiten. Sommige hulpendienstverleners schrijven ook artikels of komen uitleg geven op vraag vanbepaalde maatschappelijke voorzieningen.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

58Hoofdstuk 6: een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid(strategie 5)Met deze vijfde strategie trachten we te komen tot een HRM- enorganisatieontwikkelingsbeleid om alle interne en externe medewerkers van de VlaamseGemeenschap te motiveren, te ontplooien en optimaal efficiënt en effectief in te zetten in hunopdracht voor hulp- en dienstverlening in de Vlaamse gevangenissen.1. IntroductieprocedureMet de komst van het strategisch plan werd er een introductieprocedure ingevoerddie alle nieuwe medewerkers aan de hulp- en dienstverlening dienen te doorlopen.Het gaat vooral om het vervullen van administratieve formaliteiten (invullen van eenmedewerkersfiche, ondertekenen van een aantal documenten waaronder degedragscode) en het voeren van een gesprek met de beleidsmedewerker en/ofdomeincoördinator waarbij de betrokkene uitgebreid wordt ingelicht over het werkenbinnen de gevangenis. De nodige documenten worden meegegeven en er wordtgeijverd om na enige maanden tewerkstelling een opvolgingsgesprek te doen. Debeleidsmedewerker of een lid van het coördinatieteam zorgt dan voor eenrondleiding. De beleidsmedewerker en de domeincoördinatoren houden eenmedewerkerslijst bij die up-to-date gehouden wordt en ter beschikking wordt gesteldvan de gevangenisdirectie, de dienst P&O en de medewerkers van het CORT.2. Vertegenwoordiging t.o.v. de gevangenisdirectieDe beleidsmedewerker vertegenwoordigt de hulp- en dienstverleners ten opzichtevan de gevangenisdirectie. De gevangenisdirectie kan de beleidsmedewerkeraanspreken over elementen die te maken hebben met de mede- en samenwerkingtussen het penitentiair personeel en de hulp- en dienstverleners. Conform degedragscode wordt er tussen de gevangenisdirecteur en de beleidsmedewerker eencollegiale beslissing genomen.De beleidsmedewerker zet zich ook in om de belangen van de hulp- endienstverleners zo goed mogelijk te behartigen (bv. infrastructurele en logistiekefaciliteiten, betrekken bij processen die een invloed kunnen hebben op de hulp- endienstverlening, …).3. Infrastructurele en logistieke faciliteitenDe diverse diensten die individuele gesprekken voeren met gedetineerden (JWW,centrum OBRA, CGG Eclips, VVBV) beschikken sinds 2009 over vier bijkomendegesprekslocaties voorzien van telefoon en computer. In 2011 werden deze locatiesheringericht met bureaumateriaal van de Vlaamse overheid (bureau, bureaustoel,kasten, prikborden, …). Er werd een schema opgesteld dat de bezetting van degesprekslocaties regelt onder de hulp- en dienstverleners. Omdat de gevangenis eenorganisatie in beweging is, dient deze herverdeling bij iedere structurele veranderingherbekeken te worden. Omdat er meer vraag was naar gesprekslocaties werd eennieuw instrument uitgewerkt dat de verdeling per dag en per uur en per locatieomschrijft voor alle (externe en interne) diensten van de gevangenis. Het centrumOBRA verwierf in 2012, na lang aandringen, een eigen bureau op de zevende sectie.Alle medewerkers aan de hulp- en dienstverlening die een permanente opdrachthebben in de gevangenis werd een antennekaart en sleutels ter beschikking gesteld,zodat zij hun opdracht efficiënter kunnen vervullen. Deze schikking ontlast het werkjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

59van het penitentiair personeel. In 2012 kregen ook als laatste ook de medewerkersvan het centrum OBRA sleutels ter beschikking.Andere medewerkers, zoals de leerkrachten en sportmonitoren, beschikken enkelover een antennekaart en badge zodat zij vlot de inrichting binnen en buiten kunnen.Alle medewerkers die een permanente opdracht in de gevangenis vervullen krijgende nodige ICT-faciliteiten (account, email, office, internet, een persoonlijke map ophet netwerk, toegang tot de gemeenschappelijke map van de trans, van de cul en vande Vlaamse Gemeenschap). Het verkrijgen van een account voor nieuwemedewerkers liep in 2012 heel vlot, maar de computertoepassingen blijven beperkt(bv. beperkt internetgebruik) en soms hinderlijk (bv. trage werking internet).In 2009 werd gestart met het uitdenken van een herverdeling van de groepslokalen infunctie van de verdere ontwikkeling van het hulp- en dienstverleningsaanbod. Dezeherverdeling werd in 2010 concreet gemaakt. Er werd een nieuwe fitnessruimteingericht evenals een nieuwe volwaardige gevangenisbibliotheek, de culturele dienstkreeg een nieuwe stek en er werd een nieuw computerlokaal in gebruik genomen. In2012 werd werk gemaakt van de herinrichting van de polyvalente vormingslokalen.Deze werden voorzien van nieuwe infrastructuur zodat het aangename lesplaatsenwerden. Er werd verder nagedacht over een centralisatie van het beheer van degroepslokalen. Deze opdracht zal toegewezen worden aan het coördinatieteam. Deafspraken hierover zullen in 2013 geformaliseerd worden.4. VormingIntroductiecursus : jaarlijks wordt, op initiatief van de WEVO 17 , een meerdaagseintroductiecursus georganiseerd voor hulp- en dienstverleners van de VlaamseGemeenschap. In deze cursus krijgen zij informatie over de gevangenisstraf, over deorganisatie van het gevangeniswezen, over de strafuitvoeringsmodaliteiten, over deorganisatie van de hulp- en dienstverlening en over de samenwerking Justitie-Vlaamse Gemeenschap. Vanuit Gent namen 3 medewerkers deel aan deze jaargang.Navorming op bovenlokaal niveau: naast de introductiecursus organiseert de WEVOvanaf 2011 jaarlijks een navorming voor alle hulp- en dienstverleners die werkzaamzijn in de gevangenissen in Vlaanderen en Brussel. Dit jaar werd op 7 december eenstudiedag georganiseerd over in moeilijke omstandigheden in interactie gaan metgedetineerden. Er namen 9 medewerkers deel die in Gent opdrachten uitvoeren.Dag van de hulp- en dienstverlener : voortbouwend op de traditie om de leraars(onderwijs, cultuur en sport) jaarlijks samen te brengen op een leraren-dag, werdbeslist om dit vanaf 2008 open te stellen voor alle hulp- en dienstverleners dieverbonden zijn aan de gevangenis. Deze dag vond plaats op zaterdag 19 oktober. 21hulp- en dienstverleners namen hier aan deel. De werking van de VDAB en hetJustitiehuis werd toegelicht. In de namiddag werd er gedebatteerd over hoe er vanuitde intramurale hulp- en dienstverlening gewerkt re-integratie-bevorderend kangewerkt worden.Vorming aangeboden door de gevangenis: door de goede samenwerkingscultuurkrijgen de hulp- en dienstverleners de mogelijkheid om vorming te volgen ofinformatie te krijgen die in principe enkel bedoeld is voor het penitentiaire personeel.De hulp- en dienstverleners kunnen telkens aansluiten bij vorming die georganiseerdwordt voor nieuw penitentiair personeel. In 2012 was er geen vorming voorzien.17WEVO : Werkgroep Vorming- en Ondersteuning. De WEVO is samengesteld uitvertegenwoordigers van het departement welzijn en van de diverse sectoren (SAW, DRA, Vocvo,VDAB, CGG) en heeft tot doel intersectorale en inter-penitentiaire ondersteuning- envormingsinitiatieven te ontwikkelen voor medewerkers van de hulp- en dienstverlening aangedetineerden.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

60Daarnaast organiseert elke organisatie, sector of domein specifieke vorming voor hetpersoneel.5. InternationaalDoor vroegere deelnames van de onderwijscoördinator aan internationale activiteitenvoornamelijk op uitnodiging van Consortium L4 en contacten die daar werden gelegdwerd de onderwijscoördinator door consortium L4 gevraagd om Gent te latenfungeren als gast-stad voor het studiebezoek van het RISE project op 1 en 2 maart2012.Op 1 maart was de Gentse gevangenis het decor voor de eerste studiedag en was deonderwijscoördinator van Gent gastheer met in de namiddag een eigen workshop. Op2 maart waren er verschillende workshops en uitwisselmomenten in zaalMonasterium PoortAckere in Gent.Er was ook een internationaal studiebezoek met het VOC aan Noorwegen.6. Intervisie/supervisieVooral hulpverleningsorganisaties organiseren intervisiemomenten om cases tebespreken en te leren van elkaar.7. Permanent informerenDe hulp- en dienstverleners kunnen permanent beroep doen op debeleidsmedewerker en de medewerkers van het coördinatieteam. Zij worden ook permail gebrieft wanneer er nieuwe informatie beschikbaar is. Bovendien beschikken demeeste hulp- en dienstverleners over een bakje in het bureau van de culturele dienstof het PSD-secretariaat waar zij informatie kunnen aantreffen. Wanneer omwille vanbepaalde omstandigheden activiteiten niet kunnen plaatsvinden, dan worden de hulpendienstverleners zo vlug als mogelijk op de hoogte gesteld.8. Deelname aan overlegDe hulp- en dienstverleners kunnen betrokken worden bij bepaalde overlegforawaarbij hun inbreng een belangrijke meerwaarde kan betekenen voor het doel vanhet overleg. De ondersteuning van de hulp- en dienstverlener is ook altijd een item bijde evaluatie met de aanbodverstrekker. Op die manier wordt getracht dedienstverlening continu te verbeteren.9. Activiteiten FIDES (sociale vereniging personeel gevangenis Gent)Hulp- en dienstverleners worden vaak uitgenodigd en betrokken bij activiteiten vanFIDES (personeelsfeest, quiz, bowling, …) wat de onderlinge samenwerking ook tengoede komt. Penitentiair personeel wordt ook soms uitgenodigd oppersoneelsactiviteiten van hulp- en dienstverleningsorganisaties.In 2012 stonden vele activiteiten in het kader van het feestjaar met o.a. eenfamiliedag, een reis naar het groothertogdom Luxemburg en bezoek aan degevangenis,jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

61Hoofdstuk 7: algemene conclusieIn 2012 vierde de gevangenis Gent haar 150-jarig bestaan. Deze gebeurtenis werd opgeluisterdmet tal van activiteiten voor gedetineerden, personeel en de samenleving. De VlaamseGemeenschapspartners hebben hieraan bijgedragen door mee te werken aan detentoonstelling, de studiedag suïcidepreventie, het galavoetbaltornooi, de Ronde op rollen enhet sociaalartistiek project met Victoria Deluxe. Het centrum OBRA vierde eveneens 10 jaarwerking ontgrendeld door een studiedag te organiseren voor vooral voorzieningen van hetVAPH.2012 was ook het jaar waarin het strategisch plan vijf jaar van toepassing was in Gent. Van diegelegenheid werd gebruik gemaakt om het eerste officieel beleidsoverleg te installeren en eenanalyse te maken van 5 jaar strategisch plan. Daaruit bleek dat er heel wat gerealiseerd isgeweest, zowel op vlak van aanbod (in breedte en diepte), organisatie (efficiëntie) en hetcreëren van gunstige werkomstandigheden (faciliterend).Net als voorgaande jaren zien we opnieuw een bijzonder grote inzet voor de hulp- endienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis Gent, zowel vanuit de VlaamseGemeenschapspartners als vanuit het penitentiair personeel. Deze hulp- en dienstverlening isuitgebreid en vraagt van eenieder de nodige inspanning om dit georganiseerd te krijgen. Wewaken er constant over dat de gevangenis het aanbod kan blijven dragen. Inzetten opdraagvlak voor hulp- en dienstverlening bij vooral de penitentiair beambten is daarom eenpermanente opdracht. De talrijke bijkomende activiteiten voor het 150-jarig bestaan vroegenheel wat extra engagement. Gent kende in 2012 ook een uitzonderlijke hoge overbevolking dieheel wat druk met zich meebracht, druk die zich vooral vertaalde in het garanderen van debewaking. De vakbondsactie die een tijdelijke sluiting van de bibliotheek inhield is hier eengevolg van, net als het niet langer kunnen instaan voor het toezicht tijdens de fitness. Demiddelen voor de hulp- en dienstverlening stijgen jammer genoeg niet met de stijging van de(over)bevolking. Het aanbod blijft met andere woorden onvoldoende om aan de stijgende vraagte voldoen. Het Gemeenschappelijk Plan van Aanpak (GPA) zet daarom in op het helder krijgenvan de noden en behoeften van gedetineerden.Het bewaken van het evenwicht geldt niet enkel voor de gevangenis, maar evengoed voor deverdeling tussen de diverse domeinen. Niet elk domein heeft of krijgt dezelfde middelen om in tezetten, noch in coördinatie-uren, noch in aanbod of in werkingsmiddelen. Het onderwijsaanbodneemt bv. een groot deel van de groepslokalen in, de trajectbegeleiders een groot deel van degesprekslokalen.De beperkte infrastuur word optimaal aangewend om de hulp- en dienstverlening te faciliteren.Er werden in 2012 extra inspanningen geleverd om de groepslokalen van nieuw meubilair tevoorzien, de werking ontgrendeld verkreeg haar langverwacht bureau. Toch blijven er opbepaalde punten tekorten. Zo zijn er te weinig gesprekslokalen op de vrouwenafdeling en dientde fitnessruimte opgeknapt te worden.De gevangenis Gent kent een grote doorstroom van gedetineerden. De impact van het aantalgedetineerden dat op transfer gaat op de hulp- en dienstvrijstelling blijft groot. Het betekent vaakhet bruusk stopzetten van noodzakelijke begeleidingen of het niet langer voldoen aan de normom gesubsidieerd te worden.Bepaalde regime-ingrepen hebben ook nefaste gevolgen voor het aanbod. De beslissing datmannelijke gedetineerden door de individuele hulpverlening praktisch niet meer kunnen gezienworden tussen 12u en 14u30 betekent een grote impact op de werking van bepaalde diensten.Zo ziet het justitieel welzijnswerk door deze maatregel tot 28 cliënten per week minder. Door deverplichte pauze van alle namiddagactiviteiten die drie uur of langer duren in de lokalen van deindividuele wandeling kiezen sommige gedetineerden ervoor niet langer te participeren. Degevangenis kende ook vijf stakingsdagen waardoor het aanbod op die dagen niet kondoorgaan. Dit heeft heel wat consequenties voor het werk van de organisaties die voor hetjaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

62aanbod instaan. Er ontstaat een groeiende onvrede en onbegrip voor de acties en de beslissingom het aanbod niet te laten doorgaan.Het aanbod aan hulp- en dienstverlening is grotendeels hetzelfde gebleven als vorig jaar. Nieuwis het Netwerk Ondersteuning voor Internering. Het centrum OBRA onderschrijft hiermee ookhet belang van in te zetten op het maken van de verbinding met de directe sociale omgeving.Voor onderwijs wordt er meer ingezet op geletterdheid en blijken de modules voormaatschappijoriëntatie te beantwoorden aan een reële behoefte. Ook het inzetten vanvrijwilligers binnen onderwijs wordt gepromoot, zoals blijkt uit de inrichting van de opencomputerruimte en de cursus ‘wegwijs voor anderstaligen’. Het CGG Eclips is in 2012 gestartmet een groepsaanbod ‘omgaan met stress’. (Detentie)stress blijkt onder het cliënteel veel voorte komen. Een combinatie van ontspanningsoefeningen en groepsgesprekken lijkt voor eendeel gedetineerden een goede formule. De gevangenis kende in 2012, mede in functie van hetfeestjaar, een groot aantal nieuwe vooral culturele projecten waar mooie samenwerkingen uitvoortvloeiden: Brief aan de Tijd, Post me in jail, de laatste getuigen, de Ronde op rollen en hettweeluik binnen het sociaalartistiek project, met enerzijds een fototentoonstelling en anderzijdshet muziektheaterstuk ‘een nieuwe wandeling’.Het juridisch spreekuur en de dienstverlening van het Brugteam worden door deaanbodverstrekkers vanaf 2012 niet langer voorzien om organisatorische en budgettaireredenen.De participatie aan het meeste aanbod ligt relatief hoog mede door een gerichte bekendmakingvan de hulp- en dienstverlening. Zo is 60 % van de gedetineerden in trajectbegeleiding, is 3/4evan de populatie lid van de bibliotheek, heeft de VDAB 307 gedetineerden gezien en kenden deonderwijsmodules 228 effectieve deelnemers. Bij onderwijs valt ook op dat 1/3e van de uitvalplaatsvindt nog voor men effectief start en houdt men langer vol eenmaal men deelneemt. DeGentse en eindejaarsfeesten mobiliseren zoals ieder jaar weer bijna de helegedetineerdenpopulatie. Aan de andere kant kent een bepaald aanbod minder bereik, zoalsTele-onthaal.We willen in de toekomst meer inzetten op een creatief vormingsaanbod, een verdereontplooiing van een meer gedifferentieerd kwalitatief sport- en beweegaanbod, een wegwerkenvan de wachttijd tussen de aanvraag en de intake bij het CGG Eclips, meer herstelgerichtaanbod, meer trajectbegeleiding en een sterkere verbinding met de directe sociale omgeving.We willen nog sterker investeren in bekendmaking op maat zodat elke gedetineerde bij hetjuiste aanbod terechtkomt.Er is een duidelijke toename van het aantal geïnterneerden met een vergrote zorgvraag omwillevan hun psychisch/psychiatrische ziektebeeld. Er is een schrijnend plaats-tekort bij depsychiatrische en VAPH-voorzieningen. Een meer structurele begeleiding van geïnterneerdenbij uitgangsvergunning dringt zich op. Vaak kunnen geïnterneerden in kader van hunreclassering of omwille van sociale redenen niet op uitgangsvergunning omdat ze geenbegeleiding hebben.In 2011 werden we plots geconfronteerd met minder middelen vanuit het steunfondsgedetineerden, een situatie waar we ook in 2012 mee rekening dienden te houden. Omdatbepaald aanbod geen recurrente subsidieregeling kent, dienen we elk jaar op zoek te gaan naaralternatieve financieringsbronnen. Vaak worden projectaanvragen ingediend of worden delokale en provinciale besturen aangesproken. Dit vraagt vaak tijd om deze dossiers op temaken met het risico dat het project niet wordt goedgekeurd, iets waar we in Gent al een paarkeer mee geconfronteerd werden. Vooral het culturele en sportaanbod is onderhevig aan dezejaarlijkse onzekerheid. Er is ook geen specifieke subsidieregeling voorzien voor onderwijs aangedetineerden. Vooral in een arresthuis is het daarom moeilijk de delers te halen en dus hetnoodzakelijk onderwijsaanbod te (blijven) voorzien.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent

63Het organiseren van de hulp- en dienstverlening vraagt heel wat inspanning. In de gevangenisdient immers rekening gehouden te worden met tal van regels, procedures en anderebeïnvloedende en vaak onverwachte factoren. De planning van het individueel engroepsaanbod dient bovendien op elkaar afgestemd te worden. Investeren in een efficiëntecoördinatie is dan ook noodzakelijk voor het goede verloop. Dit doen we door het installeren vaneen coördinatieteam en domein-overstijgende werkingsinstrumenten. Feit dat meerdereorganisaties met een verschillende VTE-inzet instaan voor de coördinatie maakt het er nieteenvoudiger op. Zo hebben we maar 30 % VTE-sportcoördinatie terwijl het aanbod 100 % VTEsportcoördinatienodig heeft. We hebben geen cultuurcoördinator waardoor dit aanbod nietstructureel opgevolgd kan worden. Een halftijdse bibliotheekconsulent beheert een bibliotheekdie bijna de hele populatie bereikt. Er is met andere woorden nood aan meer coördinatie-urenvoor bepaalde domeinen. Nu dienen andere coördinatiefuncties vaak in te staan voor eenaanbod dat niet tot hun domein behoort. Er komt ook veel administratie bij kijken. Een apartsecretariaat dat de administratie doet is geen overbodige luxe. Hetzelfde geldt voor deondersteuning van de beleidsmedewerker.De inzet om zoveel mogelijk actoren met het GOS te laten werken begint zijn vruchten af tewerpen. In 2013 willen we het GedetineerdenOpvolgSysteem (GOS) volledig geïmplementeerdhebben.In 2012 waren 115 medewerkers uit 30 verschillende organisaties betrokken op de hulp- endienstverlening, waarvan er 59 beroepsmatig een begeleidingsopdracht hebben. Depersoneelsequipes zijn relatief stabiel. Wanneer nodig zorgen de organisaties voor een vlottevervanging van hun personeelsleden zodat de continuïteit van de hulp- en dienstverleninggegarandeerd blijft. De meerderheid van de functies situeert zich binnen het domein welzijn(CAW en Centrum OBRA), zowel bij de beroepskrachten als bij de vrijwilligers, gevolgd dooronderwijs.Omdat vele partners betrokken zijn bij het realiseren van het aanbod is overleg en het zorgdragen voor een doordachte communicatie noodzakelijk. Dit verhoogt de betrokkenheid enmaakt dat het slagen van de uitvoering ook groter is. Er bestaat een structuur met overlegforadie focussen op beleid, op inhoud, op ondersteuning, op samenwerking en op praktischeuitvoering. Werkgroepen worden pas ingericht als ze een concreet doel hebben. In 2012 zagdaarom het overleg tussen de psychologen van het CGG Eclips, het centrum OBRA en hetzorgteam het licht, evenals het provinciaal overleg Tele-onthaal en het provinciaal overleg sport.Eenmaal het doel bereikt worden ze afgeschaft of wordt gekeken om bepaalde onderdelen bijbestaande overleggen te laten aansluiten. De heroriëntatie van de werkgroepen onderwijs,geestelijke gezondheidszorg en het on hold zetten van het vierhoeksoverleg zijn hiervoorbeelden van.De vorming van het decreet op de organisatie van de hulp- en dienstverlening werd in 2012sterk opgevolgd en waar mogelijk werd er geanticipeerd, bv. door de installatie van hetcoördinatieteam en het beleidsoverleg. Dit maakt dat mogelijke aanpassingen zonder al te veelproblemen kunnen gedaan worden en maximaal in te zetten op het opmaken van het eersteactieplan. In 2012 is er ook gestart met de oprichting van het CAW Oost-Vlaanderen waar naastCAW Artevelde ook de andere CAW’s in de provincie deel zullen van uitmaken. Niet alleen hetalgemeen welzijnswerk, ook de VDAB gaat provinciaal en waarschijnlijk ook hetonderwijslandschap. Tele-onthaal en de geestelijke gezondheidszorg waren al provinciaalgeorganiseerd. Het zal zaak zijn deze provinciale tendens te faciliteren.jaarverslag 2012hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent