te downloaden - Nederlandse Hydrologische Vereniging

Daardoor verloopt de curve van H in Figuur 3 steeds minder steil naarmate de afstand tot hetoppervlak kleiner wordt (Koorevaar et al., 1983).De ontwikkeling van de scherpe overgang tussen een zeer droge toplaag en een vochtigerbodem daaronder, wordt versneld door het verdampingsproces, waardoor θ, h en H aan hetoppervlak afnemen. Ook k neemt hierdoor af, waardoor dH/dz te klein is om aan deverdampingsvraag te voldoen. Hierdoor neemt θ weer af, is dH/dz weer te klein, etc.Hierdoor wordt een zeer droge toplaag gevormd, waaruit geen water meer verdampt. Devorming van deze laag beschermt de bodem dus tegen uitdroging (Koorevaar et al., 1983). Indroge perioden wordt water in de bodem dus vastgehouden door de ontwikkeling van eenzeer droge toplaag met een lage waterdoorlatendheid, waardoor de bodemverdamping snelafneemt. Bovenstaande is alleen geldig in periodes van droogte; in natte periodes zal debodem eerder voldoen aan de verdampingsvraag.Modelmatig kan de beschikbaarheid van water voor bodemverdamping dus op basis van deWet van Darcy worden bepaald. Praktisch gezien, echter, is er een probleem, doordat defysische eigenschappen van de bovenste centimeters van de bodem niet overeenkomen metdie van hetzelfde bodemtype daaronder. Dat komt bijvoorbeeld door neerslag, korstvormingen landbewerking. Daardoor wordt vaak teruggegrepen op empirische methoden voor hetbepalen van de bodemverdamping, zoals volgens Black of Boesten/Stroosnijder (Kroes et al.,2009). Toepassing van empirische methodes is echter altijd beperkt tot de omstandighedenwaarvoor de methodes gekalibreerd zijn.Figuur 3: Verloop van het vochtgehalte in de bodem bij een stationaire opwaartse stromingvan water, constante bodemverdamping, en een stabiele grondwaterstand (uit Koorevaar etal. (1983)).5.2.1.4. InterceptieverdampingDe interceptieverdamping is gedefinieerd als het deel van de bruto neerslag dat door devegetatie of andere structuren wordt onderschept en vervolgens verdampt (Figuur 1). Degrootte van de interceptieverdamping hangt af van een veelheid aan factoren. In vochtige engematigde klimaten kan de verdamping van interceptiewater 10 tot 50% van de jaarlijkseneerslag bedragen en dit aandeel kan vele male hoger zijn als ook de opgevangen neerslagdoor de strooisellaag op bosgrond wordt beschouwd (Gerrits et al., 2007; Gerrits, 2009). Voorbossen kan de interceptieverdamping zelfs bijna even groot zijn als de transpiratie (Tiktak enBouten, 1994). Voor de interceptieverdamping van landbouwgewassen en gras wordengemiddelde waarden van ongeveer 100 mm per jaar genoemd (Massop et al., 2005).Voor het berekenen van de interceptie van landbouwgewassen wordt in hydrologischemodellen de benadering van Von Hoyningen-Hüne (1983) algemeen toegepast (Kroes et al.,2009; Nunes et al., 2006; Ragab en Bromley, 2010). In SWAP (Kroes et al., 2009), bijvoorbeeld,wordt de interceptie voor landbouwgewassen en grasland berekend volgens:Actuele verdamping in hydrologische modellen; CONCEPT, TBV Review 2013Bartholomeus, Heijkers, Droogers, Van Dam, Van Walsum7