te downloaden - Nederlandse Hydrologische Vereniging

natuurlijke vegetaties. Daarnaast geven we een korte beschrijving van deopenwaterverdamping en de verdamping in het stedelijk gebied.5.2.1. Actuele verdamping van gewassen en natuurlijke vegetatiesEén van de belangrijkste invoervariabelen in hydrologische modellen is de potentiëleverdamping (Federer et al., 1996; Zhou et al., 2006). In de meeste hydrologische simulatieswaarin verdamping een rol speelt, wordt geen gemeten verdamping als invoer gebruikt,maar wordt deze berekend. Een veel gebruikte benadering voor het bepalen van de actueleverdamping, is eerst een potentiële verdamping (E p) van de betreffende begroeiing af teleiden uit routinematig verkregen meteorologische gegevens en vervolgens hieruit de(werkelijke) verdamping (E) te bepalen als een fractie van E p. Deze fractie hangt af van devochtcondities in de wortelzone. Dit concept heeft tot verscheidene methodes voor hetbepalen van E p geleid (Federer et al., 1996). Methodes verschillen sterk in de wijze waarop hetaandeel van bodemverdamping en transpiratie wordt bepaald en of interceptieverdampingwordt meegenomen.5.2.1.1. Potentiële verdamping van een referentiegewasVeel gebruikt is de potentiële verdamping van een referentiegewas, beter bekend als dereferentieverdamping E ref. E ref is gedefinieerd als de verdamping van een referentiegewas,meestal een kort, groen gewas die de bodem volledig bedekt, en waarvan het plantoppervlakdroog is en de plantenwortels optimaal van water worden voorzien. Er bestaan wereldwijdongeveer 50 methoden om de referentieverdamping te bepalen (Lu et al., 2005), waarvanvaak weer veel lokaal-specifieke varianten bestaan. In de wetenschappelijke literatuur zijntalloze publicaties te vinden waar verschillende referentieverdampingsmethoden wordenvergeleken (bijvoorbeeld Allen et al., 1998; Droogers en Allen, 2002; Irmak et al., 2003; Itenfisuet al., 2003; Jensen et al., 1990; Lu et al., 2005). Uit deze publicaties komt een duidelijkeconsensus naar voren dat de Penman-Monteith aanpak de beste is. Een nadeel van Penman-Monteith is dat deze methode veel invoergegevens vereist die niet altijd voorhanden zijn.Sommige van deze gegevens zijn niet eenvoudig nauwkeurig te meten, waardoor anderereferentieverdampingsmethoden (o.a. Makkink, Priestly-Taylor, Hargreaves, Thorntwaite)uiteindelijk toch nauwkeuriger kunnen zijn (Droogers en Allen, 2002). Deze alternatievemethoden hebben wel allemaal gemeen dat ze lokaal specifiek gekalibreerde parametersnodig hebben, vaak alleen geldig voor wat grotere tijdstappen, en minder fysisch gebaseerdzijn.Complicaties/discussie• Door de FAO is het computerprogramma ‘ETo Calculator’(www.fao.org/nr/water/eto.html) ontwikkeld dat inzicht geeft in de benodigdegegevens voor het berekenen van de E ref volgens Penman-Monteith. Voorontbrekende gemeten meteorologische variabelen maakt het programma gebruik vande procedures voor het schatten van deze variabelen volgens de methodesbeschreven in (Allen et al., 1998). Zelfs als een dataset alleen gegevens van maximumen minimum temperatuur bevat, is het mogelijk een redelijke schatting van demaandelijkse referentieverdamping te geven. Het programma geeft, zeker door dekoppeling met de klimaatdatabase ‘CLIMWAT’(www.fao.org/nr/water/infores_databases_climwat.html) voor het verkrijgen vanbenodigde meteorologische parameters, inzicht in de berekening van E ref volgensFAO Penman-Monteith.• Het REF-ET computerprogramma biedt een grote flexibiliteit aan voor het berekenenvan E ref. Verschillende methoden evenals een grote diversiteit (compleetheid) vangegevens kunnen worden gebruikt. http://www.kimberly.uidaho.edu/ref-et/• De meeste methodes voor de berekening van E ref maken geen expliciet onderscheid inbodemverdamping en transpiratie. In deze methodes wordt impliciet aangenomendat de afname van transpiratie door een afname van de bodembekking (Leaf AreaActuele verdamping in hydrologische modellen; CONCEPT, TBV Review 2013Bartholomeus, Heijkers, Droogers, Van Dam, Van Walsum3