te downloaden - Nederlandse Hydrologische Vereniging

( h , h )1 1α m o = ⎡p1 ⎤ ⎡p2⎤( hm hm,50 ) ( ho ho,50)⎢1 +⎥ ⎢1 +⎣ ⎦ ⎣ ⎥⎦waarin h m,50 de drukhoogte in de bodemmatrix waarbij α(h m) = 0.5, ofwel de drukhoogtewaarbij de waarbij de wateropname met 50% gereduceerd wordt (bij verwaarloosbareosmotische stress). Zo geeft h o,50 de osmotische druk waarbij de wateropname met 50%gereduceerd wordt (bij verwaarloosbare droogtestress).(0.13)De benadering van Van Genuchten (1987), of variaties daarop (Homaee et al., 2002), geeft, integenstelling tot die van Feddes et al. (1978), geen reductie van wateropname doorzuurstofstress. Echter, ook in de Feddes-functie zijn de drukhoogtes waarbij natschade beginten in welke mate deze optreedt, experimenteel niet goed onderbouwd. Het concept houdtgeen rekening met het adaptief vermogen van de plant om het onttrekkingspatroon tevariëren. Ook wordt geen rekening gehouden met de factor tijd: het duurt in werkelijkheidenige tijd totdat zuurstofgebrek optreedt; tijdens een percolatiegolf zal dit nog niet direct hetgeval zijn. In een rekenmodel worden de tekortkomingen van het concept eerder uitvergrootdan gecorrigeerd: door de te snelle reductie van de gewasopname ontstaat eenterugkoppeling die zichzelf versterkt.Normaal gesproken verkrijgen plantenwortels voldoende zuurstof voor hun respiratie(ademhaling) direct uit de luchtgevulde poriën in de bodem. Echter, als de bodem te natwordt, wordt lucht in de bodemporiën vervangen door water. Hierdoor wordt debeschikbaarheid van zuurstof limiterend voor wortelrespiratie. Planten respireren om energievoor groei en onderhoud te verkrijgen. Een tekort aan zuurstof belemmert dus deenergievoorziening voor het in stand houden van het metabolisme van de plant. Plantenlijden dan aan zuurstofstress. Een ernstige tekortkoming van een relatie voor zuurstofstresszoals gegeven in Figuur 7a is dat deze niet temperatuur- en bodemafhankelijk is. Of plantenzuurstofstress ondervinden hangt namelijk niet alleen af van het gehalte aan luchtgevuldeporiën in de bodem, maar is ook sterk temperatuurafhankelijk. Planten verbruiken namelijkmeer zuurstof als het warm is. Een model dat de effecten van bodem, organische stof,temperatuur en vochtgehalte op zuurstofstress van planten kan berekenen, en deze vertaaltnaar transpiratiereductie, is beschreven door Bartholomeus et al. (2008).Ook een hoog zoutgehalte van het bodemvocht kan watertekort veroorzaken, doordat dehoge osmotische potentiaal van het bodemvocht voorkomt dat voldoende water naar dewortels kan stromen (Feddes en Lenselink, 1994). Osmotische stress wordt verkregen dooreen zoutstress-functie, ook met waardes tussen 0 en 1. Een voorbeeld van een osmotischestress-respons functie α(EC) is gegeven in Figuur 8.Figuur 8: Schematisatie van de zoutstress-reductie-functie, α(EC), naar (Maas en Hoffman,1977) (uit Šimůnek et al. (2005)).Actuele verdamping in hydrologische modellen; CONCEPT, TBV Review 2013Bartholomeus, Heijkers, Droogers, Van Dam, Van Walsum14