2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

van Friesland, dat de kaasboeren vasthielden aan een volgens hen verouderde gewoonteen dat ze hoognodig ook maar tot de fabriekmatige verwerking hunnermelk moesten over gaan.Deze opvattingen hebben aanleiding gegeven tot brede debatten. Een hoofdpuntdaarin vormt wel het Landhuishoudelijk Congres in 1923 te Gouda waar het punt:kaasmakerij op de boerderij of in de fabriek werd ingeleid door de voorzitter vande Bond. Op deze inleiding volgde een debat, hetwelk niet in de gestelde tijd kon071 worden afgewerkt en de volgende morgen moest worden vervolgd. Op prettigeen zakelijke wijze werden de meningen tegenover elkaar gesteld. Voor hen diehiervan meer willen lezen wordt verwezen naar het Programma en de Prae-adviezenen naar het Verslag van deze vergadering, welke als naar gewoonte, in drukzijn verschenen. De hoofdinhoud van de inleiding en van de debatten wordt hierzeer verkort weergegeven.De inleiding was een verdediging van het bestaansrecht der volvette kaasbereidingop de boerderij, op de gronden, al eerder hiervoor genoemd, maar die hier nogeven concreet worden herhaald.De volvette boerenkaas was het eerste en voornaamste exportartikel, enkele eeuwenreeds in het verleden. Er is een goodwill voor de Nederlandse kaas mee gekweektin binnen- en buitenland.De opkomende fabriekmatige verwerking der melk tot kaas geschiedde in eersteinstantie vooral daar, waar de boterbereiding op de boerderij + magere kaas gewoontewas. De fabriekmatige verwerking kon hier belangrijke verbeteringenbrengen.Bij de fabriekmatige verwerking kwam men terug van een te diep afromen van devoor kaas bestemde melk, omdat de practijk leerde dat men daarmede op de verkeerdeweg was. Men schakelde over op vettere kaassoorten.Naast deze ontwikkeling bleef de volvette kaasmakerij op de boerderij onveranderdhaar bestaansrecht handhaven omdat deze kaassoort nog altijd een niet verouderdegoodwill bezat.Naast dit argument voor het voortbestaan dezer kaassoort is nog een sterk economischelement aanwezig, doordat, wanneer de grote melkstroom los komt in hetvoorjaar, op deze wijze een grote hoeveelheid melk tot een duurzaam veredelingsproductwordt omgezet, om in de herfst en winter, wanneer in de streken in dering der grote steden in het Westen behoefte aan consumptiemelk komt, om teschakelen op zoetlevering, wat weinig investeringsverlies brengt en de algemeneeconomie dient.De positie van de zelfkazer in het Westen was op deze wijze 072 zeer sterk, wijltwee elkaar aanvullende mogelijkheden de boer zeer zelfstandig en onafhankelijkmaakten.▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl54© Bond van Kaasproducenten