2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

legden in de nieuwe landen en dan grote stroken grond, daarnaast liggend, in bezitnamen en daardoor dubbel belanghebbenden werden, namelijk door dat ze degrond wilden verkopen en door dat ze door nieuwe bevolking de nieuwe lijn metgoederen- en personenverkeer rendabel wilden maken. Het is duidelijk dat dit toternstige fouten aanleiding gaf. Het is wel voorgekomen dat grond was aangebodennaast een spoorlijn die er zelf nog niet was, maar die men hoopte te makenmaar er nooit kwam. De emigrant kwam dan in een volmaakt onbruikbare wildernisaan.Men zou verwonderd staan, hoeveel Nederlandse effectenbezitters uit die tijdenmet aandelen zaten van spoorwegmaatschappijen, speciaal Amerikaanse, waarvande treinen nooit gelopen hebben!068 Met adressen is aan bevoegde instanties hierop met klem gewezen, waarbij deargumentatie was, dat de overheid wel veel deed aan hulp voor de werklozen enterecht, maar dat zij de emigrant die zelf dus een uitweg zocht, onbeschermd devreemde liet intrekken. Aandrang werd uitgeoefend, de regering er toe te brengenbekwame mensen naar de diverse immigratielanden te zenden tot vooronderzoeken hulp. Emigranten maken plaatsruimte voor achterblijvers, en het kan als eeneerste plicht gezien worden, deze pioniers te steunen. Misschien mag de Bond dehoop hebben iets te hebben bijgedragen aan de grote verbeteringen die nadien zijnaangebracht.De periode van na de eerste wereldoorlog tot 1930 gaf de Bond voor het eerst demogelijkheid zich op wat breder terrein te begeven. Bij de oprichting waren het devoor haar gereed liggende taken die aandacht vroegen. In de oorlogstijd was het alcrisiswerk wat de klok sloeg. Hoewel de na-oorlogstijd daarvan nog onder de invloedstond, kwam er ruimte tot breder aandacht. De hierboven aangegevenhoofdpunten geven hiervan een beeld.Eén voornaam punt is hierbij overgeslagen omdat dit een aparte belichting behoeft.Een strijdvraag ontstond tussen de Friese kaasindustrie en de zelfkazerij dieaanleiding werd tot een vinnige strijd, welke bijna de gehele periode, bovengenoemd,heeft voortgeduurd. Het was een strijd, waarbij in feite het bestaan of lieverhet blijven voortbestaan van de zelfkazerij op het spel stond.Tot goed begrip is het gewenst hier even op het verleden terug te grijpen.Reeds is genoemd dat de omzetting van de boerenboter annex magere kaasbereidingvan de boer naar de fabriek er toe leidde, dat men in de fabriek kaas ging makenin de gewone bekende Goudse vorm, maar uit afgeroomde melk. Hierop iseen vervolg gekomen, namelijk bij de zelfkazer een verweer door het van een -merk voorzien van de volvette boerenkaas en bij de kaasfabriek door een steedsverder afzakken van het vetgehalte der in Goudse 068 vorm gemaakte kaas van afgeroomdemelk. Eerst was het 40% vet in de droge stof. Fabrieken begonnen met30%, later 20% en later zelfs bijna geheel mager. Toen ging men in Friesland aanden lijve voelen, wat het betekende in zelfde vormen kaas te maken, die de bestaandekaas oneerlijke concurrentie aandoet. Was dit in aanvang de volvette boerenkaas,welke hiervan de dupe dreigde te worden, later ging de Friese 30% de▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl52© Bond van Kaasproducenten