2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

047Augustus 1914 staat velen nog duidelijk voor ogen. Zeker degenen, die persoonlijkdie tijd meegemaakt hebben. En de jongeren kennen haar uit overlevering. Europain oorlog - Nederland nog vrij. Hoelang? Waar gaat dat heen? Deze en dergelijkevragen hielden iedereen bezig.Maar helaas.... de koopmansgeest kwam al spoedig om de hoek zien en toondezich in sommige gevallen van een weinig prettige kant. Hoezeer het verlokkelijkis deze tijd eens te bezien vanuit de hoek van de geestelijke achtergronden, hetvanwaar en hoe der dingen en de reacties van mensen in- en buiten de oorlogdaarop, blijve dit rusten wijl het hier niet de plaats is. Maar er gebeurden direct zakelijkedingen, die de Bond in actie brachten.Reusachtig daalden de prijzen van kaas en boter, van vee en varkens. Daarbijkwam een verplichting tot contante betaling van voedermiddelen, die bovendiensterk in prijs stegen, en de onmogelijkheid om belegde gelden vrij te krijgen; inhet begin in het geheel niet, later met sterke rantsoenering. De vrees voor de gevolgenveroorzaakte een paniekstemming en dan gebeuren gekke dingen.Maar er gebeurden ook gemeenheden, gebruik makende van de omstandigheden.Bijv. bij kaas werd gewoon eenzijdig, normaal verkochte kaas geweigerd of alleenin consignatie opgenomen of tot halve koopprijs voorlopig overgenomen. Hoeweldit in verschillende gebieden geheel eensluidend en kennelijk naar afspraak geschiedde,nam men van handelszijde niet de moeite dit eens met de Bond voorafop te nemen. Deze was nog „lucht” voor hen. Dat het inkoopreglement der handelarenwas gevallen als eerste gevolg 048 van het optreden van de Bond, was menblijkbaar vergeten, immers, men zou dan zeker wat voorzichtiger zijn geweest.De Bond wierp zich direct op deze treurige zaak en heeft vrij veel kunnen redden.Niet weg te nemen was de ontstemming onder de boeren hierdoor ontstaan. Duidelijkwas gebleken, dat men de organisatie van de boer niet erkende en eigen organisatieof afspraken zonder overleg volgde. Alweer: niet allen. Er waren er diezich van deze dingen onthielden. Ze vormden echter niet de kracht een meerderheidin het spoor te houden.In November 1914 volgde een tweede ramp voor deze streken. Het verbod vanuitvoer van varkensvlees en -spek - een verbod hetwelk wel uit overwegingen vanneutraliteit zal zijn genomen, waarmede Nederland de ganse oorlog door de grootstemoeilijkheden had - deed de varkensprijs ineen stuiken. De kaasstreek methaar varkenshouderijen, leed grote verliezen, mede ook door de stijging der graanprijzenals gevolg van invoermoeilijkheden van overzee. De regering beschikteniet over een apparaat en had nog geen ervaring zodat achterhouden, hamsteren enduurmaken van de beschikbare granen vrij spel had.▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl37© Bond van Kaasproducenten