2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

Ongetwijfeld is hier sprake van een handeling, waarbij uit melk een soort kaas tevoorschijn werd gebracht. Een eerste type boerenkaas dus. Het wekt het verlangendeze voor 2700 jaar begonnen en zich tot heden gehandhaafde huisindustrie ophaar schreden in dit lange tijdperk te volgen. Helaas zit de geschiedenis in dezevol open plaatsen. Zeer schaars zullen over lange perioden de berichten zijn.Over het wordingsproces geeft Prof. Mulder in zijn rede, uitgesproken bij de aanvaardingvan zijn ambt als hoogleraar te Wageningen, enkele interessante gegevens.3 )Hij begint met de veronderstelling dat de melk in oud China en Japan als een ziekelijkafscheidingsproduct werd gezien. Maar dan laat hij de primitieve mens zijnevolutieweg volgen.Een uitvinding van deze primitieve mens was de nap, 't dierenvel of iets dergelijks,om melk in te bewaren. Een verbetering voor de stammen met vaste woonplaatsen.Trekkende stammen moesten zo mogelijk de melk verduurzamen, maartevens deze in geconcentreerde vorm brengen. In koude streken ging dit verduurzamendoor bevriezen. Elders door zuur laten worden en in die toestand bewaren.Een volgende stap was, de wei er af te laten lopen en de vaste delen te verzamelen.Deze liet men indrogen en men kreeg zoiets als onze hangop.017 Wanneer men daarvan teveel had voor direct gebruik ging men liet indrogenin zon en wind. Een zeker rijpingsproces in deze gedroogde zgn. hangop brachthet product in de nabijheid van de kaas.Het stremsel uit lebmagen van jonge kalveren - gedacht wordt aan het vinden vangestremde melk in kalvermagen bij slachting - bracht de kaas. Reeds de Griekenen Romeinen wisten dat men er een duurzaam product van kon maken door te zorgendat er weinig vocht in bleef.Het gehele verloop, door Prof. Mulder enigszins hypothetisch geschetst, geeft eenbeeld van grote waarschijnlijkheid.Zoals gezegd, er zijn grote hiaten in de gegevens over het verloop der kaasmakerij.De eerste helft onzer jaartelling geeft wel reeds mededelingen over maatregelendie bij verkoop werden gesteld, maar hoe de evolutie zich voltrok op de boerderijbij de productie, ligt vrijwel in het duister.018 Uit de berichten over de afzet van kaas blijkt wel, dat reeds vroeg een verhandelbaarproduct werd vervaardigd, gezien de vrij ongeschikte en zeker lang durendevervoersgelegenheden. Zo werd reeds in 1192 een geregelde handel in kaas gedreventussen Coevorden en Bentheim (Duitsland). 4 ) Hier is dus reeds van buitenlandseafzet sprake en dus van een voor export geschikte kaas. Of hieruit moetworden afgeleid dat men reeds een productie had waarmede de binnenlandsemarkt volledig voorzien werd en dus een export-surplus werd gevormd ófwel, be-3 Dr H. Mulder. Traditie en wetenschap bij de zuivelbereiding.4 W. J. Hofdijk. De geschiedenis van het NederL volk.▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl14© Bond van Kaasproducenten