2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

streken, inclusief bewoners en hun hebben en houden, versjacheren van het metmoeite verworven bezit der boeren, hing steeds boven hun hoofd.Het zijn ruwe grepen uit een ruwe tijd. Sprekend tenslotte is o.a. de grote boerenopstandin Duitsland van 1525, een opstand die, wat de boeren betrof, niet een uitingwas van opkomende zelfbewustheid en reeds groeiende intelligentie, waardoorgetracht werd het juk der dienstbaarheid af te werpen, maar een opstand vaneen tot wanhoop gevoerde boerenmassa, die uit nood en haat en wraak loskwam,onder enkele boerenvrienden, die hun leiders hierbij waren. Het was een opstanddie in een zee van bloed ten onder ging.Toch brengen deze tijden ook reeds tekenen van vooruitgang. Er kwamen grote figurenbuiten de landbouw, die uit welbegrepen eigenbelang of uit diep verantwoordelijkheidsbesef,de boeren welgezind waren en die leiding probeerden te geven.Als voorbeeld een typische uitspraak van de Abt Erno, omstreeks 1300, welkewij in leesbaar Hollands weergeven:„Er zijn verschillende soorten van bezigheden. Voor hen wier stand hettoelaat ,,is de geneeskunde geschikt. De kleinhandel is onfatsoenlijk. Niets isbeter, ,,niets nuttiger, niets de vrije man waardiger dan de landbouw”. 1 )013 Waarschijnlijk als product van de kruistochten, verscheen de watermolen, eenwelkome hulp voor ons waterrijke land. En de boer wist er zoveel mee te bereikendat in 1106 Hollandse boeren een moerassig stuk grond bij Hamburg aangebodenkregen ter drooglegging en exploitatie.In 1092 ontstonden reeds Heemraadschappen met Heemraden en Gezworenen,aan wie waterschapsbelangen werden toevertrouwd. Het was hier de meer vooruitziendeadel die deze zaken ter hand nam. Van eigen initiatief of organisatie bij deboeren was nog weinig sprake. De wel wisselende, maar niettemin steeds blijvendeafhankelijkheid veroorzaakte een stilstand. Een boer, die zich niet uit armoedeen dienstbaarheid kon oprichten.Toen de 18e eeuw zich aandiende, was de macht van de adel reeds lang gebrokenen zelfs de overheersing der rijke kooplieden was aan het tanen. De boerennoodwas echter nog niet overwonnen, maar wel begon zich het besef van eigenwaardete ontwikkelen. Een nieuw tijdperk voor de boer diende zich aan, al was het nogslechts een eerste lichten. Maar grote en vreselijke dingen zouden eerst het boerenlevennog beroeren.De Franse revolutie ontwikkelde zich, waarvan het begin een dertig jaar vroegerligt maar het slotbedrijf afsluit in 1795, een revolutie die mede in sterke mate getuigtvan boerennood, omdat het mede de boeren zijn geweest, die in de eerste fasender revolutie een rol speelden; die hun hoeven verlieten en deelgenoot werden- wellicht vrij onbewust - in een vloedgolf van revolutie, die over Frankrijk troken in Parijs tot een bloedbad werd.1*) De Roever en Dozy. Het leven onzer voorouders.▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl11© Bond van Kaasproducenten