Feiten om te delen - Considerati

FEITEN OM TE DELEN DIGITALE CONTENTDISTRIBUTIE IN NEDERLANDhet downloaden uit illegale bron de toegankelijkheidvan een groot en divers aanbod een enorme impulsheeft gegeven, ook al gaat het niet om toegang metinstemming van de makers en rechthebbenden. 277 Dezetoegankelijkheid kan als een positief effect wordenbeschouwd dat in het verlengde ligt van de maatschappelijkewelvaartswinst. Hiertegenover staat hethierboven genoemde gevaar van het verschralen vanhet aanbod. Hoewel op de korte- en wellicht langeretermijn de toegang tot het cultuuraanbod wordtvergroot, is gelijk de situatie rondom het consumentensurplushet hier de vraag of dit vanuit economischen juridisch perspectief een wenselijke en houdbaresituatie is.User generated contentMet behulp van digitale technieken en Web 2.0toepassingen kunnen transformatieve werken wordengemaakt (user generated content). Te denken valt aanremixes, parodieën en cultuurkritieken. Het downloadenuit illegale bron kan bijdragen aan de ontwikkelingvan user generated content omdat via illegaleverspreiding content voor het maken deze transformatievewerken beschikbaar komt. Bij deze constateringmoet wel worden opgemerkt dat het openbaar makenvan user generated content die (mede) is gebaseerd opauteursrechtelijk beschermde werken van derden erveelal inbreuk zal worden gemaakt op het auteursrechtvan deze derden. De discussie in hoeverre inbreuk magworden gemaakt op het auteursrecht van derden inhet kader van user generated content en transformatievewerken is evenwel een bredere auteursrechtelijkediscussie die buiten de scope van deze studie valt.8.8 VERSCHUIVING BATEN NAARANDERE SECTORENBij de discussie over de economische en maatschappelijkeeffecten van het downloaden uit illegale bronop de legale verkopen is het zinvol om te kijken hoede consumentenbestedingen zich binnen en buitende creatieve sector lijken te hebben verplaatst (mede)als gevolg van het downloaden uit illegale bron. Devraag die hierbij speelt is tweeledig: 1) welke bestedingenhebben zich ‘autonoom’ verplaatst als gevolgvan concurrentie tussen producten en diensten, en2) welke bestedingen hebben zich verplaatst als gevolgvan het feit dat de consument besteedbaar inkomenheeft overgehouden door het downloaden uit illegalebron.8.8.1 VERPLAATSING VAN BATEN BINNENDE CREATIEVE SECTORMuziekIn het vorige hoofdstuk is reeds de vraag aan de ordegekomen of de omzetval die de muziekindustrie sinds1999 heeft gekend (deels) verklaard kan worden doorandere oorzaken dan het downloaden uit illegale bron.Hierbij wordt het verplaatsen van consumentenbestedingenals gevolg van concurrentie met andere entertainmentproductennadrukkelijk genoemd.Er is een sterke teruggang in de verkoop van muziekproductente zien. Hoewel de digitale verkopenstijgen, compenseren zij (nog) niet de teruggang vande verkoop van fysieke dragers. Tegelijkertijd zien weeen stijging van de uitgaven voor concerten en liveoptredens. Hoewel een causaal verband tussen dezeontwikkelingen hiermee nog niet vaststaat, lijken dezeontwikkelingen in ieder geval samen te hangen. Wekunnen dus tentatief stellen dat een deel van de omzetvan de platenmaatschappijen bij de organisatoren vanconcerten en festivals is terechtgekomen.FilmsDe filmwereld heeft de laatste jaren te kampen metteruglopende omzetten in de verhuurmarkt en hethome entertainment segment (de verkoop van fysiekedragers zoals DVD’s). 278 Mede als gevolg van de omzetdervingdoor het downloaden uit illegale bron zienwe een krimpende markt voor home entertainment.Dit in tegenstelling tot het bioscoopbezoek dat juist277Huygen, A., Poort, J., Van Eijk, N. (2009), Ups and downs: Economische en culturele gevolgen van lesharing voor muziek, lm en games,januari 2009, TNO/SEO/IViR, p. 127.278NVPI (2011), Marktinformatie Video 2010.100