Dr. Henk Smeijsters, lector KenVaK De muziek van het gevoel
Dr. Henk Smeijsters, lector KenVaK De muziek van het gevoel
Dr. Henk Smeijsters, lector KenVaK De muziek van het gevoel
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>De</strong> <strong>muziek</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> <strong>gevoel</strong>Flevo Future<strong>Dr</strong>. <strong>Henk</strong> <strong>Smeijsters</strong>, <strong>lector</strong> <strong>KenVaK</strong>
DESCARTES‣Cogito ergo Sum: ik denk dus ik ben‣Lichaam en geest zijn gescheiden‣<strong>De</strong> hoogste vorm <strong>van</strong> denken is de wiskunde
SPINOZA‣Lichaam en geest zijn niet <strong>van</strong> elkaar gescheiden‣<strong>De</strong> geest is een mentale voorstelling <strong>van</strong> <strong>het</strong> lichaam‣Je kunt niet denken zonder <strong>het</strong> lichaam‣Je kunt een emotie niet door <strong>het</strong> denken, maar alleen dooreen andere emotie overwinnen
Good guyBad guyNeuropsychologische benadering (emotionele beoordeling gaatvooraf aan en beïnvloedt <strong>het</strong> denken):ZAJONC, LEDOUX, DAMASIO, GREENBERG
<strong>De</strong> patiënt herkent noch de good guy noch de badguy en weet niet waarom hij voor de persoon opde ene foto een grotere voorkeur heeft dan voorde persoon op de andere fotoConclusie:We ‘weten’ meer dan we ‘denken’
DAMASIOUitgebreidbewustzijnBewustRationeel begrijpenCognitieWoordenKernzelfKernbewustzijnBewustNiet-denkend begrijpenGevoelWoordloze ‘vertelling’Proto-zelfBioregulatie:stofwisseling, reflexen
Ontwikkelingspsychologische benadering: STERNHet vernuft <strong>van</strong> de babyNonverbale expressie<strong>van</strong> <strong>gevoel</strong>PatroonGevoel <strong>van</strong> babyPatroonRitmeTempoIntensiteitVormPatroonWordt waargenomenen <strong>gevoel</strong>d doorde moederPatroonNonverbale expressie<strong>van</strong> <strong>gevoel</strong>sreactie
Vitality affects zijn de dynamische, kinetischekwaliteiten <strong>van</strong> <strong>gevoel</strong>ens, gedachten en gedragingen zoals‘doorgaan’, ‘voorbij schieten’, ‘exploderen’, ‘crescendo’,‘decrescendo’, ‘uit elkaar barsten’, ‘uitdoven’Vitality affects worden bepaald door de parametersritme, tempo, intensiteit, vorm, beweging, aantal<strong>De</strong> baby herkent eenzelfde patroon <strong>van</strong> parameters inverschillende verschijnselen (<strong>het</strong> eigen <strong>gevoel</strong>, de reactie <strong>van</strong>de ouders in geluid, beweging enz.)Voorbeeld: <strong>het</strong>zelfde patroon <strong>van</strong> parameters iskenmerkend voor een uitbarsting <strong>van</strong> woede, eenoverstroming met licht of geluid, een opkomende heftigegedachtestroom, een shot met drugs, een orgasmeSTERN
Conclusie:We ‘weten’ doordat we in onszelf en daarbuitenpatronen herkennen. <strong>De</strong>ze patronen zijn gekenmerktdoor ritme, tempo, intensiteit, vorm
DAMASIO & STERNUitgebreidbewustzijnVitality affectsKernzelfKernbewustzijnAchtergrond<strong>gevoel</strong>ensProto-zelf
MuziekvormDansvormANALOGIEANALOGIEKERNZELFVitality affectsAchtergrond<strong>gevoel</strong>ens(met ritme, tempo,intensiteit, vorm)Beeldende vormANALOGIEKunst weerspiegelt<strong>het</strong> Kernzelf datwe zijnANALOGIE<strong>Dr</strong>amavormKunst maakt nieuwe(positieve)KernzelfervaringenmogelijkPsychologische benadering <strong>van</strong> kunst: SMEIJSTERS
ConclusieHet kernbewustzijn is een niet-denkend,<strong>gevoel</strong>smatig, woordloos ‘weten’<strong>De</strong> processen <strong>van</strong> <strong>het</strong> kernbewustzijnhebben patronen die kenmerkend voor<strong>muziek</strong>, dans, beeld en dramaDoordat de patronen <strong>van</strong> de kunst analoog zijn aan depatronen <strong>van</strong> <strong>het</strong> kernzelf is kunst in staat deervaringen <strong>van</strong> <strong>het</strong> kernzelf te weerspiegelenen op te roepen
UitgebreidbewustzijnKernzelfKernbewustzijnProto-zelfMuziek als mathematicaMuziek als talige metafoor<strong>De</strong>nkend luisterenToonschakend brein‘Grote Luisteren’(Schönberger)Muziek als vitality affectsMuziek als niet-talige analogieEmotioneel luisterenVerbeeldend bewustzijn‘Doorleefde Luisteren’(<strong>Smeijsters</strong>)MUZIEK BELUISTEREN
StellingenJe kunt bij dezelfde <strong>muziek</strong>:•‘<strong>De</strong>nkend’ luisteren•‘Emotioneel’ luisterenSommige <strong>muziek</strong> doet meereen beroep op <strong>het</strong> ene,sommige <strong>muziek</strong> meer op <strong>het</strong>andere type luisterenEr bestaat geen ‘hoog’ en geen ‘laag’<strong>muziek</strong>genre, evenmin een ‘hoge’ en‘lage’ vorm <strong>van</strong> luisteren
BronnenDamasio, A.R. (2003). Ik voel dus ik ben. Amsterdam: Wereldbibliotheek.Damasio, A.R. (2004). <strong>De</strong>scartes’ Irrtum. Berlin: List Taschenbuch.Damasio, A.R. (2005). <strong>De</strong>r Spinoza-Effekt. Berlin: List Taschenbuch.Greenberg, L.S. (2002). Emotion-focused therapy. Washington-DC: AmericanPsychological Association.LeDoux, J.E. (1996). The emotional brain. New York: Simon & Schuster.Schönberger, E. (2005). Het Grote Luisteren. In: Het gebroken oor. Amsterdam:Meulenhoff.<strong>Smeijsters</strong>, H. (1987). Muziek & psyche. Assen: Van Gorcum.<strong>Smeijsters</strong>, H. (1991). Muziektherapie als psychotherapie. Assen: Van Gorcum.<strong>Smeijsters</strong>, H. (1995). Handboek <strong>muziek</strong>therapie. Heerlen: Melos.<strong>Smeijsters</strong>, H. (1997). Multiple perspectives. A guide to qualitative research in musictherapy. Gilsum-NH: Barcelona publishers.
Bronnen<strong>Smeijsters</strong>, H. (1999). Grundlagen der Musiktherapie. Göttingen: Hogrefe<strong>Smeijsters</strong>, H. (2000/2003). Handboek creatieve therapie. Bussum: Coutinho.<strong>Smeijsters</strong>, H. (red.)(2005). Praktijkonderzoek in vaktherapie. Bussum: Coutinho.<strong>Smeijsters</strong>, H. (2005). Same old blues. Heerlen: Melos.<strong>Smeijsters</strong>, H. (2005). Sounding the Self. Gilsum-NH: Barcelona publishers.<strong>Smeijsters</strong>, H. (red.)(2006). Handboek <strong>muziek</strong>therapie. Houten: Bohn Stafleu VanLoghum.<strong>Smeijsters</strong>, H. & Cleven, G. (2004). Vaktherapieën in de forensische psychiatrie.Utrecht: EFP.Stern, D. (1985). The interpersonal world of the infant. New York: Basic Books.Stern, D. (2004). The present moment in psychotherapy and everyday life. NewYork: Norton & Company.