MAART 200720MANAGEMENTDOSSIEReffectiviteit van de fabriek enapparatuur om zo een optimale<strong>in</strong>zet van productieapparatuurte bereiken.Een andere vernieuw<strong>in</strong>g washet <strong>in</strong> het leven roepen vankwaliteitscirkels, waaraan ookde medewerkers deelnamen.Alle medewerkers namen dusdeel aan het implementerenvan productieonderhoud.Gebaseerd op deze ontwikkel<strong>in</strong>genontv<strong>in</strong>g Nippondenso <strong>in</strong>1971 een onderscheid<strong>in</strong>g <strong>voor</strong>de ontwikkel<strong>in</strong>g en implementatievan totale productieonderhoud,uitgegeven door de‘Japanese Institute of Plant Eng<strong>in</strong>eers’(JIPE). Daarmee werdNippondenso, onderdeel vande Toyota Group, het eerstebedrijf dat een TPM-certificatieontv<strong>in</strong>g.TPM nuIn navolg<strong>in</strong>g van de ontwikkel<strong>in</strong>gen<strong>in</strong> Japan werd TPMook steeds meer <strong>in</strong> Europatoegepast. Een sterk <strong>voor</strong>beeldis Volvo Cars Europe te Gent.Toyota, Volvo, is TPM daneen aanpak die met name isweggelegd <strong>voor</strong> de automobiel<strong>in</strong>dustrie?Nee, zeker niet,de pr<strong>in</strong>cipes van TPM zijnuniverseel toepasbaar. TotalProductive Ma<strong>in</strong>tenance zouje kunnen omschrijven als eentotaal van handel<strong>in</strong>gen, die metproductie, onderhoud en eng<strong>in</strong>eer<strong>in</strong>gte maken hebben, endat erop is gericht het niveauvan productiviteit via standaardiser<strong>in</strong>gvan werkprocessen teconsolideren, maar daarnaastde creativiteit van medewerkersen het vermogen om te <strong>in</strong>noverengericht wil <strong>in</strong>zetten. Ditmet als doel de productiviteitvan productie-<strong>in</strong>stallaties cont<strong>in</strong>ute verbeteren.Pr<strong>in</strong>cipes van TPM <strong>in</strong>het kortDe belangrijkste pr<strong>in</strong>cipeswaarop TPM is gebaseerd enessentieel <strong>voor</strong> het doen slagenvan de <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>g en toepass<strong>in</strong>gvan TPM, zijn de volgende:1. cont<strong>in</strong>u verbeteren;2. standaardiseren (normenstellen en expliciet maken);en3. betrekken van topmanagementtot werkvloer.Betrokkenheid belangrijk van top tot werkvloerHet <strong>in</strong>voeren van TPM<strong>in</strong> vier fasenHet <strong>in</strong>voeren van TPM <strong>in</strong> eenorganisatie vraagt een stapsgewijzeaanpak. De eerstestap is de <strong>voor</strong>bereid<strong>in</strong>g, daarnavolgt de <strong>in</strong>troductiefase.Het feit dat TPM de nieuwe‘way of life’ gaat worden is nubij iedereen bekend, b<strong>in</strong>nenen buiten de ondernem<strong>in</strong>g.De volgende stap is de implementatievan TPM en stapvier is het <strong>in</strong>stitutionaliserenvan TPM b<strong>in</strong>nen het bedrijf.Dan zouden we kunnen gaandenken over opgaan <strong>voor</strong> deTPM-award. Maar zover is hetnog lang niet, laten we beg<strong>in</strong>nenbij het beg<strong>in</strong>.Voorbereid<strong>in</strong>gsfaseBij de <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>g van TPM is hetbelangrijk dat alle medewerkerszich betrokken voelen bij dezenieuwe, <strong>in</strong> te voeren aanpak,waarbij van topmanagementtot werkvloer de juiste <strong>in</strong>zet enmedewerk<strong>in</strong>g wordt verlangd.Voor het wel doen slagen vande <strong>in</strong>troductie van TPM dienthet management TPM uit tedragen. Dit kan door publicaties<strong>in</strong> het bedrijfsblad, opprikborden en eventueel doorhet verzenden van brieven naaralle betrokkenen. Iedereen moetop de hoogte zijn van de nieuwekoers die de ondernem<strong>in</strong>g gaatvaren. Een volgende stap b<strong>in</strong>nende <strong>voor</strong>bereid<strong>in</strong>gsfase is hettra<strong>in</strong>en en enthousiasmeren vande betrokkenen, zodat managementen medewerkers gereedzijn <strong>voor</strong> de implementatie. Inde <strong>voor</strong>bereid<strong>in</strong>gsfase moetenook de doelen die men wenst nate streven ten aanzien van TPMworden geformuleerd. De organisatievan de implementatie ende werkwijze van TPM wordttot stand gebracht, waaronderhet aanstellen van de verantwoordelijkecommissies.IntroductiefaseDe <strong>voor</strong>bereid<strong>in</strong>gsfase is afgeronden de werkelijke <strong>in</strong>troductiekan beg<strong>in</strong>nen. Maak dit <strong>voor</strong>iedereen die betrokken is, duidelijkdoor er een ceremonieelAutonoom onderhoudPlanmatig onderhoudEarly Equipment & Product Man.Opleid<strong>in</strong>g en tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gstartpunt van te maken. Nodigdaarbij — naast alle medewerkers— tevens toeleveranciers,relaties, betrokken bedrijvenen klanten uit, zodat zij opde hoogte zijn van de nieuweaanpak.Nu maakt onbekend onbem<strong>in</strong>d,dus eventuele scepsis over denieuwe methodiek kan het besteworden weggenomen doorb<strong>in</strong>nen het bedrijf een <strong>in</strong>stallatiemet behulp van de TPMaanpakb<strong>in</strong>nen korte tijd teverbeteren. Naar aanleid<strong>in</strong>g vandeze proef-<strong>in</strong>stallatie kan er dandirect een aantal standaardenworden ontwikkeld. Verbeter<strong>in</strong>genaan de <strong>voor</strong>beeld<strong>in</strong>stallatieworden uitgevoerd door specialisten,samen met de operatorsvan de <strong>voor</strong>beeld<strong>in</strong>stallatie.Vanaf het beg<strong>in</strong> wordt de <strong>in</strong>stallatie-effectiviteitgemeten. Hierdoorkrijgt men kennis over hetuitgangspunt en <strong>in</strong>zicht <strong>in</strong> deverbeter<strong>in</strong>gen. Daarnaast wordthet duidelijk <strong>voor</strong> managementen medewerkers <strong>in</strong> wat <strong>voor</strong>slechte toestand de <strong>in</strong>stallatiessoms zijn. Dit moet een uitdagendeffect geven om door tegaan met de verbeter<strong>in</strong>gen.ImplementatiefaseDeze fase wordt aangepakt alseen verander<strong>in</strong>gsproces, waarbijde top van de ondernem<strong>in</strong>g het<strong>in</strong>itiatief neemt. <strong>Bedrijf</strong>sbreedwordt bekendgemaakt welkedeelprojecten worden aangepakt,welke doelen men daarbij <strong>voor</strong>ogen heeft en wat uite<strong>in</strong>delijk deTPM5SCont<strong>in</strong>u verbeteren<strong>Kwaliteit</strong>sbeheers<strong>in</strong>gTPM <strong>in</strong> adm<strong>in</strong>istratieVeiligheid en milieuresultaten zijn. Het implementerenvan TPM wordt gedragendoor acht activiteiten die de achtpijlers <strong>in</strong> de ontwikkel<strong>in</strong>g vanTPM worden genoemd. TPM isoverigens begonnen met vijf pijlers:1. Autonoom onderhoud; 2.Planmatig onderhoud; 3. EarlyEquipment Management; 4. Opleid<strong>in</strong>gen tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g; en 5. Cont<strong>in</strong>uverbeteren.Dit concept is <strong>in</strong> de loop der tijdenaangepast aan de eisen vande tijd. Eén en ander is veranderden er zijn drie pijlers toegevoegd.Met name ‘Autonoomonderhoud’, waarb<strong>in</strong>nen de rolvan het team zeer belangrijk is,is nu meer benadrukt. Ook isde derde pijler van ‘Early EquipmentManagement’ uitgebreidnaar ‘Early Equipment andProduct Management’. Onderdeze pijler valt nu tevens deterugkoppel<strong>in</strong>g van mogelijkeverbeter<strong>in</strong>gen aan het ontwerpvan de producten, bij<strong>voor</strong>beeldaanpass<strong>in</strong>gen waardoor een productmakkelijker geassembleerdkan worden.Drie nieuwe pijlersZoals al aangegeven zijn er,naast de aanpass<strong>in</strong>gen van hetconcept, drie pijlers toegevoegd.Dit zijn:• <strong>Kwaliteit</strong>sbeheers<strong>in</strong>g: hetvoldoen aan alle kwaliteitseisenvanaf het b<strong>in</strong>nenkomenvan een (onder)deel tothet moment dat het gereedzijnde (e<strong>in</strong>d)product de
MAART 200721MANAGEMENTDOSSIERorganisatie verlaat. Het gaathier om meer dan borg<strong>in</strong>gvan de processen (ISO),namelijk om het geheel vancondities waarmee mensen,middelen, materialen enmethoden (de vier M’s) temaken hebben.• TPM office: deze pijler gaatover TPM b<strong>in</strong>nen de adm<strong>in</strong>istratie.Hoe effectief enefficiënt wordt daar gewerkt?Neem bij<strong>voor</strong>beeld het beheervan IT of de klachtenbehandel<strong>in</strong>g.De kwaliteitservar<strong>in</strong>gvan mensen speelt zichook af b<strong>in</strong>nen deze adm<strong>in</strong>istratieveafdel<strong>in</strong>gen.• Veiligheid en milieu: de onderwerpenvan deze laatstepijler van de TPM-tempelworden steeds belangrijker.InstitutionalisatiefaseAls laatste stap na de implementatiekomt het <strong>in</strong>stitutionaliserenvan TPM als een nieuwebedrijfscultuur. Deze nieuwebedrijfscultuur moet wordenbestendigd en daarnaast is hetzaak cont<strong>in</strong>u te blijven verbeteren.Om controle te kunnenhouden op de <strong>voor</strong>tgang wordter gemeten <strong>in</strong> vorm van audits,waarna zonodig kan wordenbijgestuurd.Effectieve productietijd enTotal Productive Ma<strong>in</strong>tenanceMet de <strong>in</strong>zet van Total Productive Ma<strong>in</strong>tenance of Managementricht een producent zich op de verbeter<strong>in</strong>g van de efficiëntie vande geplande productietijd. Voor het verbeteren van de effectiviteitvan de geplande productietijd concentreert TPM zich optekortkom<strong>in</strong>gen c.q. afwijk<strong>in</strong>gen van de norm. We kijken naarde effectieve productietijd, de ‘zes grote verliezen’ en de drie‘effectiviteitsfactoren’.Het meest ideaal zou een productieomgev<strong>in</strong>gzijn waar de mach<strong>in</strong>es100% van de tijd draaien,dat doen op 100% snelheid enmet een 100% kwaliteit. Echter,de effectieve productietijd, ookwel ‘Overall Equipment Effectiveness’of OEE genoemd, is bijveel bedrijven niet optimaal. Methet toepassen van TPM streeftmen er naar de productiviteitvan het productieproces te verbeterendoor verbeter<strong>in</strong>g van de<strong>in</strong>stallatie-effectiviteit. Productiviteitis <strong>in</strong> dit geval de verhoud<strong>in</strong>gtussen de <strong>in</strong>put (arbeid,kapitaal, grondstoffen e.d.) en deoutput ofwel de <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g ende opbrengst.De drie functionele groepen, dierechtstreeks bij TPM zijn betrokken,zijn de groepen productie,onderhoud en eng<strong>in</strong>eer<strong>in</strong>g.TPM richt zich op de verbeter<strong>in</strong>gvan de efficiëntie van degeplande productietijd. De belangrijksteredenen <strong>voor</strong> <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>gvan TPM zijn de volgende:Installatie-effectiviteit bepalend<strong>voor</strong> hoogte productiviteitDe <strong>in</strong>zet van TPM beoogt eenproductiviteitsverbeter<strong>in</strong>g doorverhog<strong>in</strong>g van de <strong>in</strong>stallatieeffectiviteit.De <strong>in</strong>stallatie-effectiviteitwordt gemeten aande hand van de geregistreerde‘Overall Equipment Effectiveness’oftewel OEE; hoeveel werkelijkverkoopbare productenkomen er uit de <strong>in</strong>stallatie tenopzichte van de hoeveelhedendie er <strong>in</strong> werkelijkheid uit zoudenkúnnen komen. Hiermeeworden de grootse verliezenzichtbaar gemaakt.Totale bedrijfstijd (bruto beschikbare tijd)A Geplande productietijd (netto beschikbare tijd)B Werkelijke productietijdC Theoretische outputD Werkelijke outputE Werkelijke prestatieF Bruikbaar productAfvalherbewerk<strong>in</strong>gSnelheidsverlieskle<strong>in</strong>e stopsOm de <strong>in</strong>stallatie-effectiviteit te kunnen berekenen moeten de verliezen <strong>in</strong> de stilstand (beschikbaarheidsgraad),de verliezen <strong>in</strong> de snelheid (prestatiegraad) en de verliezen <strong>in</strong> de kwaliteit(kwaliteitsgraad) bekend zijn. Voor deze drie soorten verliezen wordt een verhoud<strong>in</strong>gsgetal gedef<strong>in</strong>ieerd,dat dit verlies <strong>in</strong> reken<strong>in</strong>g brengt of zichtbaar maakt. De <strong>in</strong>stallatie-effectiviteit kan danals volgt worden berekend:Installatie-effectiviteit = beschikbaarheidsgraad x prestatiegraad x kwaliteitsgraad.stilstandstor<strong>in</strong>genB/A = Beschikbaarheid D/C = Prestatie F/E = <strong>Kwaliteit</strong>OEE = B/A x D/C x F/EuitgeplandDe <strong>in</strong>stallatie-effectiviteit wordt bepaald door het handelen van mensen (dus activiteiten) met betrekk<strong>in</strong>gtot die <strong>in</strong>stallatie. De productiviteit verbeteren vraagt om een vermogen het handelen vandie mensen te kunnen beheersen en te richten. Dit kan door middel van standaardisatie van werkprocessen,wat weer geheel <strong>in</strong> lijn is met de lange-termijndoelstell<strong>in</strong>g van TPM.1. het elm<strong>in</strong>eren van verspill<strong>in</strong>genen verliezen <strong>in</strong> eensnel wisselende economischeomgev<strong>in</strong>g;2. het efficiënt produceren vangoederen zonder kwaliteitsverlies;3. het produceren van een lagebatch-kwantiteit zodra ditmogelijk is; en4. het bereiken van 'zero defects'bij goederen die naarde klanten worden gestuurd.Zes grote verliezenMen spreekt wel van de ‘zesgrote verliezen’, die de oorzaakzijn van de verschillen — leesverliezen — tussen 100% geplandeproductietijd en de werkelijkeefficiëntie. De tekortkom<strong>in</strong>gen<strong>in</strong> relatie tot het productiemiddel,die <strong>in</strong> TPM wordengemeten, worden <strong>in</strong>gedeeld <strong>in</strong>de volgende categorieën:1. stilstand door stor<strong>in</strong>gen vanhet productiemiddel;2. stilstand door om- en <strong>in</strong>stellenvan het productiemiddel;3. leegloop en kle<strong>in</strong>e stops;4. verm<strong>in</strong>derde snelheid;5. gebreken <strong>in</strong> het proces; en6. opstartverliezen.Drie effectiviteitsfactorenWe hadden het al eerder overde ideale productieomgev<strong>in</strong>g,waar factoren als 100% tijd,snelheid en kwaliteit wordengenoemd. Kijkend naar de zesgrote verliezen, kunnen we dieverliezen comb<strong>in</strong>eren tot drieeffectiviteitsfactoren. Dit zijn:a. BeschikbaarheidHet gaat hier om de beschikbaarheiden de mate van