adreswijzer voor kwaliteitszorg - Kwaliteit in Bedrijf

MAART 200713KWALITEIT IN BEDRIJFvan belanghebbenden. Hierdoor ontbrakenin die certificatie-instellingen alle bandenmet de achterban. Het waren uitvoeringsorganengeworden waar de Raad voorAccreditatie, opvolger van de Raad voorde Certificatie, jaarlijks controleerde of deregels die waren opgelegd door de centralecolleges nog keurig werden gevolgd.Dat die certificatie-instellingen niet meerdirect werden geadviseerd door belanghebbendepartijen die in de keuken van decertificatie-instelling konden kijken, werddaarbij als onvermijdelijk bijverschijnselaanvaard. Figuur 3 toont de structuur vaneen certificatie-instelling zonder eigen Collegevan Deskundigen.Omstreeks de eeuwwisseling besefte de Raadvoor Accreditatie dat een centraal college, datin theorie deel uitmaakt van de organisatiestructuurvan alle bij dat college aangeslotencertificatie-instellingen, moest worden beoordeeldtegen een aantal eisen van de EN45012. Internationale druk vanuit de Europeanco-operation for Accreditation (EA) washier niet vreemd aan. EA-leden hadden alvaker met verbazing gekeken naar het Nederlandsesysteem van centrale colleges en haddendaar op z’n minst gemengde gevoelensover. Vooral in het kader van Multi-LateralAgreements, waarbij accreditatie-instellingenelkaar beoordeelden (zgn. peer evaluation) enovereenkomsten sloten over het erkennen vanelkaars accreditaties, was het Nederlandsesysteem opgevallen. Pas nadat de Raad voorAccreditatie op basis van een speciaal voordat doel opgesteld reglement overging tot onderzoekvan de centrale colleges en deze eenerkenning gaf als aan de eisen was voldaan,was men in EA enigszins gerustgesteld.De vervanging van EN 45012 door ISO/IEC 17021 heeft de Raad voor Accreditatienu echter gedwongen het beleid metbetrekking tot Centrale Colleges van Deskundigente herzien. De nieuwe norm sluitin feite uit dat een certificatie-instelling kanbestaan met een structuur zoals in figuur 3.Alleen de structuur die in figuur 2 is weergegeven,mag worden geaccepteerd.De internationale afspraken die zijn gemaakttussen de accreditatie-instellingenverenigd in het International AccreditationForum, schrijven voor dat ISO/IEC 17021door alle geaccrediteerde certificatie-instellingenbinnen twee jaar na publicatie vande norm (dus uiterlijk op 15 september2008) moet zijn geïmplementeerd. Vóórdie datum moeten certificatie-instellingenhebben aangetoond dat zij aan alle eisenvan ISO/IEC 17021 voldoen. Dus ook aande eis om in hun organisatie een Collegevan Belanghebbende Partijen te hebben dattoezicht op onpartijdigheid als voornaamstetaak heeft.OnpartijdigheidAcceptatieNaspeurbare uitvoeringDeskundigheidBestuurDe European co-operation for Accreditationheeft in het kader van het overleg overde implementatie van ISO/IEC 17021 uitgesprokendat de borging van de onpartijdigheidvan een certificatie-instelling dooreen College van Belanghebbende Partijenniet kan worden uitbesteed.Het door de Raad voor Accreditatie ondersteundesysteem van centrale colleges isdus internationaal niet gevolgd.Omdat een Centraal College van Deskundigengeen toezicht mag houden op deonpartijdigheid van de aangesloten certificatie-instellingen(en volgens de auteursook niet geëquipeerd is dat toezicht in depraktijk uit te voeren), moet de functie vande centrale colleges veranderen.Schema-eigenaarTijdens een seminar in het voorjaar van2006, heeft de Raad voor Accreditatiemet managers van certificatie-instellingengediscussieerd over de norm ISO/IEC17021 en de consequenties daarvan voorcentrale colleges. Dit heeft geresulteerdin het opstellen van een beleidsnotitie dieop 15 november 2006 door de Raad voorAccreditatie aan de certificatie-instellingenwerd gepresenteerd voor commentaar enverdere gesprekken.Het beleidsvoorstel maakt onderscheidtussen de eisen voor toezicht op onpartijdigheiden de eisen voor beheer van certificatieschema’s.Een certificatieschema magbeheerd worden door een andere rechtspersoondan de certificatie-instelling zelf.De beleidsnota introduceert het begrip‘schema-eigenaar’. Certificatie-instellingen,inspectie-instellingen, normalisatie-instituten,overheden, beheersstichtingen, branche-organisatiesen andere belanghebbendeorganisaties kunnen schema-eigenaarzijn. Ook binnen de wereld van inspectieworden meer en meer schema’s ontwikkeld.Daarom is in de beleidsnota de term‘certificatieschema’ vervangen door ‘con-OnderzoekscommissiesFiguur 3: Structuur certificatie-instelling zonder eigen College van Belanghebbende Partijen.Aansluiting bij éénof meerdere centraleColleges van DeskundigenBureauformiteitbeoordelingsschema’; een helemond vol, maar wel nauwkeurig.Bij accreditatie van een certificatie- ofinspectie-instelling beoordeelt de Raadvoor Accreditatie ook de totstandkoming(belanghebbende partijen moeten betrokkenzijn), de inhoud en het beheer vanhet conformiteitbeoordelingsschema. Alseen schema-eigenaar een ander is dan decertificatie- of inspectie-instelling, moet deinstelling aantonen dat het schema voldoetaan de accreditatie-eisen.De Raad voor Accreditatie kan het schemaook onderzoeken bij een externe schemaeigenaar.Bij gebleken conformiteit metde eisen van de accreditatienorm krijgtde schema-eigenaar voor het betreffendeschema een aparte accreditatiestatus die ‘acceptatie’wordt genoemd. Voor een conformiteitbeoordelingsschemauitgevoerd dooreen certificatie-instelling, worden eisen uitde ISO/IEC 17021 gehanteerd, terwijl voorinspectieschema’s eisen uit ISO/IEC 17020gelden. De Raad voor Accreditatie werktaan het opstellen van speciale reglementenvoor deze acceptatiebeoordelingen.Overigens lijkt het praktischer dat debestaande centrale colleges zich transformerentot NEN normcommissies. NENkan dan conformiteitbeoordelingsschema’spubliceren als Nederlandse norm. Hierbijmerken we op dat de prijsstelling vanzulke NEN-normen in de hand gehoudenmoet worden, want de prijzen bij NENzijn exorbitant hoog.Een suggestie hierbij aan het adres vanhet Nederlands Normalisatie-instituut ishet opzetten van afstemmingssessies overde interpretatie van normeisen. Dit zouin samenwerking moeten worden gedaanmet auditoren van certificatie-instellingenc.q. inspecteurs van inspectie-instellingen.Op deze wijze kunnen schema’s effectiefworden verbeterd aan de hand van in depraktijk opgedane ervaring. Q