MENSEN IN WORDING Theologische, ethische en pastorale ...

Het kan zijn dat de pastor te maken krijgt met keuzen, die hij of zij zelf niet zouhebben gemaakt, en die moeilijk te motiveren zijn vanuit een bijbels verankerde mensvisie.Dit betekent niet dat mensen die deze keuzen gemaakt hebben geen recht zouden hebben oppastorale steun vanuit de gemeente. En mochten de betrokkenen achteraf spijt krijgen, ookdan dient de pastor er voor hen te zijn. Daarbij is het van belang dat echte schuld wordtonderscheiden van niet-gegronde schuldgevoelens.Bijzondere pastorale aandacht is nodig voor mensen, die de uitslag van onderzoekenafwachten. Deze tijd is vaak erg moeilijk: een mens kan immers vaak beter leven met eenongunstige uitslag dan met een fase van onzekerheid. Een te sterke fixatie op de uitslag vande onderzoeken kan verlammend werken. Voor deze mensen mag misschien "afleiding"worden gezocht in een verwijzing naar het vaste in hun leven: de liefde van God, die hen ookin deze periode draagt.Van een volgende fase is sprake bij een ongunstige uitslag van het prenatale onderzoek.Zij die, om bovengenoemde overwegingen, niet tot een abortus provocatus willenovergaan, moeten zich voorbereiden op de geboorte van een baby met een handicap of ziekte.Hier is de presentie en nabijheid van de kerkelijke gemeenschap heel belangrijk. Waarderingen begrip zal er moeten zijn voor eerlijke reacties, ook als zij afwijzing of teleurstellinginhouden. Vaak is het uiten van deze gevoelens een beter begin voor toekomstige aanvaardingvan het kind, dan het zwijgend dragen van het noodlot. Van de kant van pastores en anderegemeenteleden zal veel tijd beschikbaar moeten zijn voor het bespreekbaar maken vaneventuele schuld- en angstgevoelens bij de ouders. Daarbij mag erop worden gewezen dathandicaps niet duiden op een (godsdienstige) schuld of een tekortkoming bij de ouders.Voorts kan het aanbrengen van een onderscheid tussen ziekte en zieke, kind en handicapverhelderend zijn. Hoewel dit vaak moeilijk is, vormt het een van de belangrijkstevoorwaarden voor het kunnen aanvaarden van het kind als volwaardig mens. Komt het niettot deze aanvaarding, dan zal dit voor het kind dikwijls een extra ongunstige uitwerkinghebben.Centraal in het kerkelijk pastoraat staat o.i. de oproep, ook het zwakke en "onvolmaakte"te accepteren. Maar een dergelijke oproep heeft geen zeggingskracht, wanneer zijniet aan de hele gemeenschap is gericht. Bij de kerkelijke gemeenschap zal bereidheid moetenworden gevonden om door acceptatie en integratie van een gehandicapt kind de lasten mee tehelpen dragen. Zo zal gewerkt moeten worden aan het uit de weg ruimen vanonbespreekbaarheid en van een aantal pregnante vooroordelen. Niet alleen valt hier nogmaalste noemen dat mensen met een handicap niet gelukkig zouden kunnen zijn, maar ook datmensen met een handicap zouden behoren tot een aparte categorie van mensen: alsof mensenkunnen worden ingedeeld in gezond en gehandicapt, en alsof niet ieder mens op zijn manierte maken krijgt met grenzen en beperktheden.Hoe verder weg het bestaan van ernstige handicaps en ziekten uit de christelijkegemeenschap wordt geweerd, des te groter zal het isolement van diegenen zijn, die er wèlmee te maken krijgen: de gehandicapten zelf, en hun familieleden. Concreet betekent dit dataanwezigheid bij de eredienst en deelname daaraan door mensen met een lichamelijke ofverstandelijke handicap een normale zaak moet kunnen zijn. Ook willen wij sterk pleitenvoor een zo groot mogelijke betrokkenheid van geestelijk en lichamelijk gehandicapten bijhun kerkelijke wijkgemeente. Hierdoor kan de kerk aangeven dat ook mensen met eenhandicap volwaardige leden van de gemeenschap zijn. 36De rol van de gemeente wordt gemakkelijk te ideaal voorgesteld. Ook in het bovenstaandezou deze indruk gewekt kunnen worden. De werkelijkheid is dikwijls stugger danonze idealen suggereren, en een oproep tot solidariteit kan snel weer vergeten worden. Dit is36Zie hiervoor o.m. pastorale handreiking nr. 13 van het Samenwerkingsorgaan van het Pastoraat i.o.van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland.