MENSEN IN WORDING Theologische, ethische en pastorale ...

esluitvormers de bijzondere verantwoordelijkheid om de belangen van de betrokkene onverholenin het daglicht te stellen en te behartigen.Het bovenstaande behelst niet dat de ouders geen zwaarwegende belangen hebben,die meegewogen dienen te worden. Het lot van ouders en hun kinderen is onderling dermateverbonden, dat de handicap van een kind een ingrijpende invloed op het welzijn van deouders en dat van de andere gezinsleven kan hebben. Ook als samenleving en kerkelijkegemeente hun best doen om ervoor te zorgen dat het kind de benodigde verzorging zalontvangen als de ouders daartoe niet (meer) in staat zijn blijft er een last op de schouders vande ouders liggen.Hoewel de belangen van de ouders dus meegewogen dienen te worden, is een afweging,waarbij de belangen van de mens in wording niet centraal staan, onzes inziens niet teverantwoorden. De spits van de morele afweging ligt bij de vraag: is door een handicap ofafwijking het welzijn van het kind dermate in gevaar dat dit ons ontslaat van de plicht ombeginnend menselijk leven te beschermen, en ons het recht geeft om het te beëindigen?fDe draagkracht van de samenlevingAlvorens te komen tot een voorzichtige afweging richten we ons op een derde groep vanoverwegingen: het belang van de samenleving als geheel. Ons huidige systeem van gezondheidszorgis gebaseerd op het beginsel dat gezinnen bij de verzorging van een gehandicaptkind op steun van buitenaf kunnen rekenen. Dit solidariteitsbeginsel kost veel. Nietvoor niets ligt het daarom voor de hand om handicaps en andere aandoeningen zoveelmogelijk te voorkomen, opdat de zorg voor mensen met een handicap geen te groot deel zalopeisen van de algemene middelen. 29 Door Prenataal onderzoek (mits verricht op bepaaldeindicaties) en een eventuele gerichte abortus zouden de kosten van deze vormen van zorgbinnen de perken kunnen worden gehouden. 30De mogelijkheden om handicaps via therapie te verhelpen zijn beperkt. Voor velenblijkt na het constateren van een aandoening een afbreking van de zwangerschap het enigereële alternatief. Toch kan op verschillende manieren het effect van handicaps wordenverzacht, bijvoorbeeld door aangepaste woonvoorzieningen, fysiotherapie of eenprofessionele begeleiding van ouders of opvoeders. Hoewel deze zaken uiteraard geld kosten,vloeien zij voort uit het algemene principe van solidariteit dat achter het nederlandse systeemvan gezondheidszorg zo'n belangrijke rol speelt. Het gaat niet aan om dit beginsel bij de zorgvoor gehandicapten te laten vallen. Daarnaast is het principe van beschermwaardigheid vande menselijke vrucht in het geding. Het lijkt daarom niet onredelijk om te stellen dat eensamenleving, die bang is om financiële offers te brengen voor de solidariteit met mensen dieeen handicap hebben, en daarom besluit tot beëindiging van pril menselijk leven, het risicoloopt inhumane trekken te krijgen. Er moeten andere dan financiële overwegingen zijn om hetbeëindigen van menselijk leven te rechtvaardigen.gEen afwegingUit het bovenstaande blijkt dat we bij prenataal onderzoek en de mogelijkheid tot gerichteabortus te maken hebben met een conflict tussen verschillende richtlijnen: enerzijds die vanhet respect voor ongeboren menselijk leven, anderzijds de richtlijn om leed bij ouders en kind29Zie hiervoor o.m. Kloosterman 1988:288. Een pleidooi voor het mede uit kostenoverwegingen doorvoerenvan gerichte abortus bij meerlingzwangerschappen vinden we o.m. in Dupuis 1988:21.30Er zij in dit verband op gewezen dat er altijd ongeveer 5% kinderen met een handicap geboren zullenworden omdat er geen tevoren bekend risico bestond. Het gaat in de discussie dus uitsluitend om een bepaaldebeperking van kosten voor gehandicaptenzorg.