MENSEN IN WORDING Theologische, ethische en pastorale ...

5 Kunstmatige voortplantingsmethodenaInleidingEr bestaan op dit ogenblik verschillende technieken, die als doel hebben om ongewenstekinderloosheid op te heffen. 16 In deze paragraaf kiezen wij voor In Vitro Fertilisatie (IVF) alsvoornaamste model voor de bespreking van andere nieuwe voortplantingstechnieken. Wemaken deze keuze enerzijds omdat IVF een tot de verbeelding sprekende, zo men wilgeruchtmakende techniek is: niet voor niets wordt wel gesproken over "reageerbuisbevruchting".Een andere overweging is dat IVF op dit ogenblik in de praktijk nogvoorwaarde is voor het kunnen uitvoeren van experimenten met embryo's (welke op hun beurthet ontwikkelen van voortplantingstechnieken ten doel kunnen hebben). Op de veelheid vantoepassingsmogelijkheden zal hier maar kort kunnen worden ingegaan: het risico is te grootdat dit zou uitlopen op een te breedvoerige en oppervlakkige verhandeling.In het nuvolgende willen wij signaleren waar bij IVF en aanverwante technieken detheologisch-ethische "scharniervragen" zitten. We beginnen met het noemen van het bezwaardat dikwijls gehoord wordt, namelijk dat voortplanting een zaak is waar de mens van af zouhebben te blijven, omdat dit aan God is voorbehouden (§ 3.4.2). Vervolgens gaan wij in opeen aantal andere bezwaren, die tegen m.n. de techniek van IVF worden ingebracht (§ 3.4.3).In de vierde paragraaf (§ 3.4.4) gaan wij kort in op enkele bijzonderetoepassingsmogelijkheden, zoals het gebruik van eicel- en spermadonatie. Tenslotte willenwe in § 3.4.5 uit het voorgaande een paar conclusies trekken.2 Het menselijk handelen en Gods handelenDe techniek van IVF wordt toegepast teneinde ongewenste kinderloosheid op te heffen. Eenscharniervraag in dit verband is de vraag naar de verhouding tussen Gods voorzienigheid ende verantwoordelijkheid van de mens. In de christelijke traditie wordt beleden dat deindividuele mens door God is geschapen. Betekent het gebruiken van technische middelen bijde menselijke voortplanting nu niet dat de mens God voor de voeten gaat lopen?Er is een aanverwante manier om de vraag onder woorden te brengen: kinderenworden in de christelijke traditie gezien als een geschenk van God. Een geschenk krijg je. Jemaakt het niet zelf en je kunt het van de gever ook niet claimen. Als de mens kiest voornieuwe voortplantingstechnieken, is hij dan niet bezig van dat geschenk een claim te maken?Wij belijden inderdaad dat God de mens schept, en dat kinderen een gave zijn. Tochimpliceert dit niet dat we er niets voor zouden mogen doen om kinderen te krijgen. De mensheeft immers altijd al door de geslachtsgemeenschap verantwoordelijkheid gedragen voor hetkrijgen van nakomelingen. In de klassieke voorzienigheidsleer heeft men het menselijkhandelen en Gods handelen nooit tegen elkaar uitgespeeld. Veeleer veronderstelde Godshandelen juist het (mede)werken van de mens. Misschien is een vergelijking met voedsel opzijn plaats. In de christelijke gemeente wordt God gedankt als de gever van het dagelijksbrood. Toch doen we al het onze om aan ons levensonderhoud te komen. De bede om en hetdanken voor het dagelijks brood veronderstelt zelfs dat wij onze bijdrage daarin leveren. Wijzouden dit een vrijheid kunnen noemen: een vrijheid om datgene te doen, wat wij nodigachten om genoeg te eten te krijgen. 1716Voor verdere informatie zij verwezen naar § 2.2.1, alsmede naar bijlage 1.17In meer traditioneel-theologische termen wordt de visie dat Gods voorzienigheid samengaat metverantwoordelijk menselijk handelen de concursus-gedachte genoemd. Dit vormt binnen dit rapport ook één vande leidende gedachten. Vergelijk ook § 3.2.2., waar wordt gesproken over Schipper naast God.