MENSEN IN WORDING Theologische, ethische en pastorale ...

mogen ingrijpen in feite gemakkelijk te geven. Natuur en cultuur zijn altijd dusdanigverweven geweest dat het praktisch gezien onmogelijk is om tegelijk mens te zijn en denatuur volledig zijn eigen loop te laten gaan. De vraag is dan ook niet zozeer óf, maar inhoeverre de mens natuur heeft te respecteren. Op het eerste gezicht is dit een praktischantwoord, maar daarbij hoeft het in gelovig perspectief niet te blijven.In de christelijke traditie is de vraag naar de relatie tussen mens en natuur dikwijls endiepgaand gesteld. Uitgangspunt daarbij is steeds de belijdenis dat de natuur en de mens hunbestaan aan God te danken hebben: Hij is de Schepper van hemel en aarde. Daaruit volgt datde mens deel uitmaakt van de geschapen werkelijkheid, schepsel onder de schepselen is, enzich niet moet verbeelden dat hij God is. Wel heeft hij een bijzondere roeping, eenverantwoordelijke taak gekregen.In één der bijbelse scheppingsverhalen wordt dat op een beeldende wijze onderwoorden gebracht:"En de HERE God nam de mens en plaatste hem in de hof van Eden om diete bewerken en te bewaren" (Genesis 2:15).De "hof van Eden" is een beeld voor de aarde. Vandaar het woordenspel "hof van (h)eden"."Bewerken en bewaren", dat kan opgevat worden als twee elkaar aanvullende taken of als eentaakstelling met twee aspecten. "Bewerken" duidt op het in cultuur brengen van het land, opde menselijke cultuurarbeid. Die is nodig, niet alleen om in de menselijke behoeften tevoorzien maar ook omdat de natuur voor de mens niet alleen mooi en goed is. Een stille zeebij zonneschijn trekt velen naar het strand, en ook bij storm is de zee prachtig, maar er liggenook dreigingen in de natuur. Water maakt de aarde vruchtbaar, maar kan de oogst ookvernietigen en het land onbewoonbaar maken. Overal zien we die twee kanten. Daarom wordtde natuur bewerkt en wordt de dreigende kant zoveel mogelijk "ingedamd". De natuur magdan wel geschapen zijn, zij is niet goddelijk.Er staat echter ook dat de mens de "hof van (h)eden" moet "bewaren". Daarin ligtrespect voor de schepping besloten, behoedzaamheid en waakzaamheid. Het staat niet los vanhet "bewerken" maar moet daarin juist tot uitdrukking komen. Zo beschouwd onderstreept hetde menselijke verantwoordelijkheid ten overstaan van de Schepper. De mens heeft wel eencentrale plaats te midden van de schepping, maar dit antropocentrisme staat principieel in eentheocentrisch kader: God is de Heer over de schepping. Dat mag nimmer vergeten worden alsgesproken wordt over de roeping van de mens de schepping te beheren. Het leven en denatuur zijn een gave van God aan de mens. Daarom past ons mensen respect voor de natuur,en hebben wij de schepping te bewaren.Maar dit respect jegens de natuur moet ook weer niet worden misverstaan. In dejoodse en de christelijke traditie heeft men zich altijd verzet tegen vergoddelijking van denatuur. In de antieke wereld waren er stromingen die de natuur (of bepaalde aspecten ervan,zoals de sexualiteit) zagen als uiting van het Goddelijke, de grond van alle dingen. In debijbel en in de kerkgeschiedenis is zo'n pantheïstische opvatting steeds bestreden. De natuuris schepping. Eén van de bedoelingen van de scheppingsverhalen is juist om aan te geven datze niet goddelijk is. In de natuur heersen licht en duister, maar God is Licht en in Hem is geenduisternis. Daarom kan men in de christelijke kerk niet instemmen met mensen die verklarendat heel het bestaan een heilige keten van samenhangen is, die niet verstoord mag worden.God heeft de wereld gemaakt en de mens het beheer erover gegeven. Het eerste scheppingsverhaallaat hier geen twijfel over bestaan:"En God schiep de mens naar zijn beeld; naar Gods beeld schiep Hij hem;man en vrouw schiep Hij hen. En God zegende hen en God zeide tot hen: