MENSEN IN WORDING Theologische, ethische en pastorale ...

sommige handicaps zo ernstig, dat gerede twijfel bestaat over de levensvatbaarheid van hetkind na de geboorte. Maar de meeste gevallen van gerichte abortus vinden in Nederlandplaats op sociale of psychische indicatie: men vreest dat de aanwezigheid van een gehandicaptkind een te zware wissel trekt op het gezinsleven, de maatschappij zou niet garantkunnen staan voor de verzorging en integratie van het kind, of de vrees bestaat dat het te verwachtenlevensgeluk van het kind niet opweegt tegen het lijden, dat het te wachten staat.Deze laatste soort overwegingen worden in de tegenwoordige discussie dikwijls "kwaliteitvan leven"-overwegingen genoemd.De belangrijkste vragen, die we op dit terrein in hoofdstuk 3 zullen stellen, zijn dienaar vrijheid van de mens om in te grijpen in "natuurlijke" processen, de vraag naar de beschermwaardigheidvan de vrucht, de vraag waar we de term "kwaliteit van leven" aan metenen de vraag of bepaalde criteria doorslaggevend zijn bij het maken van een morele afweging.2.5 EmbryologieaEnkele termen uit de embryologieDe ontwikkeling van het menselijk embryo onmiddellijk na de conceptie is lange tijd eenraadsel geweest. Ook wist men tot voor kort vrijwel niets over de ontwikkeling van hetmenselijk embryo na innesteling in de baarmoeder. Daarover weten we nu, mede dankzijIVF-technieken, een stuk meer.Ongeveer een dag na de ovulatie of eisprong kan de bevruchting (conceptie, fertilisatie)plaatsvinden. Zij vindt bij een eenling plaats door samensmelting van één mannelijkeen één vrouwelijke geslachtscel (beide noemen we gameten) tot een bevruchte eicel ofconceptus. 7 De bevruchting zelf neemt, vanaf het moment dat één zaadcel in de eicel binnendringt,meerdere uren in beslag. Is dit samensmeltingsproces voltooid, dan is er een celontstaan met een eigen, unieke genetische combinatie.Wanneer het bevruchtingsproces is voltooid spreken we van een embryo. In de humaneembryologie is het evenwel gebruikelijk om in de eerste + 20 dagen nog te spreken vaneen pre-embryo, een terminologie die we in dit rapport zullen overnemen. 8 Wetenschapperszijn het erover eens dat vanaf de bevruchting sprake is van een continu proces dat, ondergunstige omstandigheden, leidt tot de ontwikkeling van een mens. Onder gunstigeomstandigheden, want van nature gaat zeker 50% van deze pre-embryo's verloren, meestalomdat zij bepaalde afwijkingen vertonen. Van de embryo's die zich daarna verder ontwikkelengaat doorgaans opnieuw 15% door een spontane abortus verloren.Na de bevruchting gaat de bevruchte eicel (die we in dit stadium ook zygote noemen)zich delen. Rond de 3e dag zijn er ongeveer 16 identieke cellen, een grootte die het mogelijkmaakt om het pre-embryo in te vriezen. Vanaf de 5e dag begint het proces van innesteling inde baarmoeder, en het is bij IVF dus noodzakelijk om het pre-embryo voor die tijd in debaarmoeder in te brengen.Tijdens de innesteling, die globaal duurt van de 5e tot de 14e dag, gaat het pre-embryozich door voortgaande deling ontwikkelen tot een blaasje of blastocyst. In principe zienalle cellen van het pre-embryo er dan nog hetzelfde uit. Het is in dit stadium nog mogelijk dat7Bij een meerlingzwangerschap is sprake van meer geslachtscellen: bij een ééneiïge zwangerschapmeerdere spermacellen en één eicel, bij een meereiïge zwangerschap een gelijk aantal sperma- en eicellen.8Door deze terminologie over te nemen bedoelen wij geen onderscheid in waardering van hetbeginnend menselijk leven "binnen te smokkelen". Door het gebruik van de term "pre-embryo" willen wij slechtsaansluiten bij heersend taalgebruik. Overigens leggen sommigen de grens tussen pre-embryo en embryo aan heteind van het innestelingsproces, d.i. rond de 14e dag.