MENSEN IN WORDING Theologische, ethische en pastorale ...

Hoewel de mogelijkheden tot pre-implantatieonderzoek in de komende jaren zekerzullen toenemen, is niet gezegd dat zij latere vormen van diagnostiek zullen kunnen gaanvervangen. Voor pre-implantatieonderzoek is in de regel IVF nodig, hetgeen het onmogelijkmaakt om deze techniek algemeen toe te passen. Het alternatief, uitspoelen van het opnatuurlijke wijze ontstane embryo uit de baarmoeder, geeft niet alleen psychisch ongemakvoor de moeder, maar brengt ook medische risico's met zich mee, zoals de kans op ontstekingenen op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Ook is het de vraag of afname vancellen de verdere ontwikkeling van het pre-embryo niet schaadt. In Nederland is dezetechniek om deze redenen nog omstreden. 6Verreweg de meeste vormen van prenatale diagnostiek vinden dus plaats in een laterontwikkelingsstadium van de zwangerschap. Zij beogen het vroegtijdig ontdekken van erfelijkeafwijkingen en handicaps bij de vrucht. Een voorbeeld is de diagnose van het syndroomvan Down, de vaststelling dat het kind in wording een "mongooltje" is.Bij de meeste vormen van prenatale diagnostiek is tevoren bekend naar welke ernstigeafwijking in de zwangerschap van een bepaalde ouderpaar moet worden gezocht. Metchromosoom-, DNA- of biochemisch onderzoek kan dan een betrouwbare diagnose wordengesteld. Ook het echografisch onderzoek naar bepaalde misvormingen van de vrucht heeft- gegeven bepaalde expertise bij de onderzoeker of arts - een hoge betrouwbaarheid. In eenklein deel van de gevallen zal het niet mogelijk zijn om de ernst van de handicap precies tediagnostiseren. Omgekeerd hoeft een op het oog gunstige onderzoeksuitslag niet te betekenendat het kind volledig gezond zal zijn: er blijft een kleine kans op een niet door prenatalediagnostiek aantoonbare afwijking.Prenataal onderzoek wordt in de regel slechts uitgevoerd wanneer er indicaties zijnvan een verhoogde kans op een bepaalde afwijking bij de vrucht. Veelal zijn bij ouders ofandere familieleden (met name bij voorgaande kinderen) bepaalde erfelijke aandoeningen geconstateerd.Ook de leeftijd van de vrouw geeft dikwijls aanleiding tot prenataal onderzoek:het is bekend dat bij vrouwen boven de 36 jaar de kans op een kind met Down's syndroom ofandere chromosoomafwijkingen sterk toeneemt. Soms valt aan het gehele verloop van dezwangerschap af te lezen dat er iets met het kind niet in orde is. Zijn deze of dergelijke indicatiesniet aanwezig, dan wordt prenatale diagnostiek in Nederland gewoonlijk achterwegegelaten.Er bestaan een aantal redenen voor deze terughoudendheid. Allereerst zijn aan degenoemde methoden enkele medische risico's verbonden: vruchtwaterpuncties en vlokkentestengeven een licht verhoogde kans op een spontane abortus. Een andere reden om niet iederezwangerschap met hulp van prenataal-diagnostische methoden te begeleiden is de psychischebelasting, die deze met zich mee kunnen brengen. Tenslotte zijn er belangrijke kostenverbonden aan het verrichten van prenatale diagnostiek.Wordt bij een kind in wording een handicap of ziekte vastgesteld, dan staan in principeverschillende wegen open. In een uitzonderlijk geval kan worden geprobeerd, de vruchtdoor therapeutische ingrepen (zoals door een dieet of bepaalde leefwijze van de moeder ofeventueel zelfs door prenatale chirurgie) te beschermen tegen verergering van degeconstateerde aandoening. Gezien de grote beperkingen bij het behandelen van prenataalgevonden aandoeningen (hoewel de therapeutische mogelijkheden wel toenemen) is voor veelmensen zwangerschapsafbreking het enige reële alternatief. Termen die hierbij wordengehanteerd zijn onder andere therapeutische abortus, selectieve abortus en gerichte abortus. Indit rapport zullen wij ons aan deze laatste term houden.Eén van de overwegingen voor gerichte abortus is de vrees dat het verdere verloopvan de zwangerschap ernstige gevaren oplevert voor de gezondheid van de moeder. Ook zijn61989.Zie bijvoorbeeld het rapport Erfelijkheid: wetenschap en maatschappij van de Gezondheidsraad uit