Intensivering DARES militaire samenwerking

INTENSIVERING DARES MILITAIRE SAMENWERKINGDe heer A. Leisink, voorzitter van de stichting DARESDe Stichting DARES, Dutch Amateur Radio Emergency Service, heeft als doelstellingde kennis en kunde van gelicenseerde radiozendamateurs en geregistreerdeluisteramateurs inzetbaar te maken en te houden voor het ondersteunen vanprofessionele hulpverleningsdiensten bij de bestrijding van rampen en anderegrootschalige incidenten op nationaal en internationaal niveau. DARES spant zichin om een deel van de radiocommunicatie in die situaties te leveren. In dit artikelwordt door de heer A. Leisink, voorzitter van de stichting, de huidige stand vanzaken nader belicht.NOOD BREEKT WETVelen van ons zal de inzet geleverd doorradiozendamateurs tijdens de watersnoodrampvan 1953 nog levendig voor degeest staan. Voor hen die deze periode nietbewust of helemaal niet hebben meegemaakt,kan het document ‘Kanaal 3700’ indit verband een aardige eyeopener zijn. Hetdocument is te vinden op het URLhttp://home.wanadoo.nl/a.j.muil/database/kanaal3700.pdf of via Google. Ook voorde ouderen onder ons is het nog steeds eendocument dat de moeite van het lezen waardis. Wat niet uit het verhaal naar voren komtis het feit dat de uitzendingen die door dezendamateurs tijdens de watersnood zijn gedaan,feitelijk illegaal waren. De machtigingsvoorwaardenstonden niet toe om berichtenvan of namens derden uit te zenden.Maar nood breekt wetten. Het heeft gelukkiggeen nadelige gevolgen gehad voor debetrokken amateurs. Integendeel zelfs.WETTELIJK KADERDe situatie nu is wezenlijk anders. Op deWorld Radio Conference in 2003, waarbijde amateurs vertegenwoordigd werden doorde wereldomvattend International AmateurRadio Union (IARU), is een artikel aangenomen(artikel 25), waarin staat vermelddat in Region 1, waartoe ook Nederland behoort,in geval van een calamiteit of rampradiozendamateurs berichten voor of namensderden mogen uitzenden en waarbijde nationale overheden worden aangemoedigdom alles in het werk te stellen om ditook in hun wet- en regelgeving mogelijk temaken. Op dat moment was er daardoor eenwettelijke basis aanwezig voor de radiozendamateursom een stichting op te richtenmet als doelstelling deze noodcommunicatiete leveren. Mei 2004 werd deStichting DARES (Dutch Amateur RadioEmergency Service) opgericht. De grootsteuitdaging voor het bestuur van de stichtingwas om haar doelstelling bekend en geaccepteerdte krijgen bij de overheid en de professionelehulpverleningsdiensten. Daarnaastook om de organisatie zo op te tuigendat het product dat geleverd kan wordenaansluit bij de behoeften van de rampenbestrijdingsorganisaties.Voorwaar geen gemakkelijketaak! Het betekent veel praten,lobbyen, vergaderen, laten zien wat je kunt,enzovoort.Grote doorbraak in dit opzicht is het schrijvengeweest vanuit het Ministerie van BinnenlandseZaken, directoraat Crisisbeheersing,aan alle veiligheidsregio’s waarin staatvermeld:“Overleg heeft er toe geleid dat ik de doelstellingenonderschrijf en in de voorzieningen diegeleverd kunnen worden een toegevoegdewaarde zie.”CONVENANTEN METVEILIGHEIDSREGIOSMet dit schrijven in de hand hebben we deveiligheidsregio’s (VR) benaderd met alsdoelstelling om tot een convenant te komentussen de VR en DARES voor het leverenvan noodcommunicatie. Er volgden zeerleerzame gesprekken, omdat de structurenwaarbinnen gewerkt wordt binnen een VRduidelijk voor het voetlicht kwamen. Hetfeit bijvoorbeeld, dat men vanuit de VR eenberoep moet doen op het Landelijk OperationeelCoördinatie Centrum (LOCC) ingeval er een bepaald capaciteittekort is, bijvoorbeeldcommunicatiemiddelen, bij debestrijding van rampen. We vernamen datBZK, Justitie en het Ministerie van Defensieop 3 maart 2005 het convenant civielmilitairebestuursafspraken (CMBA) hebbenafgesloten, waardoor Defensie zich kanontwikkelen tot een structurele veiligheidspartnerbij ongevallen en rampen. Er is in2006 een aanvullend pakket aan samenwerkingsafsprakenuitgewerkt over de inzet vanspecialistische defensiecapaciteiten, wat geleidheeft tot een intensivering van de civielmilitairesamenwerking, het ICMS. Kortomuitdagingen ten overvloede voor DARES.Het landelijk bestuur is met dit alles voortvarendaan de slag gegaan.Het resultaat: DARES is uitgenodigd om teparticiperen in de oefening Waterschout in2008, de oefening Floodex in 2009, het RobuustheidsonderzoekCommunicatiemiddelenuitgevoerd door BZK. Met een 2-talveiligheidsregio’s zijn convenanten afgeslotenen met diverse regio’s lopen gesprekkendaartoe. Ook zijn er met Defensie contactengelegd, waarover verderop meer.Het is gebleken dat de communicatiebehoeftedie de hulpverleningsorganisatiesOverleg van DARES-team met G6 CLAS.DARES-operator.INTERCOM 2010-241

RMS veldstation.primair hebben bij grootschalige rampen encalamiteiten, voornamelijk voice-communicatieen eenvoudige datacommunicatie(e-mailverkeer en oversturen van grafischebestanden) is. Al deze mogelijkheden kunnenmet de middelen die de radiozendamateurter beschikking staan, verzorgd worden.Voor de voice-communicatie kan een lokaaldekkend netwerk, eventueel met behulp van(bestaande) repeaters via de VHF/UHFbanden,dan wel een nationaal of internationaaldekkend netwerk via de HF-bandenopgezet worden. Datacommunicatie kanook met de beschikbare middelen verzorgdworden. De daarvoor te gebruiken systemenzijn Winlink 2000, een Global Radio E-mailSysteem of voor grafische bestanden programma’sdie de mode Fax of SSTV ondersteunenzoals onder anderen MixW, JV-Comm.E-MAILVERKEER BINNEN EENRAMPGEBIEDVooral het verzorgen van het e-mailverkeeris binnen de context van dit blad interessantom wat nader uit te werken. Binnen de AmateurWereld,inhetbijzonderindeVerenigdeStaten, is al veel ervaring is opgedaan metEmergency Communication. Er zijn completesystemen ontwikkeld voor het verzorgenvan e-mailverkeer binnen een rampgebied.Een van de meest bekende en een zeerrobuuste suite van programma’s is het al genoemdeWinlink 2000 systeem. Nadere informatiehierover is te verkrijgen via het URLhttp://www.winlink.org. Voor de HF-bandenwordt van het onderdeel Airmail gebruikgemaakt, voor de VHF/UHF-bandenvan het RMS-packetsysteem. Eén eigenschaphebben al deze systemen gemeenschappelijk:ergens moet een verbinding methet internet gemaakt worden, linksom ofrechtsom! In het kader van de ICMS en degesprekken met Defensie als voorbereidingop genoemde oefeningen Waterschout enFloodex, heeft DARES het idee opgevat omde koppeling met het internet via een Basis-Module-unit (BAM-unit), die ter beschikkingstaat voor de rampenbestrijding, te latenverlopen.DARES DEFENSIE internet dataverkeerDARES EN NATIONALEOPERATIESGesprekken met maj Paul Kerkhoffs (G6CLAS, Nationale Operaties) hierover zijnzeer positief verlopen, met als resultaat dat,mede ook dankzij de inspanning van de specialistenvan de Kennispool van het JCG(Karin Buchholzer, Martin Laan en RemcoHannink), werkzaam op de Genm Kootkazernein Stroe, een koppeling van hetDARES RMS Gateway station met het internetvia de BAM-unit (TITAAN) van Defensieeen realiteit is geworden.De apparatuur die gebruikt wordt voor hetopzetten van een RMS-Veldstation en eenRMS-Gateway station is in principe identieken vrij eenvoudig van aard. Een 2-mtr tranceiver,een packet-modem, een notebook eneen accu. Meer is er niet nodig. De nadrukligt hierbij vooral op een zo energiezuinigmogelijke uitrusting, zodat men met een accuin het veld zo lang mogelijk operationeelkan blijven. Voor het maken van een goedeverbinding is de antenne en de opstellingdaarvan dan ook van veel meer belang danhet vermogen dat men uitzendt. En met eenlager zendvermogen kan men langer met deaccu operationeel blijven. Vandaar dat voorhet te plaatsen RMS-gateway station een zohoog mogelijk punt, bijvoorbeeld een hooggebouw, wordt gekozen. Dat deze plaatsmeestal niet de plek is waar de BAM-unit(TITAAN) staat, zal eenieder duidelijk zijn.De TCP-IP verbinding wordt in dat gevalgerealiseerd door een (power) WIFI-link.Ook dit is uitvoerig getest. Na wat startproblemenloopt deze link zeer goed enwordtdetoegevoegdewaardevandezecommunicatiemogelijkheiddoor de hulpverleningsdienstenals zeer belangrijk ervaren. Interessantevraag in dit verband is natuurlijkhoe robuust de internetverbinding die Defensiein Stroe heeft is en wat te doen als dezeverbinding onverhoopt toch uitvalt. WatDARES betreft kunnen we dan overschakelenop een, zij het een langzamere, HF- verbinding.De gateways daarvan staan over heelEuropa opgesteld en er valt altijd wel eenstation te vinden waarmee een Winlink-verbindingop te bouwen is. Wellicht is dezeoptie die DARES kan bieden onder dergelijkeomstandigheid voor Defensie ook interessant.Iets voor een ‘IDMS’, een IntensiveringDARES Militaire Samenwerking?LANDELIJKE ORGANISATIEOm een goede inzet bij een calamiteit mogelijkte maken is het noodzakelijk een goedgestructureerde organisatie op te zetten ente hebben. Voor een optimale aansluitingmet de bestaande veiligheidsregio’s isDARES, naast het Landelijke Bestuur, even-42 INTERCOM 2010-2

eens opgedeeld in 25 DARES regio’s, elkmet een eigen regio- en plaatsvervangend regiocoördinator.ElkedeelnemervanDARESwordt gecertificeerd zodat men op de hoogteis van de juiste en te volgen proceduresbij een inzet. Landelijk hebben we de beschikkingover een DLCC (DARES LandelijkCoördinatie Centrum) en per regio overeen DRCC (DARES Regionaal CoördinatieCentrum). Deze Coördinatie Centra zijnoverigens niet op 24/7-basis operationeelmaar alleen bij inzet van een regio. Tevensbeschikken we over een aantal SILT-teams(Snel Inzetbare Landelijke Teams). Op ditmoment heeft DARES een 450-tal deelnemers.Nadere informatie over DARES is natuurlijkook te verkrijgen via onze websitehttp://www.dares.nl.De veiligheidsregio’s waarmee een convenantis afgesloten, kunnen via het LMAZ(Landelijke Meldkamer Ambulance Zorg)degene van DARES die piketdienst heeft, viahet P2000 systeem alarmeren. Momenteelbeschikt elke DARES-deelnemer over eenP2000-pager. Wekelijks worden er proefalarmeringengehouden om te zien hoe effectiefdit systeem werkt. De responsetijd opdeze alarmeringen ligt voor meer dan 95%binnen de 5 minuten, waardoor we in onzeovertuiging versterkt worden dat we binnen2 uur operationeel kunnen zijn. Een nog betereuitgangspositie zouden we hebben alsbij de huidige meldkamers al een compleetingericht station aanwezig zou zijn. Een optiedie we bij de besprekingen met de veiligheidsregio’snadrukkelijk onder de aandachtbrengen.Berichtenverwerking en -registratie.RADIO EMERGENCY SERVICENaast deze nationale activiteiten is het goedom ook even stil te staan bij het internationaleaspect van Radio Emergency Service.Radiogolven houden niet op bij onze nationalegrenzen. Een goede afstemming op internationaalniveau qua frequentiegebruik ente volgen procedures is daarom van eminentbelang. Jaarlijks wordt daartoe de GAREC(Global Amateur Radio Emergency Conference)gehouden, waarbij vertegenwoordigersvan Nationale Emergency Organisaties, zoalsDARES, en vertegenwoordigers van dediverse IARU-regions bij elkaar komen omgenoemde zaken te bespreken en vast te leggen.De GAREC van 2010 wordt gehoudenop 11 en 12 oktober op Curaçao, waarbijDARESdeorganisatiedaarvanopverzoekvande IARU voor zijn rekening neemt. Een erkenningvoordeactievemanierwaaropwijaande weg timmeren.IDMSAlles bij elkaar kunnen we stellen dat we alsstichting behoorlijk wat bereikt hebben,maar dat we er beslist nog niet zijn. Daarnaastis het ook belangrijk om de DARESdeelnemers enthousiast en geoefend te houden.In het convenant met de veiligheidsregio’sleggen we daarom vast dat er minimaaleen keer per jaar gezamenlijk een oefeninggehouden zal worden. In dit kader zijn danook blij met de uitnodiging van de lkol ErikBackus tijdens de netwerkbijeenkomst op deKMA, georganiseerd door de VR MiddenenWest-Brabant, om in een aantal oefeningte participeren. Wordt IDMS dan toch eenfeit?d’AgendaWoensdag 30 juni 2010Donderdag 1 juli 2010Donderdag 1 juli 2010Vrijdag 2 juli 2010Dinsdag 28 september 2010Donderdag 18 november 2010Donderdag 18 november 2010COMMANDO-OVERDRACHT REGIMENTVERBINDINGSTROEPENElias Beeckmankazerne, EdeREGIMENTSSPORTDAGGenm Kootkazerne, GarderenVOV-SOCIALaansluitend aan RegimentssportdagGenm Kootkazerne, GarderenVOV-RELATIEDAGElias Beeckmankazerne, EdeCYBER OPERATIONS NAJAARSSYMPOSIUM VOVOfficierscasino, SoesterbergBD-EVENTvoorafgaand aan het RegimentsdinerOfficierscasino, SoesterbergREGIMENTSDINEROfficierscasino, SoesterbergZie voor actuele informatie ook de (uitgebreide) agenda op de VOV-site: www.vovklict.nlINTERCOM 2010-243