Vitamine D en calcium - vzw farmaka asbl

31.5 Bewezen nut vanhet toedienen van vitamineD-supplementen1.5.1 Fractuurpreventiebij broze beenderenHet is niet eenvoudig om op basisvan, vaak inconsistente, literatuurgegevens10 te bepalen welke populatiehet meeste nut kan halen uit het toedienenvan een supplement van vitamineD ter preventie van fracturen.Hieraan is ook de vraag over het nutvan calciumsupplementen toegevoegdaan vitamine D verbonden. We gaanhier verderop uitgebreider op in inhet deeltje over calcium.1.5.2 ValpreventieHet kan nuttig zijn om vitamine D (samenmet calcium) toe te dienen aanoudere vrouwen in het kader van valpreventie.Uit een meta-analyse (gepubliceerd in2009, 8 dubbelblinde RCT’s, 2426 patiëntenmet een gemiddelde leeftijdvan minstens 65 jaar) blijkt dat hetdagelijks toedienen van 700 tot 1000IU vitamine D (met of zonder calcium)het relatieve risico op een val bij vrouwenin de menopauze met 19% vermindert(in absolute cijfers: 44% versus54%, een absolute risicoreductievan 9,4% voor een behandeling van2 tot 36 maanden, voor het geheelvan de geïncludeerde studies) 11 .Een ander systematisch literatuuroverzichtuit 2010 (9 RCT’s, 5809deelnemers) toont een relatieve risicoreductieop vallen aan van 17%(95%BI: 11 tot 23%; absolute cijfersniet meegedeeld) voor een behandelingsduurvan 6 tot 36 maanden.Leeftijd, noch geslacht (vrouwenmaakten de meerderheid uit), nochantecedenten van of risicofactorenvoor vallen hadden een invloed ophet resultaat 12 .Een RCT, gepubliceerd in 2010 in eenpopulatie van 302 oudere (leeftijd van70 tot 90 jaar), niet-geïnstitutionaliseerdevrouwen met een voorgeschiedenisvan vallen, met spierzwakte enbeperkte mobiliteit en een 25OHDspiegel< 24 ng/ml, toont aan datdagelijks toedienen van 1000 IU vitamineD 2en 1 g calcium de spierkrachten mobiliteit verbetert 13 .Een recenter literatuuroverzicht (gepubliceerdin 2011) over vitamine Den valpreventie (26 RCT’s, 45782 patiënten,met een gemiddelde leeftijdvan 76 jaar, 78% vrouwen) toondede werkzaamheid van vitamine D: OR(odds ratio) voor minstens 1 valpartijvan 0,86 (95%BI: 0,77 tot 0,96). Dewerkzaamheid bleek groter bij personendie bij de start van het onderzoekeen vitamine D-tekort vertoonden enin de studies waarbij ook calcium werdgegeven. De auteurs van dit literatuuroverzichtbeschouwen de gevondenevidentie als zwak tot matig wegens deheterogeniteit van de geïncludeerdestudies en publicatiebias 14 .Het effect van het om de 3 maandentoedienen van 150000 IU cholecalciferol(D 3) gedurende 9 maanden, naasthet aanzetten tot meer gebruik vancalciumrijke voeding, werd onderzochtbij 686 niet-geïnstitutionaliseerdevrouwen, ouder dan 70 jaar. Erwas, versus placebo, geen effect opvallen en op spierkracht, ondanks eenstijging van de serumconcentratie van25OHD 15 . In een ander onderzoek kregen2256 niet-geïnstitutionaliseerdevrouwen van minstens 70 jaar 1 maalper jaar een zeer hoge dosis vitamineD (500000 IU) gedurende 3 tot 5jaar. Dit bleek schadelijk: het risico opvallen (en fracturen) nam toe 16 . Dezetwee laatste studies tonen aan dathet intermittent toedienen van hogedosissen vitamine D niet kan wordenaanbevolen.Een in 2011 gepubliceerd literatuuroverzichtonderzocht ook het nutvan een vitamine D-supplement infunctie van de toegediende dosis enhet effect op spierkracht, gangpatroonen evenwicht. De resultaten van13 RCT’s (2268 deelnemers, meestalvrouwen met een gemiddelde leeftijdvan 78 jaar) werden in het overzichtopgenomen; 7 studies gingen overniet-geïnstitutionaliseerde personenen 6 over geïnstitutionaliseerde personen.Een dagelijkse dosis van 800tot 1000 IU vitamine D blijkt keer opkeer een gunstig effect te geven opspierkracht en evenwicht. Een effectop het gangpatroon kon niet wordenaangetoond 17 .Vooral op basis van hoger vermeldsystematisch literatuuroverzicht uit2010 12 adviseert een Amerikaanse consensusrichtlijnuit 2012 om vitamine Dtoe te dienen aan niet-geïnstitutionaliseerdepersonen ouder dan 65 jaardie een verhoogd valrisico vertonen 18 .Een recente update van een systematischliteratuuroverzicht door deCochrane Collaboration over valpreventiebij niet-geïnstitutionaliseerdeouderen verzamelt gegevens uit 159RCT’s (79193 deelnemers). Dit onderzoekkomt tot een meer genuanceerdbesluit: vitamine D-supplementen blijkende valfrequentie niet te verminderen,maar zouden zinvol kunnen zijnbij personen met een lage vitamineD-concentratie bij het begin van debehandeling 19 .We beschikken over onvoldoendebewijsmateriaal om een systematischevitamine D-toediening te verantwoordenin het kader van valpreventiebij niet-geïnstitutionaliseerdeouderen.Voor geïnstitutionaliseerde personentoont een systematisch literatuuroverzichtvan de Cochrane Collaborationuit 2010 het nut van vitamineD-toediening voor het verminderenvan de valfrequentie (relatief risico:0,72; 95%BI: 0,55 tot 0,95; 4 RCT’s,n = 4512), maar niet voor het valrisico(relatief risico: 0,98; 95%BI: 0,89 tot1,09; 5 RCT’s, n = 5095) 20 .Het toedienen van vitamine D aangeïnstitutionaliseerde personen meteen verhoogd valrisico vermindertde valfrequentie.