BEROEPSPROFIEL Technoloog Medische Beeldvorming - Vlor

STUDIE 187BEROEPSPROFIELTechnoloog Medische Beeldvorming

BEROEPSPROFIELTechnoloog Medische BeeldvormingWerkgroep beroepsprofiel van de Vlaamse Hogescholenin opdracht van de Vlaamse OnderwijsraadD/2001/6356/13De leden van de werkgroep beroepsprofielen zijninhoudelijk verantwoordelijk voor het beroepsprofiel.De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

INHOUD BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMINGI N H O U D1 IDENTIFICATIE 11.1 Identificatie van het beroepsprofiel 11.2 Identificatiegegevens 11.3 Wetgeving 21.3.1 Basiswetgeving 21.3.1.1 Wat is een paramedisch beroep?1.3.1.2 Hoe komt het statuut van een paramedisch beroeptot stand 21.3.1.3 Toegang tot het beroep 31.3.2 Genomen uitvoeringsbesluiten 41.3.3 Nog te nemen uitvoeringsbesluiten 41.3.4 Europese regelgeving 41.4 Opdracht 51.5 Ontwikkelingsproces 52 SITUERING VAN DE BEROEPEN IN DE SECTOREN 72.1 Begrippen 72.1.1 Radiologie 72.1.2 Magnetische resonantie 72.1.3 Nucleaire geneeskunde in vivo 72.1.4 Echografie 72.1.5 Radiotherapie 72.2 Het beroep technoloog medische beeldvorming 72.2.1 Historiek 72.2.2 Overzicht van het werkveld 102.2.3 Sociale en economische relevantie van het beroep 142.2.4 Omschrijving van het beroep 192.2.4.1 Het beroep zoals gereglementeerd doorhet KB van 28 februari 1997 192.2.4.2 Omschrijving van het beroep 20

INHOUD BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING2.3 Beroepssectoren en bedrijfssectoren 222.3.1 Radiologische beeldvorming en behandeling,domein straling, onafhankelijk van huidige entoekomstige technieken 222.3.2 Magnetische resonantie 222.3.3 Nucleaire geneeskunde in vivo 222.3.4 Radiotherapie 222.3.5 Echografie 222.3.6 Privé-praktijken radiologie 222.3.7 Digitaal beeldbeheer en archivering (PACS) 222.3.8 Doorstroomfuncties 222.3.8.1 Bedrijven 222.3.8.2 Medische en arbeidsgeneeskundige diensten 222.3.8.3 Onderwijs 222.3.8.4 Kwaliteitscontrole 232.3.8.5 Hoofdtechnoloog 232.4 Situering van de ‘helper’ in de huidige beroeps- enbedrijfssector vergeleken met de toekomstige‘Technoloog Medische Beeldvorming’ 232.4.1 Enquêteverwerking 233 BEROEPSPROFIEL 243.1 Begrippen 243.1.1 Taak 243.1.2 Taakgebieden 243.1.3 Typefuncties 243.2 Beroepsprofiel 243.2.1 Taken per taakgebied 243.2.1.1 Taakgebied 0 243.2.1.2 Taakgebied 1: verlenen van zorg 253.2.1.3 Taakgebied 2: samenwerken met andere zorgverleners 313.2.1.4 Taakgebied 3: voorlichten 323.2.1.5 Taakgebied 4: beheren 323.2.1.6 Taakgebied 5: geven van onderwijs en begeleiding 333.2.1.7 Taakgebied 6: verrichten van onderzoek 343.2.1.8 Taakgebied 7: evalueren van het beroepsmatig handelen 343.2.1.9 Taakgebied 8: ontwikkelen van individuele kennis en kunde 343.2.1.10 Taakgebied 9: ontwikkelen van het eigen beroep 353.2.2 Typefuncties 363.2.3 Contextgegevens 373.2.4 Ondersteunende kennis 373.2.5 Beroepshoudingen 383.2.6 Omschrijving van het beroep 393.2.7 Vereiste opleiding 39

INHOUD BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING4 BIBLIOGRAFIE 405 LIJST VAN DE MEDEWERKERS 415.1 Lijst van de adviescommissie, geraadpleegde expertenen organisaties 415.2 Directe medewerkers bij het opstellen van de teksten het verwerken van de enquête 425.3 Lijst met afkortingen 426 B I J L A G E N 436.1 Enquête beroepsprofiel Technoloog Medische Beeldvorming6.2 KB 28 februari 19976.3 Taakomschrijving medische beeldvorming6.4 Beroepsprofiel van een medische beeldvormer/radiologischverpleegkundige6.5 Competencies for the European nuclear Medicine tehnologists6.6 Council Directive 97/43/Euratom6.7 Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden 551, Besluit van19/11/19976.8 Le rôle du technologue en imagerie médicale en Europe6.9 Survey of existing conditions for the education of radiographerswithin the EC countries6.10 Samenvatting van de werkzaamheden van het Stoera-comité6.11 Proposal for ISRRT recommendations on the standard onprofessional education and training of medical radiologicaltechnologists in Europe to ensure they possess the requiredlevel of expertise in radiation protection6.12 Het kine-decreet

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 11 IDENTIFICATIE1.1 Identificatie van het beroepsprofielHet beroepsprofiel in dit document werd opgesteld door de werkgroep ‘BeroepsprofielTechnoloog Medische Beeldvorming’ van de Vlaamse Onderwijsraad(VLOR).De werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers uit de verschillende sectoren: uithet werkveld 37,5%, de beroepsverenigingen 25%, het onderwijsveld (KatholiekeHogeschool Brussel) 18,75% en de overheid (VLOR) 18,75% (zie punt 6 lijst vanmedewerkers).De term “technoloog medische beeldvorming” (TMB) is een letterlijke vertalingvan de Franstalige term “technologue en imagerie médicale”. Deze letterlijkevertaling was nodig voor de ontwerptekst van K.B., opgesteld door de NationaleRaad voor Paramedische Beroepen. Uit het K.B. houdende de lijst van de handelingenwaarmee een TMB door een arts kan worden belast en uit ons vooronderzoeken uit de survey “Recommanded levels of education in radiation protection”en de “ Topics for the theoretical education” van de “ISSRT recommendations onthe standard of professional education and training of medical radiological technologistsin Europe” (zie bijlage) blijkt dat de gekozen term beperkend is en verwijstnaar slechts een gedeelte van het werkveld.Dit verklaart waarom wij de term “helper” (counsil directive 97/43/Euratom) in deenquête omschreven hebben als “medisch beeldvormend werker” om de huidigeactieve personen in het werkveld aan te duiden: verpleegkundigen, verzorgenden,paramedisch gevormden en niet-paramedisch gevormden.1.2 IdentificatiegegevensDiensten : - radiologische beeldvorming, domein straling- nucleaire geneeskunde in vivo- dienst radiotherapie- echografie- bedrijven- onderwijsStudiegebied :gezondheidszorgOpleiding : medische beeldvormingDiploma : gegradueerde in de medische beeldvormingmet bijkomend attest stralingshygiëneBeroep : technoloog medische beeldvorming

2BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING1.3 Wetgeving1.3.1 BasiswetgevingHet statuut van paramedicus ontleent de beoefenaar van een paramedisch beroepaan het "Koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefeningvan de geneeskunst, de verpleegkunde, de paramedische beroepen ende geneeskundige commissies".1.3.1.1 Wat is een paramedisch beroep?Artikel 22 van het K.B. nr. 78 bepaalt wat onder de uitoefening van een paramedischberoep moet worden verstaan, namelijk:−het gewoonlijk verrichten, door andere personen dan artsen (vroedvrouwen),tandartsen, apothekers, kinesitherapeuten en verpleegkundigen, van technischehulpprestaties die verband houden met het stellen van de diagnose ofmet het uitvoeren van de behandeling.Deze prestaties worden in de uitvoeringsbesluiten met betrekking tot de verschillendeparamedische beroepen 'technische prestaties' genoemd.− het gewoonlijk uitvoeren van de bij artikel 5, §1, eerste lid van het KB. nr. 78bedoelde handelingen. In dit artikel wordt bepaald dat "... de geneesheren, opeigen verantwoordelijkheid en onder eigen toezicht, personen die een paramedischberoep uitoefenen kunnen belasten met het verrichten van bepaaldehandelingen die de diagnose voorafgaan of de toepassing van de behandelingaangaan of de uitvoering van maatregelen van preventieve geneeskunde betreffen".Deze handelingen worden in de uitvoeringsbesluiten "toevertrouwde handelingen"genoemd.De technische prestaties zijn de handelingen die eigen zijn aan het betrokken beroepen door de beoefenaar ervan, alhoewel op voorschrift van een arts, onderzijn eigen verantwoordelijkheid worden uitgevoerd.Toevertrouwde handelingen zijn en blijven medische handelingen die een artsonder bepaalde voorwaarden aan een paramedicus kan toevertrouwen. Zijn wordenuitgevoerd onder het toezicht en de verantwoordelijkheid van de arts.Zoals het beroep van medisch laboratorium technoloog en farmaceutischtechnischassistent bestaat het beroep van technoloog medische beeldvormingenkel uit toevertrouwde handelingen.1.3.1.2 Hoe komt het statuut van een paramedisch beroep tot stand?a. De Koning bepaalt welk beroep een paramedisch beroep is (art. 22bis) - dewet voorziet hiervoor geen adviesplicht - op basis van de in artikel 22 gegevenbepaling van een paramedisch beroep.b. Op advies van de Technische Commissie voor de Paramedische Beroepenkan de Koning:1) de eerder genoemde technische prestaties nader bepalen,

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 32) de voorwaarden vaststellen waaronder zij moeten worden uitgevoerd en3) de vereiste kwalificatievoorwaarden bepalen waaraan de personenmoeten voldoen die deze prestaties verrichten (artikel 23, § 1).c. Eveneens op advies van de Technische Commissie stelt de Koning1) de voorwaarden vast waaronder artsen handelingen aan een paramedicuskunnen toevertrouwen,2) de lijst van deze handelingen vast,3) de uitvoeringsmodaliteiten ervan,4) alsook de vereiste kwalificatievoorwaarden (artikel 5, § 1, eerste en derdelid).d. Op advies van de Nationale Raad voor de Paramedische Beroepen bepaalt deKoning de beroepstitel waaronder de betrokken beoefenaars hun beroep uitoefenen(art. 23, § 2).e. Op advies van de Nationale Raad bepaalt de Koning de voorwaarden en deregels voor het verkrijgen, het behouden en het intrekken van de erkenningvan de individuele beoefenaar (art. 24, § 2).1.3.1.3 Toegang tot het beroepa. De erkenning van de individuele beoefenaar, noodzakelijk om toegang tot hetberoep te hebben, wordt verleend door de Minister tot wiens bevoegdheid deVolksgezondheid behoort op basis van de vereiste kwalificatievoorwaarden enmet toepassing van de voorwaarden en regels voor het verkrijgen van de erkenning(art. 24, § 1).b. Artikel 54ter regelt de verworven rechten voor hen die niet aan de vereistekwalificatievoorwaarden voldoen (enkel de bepalingen die betrekking hebbenop de technoloog medische beeldvormer werden opgenomen).§ 1. (niet van toepassing)§ 2. In afwijking van artikel 24, § 2, tweede lid, wordt de in artikel 24, § 1, bedoeldeerkenning op hun verzoek toegekend aan personen die niet reeds in § 1bedoeld zijn en:1) (niet van toepassing)2) hetzij - wat een beroep betreft waarvoor geen opleiding bestaat in een inrichtingopgericht, gesubsidieerd of erkend door de bevoegde overheid - houderzijn van een diploma, uitgereikt door een inrichting opgericht, gesubsidieerd oferkend door de bevoegde overheid, dat een opleiding bekroont waarvan hetniveau overeenstemt met de in artikel 24, § 2, tweede lid, bedoelde voorwaardenvoor zover zij dit diploma behalen voor het einde van jaar waarin de eerstediploma's worden uitgereikt die een opleiding bekronen die overeenstemtmet de in artikel 24, § 2, tweede lid, bedoelde voorwaarden.Voor het indienen van de aanvraag tot erkenning bij de minister tot wiens bevoegdheidde Volksgezondheid behoort, beschikken de in 1° en 2° bedoeldepersonen over één jaar vanaf de inwerkingtreding van het koninklijk besluitgenomen in uitvoering van artikel 24, § 2, eerste lid, of vanaf het behalen vanboven bedoelde diploma's. Tijdens deze overgangsperiode en zolang nietover hun aanvraag tot erkenning is beslist, mogen ze hun beroep blijven uitoefenen.

4BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING§ 3. (eerste lid niet van toepassing).In afwijking van artikel 24, § 1, mogen personen die niet voldoen aan de in artikel24, § 2, tweede lid, gestelde bekwaamheidseisen voor hun paramedisch beroep,waarvoor geen opleiding bestaat in de zin van bovengenoemde bekwaamheidseisen,dezelfde werkzaamheden blijven verrichten onder dezelfde voorwaardenals de beoefenaars van de paramedische beroepen die zulke prestatie of handelingenuitvoeren, voor zover zij op het einde van het jaar waarin de eerste diploma'sworden uitgereikt die een opleiding bekronen die overeenstemt met de inartikel 24, § 2, tweede lid, bedoelde voorwaarden, deze prestaties of handelingenuitvoeren.Op straffe van verlies van het voordeel verleend bij de bepaling van het eerste oftweede lid van deze paragraaf, moeten zij zich bij de minister tot wiens bevoegdheidde Volksgezondheid behoort, bekend maken volgens een door de Koningvastgestelde procedure; bij deze gelegenheid vermelden zij de werkzaamhedenwaarvoor zij het voordeel van de verkregen rechten inroepen. De door de Koningbepaalde procedure zal onder meer de wijze vaststellen waarop het bewijs vande uitvoering van de in het eerste lid bedoelde prestaties of handelingen moetworden geleverd.3) Bijkomende vereiste voor beroepsuitoefeningArtikel 24bis bepaalt dat de beoefenaars van de in artikel 22 bedoelde handelingenalleen hun beroep mogen uitoefenen indien zij vooraf hun titel hebben latenviseren door de provinciale geneeskundige commissie, bevoegd overeenkomstigde plaats waar zij zich wensen te vestigen.1.3.2 Genomen uitvoeringsbesluitenKoninklijk besluit van 28 februari 1997 betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereistenvoor de uitoefening van het beroep van technoloog medischebeeldvorming en houdende vaststelling van de lijst van handelingen waarmeedeze laatste door een arts kan worden belast.1.3.3 Nog te nemen uitvoeringsbesluiten− Koninklijk besluit betreffende de voorwaarden en de regels voor het verkrijgen,het behouden en het intrekken van de individuele erkenning.− Koninklijk besluit betreffende de het verkrijgen van de verworven rechten.− Koninklijk besluit betreffende de regels voor het verlenen van het visum doorde provinciale geneeskundige commissie.1.3.4 Europese regelgeving− Reeds omgezet in Belgische wetgeving: de artikelen uit Hoofdstuk IV bis vanhet K.B. nr. 78 met betrekking tot de “Eerste Algemene Richtlijn”: Richtlijn89/48/EEG van de Raad van 21 december 1988 betreffende een algemeenstelsel van erkenning van hoger-onderwijsdiploma’s waarmee beroepsopleidingenvan ten minste drie jaar worden afgesloten.− Nog niet volledig omgezet in Belgische wetgeving: tekst Europese Wetgevingin verband met medische blootstelling aan ioniserende straling, richtlijn97/43/Euratom, is nog niet volledig omgezet in een Belgische wetgeving.

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 51.4 OpdrachtDe opdracht voor deze studie werd gegeven door de Vlaamse Onderwijsraad(VLOR). Dit orgaan is niet afhankelijk van het departement onderwijs maar heeftals taak advies te geven aan de minister van onderwijs.Decretaal is in de wetgeving van het hoger onderwijs (13/7/94 en aanvullendedecreten) de verplichting ingeschreven dat de minister van onderwijs een evaluatiedient te maken van het totale onderwijsaanbod in Vlaanderen. Als belangrijksteinstrument worden hiervoor de beroeps- en opleidingsprofielen gehanteerddie goedgekeurd werden door de VLOR. Het beroepsprofiel dient te worden opgestelddoor de SERV (Sociaal Economische Raad Vlaanderen) of indien dezehiervoor onbevoegd is, door een commissie bestaande uit werknemers en werkgeversvan de betreffende sector.Elke van de opgesomde sectoren bevat gespecialiseerde subdomeinen. Eenspecialist van een bepaald subdomein bezit een aantal bijzondere competenties.Het beroepsprofiel werd opgesteld als een gestructureerde verzameling van takenen functies van een TMB en de vereisten waaraan die voldoen.Ongeacht de aard van de functie of de tewerkstellingssector dient de gegradueerdein de medische beeldvorming deze specifieke en aspecifieke kennis, inzichten vaardigheden te bezitten. Ongeacht of het een startende of een ervarenberoepsuitoefenaar betreft dient deze zijn takenpakket terug te vinden in het beroepsprofiel.De TMB kan op basis van zijn kwalificaties nog tewerkgesteld wordenin andere sectoren. Het is geenszins de bedoeling de taakgebieden van dezedoorstroomfuncties (bedrijfssector, onderwijs, kaderfunctie...) te omschrijven binnendit beroepsprofiel.1.5 OntwikkelingsprocesIn september 1998 werd op basis van het KB van 28/2/97 de graduaatopleidingTMB aan de KH Brussel opgericht.Na een voorafgaand overleg met de secretaris van de VLOR, Dr. Vanderheeren,werd een commissie opgericht die vergaderde volgens onderstaand schema.Deze commissie was samengesteld uit:- VLOR medewerker,- deskundigen uit de verschillende sectoren van het beroepsveld,- deskundigen uit het onderwijsveld,- leden van de beroepsvereniging van Medische Beeldvormers,- overheid (Ministerie van Volksgezondheid).Vergaderprogramma:−−−−−Oktober /november 1998: telefonische contactname met deskundigen in demedische beeldvorming;27/11/1998: schriftelijke uitnodiging gericht aan de deskundigen door devoorzitter met de vraag tot participatie aan de werkgroep;10/02/1999: eerste plenaire vergadering: toelichting bij de voorbereidendewerkzaamheden (handleiding DVO), Procedure i.v.m. het opstellen van hetberoepsprofiel en timing van de werkzaamheden;03/03/1999: plenaire vergadering: bespreking taakomschrijving TMB op basisvan sneuveltekst van de beroepsvereniging VMBV en voorstel enquête (1 steversie);19/05/1999: plenaire vergadering: bespreking van de taakomschrijving vande TMB en voorstelling van de enquête (2 de versie);

6BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING−−−−−−−−−−−−20/05 tot 01/15/10/1999: verzenden van de enquête en verzamelen van degegevens;06/10/1999: ad hoc werkgroep: VLOR vertegenwoordiger en deskundigenhogeschool: verwerking van de enquêtegegevens;29/10/1999: ad hoc werkgroep: deskundigen hogeschool: verwerking van deenquêtegegevens;08/12/1999: plenaire werkgroep: voorstelling verwerkte resultaten van de enquête;07/06/2000: plenaire vergadering;10/01 tot 30/03/2001: verzamelen van schriftelijk informatiemateriaal bij diverseexterne deskundigen uit alle sectoren van het beroepsveld;18/04/2001: ad hoc werkgroep met vertegenwoordigers van de hogeschool:contactname met de VLOR en verzamelen van de synthesenota’s;25/+26+27/04/2001: ad hoc werkgroep met vertegenwoordigers van de hogeschool:verwerken van de verzamelde resultaten en omzetten van desynthesenota’s tot het beroepsprofiel volgens de richtlijnen van de DVO.;31/5/2001: plenaire vergadering: mogelijkheid van de verschillende deelnemersom opmerkingen te formuleren over de voorgelegde tekst;15/06/2001: rondsturen van de bewerkte tekst voor een laatste lezing;30/06/2001: overmaken van definitieve versie van het beroepsprofiel aan deVLOR;11/09/2001: datum goedkeuring.

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 72 SITUERING VAN HET BEROEP IN DE SECTOREN2.1 BegrippenBeroep: een geheel van bijeen horende taken; de onderlinge samenhang en deaard van die taken zijn onafhankelijk van de organisatie waarbinnen die arbeidverricht wordt. Over dit geheel bestaat maatschappelijke consensus.Sector: een gestructureerd veld van verwante socio-economische activiteiten.Over dit veld bestaat maatschappelijke consensus.Medische beeldvorming: dit is een overkoepelende benaming waaronder verschillendemedische disciplines ressorteren, onder andere:2.1.1 radiologie: medisch-diagnostische techniek die gebruik maakt van röntgenstralen2.1.2 magnetische resonantie: medisch-diagnostische techniek de gebruik maaktvan magnetische velden2.1.3 nucleaire geneeskunde in vivo: medisch-diagnostische techniek die gebruikmaakt van de ioniserende stralen van radiofarmaca2.1.4 echografie: medisch-diagnostische techniek die gebruik maakt van ultrageluidsgolven2.1.5 radiotherapie: medisch specialisme dat aandoeningen behandelt met ioniserendestralen.N.B. Radiotherapie behoort niet tot de discipline medische beeldvorming. Vanwegede veelvuldige overlapping van de taken (kennis van het gebruik van ioniserendestraling en diagnostische technieken) valt de discipline wel binnen hetzelfdeberoepsprofiel.2.2 Het beroep technoloog medische beeldvorming2.2.1 HistoriekZij die met het verleden een loopje nemen zijn het heden niet waardig… en detoekomst al evenmin. Om te weten waarheen we gaan… moeten we van tijd tottijd in ogenschouw nemen waar we vandaan komen.Spreken over het paramedisch beroep TMB zonder melding te maken van de essentie,namelijk medische beeldvorming, is desgevallend aangewezen.De geschiedenis van de medische radiodiagnose vangt aan met de ontdekkingvan de X-stralen. Merkwaardig in deze geschiedenis is de continue vooruitgangdoorheen de tijd.Apparatuurbouwers hebben de eisen van de artsen gevolgd door kortere belichtingstijdente realiseren voor het onderzoek van de bewegende organen. Debeeldversterker werd gebouwd, film - scherm combinaties opgezet die toelietende bestraling te verminderen en tomografen verschenen ten tonele om het menselijklichaam in “schijven” te snijden.

8BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMINGFarmaco-chemische industrie heeft de ontwikkeling mogelijk gemaakt van nieuwecontrastproducten om de holle organen te visualiseren.De laatste 20 jaar in het bijzonder is er veel veranderd dankzij de toepassing vannieuwe technologieën en de ontwikkelingen van en in de informatica.Met het verschijnen van ultrasound, computertomografie en magnetische resonantie,hebben de “klassieke” X-stralen terrein moeten prijsgeven.Moderne beeldvorming bij middel van “scanners”, digitale beeldvorming en postprocessingtechniekenbehoren tot de moderne beeldvorming.Kort nadat het bericht van de ontdekking van de röntgenstralen zich over de wereldhad verspreid, volgden vlug de eerste toepassingen in de geneeskunde.De behoeften, zowel op kwalitatief als kwantitatief gebied, stegen met de toenemendemedische vraag naar radiologie.Doordat in het begin initieel elke arts toestemming had om röntgenstralen te gebruikenvoor eigen medische toepassingen, steeg meteen de vraag naar hooggekwalificeerden opgeleid hulppersoneel. Het Instituut Lettte-Verein in Berlijnrichtte meteen de eerste fotografische opleiding op waarbij in 1897 de eersteröntgenfotografe afstudeerde.In tegenstelling tot vele andere landen scheen dit beroep zich uitsluitend alsvrouwelijk beroep te ontwikkelen.Het duurde in België nog tot 1928 vooraleer de eerste röntgenfotografe als assistenteaan het werk kon.Geleidelijk aan werd dit assisterend beroep door de jaren heen opgevuld doorverpleegkundigen, het best geplaatst bij de patiënt, het verst geplaatst van demedische beeldvorming.1895 Ontdekking door W. Conrad Röntgen van de X-stralen1967 De uitoefening van geneeskunde, verpleegkunde en paramedische beroepenligt vast in het K.B. nr. 78 van 1967.1978 MRTB en VMRL, Franstalige en Vlaamstalige vereniging voor röntgenlaborantenwordt onder de noemer van een vzw opgericht.Het hoofddoel na organisatie van bijscholing wordt de uiteindelijke erkenningvan het beroep van röntgenlaborant.1979 Gedurende 10 jaar wordt het aftasten en zoeken naar de juiste weg ineen politieke doolhof van een Federaal België met zijn Gemeenschappen.De eerste Europese richtlijnen betreffende stralingshygiëne worden in deBelgische wetgeving opgenomen1989 De VMRL, wetenschappelijke vereniging VZW, wordt VMBv, een door dewet erkende beroepsvereniging.1988 Ministerieel besluit van 12 augustus 1988 houdende aanduiding van de paramedischeberoepen. Vernietigd door het arrest nr. 33462 van de Raadvan State van 27 november 1989.1989 Koninklijk besluit van 21 december 1989 tot samenstelling van de NationaleRaad voor de Paramedische Beroepen1991 Eerste vergadering van de afdeling “medische beeldvorming” op 6 juni 1991Advies van de Nationale Raad betreffende de beroepstitel op 7 november1991: Technoloog medische beeldvormer (op advies van de Raad van

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 9State gewijzigd in technoloog medische beeldvorming naar analogie met deFranse beroepstitel Technologue en imagerie médicale)1992 Koninklijk besluit van 27 januari 1992 houdende benoeming van de ledenvan de Technische Commissie voor de Paramedische Beroepen.1994 Laatste vergadering van de afdeling “medische beeldvorming” op 21 april1994.1996 Advies van de Technische Commissie voor de Paramedische Beroepenbetreffende de kwalificatievereisten voor en handelingen van het beroepvan technoloog medische beeldvorming op 25 januari 1996.1997 Koninklijk besluit van 28 februari 1997 betreffende de beroepstitel en dekwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van technoloogmedische beeldvorming en houdende vaststelling van de lijst van handelingenwaarmee deze laatste door een arts kan worden belast.Bekendmaking van het koninklijk besluit van 28 februari 1997 in het BelgischStaatsblad van 7 juni 1997.Op 1/9/1998 is de zaak rond en beschikt ons beroep over een erkende opleiding.De opleiding technoloog medische beeldvorming is er gekomen door decretalewijziging van het HOBU-decreet waarbij door de inlevering van een bestaandekinesitherapieopleiding (kine-decreet 23/6/1998) in ruil een nieuwe opleiding medischebeeldvorming aan de Katholieke Hogeschool Brussel mocht worden ingericht.

10BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING2.2.2 Overzicht van het werkveld (bron: Rijksdienst voor sociale zekerheid)Een overzicht geven van het beroepsveld medische beeldvorming is niet evidentdaar deze informatie vooral niet ”te koop” wordt aangeboden.De enige houvast zou kunnen zijn de controle op de dragers van dosismeters endan nog mag verondersteld worden dat vooral in private praktijken met deze regelseen loopje wordt genomen.Onderstaande tabel toont als inleiding de werkgelegenheid in de gezondheidssectortussen 1992 en 1995.

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 11In deze tweede tabel zijn de verpleegkundigen terug te vinden volgensberoepspraktijk en de geneesheren in hospitaalpraktijk en polikliniekOnderstaande tabel geeft het aantal verstrekkers aan die medische beeldvormingpraktiseren (inclusief connexisten) en waar men van de veronderstelling mag uitgaandat ook daar technologen zullen tewerkgesteld zijn.

12BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMINGWanneer het aantal prestaties wordt bekeken op onderstaande tabel kan menafleiden dat tot 85% van de technische handelingen op medische beeldvorminguitgevoerd wordt door de technoloog.Voor wat betreft de industrie leren de afgelopen jaren dat steeds meer ervarenmedisch beeldvormers het ziekenhuisplatform verlaten voor tewerkstelling in deindustrie.De nijverheid speelt dus duidelijk in op ervaring en kennis van het beeldvormingsplatform.

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 13Om te eindigen en het belang van medische beeldvorming in de globale sectorvan de gezondheidszorg aan te tonen, nog volgende tabellen die aantonen dateen blijvende stijging op het gebied van medische beeldvorming te verwachten is:

14BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING2.2.3 Sociale en economische relevantie van het beroepMedische toepassingen van ioniserende straling spelen een voorname rol op hetgebied van de gezondheid van de bevolking en zijn een belangrijke factor in devooruitgang van de kwaliteit van de medische verzorging in ons land. Anderzijdszijn de medische toepassingen met in de eerste plaats de medische beeldvormingverantwoordelijk voor meer dan 95 % van de blootstelling aan nietnatuurlijkestralingsbronnen in België en zijn dus belangrijk voor de collectievedosis van de bevolking. Bovendien zijn de dosissen zeer ongelijk verspreid overde bevolking. Medische dosissen worden opgelopen in de radiologie, nucleairegeneeskunde en de oncologie.Figuur 1:De gemiddelde blootstelling van de Belgische bevolking aan stralingper jaar ten gevolge van verschillende bronnen.kernenergie,militairetoepassingenindustriëleproducten1%medischetoepassingen37%radioactievestoffen in hetlichaam8%kosmischestraling8%bodem engebouwen11%radon32%thoron3%Het aantal onderzoeken in de radiodiagnostiek en de nucleaire geneeskundewordt geschat op basis van gegevens van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering(RIZIV). Het werkelijk aantal onderzoeken ligt waarschijnlijkzo’n 10 % hoger ten gevolge van onderzoeken die niet door het RIZIV wordenvergoed (bijv. onderzoeken door bedrijfsgeneeskundige diensten).

16BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMINGDe RIZIV-cijfers laten een verschuiving zien tussen de typen radiologische onderzoeken(Figuur 3).Traditionele technieken als blaas- en wervelzuilonderzoeken worden meer enmeer verdrongen door CT (Computed Tomography). Mammografie kende delaatste jaren een sterke groei, terwijl het aantal longfoto's en angiografieonderzoekendan weer relatief constant blijven.Figuur 3:Relatieve verandering in het aandeel van verschillende onderzoekstypenbinnen de radiologie.2.50Thorax2.00Ruggenwervel1.50Urografie1.00AngiografieMammografie0.50ComputerTomografie0.0090 91 92 93 94 95 96 97 98Uit de combinatie van het aantal onderzoeken en de gemiddelde dosis voor eendergelijk onderzoek kan men de gemiddelde dosisbelasting voor de bevolking berekenen.De gemiddelde jaardosis voor een lid van de Belgische bevolking tengevolgevan diagnostische radiologie was 1.14 mSv. Het relatieve belang van deverschillende onderzoekstypen is te zien in figuur 4. Men kan daarin zien dat deCT onderzoeken die de laatste jaren aan belang gewonnen hebben tevens verantwoordelijkzijn voor meer dan 41% van de bevolkingsdosis tengevolge van radiologie.

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 17Figuur 4:relatief aandeel van verschillende onderzoeken in de bevolkingsdosistengevolge van diagnostische radiografieOverige14%Longen3%Buikholte4%Borstklier7%CT- scan(computertomography)41%Spijsverteringsstelsel7%Bloedvaten8%Wervelzuil16%KostenFiguur 5:toont de uitgaven voor de radiologie en nucleaire geneeskunde opbasis van RIZIV gegevens.30Uitgaven in miljarden Belgisch25RadiologieNuclaire Geneesk2015105090 91 92 93 94 95 96 97

18BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMINGHet belang van een goede opleiding van de Technoloog Medische beeldvormingDe laatste tien jaar is er meer en meer aandacht voor stralingsbescherming voorde patiënt. Een gerichte campagne van de Britse overheid eind jaren 80 in de radiologiemet o.a. het trainen van beeldvormers, en radiologen, het opstellen vancriteria voor verwijzende artsen en het invoeren van programma’s kwaliteitscontrole,zorgde ervoor dat voor de meeste onderzoeken de patiëntendosis met gemiddeld30% daalde. Men schat dat, uitgaande van de verdeling aan onderzoekenuit 1998 in België, de dosis voor de bevolking met 14 tot 20 % kan verminderen.Een goede opleiding van medische beeldvormers is essentieel voor een veiligeen efficiënte medische beeldvorming.Bron• Vanmarcke H., Eggermont G., Mol H., (2000) Hoofdstuk 4.6 Ioniserendestraling, Mira S-2000, milieu en natuurrapport, Garant 2000, Leuven/Apeldoorn.• Eigen onderzoek, Mol H., ziekenhuisfysicus VUB.

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 192.2.4 Omschrijving van het beroep2.2.4.1 Het beroep zoals gereglementeerd door het koninklijk besluit van 28februari 1997Statuut:(Artikel 1) Het beroep van "technoloog medische beeldvorming" is een paramedischberoep in de zin van artikel 22bis van het koninklijk besluit nr. 78 van 10november 1967 betreffende de geneeskunst, de verpleegkunde, de paramedischeberoepen en de geneeskundige commissies.Beroepstitel:(Artikel 2) Het in artikel 1 bedoelde beroep wordt uitgeoefend onder de beroepstitel"technoloog medische beeldvorming".Kwalificatievereisten:(Artikel 3) Het beroep van technoloog medische beeldvorming mag slechts wordenuitgeoefend door personen die voldoen aan de volgende voorwaarden:1 houder zijn van een diploma dat een opleiding bekroont, die overeenstemt meteen opleiding van minstens drie jaar in het kader van een voltijds hoger onderwijs,waarvan het leerprogramma op zijn minst omvat:a) een theoretische opleiding in:- anatomie;- fysiologie;- algemene en bijzondere ziekteleer;- radioprotectie en biologische effecten van ioniserende straling;- deontologie;- patiëntenbegeleiding en -communicatie;- radiofarmacologie en farmacologie van de contraststoffen en medicatie;- fysica van de ioniserende straling, van de magnetische resonantie, van deultratonen en nucleaire fysica;b) een theoretische en praktische opleiding, toegepast op de medische praktijk,in:- informatica, toegepast op de medische beeldvorming;- radiologische anatomie;- ziekenhuishygiëne;- apparatuur voor medische beeldvorming (radiologie, ultratonen, magnetischeresonantie) en nucleaire geneeskunde in vivo;- techniek voor beeldregistratie, -bewerking en -weergave;- kwaliteitscontrole;- verpleegkundige technieken (inbegrepen houdings- en tiltechnieken);- instel- en beeldvormingstechnieken en toegepaste radioprotectie in:a) radiologie,b) ultratonen,c) magnetische resonantie,d) interventionele technieken in de medische beeldvorming,e) pediatrische beeldvorming,f) nucleaire geneeskunde in vivo;2 met vrucht een stage doorlopen hebben in:- radiologie;- ultratonen;- magnetische resonantie;

20BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING- interventionele technieken in de medische beeldvorming;- nucleaire geneeskunde in vivo.3 hun beroepskennis en -vaardigheden via bijscholing onderhouden en bijwerken,om een beroepsuitoefening op een optimaal kwaliteitsniveau mogelijk te maken.De hierboven bedoelde bijscholing moet bestaan uit persoonlijke studie endeelname aan vormingsactiviteiten.Handelingen en voorwaarden waaronder zij mogen worden uitgevoerd:(Artikel 4 en Bijlage) Handelingen waarmee een arts met toepassing van artikel 5,§ 1, eerste lid, van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967(dit is: opeigen verantwoordelijkheid van de arts en onder zijn eigen toezicht) een technoloogmedische beeldvorming kan belasten:− Administratief onthaal van de patiënt (met inbegrip van de afspraken), fysischeen psychologische hulp aan de patiënt;− Inwinnen van de noodzakelijke gegevens en elementen voor het goed verloopvan het onderzoek en/of behandeling;− Bewaking van de vitale parameters en de biologische functies van de patiënt,alsmede van het materiaal hiervoor nodig, zowel tijdens als na het onderzoeken/of de behandeling.− Aanleggen van verbanden;− Voorbereiding en manipulatie van substanties met diagnostisch en/of therapeutischdoel, en van het materiaal bestemd voor diagnose en/of behandeling;− Registratie, verwerking en weergave van beelden en gegevens;− Beheer en klein onderhoud van het materiaal, apparatuur en producten;− Deelname aan radioprotectie en kwaliteitscontrole;− Plaatsen van een perifere veneuze toegangsweg, eventueel gevolgd door eenbloedafname;− Voorbereiden van, toedienen van en toezicht houden op de zorgverstrekkingnodig voor de goede uitvoering van het onderzoek en/of de behandeling;− Voorbereiding en toediening van medicatie en substanties met diagnostischen/of therapeutisch doel, volgens de voorschriften van de arts, via de noodzakelijketoegangswegen;− Staalafname en collecte van secreties, excreties en organische substanties,met uitsluiting van invasieve handelingen;− Gebruik en bediening van toestellen in de medische beeldvorming (conventioneleen digitale radiologie, magnetische resonantie), de nucleaire geneeskundein vivo, met of zonder contrastproducten of merkers met een diagnostischeen/of therapeutische waarde;− Instellen en gebruik van injectietoestellen;− Positioneren en voorbereiden van de patiënt ten behoeve van het onderzoeken/of behandeling;− Hulp bij interventionele technieken, echografische en al de bijzondere beeldvormende,diagnostische en therapeutische technieken.2.2.4.2 Omschrijving van het beroepDe medisch beeldvormende technieken nemen een belangrijke plaats in de Belgischegezondheidszorg. Elke praktijk uitoefenende arts in de intra- en extramuralegezondheidszorg kan een onderzoek aanvragen.Een radiologisch en of nucleair onderzoek wordt aangevraagd wanneer menmeer inzicht wil verkrijgen in de anatomie, functie of pathologie van een lichaamsdeelof orgaan. Bij het onderzoek kan gebruik gemaakt worden van ioni-

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 21serende stralen, radionucleïden, ultrageluid en van magneetvelden. Ook wordensteeds meer interventies verricht op de afdeling radiologie.Door de toegenomen mogelijkheden is het radiologisch/ nucleair onderzoeksteeds meer van belang voor het genezingsproces van de patiënt. De TMB werktin opdracht en onder de eindverantwoordelijkheid van de radioloog/nuclearist.De taak van de TMB bij de onderzoeken/behandelingen is veelomvattend. Kennisvan de techniek, doorgedreven stralingshygiëne, insteltechniek, digitale beeldverwerkingen archivering, anatomie, pathologie, fysiologie, opstellen en omgaanmet procedures, en het bezitten van sociale vaardigheden (niet limitatief) behorentot de deskundigheid van de TMB. De TMB kan een limitatieve rol spelen binnende onderzoeken met ultrageluid. De zorghandelingen gesteld door een TMB zijntoevertrouwde handelingen zoals bepaald in het K.B. van 28 februari 1997. Aldeze aspecten moeten worden gecombineerd om de patiënt zo goed mogelijk tebegeleiden en een zo goed mogelijk onderzoek/behandeling te verrichten, watvoor een goede diagnose/therapie noodzakelijk is. Elke onderzoeksmethodeen/of uitvoering van een standaardprotocol zal steeds aangepast worden aan deindividuele noden van de zorgvrager. Tevens assisteert de TMB bij doorlichtingseninterventieprocedures waarbij het werken onder steriele omstandigheden totzijn deskundigheid behoort en materialenkennis van essentieel belang is. DeTMB is tijdens de werkzaamheden verantwoordelijk voor de stralingshygiëne inde onderzoeks- of behandelingsruimte. Dit is van belang voor zowel zichzelf, depatiënt als voor andere personen die in de ruimte aanwezig zijn.Op basis van zijn opleidingscompetentie zou de TMB een belangrijke rol kunnenvervullen op een afdeling radiopathologie. Hierbij kan hij/zij veelomvattende takenuitoefenen bij de voorbereiding en de uitvoering van de bestralingsbehandeling.Deze taken hebben zowel een medisch-technisch als een begeleidend karakter.De taak van de TMB binnen de afdeling radiotherapie laat zich als volgt kort samenvatten.Op de voorbereidingsafdeling worden hulpmiddelen voor de bestralingvervaardigd en wordt het doelgebied van de bestraling gelokaliseerd en gesimuleerd.Voor de lokalisatie/simulatie positioneert de TMB de patiënt, maakteen röntgenopname van het te bestralen gebied en tekent de bestralingsgrenzenaan op de patiënt of op het hulpmiddel.In veel ziekenhuizen wordt nauw samengewerkt met klinisch fysici of met stralingsdeskundigenbij het opstellen en het uitvoeren van veiligheidsvoorschriftenen kwaliteitsprocedures. Ook is de omgang met medici, verpleegkundigen, administratiefpersoneel en paramedici van belang om het gehele onderzoek / behandelingsoepel te laten verlopen en op de hoogte te zijn van alle van belang zijndegegevens t.a.v. de patiënt. Samen met de zich steeds vernieuwende techniekenen het mondiger worden van de patiënt, kun je spreken van een zeer complexberoep. Er worden dan ook hoge eisen gesteld aan de persoon die dit beroepuitoefent.

22BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING2.3 Beroepssectoren en bedrijfssectorenDe verschillende medische beeldvormende disciplines zijn op basis van verscheidenehistorische ontwikkelingen en technologietoepassingen uit elkaar gegroeid.Het is de bedoeling dat de TMB zich thuis voelt in alle sectoren met respectievelijkesubdomeinen. Algemeen is er enerzijds een diagnostisch beeldvormendterrein, al of niet gebruik makend van stralen en anderzijds een therapeutischdomein gebruik makend van ioniserende straling. Hierna volgt een opsommingvan sectoren en subdomeinen in de huidige situatie 1 .2.3.1 Radiologische beeldvorming en behandeling, domein straling, onafhankelijk vanhuidige en toekomstige technieken− projectieradiologie− angiografie en interventionele technieken− computer tomografie (CT-scan)− catheterisatielabo− alle aanverwante diensten die met ioniserende straling in vivo werken.2.3.2 Magnetische resonantie2.3.3 Nucleaire geneeskunde in vivo− alle onderzoeksmethoden en behandelingsmethoden binnen deze sector2.3.4 Radiotherapie− medewerker bij de behandeling van pathologieën met hoge stralingsdosis2.3.5 Echografie− subdomein binnen de niet interactieve diagnostische onderzoeksmethoden.2.3.6 Privé-praktijken radiologie, poliklinieken en geneesheer connexisten2.3.7 Digitaal beeldbeheer en archivering (PACS) binnen alle sectoren en subdomeinen2.3.8 Doorstroomfuncties: functies waarin een gevorderde, ervaren TMB kan doorstromen2.3.8.1 Bedrijven• accountmanager• applicatiespecialist• research: verrichten van goed omschreven opdrachten op gebiedvan toegepast en fundamenteel onderzoek voor preventieve enwetenschappelijke doeleinden binnen de gezondheidszorg.2.3.8.2 Medische en arbeidsgeneeskundige diensten: zowel in bedrijven alsmet mobiele eenheden.2.3.8.3 Onderwijs• tewerkstelling in hoger onderwijs (lector-praktijklector) studiegebiedgezondheidszorg• stagementor in het werkveld• opstellen, implementatie en geven van beroepsgebonden inservicetraining.1Dit is een opsomming binnen de huidige situatie, maar is niet-limitatief

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 232.3.8.4 Kwaliteitscontrole• is verantwoordelijk voor de analyse en werkzaamheden met betrekkingtot de kwaliteitscontrole. De TMB kan als helper fungerenvoor dagelijkse controles in samenwerking met de ziekenhuisfysicus.2.3.8.5 Hoofdtechnoloog2.4 Situering van de “helper” in de huidige beroeps en bedrijfssectorvergeleken met de technoloog medische beeldvorming2.4.1 EnquêteverwerkingHet doel van de werkgroep was een zicht te krijgen op de beroepssituatie van dehuidige medisch beeldvormend werker (helper) in het werkveld. Dit gebeurde aande hand van een enquête. Deze kadert volledig in het breder opzet van het opstellenvan een beroepsprofiel. De enquête geeft een verduidelijking voor watbetreft de taakgebieden enerzijds en de kwalificaties anderzijds. Verder is er informatieaanwezig m.b.t. mogelijke functies, tewerkstellingssectoren, vooropleidingen,navorming, doorstroomfuncties, aanwervingcriteria tewerkstellingsmodaliteiten,talenkennis, multidisciplinaire samenwerkingsverbanden en andere relevantecompetenties en beroepshoudingen.De bedoeling was door middel van een deductieve methode tot een formuleringvan het beroepsprofiel te komen. De huidige realiteit van de medisch beeldvormendwerker werd gecorreleerd aan het door het werkveld verwachte beroepsprofiel.Dit werd nagegaan door een score te geven voor zowel de huidig medischbeeldvormend werker en de toekomstige TMB op een 5-puntenschaal. Er werdenlijsten gemaakt van topics per verzameling van competentiesBij nadere analyses van de respons bleek dat voor een aantal tewerkstellingssectorente weinig respondenten waren. We besloten tot een tweede enquêteringom op deze wijze de hiaten op te vullen.Voor de sectoren die niet door de enquête werden bevraagd, werd gebruik gemaaktvan de conferentiemethode. Hierbij werd op basis van systematisch overleginformatiemateriaal ingewonnen steunend op basis van de kennis en ervaringvan de deelnemers. We stuurden deze enquêtes zowel naar het leidinggevendpersoneel van de diensten medische beeldvorming als naar de diensten nucleairegeneeskunde. In de huidige situatie zijn dit twee volledig apart functionerendediensten. Met de enquête hebben we gegevens verzameld met de bedoeling eenberoepsprofiel met bijhorende competenties te creëren dat overkoepelend is voorbeide sectoren.Resultaten enquête: zie bijlage 7.1

24BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING3 BEROEPSPROFIEL3.1 Begrippen3.1.1 TaakEen taak is een geheel van handelingen, gericht op een omschreven prestatie,rekening houdend met de middelen waarover de beoefenaar beschikt en de eisendie hem zijn gesteld.3.1.2 TaakgebiedenDoel is om tot een systematische opsomming van taken te komen. Er wordt eenonderverdeling gemaakt tussen de taken die binnen het wettelijk kader van hetK.B. vallen en dewelke niet gereglementeerd door het K.B.3.1.3 TypefunctiesZijn een deelaspect van een beroep met name een bundeling van bijeen horendetaken. Een typefunctie is niet gebonden aan een concrete organisatie waarin dearbeid wordt verricht.3.2 Beroepsprofiel3.2.1 Taken per taakgebiedBij de ontwikkeling van het beroepsprofiel worden de diverse beroepstaken geclassificeerddoor een indeling in taakgebieden te hanteren. Ten behoeve van diversesectoren en subdomeinen in het domein van de TMB zijn er negen taakgebiedente onderscheiden. Hoewel er soms overlap bestaat tussen verschillendetaakgebieden, biedt de indeling structuur aan het groot aantal beroepstaken. Deverschillende taken binnen de bestaande sectoren en subdomeinen zijn terug tevinden in dit overkoepelende beroepsprofiel. Hieronder worden de omschrijvingenvan de taakgebieden weergegeven, toegespitst op het beroep van TMB.Er is per taakgebeid een onderscheid gemaakt tussen taken die vallen binnen hetwettelijk kader van het KB en taken die buiten de strikte toepassing van het KBvallen doch die noodzakelijk om vernoemd te worden om een zo compleet mogelijkberoepsprofiel op te stellen.3.2.1.1 Taakgebied 0:In taakgebied 0 zijn de taken opgenomen die overkoepelend van aard zijn in deberoepsuitoefening van de TMB. Deze keuze is gemaakt om te voorkomen datde taken steeds opnieuw in onderstaande taken genoemd worden.

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 25Taken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−−hanteert bij het uitoefenen van zijn/haar beroep de door de wet gestelde kaders;hanteert parate kennis en inzicht in het geheel van een ziekteproces met zijnfysische, psychische en sociale aspecten.Aanvullende taken binnen taakgebied, niet door het KB gereglementeerd:−−−−−−−−−hanteert bij de uitoefening van zijn beroep de grenzen van zijn deskundigheiden bekwaamheid;hanteert bij de uitoefening van zijn beroep de beroepscode/gedragsregelsvoor de technoloog medische beeldvorming;levert een bijdrage aan kwaliteitszorg m.b.t. alle aspecten van de beroepsuitoefening;kan een situatie overzien en prioriteiten stellen, hoofdzaken van bijkomstighedenonderscheiden;beschermt zichzelf tegen de vanzelfsprekendheid en het automatisme vanzijn/haar handelen, die (zouden) kunnen leiden tot arbeidsafvlakking;respecteert het beroepsgeheim in al zijn facetten;heeft kennis van het organigram (verantwoordelijkheden) van de dienst medischebeeldvorming;doet een positieve bijdrage in de relatie tot de leveranciers (apparatuur, medischmateriaal,…);past de kennis en inzicht in de voorschriften van de nationale wetgeving opde gegevensbescherming toe zoals die toegepast worden op de afdeling, enop de gegevensopslag volgens het plaatselijk protocol en de nationale regelgeving.3.2.1.2 Taakgebied 1: Verlenen van zorgOnder het taakgebied “verlenen van zorg” worden de beroepstaken gegroepeerd,die betrekking hebben op het werken met en rondom patiënten, het toepassenvan medische beeldvormende technieken om de toestand/functie van een bepaaldlichaamsdeel, orgaan of orgaansysteem, weer te geven en het assisterenbij onderzoek met behulp van medisch beeldvormende technieken.3.2.1.2.1 Taken in het algemeenTaken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−−−−−hanteert bij het verlenen van zorg de voorschriften omtrent infectiepreventieen ziekenhuishygiëne;hanteert bij het verlenen van zorg m.b.t. het toepassen van alle medischbeeldvormende technieken en therapeutische behandeltechnieken (beeldvormingapparatuur,magneetvelden, laserapparatuur, ontwikkelapparatuur,elektrische toestellen, farmaca en radiofarmaca) de veiligheidsnormen, derichtlijnen en voorschriften voortkomende uit Europese richtlijnen omgezet inBelgische voorschriften, interpreteert ze en doet ze naleven met betrekkingtot zichzelf en derden;draagt zorg voor het verplaatsen van de (niet mobiele) patiënt naar de onderzoekstafel;voert, naast het toepassen van ioniserende straling, handelingen uit waarmeeeen arts (met toepassing van art.5,§1, eerste lid van het K.B. nr. 78 vannovember 1967) hem/haar kan belasten;heeft inzicht en geeft toezicht op beeldvormings- en beeldverwerkingsprocessen;

26BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING− reageert adequaat op calamiteiten met ioniserende straling en sterke magneetvelden;− reageert adequaat op storingen van (hulp)apparatuur;− voorkomt het onnodig blootstellen van patiënten aan onderzoek met behulpvan medisch beeldvormende technieken;− past bij het uitvoeren van medisch beeldvormende technieken, voor wat betreftde stralingsdoses, het ALARA-principe toe (As Low As ReasonablyAchievable);− heeft een sleutelfunctie bij radioprotectie en kwaliteitscontrole;− heeft aandacht voor stralingshygiëne (opvoeding) in de ruimste zin van hetwoord, dus voor ioniserende en voor niet-ioniserende stralen;− past de richtlijnen betreffende ontsmettingsprocedures bij stralingsincidententoe;− informeert de patiënt (en/of begeleider) over de voorbereiding, de uitvoeringen mogelijke bijwerkingen van het onderzoek en de behandeling en controleertof de patiënt het correct begrepen heeft;− draagt zorg voor het totale welzijn en welbevinden, fysisch en psychisch, vande patiënt voor, tijdens en na het onderzoek− draagt er zorg voor dat de waardigheid van de patiënt zoveel als mogelijkwordt behouden;− voert alle handelingen veilig en met het nodige toezicht uit zodat de patiëntgeen onnodig risico loopt op verwondingen. In het bijzonder is het belangrijkdat de patiënten bij het gebruik van bewegende toestellen nooit zonder toezichtworden gelaten;− vangt de patiënt voor, tijdens en na het onderzoek op. via verbale relatiebekwaamheden, zoals het gesprek en ook via onzeluisterbereidheid,. door concrete vragen van de patiënt te beantwoorden,. door aandacht te besteden aan het non-verbale gedrag van de patiënt,zoals kenen van spanning en/of onbehagen.N.B.:− past zich aan de patiënt aan (kinderen, psychiatrische patiënten, gerontologischepatiënten); patiëntenzorg voor specifieke doelgroepen: IZ, CCU, OP,spoed;− beschikt over voorkennis van socio-culturele en religieuze achtergronden enmaakt zich een multiculturele benadering eigen;− zorgt voor een continuïteit van het verpleegkundig handelen tijdens het verblijfvan de gehospitaliseerde patiënt op de medische beeldvorming;− werkt onder de eindverantwoordelijkheid van de geneesheer-radiodiagnost ofgeneesheer-nuclearist.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−heeft organisatorische kennis: administratief, time management, ergonomischdenken;denkt in functie van kosten-baten;beschikt over een kritische instelling dewelke de TMB in staat stelt mogelijkeproblemen te onderkennen en wanneer nodig door te verwijzen naar de medischestaf, fysici, radiofarmaceuten.3.2.1.2.2 Taken in de voorbereidingsfase van het onderzoekTaken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−draagt zorg voor het aanwezig zijn van relevante gegevens ten behoeve vanhet onderzoek/de behandeling;

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 27−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−administratief onthaal van de patiënt (met inbegrip van de afspraken), fysischeen psychologische hulp aan patiënten;inwinnen van noodzakelijke gegevens en elementen voor het goed verloopvan het onderzoek en/of behandeling;heeft kennis van het inbrengen van patiëntgegevens: HIS/RIS, digitale beeldvormingsapparatuur,PACS-systeem of gelijk welke andere apparatuur dewaarbij het inbrengen van patiëntengegevens een noodzakelijk gegeven is;voorbereiden van, toedienen van en toezicht houden op de zorgverstrekkingnodig voor de goede uitvoering van het onderzoek en/of behandeling;verzorgt de voorbereiding en manipulatie van substanties met diagnostischen/of therapeutisch doel en van het materiaal bestemd voor diagnose en/ofbehandeling;heeft kennis van filmmanipulatie: bedient en onderhoudt filmverwerkingsapparatuuren afdrukapparatuur;kan injectietoestellen instellen en gebruiken;doet navraag naar eventuele zwangerschap of borstvoeding; zo ja is het deverantwoordelijke geneesheer die een beslissing neemt over de uitvoeringvan het onderzoek en of behandeling;interpreteert de relevante gegevens;verzamelt de gegevens met betrekking tot een eventuele contra-indicatievoor het onderzoek of de behandeling en informeert de geneesheerradiodiagnostof geneesheer-nuclearist daaromtrent;kiest de benodigde apparatuur en hulpmaterialen ten behoeve van het gevraagdeonderzoek;heeft voldoende materialenkennis;ontvangt de patiënt. Vergewist er zich van dat er een onderzoeksaanvraagaanwezig is, aangevraagd door een aanvragend of behandelend geneesheer.Controleert de patiëntgegevens. Alle identificatiegegevens op de aanvraagmoeten correct, compleet en permanent zijn, volgens medico-legalevereisten.controleert of de patiënt de noodzakelijke voorbereiding volgens de voorafgaandverstrekte aanwijzingen heeft gevolgd.geeft de patiënt en/of diens begeleider informatie omtrent het doel, werkwijze,duur en eventueel de risico’s van het onderzoek (de behandeling);instrueert de patiënt omtrent door hem uit te voeren voorbereidende handelingen;controleert of alle benodigdheden aanwezig zijn ter voorkoming en behandelingvan eventueel optredende complicaties;zet de benodigde farmaca en instrumenten klaar;controleert de farmaca op activiteit en identiteit;brengt de benodigde apparatuur en hulpmaterialen in gereedheid;bepaalt en stelt de juiste parameters in van de te gebruiken apparatuur envolgt hierbij de richtlijnen van bestaande procedures of de instructies van degeneesheer-radioloog of geneesheer-nuclearist;heeft kennis en inzicht in de veiligheidsvoorschriften bij gebruik en bedieningvan toestellen in de medische beeldvorming (conventionele en digitale radiologie,magnetische resonantie) en de nucleaire geneeskunde in vivo;controleert de relevante labo-uitslagen;haalt relevante gegevens noodzakelijk voor het goed verloop van het onderzoeken/of behandeling uit het medische dossier;controleert de patiënt op mogelijke contra-indicaties;controleer de volledigheid van de radiologische aanvraag op medico-legale,patiëntgerelateerde en onderzoeksgerelateerde gegevens;de TMB is in staat eenvoudige en complexe radiofarmaceutische productenvoor te bereiden.

28BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMINGTaken binnen het taakgebied, niet door het KB gereglementeerd:−neemt bij onduidelijkheid omtrent de vraagstelling en/of indicatie en/of klinischegegevens contact op met geneesheer-radioloog, de geneesheernuclearistof de aanvragende geneesheer.Aanvullend bij 3.2.1.2.2Voorbereidingsfase van de radiotherapeutische behandeling,niet gereglementeerd door het K.B.De term radiotherapeutisch is overgenomen vanuit Nederland.Radiotherapie behoort niet tot de discipline medische beeldvorming. Vanwege deveelvuldige overlapping van de taken (kennis van het gebruik van ioniserendestraling en diagnostische technieken) valt de discipline wel binnen hetzelfde beroepsprofiel.In die optiek werden dan ook onderstaande taken geschreven en beschreven 2 .−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−draagt zorg voor het aanwezig zijn van de relevante gegevens ten behoevevan lokalisatie (en simulatie);bestudeert de opdracht van de radiotherapeut omtrent de te geven behandeling;draagt zorg voor het vervaardigen van hulpmiddelen ten behoeve van immobilisatie/fixatie;neemt bij onduidelijkheid omtrent de opdracht contact op met de radiotherapeut;controleert of de activiteit, opgegeven door de fabrikant, juist is (brachytherapie);informeert, instrueert en adviseert de patiënt en diens begeleider omtrent deprocedure en het doel van de lokalisatie (en simulatie);bepaalt, op aanwijzing van de radiotherapeut, het doelvolume met behulpvan medisch beeldvormende technieken;legt het doelvolume vast met behulp van medisch beeldvormende technieken;legt het resultaat van de bepaling en vastlegging van het doelvolume tergoedkeuring voor aan de radiotherapeut;markeert het bestralingsgebied op de patiënt of op het hulpmiddel (teletherapie);draagt zorg voor het vervaardigen van eventuele contouren ter plaatse vanhet doelgebied;legt de lokalisatiegegevens vast en voert zonodig digitale reconstructies uit;bepaalt met behulp van de planningscomputer de meest optimale bestralingstechnieken de daarbij behorende dosisverdeling;vervaardigt dosisverdeling met behulp van diverse bronconfiguraties (brachytherapie);legt de bepaalde stralingstechniek en de daarbij behorende dosisverdelingter goedkeuring voor aan de radiotherapeut;draagt zorg voor het vervaardigen van individuele afschermingmiddelen;draagt zorg voor het vervaardigen van compensatiefilters (teletherapie);controleert met behulp van (virtuele) simulatie de bestralingstechniek;maakt de benodigde radioactieve bronnen (brachytherapie);documenteert de bestralingstechniek.2Het zijn vooral die taken die toebehoren of kunnen toevertrouwd worden aan een TMB tijdens een radiotherapeutischebehandeling

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 29Taken in de uitvoeringsfase van het onderzoekTaken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−positioneert de patiënt en bereidt deze voor op het onderzoek en/of behandelingvolgens de geldende procedures;bewaakt en observeert de vitale parameters, psychologische toestand en algemeenwelzijn, comfort en de biologische functies van de patiënt, alsmedevan het materiaal hiervoor nodig, zowel voor tijdens als na het onderzoeken/of behandeling;heeft kennis van reanimatietechnieken;heeft voldoende kennis van gebruikte medicatie, contrastmiddelen en anderesubstanties met diagnostisch en/of therapeutisch doel;verzorgt de voorbereiding en toediening van medicatie en substanties metdiagnostisch en/of therapeutisch doel, volgens de voorschriften van de arts,via de noodzakelijke toegangswegen;plaatst een perifere veneuze toegangsweg, neemt eventueel bloed af;controleert en observeert veneuze toegangswegen;neemt stalen en collecteert secreties, excreties en organische substanties,met uitsluiting van invasieve handelingen;gebruikt en bedient op een correcte wijze toestellen en randapparatuur in demedische beeldvorming (conventionele en digitale radiologie, magnetischeresonantie), de nucleaire geneeskunde in vivo, met of zonder contraststoffenof merkers met een diagnostische en/of therapeutische waarde;assisteert bij het toedienen van of dient zelf de benodigde farmaca toe;bewaakt gedurende het onderzoek de algemene en psychische toestandvan de patiënt;reageert adequaat bij het voorkomen van complicaties bij de patiënt;positioneert de patiënt overeenkomstig de vraagstelling, rekening houdendmet diens individuele conditie;controleert tijdens het onderzoek de ingestelde parameters en past deze individueelaan;controleert de te gebruiken (rand-)apparatuur, instrumenten en farmaca;bedient echografische toestellen, scintigrafietoestellen, MR en röntgentoestellenrekening houdend met procedures en protocollen;geeft de toestand of functie van een bepaald lichaamsdeel, orgaan of orgaansysteemvan de patiënt weer met behulp van medisch beeldvormendetechnieken, rekening houdend met procedures en protocollen;legt de toestand of functie van een bepaald lichaamsdeel, orgaan of orgaansysteemvan patiënt vast op registratiemateriaal, rekening houdend met deprocedures en protocollen;zorgt voor de beeldwerking van digitale beeldinformatie;beoordeelt of de vastgelegde beelden aan de gestelde criteria voldoen;interpreteert in hoeverre de vastgelegde beelden de vraagstelling beantwoorden;helpt bij interventionele technieken, echografische en al de bijzondere beeldvormendediagnostische en therapeutische technieken;assisteert bij onderzoek en/of behandeling die door de arts wordt uitgevoerd;zorgt voor een juiste identificatie en markering op het registratiemateriaal;zorgt voor registratie, verwerking, weergave, archivering en doorsturen vanbeelden en gegevens op een manier die op dat moment toepasselijk is;registreert de gebruikte materialen en medicatie.

30BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMINGTaken binnen het taakgebied, niet door het KB gereglementeerd:−−informeert de patiënt tijdens het onderzoek omtrent de vooruitgang en de uitte voeren handelingenreageert gepast op feedback van de patiëntAanvullend bij 3.2.1.2.3Taken in de uitvoeringsfase van de radiotherapeutischebehandeling met behulp van teletherapie−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−berekent de monitoreenheden (bestralingstijd);controleert het computerplan en de gegevens van de lokalisator;voert de behandelingsgegevens in de computer in ten behoeve van de bestralingsapparatuuren het dosisverificatiesysteem;begeleidt de patiënt naar de behandelruimte;informeert, instrueert en adviseert de patiënt omtrent de procedure bij de uitvoeringvan de bestralingsbehandeling;positioneert de patiënt;brengt de (hulp)apparatuur in benodigde positie;controleert de positionering van de patiënt;controleert met gebruikmaking van parameters de ingestelde(hulp)apparatuur;vervaardigt indien nodig met megavoltbeelden de ingestelde bestralingsvelden;vergelijkt indien nodig megavoltbeelden tijdens of na de bestraling, met desimulatiefoto’s of de gereconstrueerde CT-beelden van de bestralingsvelden;beoordeelt de megavoltbeelden en past zonodig de instelling aan;dient de voorgeschreven ioniserende straling toe;bewaakt de patiënt gedurende het toedienen van ioniserende straling;begeleidt de patiënt uit de behandelruimte;draagt zorg voor de registratie van de toegediende hoeveelheid ioniserendestraling;observeert de algehele conditie en noteert eventuele bijwerkingen van de patiënttijdens de behandeling en rapporteert zo nodig aan de radiotherapeut;informeert de patiënt en diens begeleider omtrent de eventuele bijwerkingenvan de behandeling en geeft adviezen;zorgt ervoor dat de patiënt de radiotherapeut en eventuele andere hulpverlenersperiodiek bezoekt;draagt de patiënt over aan het personeel van de verpleegafdeling.Aanvullend bij 3.2.1.2.3Taken in de uitvoeringsfase van een radiotherapeutischebehandeling met behulp van brachytherapie−−−−−assisteert de radiotherapeut bij het inbrengen van de houder(s) of van het radioactiefmateriaal;controleert met behulp van medische beeldvormende technieken en/of digitalereconstructies de ligging van de houder(s) of van het radioactief materiaal;maakt met behulp van de planningscomputer een bestralingsplan ten behoevevan de definitieve dosisverdeling en de bestralingsduur;overlegt met de radiotherapeut omtrent dosis, duur en berekening daarvan;draagt zorg voor het inbrengen van de ingekapselde bron(nen) in de van tevoreningebrachte houder(s)/applicatoren;

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 31−−−−−−−−controleert de juiste positie van de radioactieve bronnen;bedient de afterloadingapparatuur;draagt zorg voor de bewaking van de patiënt en controle van de apparatuurtijdens de behandeling;draagt gegevens over aan de verpleging;draagt zorg voor het verwijderen van de ingekapselde radioactieve bron(nen)uit de houder(s);assisteert de radiotherapeut bij het verwijderen van de houder(s) of van hetradioactief materiaal;verzorgt het transport binnen de instelling van de gebruikte radioactievebron(nen);controleert ruimte, personeel en middelen op achtergebleven radioactievebronnen.3.2.1.2.4 Taken in de afrondingsfase van het onderzoekTaken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−−−−−−−−−−−−instrueert de patiënt, de begeleider en/of verpleegafdeling omtrent afrondendehandelingen;onderkent problemen en stuurt ze bij;heeft kennis van het aanleggen van verbanden;informeert de patiënt, de begeleider en/of de verpleegafdeling over de nazorg;draagt de patiënt over aan de verpleegafdeling/afdeling spoedeisende hulp;verzorgt de gebruikte apparatuur, instrumenten en materialen;geeft informatie over de secundaire effecten (in samenwerking met multidisciplinairteam) posttherapeutisch;beheer en onderhoud van het (verbruiks-)materiaal, apparatuur en producten;verzorgt een schriftelijke documentatie van alle toedieningen, volgens hetprotocol van de afdeling;geeft eventueel afgenomen stalen met de patiënt naar de verpleegafdeling ofstuurt ze door naar de gepaste locatie;controleert het radiologisch dossier op zijn volledigheid alvorens ter controleaan te bieden aan de geneesheer-radioloog of geneesheer-nuclearist die deeindverantwoordelijkheid heeft;past de richtlijnen toe die van toepassing zijn op stralingscontrole / stralingshygiëne,stralingsbescherming van werkruimte/toestel/materiaal en de patiëntna onderzoek, therapie of behandeling.3.2.1.3 Taakgebied 2: Samenwerken met andere zorgverlenersOnder taakgebied 2 wordt verstaan het samenwerken met medici, paramedici enmedewerkers van andere disciplines.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−−overlegt met leden van het multidisciplinair team omtrent onderdelen van hetonderzoek en de behandeling;handelt volgens de in de organisatie geldende afspraken en organisatie-/verantwoordelijkheidsstructuren;geeft informatie, instructie en/of aanwijzingen aan eigen medewerkers vaneigen en andere afdelingen;ontvangt informatie, instructies en/of aanwijzingen van de medewerkers vande eigen en andere afdelingen;

32BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING−−−levert een bijdrage aan overlegsituaties binnen en buiten de afdeling en/ofziekenhuis;handelt overeenkomstig het doel en beleid van de instelling/afdeling met inachtnemingvan de eigen professionele verantwoordelijkheid;verzorgt een sleutel- en schakelfunctie binnen de medische multidisciplinairesamenwerking.3.2.1.4 Taakgebied 3: VoorlichtenOnder taakgebied 3 wordt verstaan het verstrekken van informatie aan zowelmedisch betrokkenen als aan niet medisch betrokkenen.Taken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−geeft inlichtingen i.v.m algemene veiligheidsprotocollen.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−−−−draagt zorg voor het verstrekken van algemene informatie m.b.t. radiologie,het onderzoek en/of de behandeling aan de patiënt en/of de begeleider rekeninghoudend met sociale aspect van de patiënt;stelt voorlichtingsmateriaal op ten behoeve van patiënten en/of begeleidersen andere hulpverleners in de gezondheidszorg;evalueert (bestaand) voorlichtingsmateriaal;geeft informatie en voorlichting aan werkers in de gezondheidszorg over deberoepsuitoefening;geeft voorlichting over opleiding en beroep van de technoloog medischebeeldvorming aan scholieren, stagiaires, decanen en beroepskeuzeadviseursof andere geïnteresseerden;werkt mee aan het opstellen van procedureboeken.3.2.1.5 Taakgebied 4: BeherenOnder taakgebied beheren worden die beroepstaken gegroepeerd, die betrekkinghebben op het beheren van patiënt- en behandelgegevens, van de benodigdeapparatuur, hulpmiddelen en materialen en van de eigen werksituatie.Taken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−−−−−−−−−draagt zorg voor de uitstroom van vastgelegde gegevens, verkregen met behulpvan medisch beeldvormende technieken;zorgt voor het gebruiksklaar zijn van de behandel- en onderzoeksruimten, degebruiks- en verbruiksmaterialen en de aanwezige apparatuur;hanteert bij het beheren van ruimte, apparatuur, materialen en middelen devoorschriften en richtlijnen omtrent veiligheid, stralingshygiëne, infectiepreventieen ziekenhuishygiëne;stelt kwaliteitscriteria op m.b.t. ruimte, apparatuur, materialen en middelen;voert permanente kwaliteitscontroles uit op ruimten, apparatuur, materialenen middelen volgens lokaal geldende richtlijnen of richtlijnen van producenten;beheert, en verzorgt het klein onderhoud van het materiaal, apparatuur enproducten;heeft kennis van beheer van voorraden en houdt rekening met de geldigheidsduur;voert controle uit op de beschikbaarheid en het goed functioneren van hettestmateriaal voor kwaliteitscontrole;houdt een logboek bij van technische problemen van alle apparatuur;

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 33−−laat kleine herstellingen uitvoeren door gekwalificeerde personen;voert zelf kleine herstellingen uit.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−−−−−−−−draagt zorg voor de interpretatie en controle van de onderzoek en/of behandelingsaanvraag,de planning en administratie van de onderzoeken en/of behandelingvan de patiënten, rekening houdend met de hierbij geldende prioriteitenonafhankelijk van sectoren of subdomeinen;draagt zorg voor de registratie en archivering van gegevens van patiënten ineen patiëntendossier en voor doorstroming (intra en extramuraal);levert een bijdrage aan de besluitvorming bij de aanschaf van apparatuur,materiaal en middelen en de inrichting van de ruimte;levert een bijdrage aan het afdelingsoverleg;levert een bijdrage aan het beleid van de afdeling;draagt zorg voor het beheer en archiveren van documenten en literatuurrondom het beroep van technoloog medische beeldvorming;hanteert de wettelijke bepalingen en regelingen omtrent zijn eigen arbeidssituatieen/of arbeidsovereenkomst;neemt initiatieven die leiden tot verbetering van de arbeidssituatie;ontvangt, interpreteert en adviseert informatie, instructies en/of aanwijzingenvan de leveranciers (technische know-how);zorgt voor de doorstroom van deze gegevens.Aanvullend bij 3.2.1.5profiel radiotherapeutisch laborant taakgebied “Beheren”−−−−levert gegevens aan voor de administratieve verrichtingen en declaratie;houdt het register omtrent de voorraad ingekapselde bronnen bij;is in alle subdomeinen van de verschillende sectoren een volwaardig lid vanhet volledig team;ontwikkelt, onderhoudt en brengt de kwaliteitscriteria en procedures in praktijkop de afdeling.3.2.1.6 Taakgebied 5: Geven van onderwijs en begeleidingOnder dit taakgebied worden die beroepstaken gegroepeerd, die betrekking hebbenop het leveren van bijdragen aan onderzoek omtrent de toepassing van radiodiagnostiek.Tevens die beroepstaken die betrekking hebben op het leverenvan bijdragen aan onderzoek gericht op wetenschappelijke, kennisontwikkelingten behoeve van de gezondheidszorg, welzijnszorg en onderwijs.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−−−−−−geeft op methodische wijze werkbegeleiding aan studenten van de opleidingtot technoloog medische beeldvorming;draagt bij aan de beoordeling van studenten van de opleidingen tot technoloogmedische beeldvorming;begeleidt stagiair(e)s /gasten van andere beroepsgroepen conform richtlijnenbegeleidt arts-assistenten en co-assistenten;verzorgt onderwijs als gastdocent aan de opleiding tot technoloog medischebeeldvorming;verzorgt onderwijs als gastdocent m.b.t. het eigen vakgebied aan andereopleidingen in de gezondheidszorg;verzorgt bij- en nascholing m.b.t. het eigen vakgebied;beschikt over de competenties om de collega’s een inservice-opleiding tebieden;

34BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING−−kan opleiding geven aan en de supervisie uitvoeren van een equipe;geeft gezondheidsvoorlichting en opvoeding aan een groot publiek.3.2.1.7 Taakgebied 6: Verrichten van onderzoekOnder taakgebied 6 worden die beroepstaken gegroepeerd, die betrekking hebbenop het leveren van bijdragen aan onderzoek omtrent de toepassing van radiodiagnostiek.Tevens worden die beroepstaken die betrekking hebben op hetleveren van bijdragen aan onderzoek gericht op wetenschappelijke, kennisontwikkelingten behoeve van de gezondheidszorg, welzijnszorg en onderwijs aangehaald.Dit taakgebied valt volledig onder de doorstroomfuncties.−−−−−signaleert onderwerpen voor het verrichten van onderzoek naar mogelijkhedenvoor het aanpassen en verbeteren van onderzoek met behulp van medischbeeldvormende technieken;evalueert de resultaten van gekozen onderzoek en/of behandelmethodenverricht toegepast onderzoek;participeert in multidisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek;presenteert onderzoeksresultaten, onder andere door middel van publicaties,berichtgeving in vaktijdschriften en deelname aan symposia, congressen enworkshops.3.2.1.8 Taakgebied 7: Evalueren van het beroepsmatig handelenOnder taakgebied 7 worden die beroepstaken gegroepeerd die betrekking hebbenop het individueel of met anderen bespreekbaar maken van het (eigen) beroepsmatighandelen.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−−evalueert het eigen beroepsmatig methodisch handelen;maakt binnen een inter-/multidisciplinair team het beroepsmatig handelenbespreekbaar;neemt deel aan intercollegiale toetsing;doet voorstellen tot het verbeteren van het eigen beroepsmatig methodischhandelen of dat van collega’s.3.2.1.9 Taakgebied 8: Ontwikkelen van individuele kennis en kundeOnder taakgebied 8 worden die beroepstaken gegroepeerd die betrekking hebbenop het bijhouden en ontwikkelen van de eigen kennis en kunde in het vakgebieden van ontwikkelingen daarbuiten die van invloed zijn op het eigen vakgebied.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−−signaleert eigen bij- en nascholingsbehoeften;houdt vakliteratuur bij om op de hoogte te blijven van trends en ontwikkelingenin het eigen vakgebied;neemt deel aan wetenschappelijke congressen, symposia en bij- en nascholingscursussendie een relatie hebben met de beroepsuitoefening; permanentevorming, posthogeschool vorming, voortgezette opleiding;neemt deel aan functiegerichte scholing;

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 35−−−−onderhoudt contacten met leden van de eigen beroepsgroep en andere beroepsbeoefenarenten aanzien van ontwikkelingen in relatie tot het vakgebied.houdt zich op de hoogte van de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen;die consequenties hebben voor het beroep;kan zich aansluiten bij een beroepsvereniging;bezit de instelling van een “levenslang leren”.3.2.1.10 Taakgebied 9: Ontwikkeling van het eigen beroepOnder taakgebied 9 worden die beroepstaken gegroepeerd die betrekking hebbenop het profileren van het beroep, zowel inhoudelijk als beleidsmatig.Taken binnen het taakgebied die vallen onder het K.B.:−−levert binnen een multidisciplinair afdelingsteam een bijdrage aan de ontwikkelingvan procedures en protocollen m.b.t. de beroepsuitoefening;evalueert binnen een interdisciplinair afdelingsteam de procedures en protocollenm.b.t de beroepsuitoefening.Taken binnen het taakgebied, niet door het K.B. gereglementeerd:−−−−levert een bijdrage aan de ontwikkeling van kwaliteitscriteria ten aanzien vanhet beroepsmatig methodisch handelen;levert een bijdrage aan beleidsvoorbereidende en beleidsbepalende activiteitenm.b.t. het beroep ten gevolge van politieke en maatschappelijke ontwikkelingen;ontwikkelt en voert een actief PR-beleid voor het eigen beroep;profileert zich als technoloog medische beeldvorming in overlegorganen,commissies en dergelijke, zowel op nationaal, regionaal, provinciaal als internationaalniveau.BesluitvormingHet is duidelijk dat een groot aantal factoren de rol van elke individuele TMB kanbeïnvloeden. Zoals− ontwikkelingen van nieuwe technologieën,− lokale afspraken, procedures, protocollen,− de variëteit van het uit te voeren werk door de equipe,− de kwaliteit en ter beschikking staan van andere equipes binnen de gezondheidszorg.Dit is de reden dat er regionale variaties ontstaan in het werkveld die desondankspraktisch aanvaardbaar blijven.Het beroepsprofiel geeft een opsomming van taken die door de beroepsbeoefenaarkunnen worden uitgevoerd op grond van zijn/haar opleidingswerk en denkniveau.Het misverstand bestaat nog wel dat de beroepsbeoefenaar deze ookdaadwerkelijk moet uitvoeren om een volwaardig beroepsbeoefenaar te zijn. Ditis niet het geval.Wij vertrouwen erop dat het beroepsprofiel breed gedragen zal worden binnen deberoepsgroepen van alle sectoren en subdomeinen.

36BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING3.2.2 TypefunctiesTYPEFUNCTIESResearchVoorstudieAdviesBedrijfsbeleidOrganisatieAnalyseOnderhoudHerstellingControleVoorbereidingVerwerking van materieInstallatieGoederenbehandelingInning/registratieOnderhandelingInformatieverzamelingReproductieve informatieverwerkingProductieve informatieverwerkingInformatieverstrekkingOnthaalVerzorgingHulpverleningEducatieInterventieSamenwerkingCommunicatieAnimatieVOORBEELDOpstellen van protocollenBepalen van bestralingsvelden binnen deradiotherapieAdvies bij aankoop apparatuur en materialenManagement van dagprogramma,...AfsprakenbeleidFluctuatie van patiëntendoorstromingKlein onderhoud ontwikkelingstoestellenVervanging van tandwielen, centragelampNaleven van stralingshygiënePatiëntenHotlab tracersSoftware programmaStockrotatieR.I.Z.I.V. nomenclatuurInterdisciplinairAnamnesePatiëntenregistratie voor R.I.Z.I.V.PACSGVO (gezondheidsvoorlichting en- opvoeding)Opvang van stagiair(e)sManutentieOntkledenInformatieverstrekkingAdvanced life supportLid van een multidisciplinair teamMulticulturele approachKindvriendelijk onthaal

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 373.2.3 ContextgegevensWerkomstandigheden:− werken met ioniserende stralen, lage en hoge dosis methoden ;− werken in gecontroleerde en niet-gecontroleerde zones;− contacten met lichaamsvochten;− omgang met radionucliden;− werken met elektromagnetische stralingsvelden;− aanpassen van onderzoeksmethoden aan specifieke patiëntendoelgroepenbv. pediatrie.Hulpmiddelen:−−−−−−−stralingsprotectie in het algemeen en toepassen van het ALARA-principe. Omdit te kunnen doen is het belangrijk om het attest stralingshygiëne te behalen;kwaliteitsborging;dragen van de nodige beschermingsmaterialen en dosismeter;toepassen van veiligheidsmaatregelen omtrent contaminatie;hanteren van de veiligheidsvoorschriften voor manipuleren van radionucliden;afnemen van veiligheidsinterview;gebruik van immobilisatiemateriaal.Graad van verantwoordelijkheid:−−−−−−verantwoordelijkheid in verband met stralingshygiëne;gevolg geven aan de aanbevelingen van de externe en interne controleorganismen;uitvoeren van dagelijkse testen in samenwerking met de ziekenhuisfysicus;initiatief nemen voor het creëren van en opvolgen van standaardprotocols enprocedures;aandacht hebben voor de standaardprocedures betreffende contacten met lichaamsvochten;met voorkennis hanteren van standaardprocedures ter manipulatie van radionuclidenter voorkoming van contaminatie.Dit is geen limitatieve lijst.De graad van persoonlijke verantwoordelijkheid van de TMB werd reeds voldoendeaangegeven door bovenstaande.3.2.4 Ondersteunende kennisDeze werd geïntegreerd in hoger vermelde taakgebieden.

38BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING3.2.5 BeroepshoudingenAandacht voor competentieontplooiingAccuratesseAssertiviteitBeslissingsvermogenBrede belangstellingContactbereidheidDienstverlenende ingesteldheidDoorzettingsvermogenEmpathieInformatie verwerven en verwerkenFlexibiliteitKritische ingesteldheidLeergierigheidObservatievermogenOmgaan met stressOpslaan van gegevensOrganisatievermogenOverbrengen van informatieResultaatgerichtheidVeiligheids-en milieubewustzijnZelfstandigheidZin voor initiatiefZin voor samenwerkingZin voor esthetiekEÉN VOORBEELD VAN GEDRAGSIN-DICATORENKan met de nodige precisie medische apparatuurinstellenKan op gepaste wijze omgaan met aanmerkingenKan een standaardprotocol deduceren enverdedigenLong life learning houdingMultidisciplinair-multicultureel werkenVerlenen van zorg aan patiëntAanpassen van de onderzoeksmethodeaan de individuele noden van de zorgvragerKan zich inleven in de situatie van de patientPACSKan zich aanpassen aan wijzigende proceduresIngeburgerde methoden in vraag durvenstellenVolgen van congressenAandacht voor detailPrioriteiten stellen bij hoge werkdrukArchiverenAfsprakenbeleidPro-actieve en retro-actieve communicatieVolledigheid van eindproduct bekomenToepassen ALARA-principeAutonoom werken binnen teamverbandPublicatie van artikelTeamworkOptimalisering van filmverdeling

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 393.2.6 Omschrijving van het niveauDe omschrijving van het niveau gebeurde op basis van de niveaubeschrijving/bepalingbeschreven in het Europees SEDOC-systeem en de gehanteerdecriteria “ verantwoordelijkheid, complexiteit en transfer”.Motivatie: op basis van de complexiteit (de mate waarin sprake is van routinematigeen niet routinematige procedures en bedenken van nieuwe oplossingen) enop basis van de transfer (de mate waarin kennis en beroepsvaardigheden in andereberoepsmatige situaties kunnen worden toegepast) zou niveau 5 in aanmerkingkunnen komen. Daar de eindverantwoordelijkheid niet berust bij de TMB KB28-2-1997: ... taken waarmee de TMB door de arts kan worden belast ..., moetenwe besluiten dat de uitoefening van het beroep van TMB het meest aansluit bijniveau 4.Niveau 4 is een kwalificatie die het mogelijk maakt op autonome of onafhankelijkemanier verantwoordelijkheid op te nemen voor planning en/of leiding en/of beheer.De beroepsbeoefenaar is verantwoordelijk voor het uitvoeren van het eigentakenpakket en moet zich daarvoor ook tegenover collega’s kunnen verantwoorden“niet hiërarchisch”.Daarnaast draagt hij uitdrukkelijk een hiërarchische verantwoordelijkheid; dieverantwoordelijkheid betreft planning en/of administratie en/of beheer en/of ontwikkelingvan de gehele cyclus. Voorts combineert of bedenkt hij nieuwe procedures.Het betreft specialistische vaardigheden en kennis en/of beroepsonafhankelijkevaardigheden of kennis.3.2.7 Vereiste opleidingHet K.B. van 28/2/1997 bepaalt dat het beroep van Technoloog Medische Beeldvormerslechts mag uitgeoefend worden door personen die houder zijn van eendiploma dat een opleiding bekroont, die overeenstemt met een opleiding vanminstens drie jaar in het kader van een voltijds hoger onderwijs en waarvan hetleerprogramma op zijn minst de inhouden omvat die voorzien zijn in dit K.B.

40BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING4 BIBLIOGRAFIEBeroepsprofiel radiodiagnostisch laborant, NVRL Utrecht juni 2000Beroepsprofiel radiotherapeutisch laborant, NVRL Utrecht juni 2000Competenties in beeld: Opleidingscompetenties ten behoeve van de hboopleidingMedisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken (MBRT)Concept, versie 27 april 2000Taakomschrijving medische beeldvormingBeroepsprofiel van een medisch beeldvormer/radiologisch verpleegkundige.Werkgroep opleiding VMBV mei 1990Koninklijk Besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor deuitoefening van het beroep technoloog medische beeldvorming en houdende aande vaststelling van de lijst van handelingen waarmee deze laatste door een artskan worden belast.28 februari 1997 (B.S. 7 juni 1997)Competencies published by BNMS Technology Group April 1998Modified for European use by EANM Technologist Committee with permission

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 415 LIJST VAN MEDEWERKERS5.1 Leden van de adviescommissie, geraadpleegde experten enorganisaties♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦Dhr. De Backer Dirk, afdelingshoofd medische beeldvorming, KHBDr. Dercq, voorzitter Nationale Raad Paramedische Beroepen, Ministerie vanVolksgezondheidDhr. Heylen Eduard, Departementshoofd dep. Gezondheidszorg, KHBDhr. Logghe Luc, voorzitter Belgische Vereniging van LaboratoriumtechnologenProf. Mortelmans, Diensthoofd Nucleaire Geneeskunde, UZ Gasthuisberg,KULDhr. Olbrechts Jos, Nursing Directeur, AZ St-Jan, BrusselDr. Pouders, Hoofdradioloog Militair Hospitaal Koningin Astrid, Neder-over-HeembeekDhr. Prananto Paul, Voorzitter Belgisch Genootschap voor Nucleaire Geneeskunde,afdeling technologenDhr. Putzeys Guido, Hoofdverpleegkundige radiologie, UZ Gasthuisberg,KULDhr. Rosseel Geert, Voorzitter beroepsvereniging VMBvDhr. Suvée Patrick, afgevaardigd beheerder beroepsvereniging VMBvMevr. Van Cauteren Mady, kwaliteitscoördinator KHBDhr. Van den Broeck Renaat, hoofdassistent radiologie, AZ VUBDr. Vanderheeren Fernand, secretaris Vlaamse Onderwijsraad (VLOR)Dhr. Vermorgen, medewerker VLORDhr. Van Sande, Ambtenaar verantwoordelijk voor paramedische beroepen,Ministerie van VolksgezondheidDhr. Vercruysse Jan, Hoofdverpleegkundige radiologie, UZ Gent, RUGDr. Vereycken Huguette, Geneesheer-radioloog, diensthoofd, AZ Stuivenberg

42BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING5.2 Directe medewerkers bij het opstellen van de tekst en het verwerkenvan de enquête♦ De Backer Dirk, afdelingshoofd MBv, KHB♦ Grosemans Joep, lector KHB♦ Heselmans Marc, praktijklector MBv, KHB, notularis beroepsprofiel♦ Heylen Eduard, afdelingshoofd departement gezondheidszorg, KHB♦ Suveé Patrick, afgevaardigd bestuurder VMBv♦ Van den Broeck Renaat, hoofdassistent MBv, AZ VUB♦ Van Laer Philippe, praktijklector MBv, KHB♦ Dr. Van Tiggelen, radioloog en conservator Belgisch museum voor radiologie5.3 Lijst met afkortingenPACS : Picture Archiving Communication SystemK.B. : Koninklijk BesluitSTOERA : Studie toekomst radiologie 1991VLOR : Vlaamse OnderwijsraadTMB : Technoloog Medische BeeldvormingSERV : Sociaal Economische Raad VlaanderenKHB : Katholieke Hogeschool BrusselVMBV : Vereniging Medische BeeldvormersVMRL : Vereniging voor Medisch RöntgenlaborantenHOBU : Hoger Onderwijs Buiten UniversiteitRIZIV : Rijksinstituut voor Ziekte- en InvaliditeitsverzekeringCT : computer tomografieALARA : As Low As Reasonably AchievableIZ : intensieve zorgenCCU : coronary care unitGVO : Gezondheidsvoorlichting en opvoedingSEDOC : Système Européen de Diffusion des Offres et des demandesd’emploi en compensation internationaleNVRL : Nederlandse Vereniging van Radiologisch LaborantenMBRT : Medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken

BEROEPSPROFIEL TECHNOLOOG MEDISCHE BEELDVORMING 436 BIJLAGEN6.1 Enquête beroepsprofiel Technoloog Medische beeldvorming6.2 K.B. 28 februari 19976.3 Taakomschrijving medische beeldvorming6.4 Beroepsprofiel van een medisch beeldvormer/radiologisch verpleegkundige6.5 Competencies for the European nuclear Medicine technologists6.6 Council Directive 97/43/Euratom6.7 Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden 551 Besluit van 19 november19976.8 Le rôle du technologue en imagerie médicale en Europe6.9 Survey of existing conditions for the education of radiographers within the ECcountries6.10 Samenvatting van de werkzaamheden van het Stoera-comité6.11 Proposal for ISRRT recommendations on the standard on professional educationand training of medical radiological technologists in Europe to ensure they possessthe required level of expertise in radiation protection6.12 Het kine-decreetEen kopie van deze bijlagen kunt u opvragen bij de Vlaamse Onderwijsraad.