Inhoudstafel - Politeia

• Handboek lokaal jeugdbeleidINHOUDSOPGAVEWEGWIJZERInleiding 1I. BESTUURLIJKE CONTEXTA. Gemeentedecreet 11. Ontstaansgeschiedenis 12. Kader en uitgangspunten 23. Het Gemeentedecreet in de praktijk 43.1 De gemeenteraad 43.1.1 Voorzitter gemeenteraad doet intrede 43.1.2 Gemeenteraadsleden kunnen zich tijdelijk laten vervangen 53.1.3 Huishoudelijk reglement is basis voor werking 53.1.4 Deontologische code 63.1.5 Verzoekschriften en burgerinitiatieven 63.2 Het college van burgemeester en schepenen 73.2.1 Taken van gemeentelijk belang 73.2.2 Taken van algemeen belang of medebewindstaken 83.3 De gemeentelijke werking in de praktijk 83.3.1 Trek uw plan 83.3.2 Managementteam en budgethouderschap 93.3.3 Interne controle 93.3.4 Het gemeentepersoneel 103.3.5 De taak van de financieel beheerder (de vroegereontvanger) 103.3.6 Verzelfstandiging 103.3.7 Externe audit als toetje 113.4 De OCMW-voorzitter in het college 113.4.1 OCMW-voorzitter wordt ook schepen 113.4.2 Bestuurlijke impact 124. Gemeentefinanciën voor niet-specialisten 134.1 Algemene inleiding 134.2 Planning 134.2.1 Strategische meerjarenplanning 134.2.2 Budget 204.3 Uitvoeren en registreren 304.3.1 De boekhouding: algemeen 30Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 3

• Handboek lokaal jeugdbeleid4.3.2 Budgettaire boekhouding 304.3.3 Algemene boekhouding 324.3.4 Uitgavencyclus 354.3.5 Ontvangstencyclus 364.4 De jaarrekening 374.4.1 Totstandkoming van de jaarrekening 384.4.2 De jaarrekening op de gemeenteraad 384.4.3 De jaarrekening als document 384.4.4 Toezicht op de jaarrekening 424.4.5 Analyse op de jaarrekening 435. Het Gemeentedecreet en verzelfstandiging: belang voor de jeugdsector 435.1 Achtergrond: jeugdbeleid bekeken als taak van ‘gemeentelijkbelang’ 435.2 Verzelfstandiging: de verschillende manieren 445.3 Kiezen voor verzelfstandiging? 465.4 Geen verzelfstandiging maar toch belangrijk voor het lokaal bestuur 465.5 Waarom deze oefening en waarom nu precies? 475.6 De realiteit in de jeugdsector 475.7 Impact van de omvorming naar een gemeentelijke vzw 495.8 Betrokkenheid van de gebruikers 506 De oprichting van en de omvorming tot gemeentelijk externverzelfstandigde agentschappen in vzw-vorm 506.1 Inleiding 506.2 Het wettelijk kader 516.2.1 Een dwingend wettelijk kader 516.2.2 Een open wettelijk kader 526.3 De oprichting van gemeentelijke vzw’s 526.3.1 De onderzoeksfase 526.3.2 De voorbereidende fase 566.3.3 De oprichting van de EVA-vzw 596.3.4 Na de oprichting 606.4 De omvorming tot gemeentelijk extern verzelfstandigdeagentschappen in vzw-vorm 616.4.1 Moeten bestaande gemeentelijke vzw’s omgevormdworden tot EVA- vzw’s? 626.4.2 Procedure tot omvorming 637. De beleids- en beheerscyclus: relevanter dan je denkt 677.1 Inleiding 677.2 Achtergrond van de beleids- en beheerscyclus 677.2.1 Regelgeving 677.2.2 De fouten van vandaag 677.2.3 Een conceptueel kader met internationale accenten 687.2.4 Maatwerk 697.2.5 Koppeling beleid-financiën 72Wegwijzer / 4 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid7.2.6 Voor welke besturen geldt de beleids- en beheerscyclus? 727.2.7 De beleids- en beheerscyclus schematisch 737.3 De beleids- en beheerscyclus nader bekeken 747.3.1 Het meerjarenplan 747.3.2 Het budget 787.3.3 De dagelijkse werking 817.3.4 De jaarrekening 817.4 Invoeringstraject 84B. Decreet Lokaal Jeugdbeleid 11. Het Decreet op het lokaal jeugd(werk)beleid: ontstaan en evolutie 11.1 Fase 1: Rechtstreekse subsidiëring door de Belgische staat 11.2 Fase 2: Vlaanderen in de kijker 1973-1993 31.3 Fase 3: De wijzigingen 1997-1998 81.4 Fase 4: De wijzigingen 2000-2003 91.4.1 Grondige herziening 91.4.2 Opnieuw een wijziging 111.5 Fase 5: De wijzigingen 2003-2006 111.6 Fase 6: Naar een geïntegreerd meerjarenplan 122. Het Decreet Lokaal Jeugdbeleid anno 2013 132.1 Situering 132.2 Uitgangspunten van het Decreet Lokaal Jeugdbeleid 142.3 Inhoud van het decreet 182.3.1 Enkele definities 182.3.2 Twee Vlaamse beleidsprioriteiten decretaal verankerd 192.3.3 Middelen 202.3.4 Participatie, wat is minimaal vereist? 212.3.5 De provincies 222.3.6 Bekroning van de ‘Jeugdgemeente van Vlaanderen’ 242.4 Bepaling van de Vlaamse beleidsprioriteiten, de subsidievoorwaardenen de verdeling van de middelen 25C. Vlaamse beleidsprioriteiten 11. Inleiding 12. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. het cultureelerfgoedbeleid12.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking? 12.2 Toepasselijke regelgeving 12.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 22.4 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 22.5 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die al kunnen worden berekend 32.6 Lokale participatie 32.7 Bevoegde administratie 42.8 Link naar sectorale website met meer informatie 4Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 5

• Handboek lokaal jeugdbeleid2.9 Deelrapportagecodes 43. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. het lokaal cultuurbeleid 43.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking? 43.2 Toepasselijke regelgeving 53.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 53.4 Korte toelichting 63.5 Beleidsvisie 63.6 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 63.7 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die al kunnen worden berekend 63.8 Lokale participatie 73.9 Bevoegde administratie 83.10 Link naar sectorale website met meer informatie 83.11 Deelrapportagecodes 84. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. flankerend onderwijs 84.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking? 84.2 De toepasselijke regelgeving 84.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 94.4 Korte toelichting 94.5 Beleidsvisie 94.6 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 104.7 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die reeds kunnen worden berekend 104.8 Bevoegde administratie 104.9 Link naar sectorale website met meer informatie 104.10 Deelrapportagecodes 105. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. integratie 115.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking? 115.2 De toepasselijke regelgeving 125.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 125.4 Korte toelichting 125.5 Beleidsvisie 135.6 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 145.7 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die reeds kunnen worden berekend 145.8 Bevoegde administratie 155.9 Link naar sectorale website met meer informatie 155.10 Deelrapportagecodes 156. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. de lokale socialeeconomie 166.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking? 166.2 De toepasselijke regelgeving 166.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 166.4 Korte toelichting 16Wegwijzer / 6 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid6.5 Beleidsvisie 176.6 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 176.7 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die reeds kunnen worden berekend 186.8 Bevoegde administratie 186.9 Link naar sectorale website met meer informatie 186.10 Deelrapportagecodes 187. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. de gemeentelijkeontwikkelingssamenwerking 197.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking 197.2 Toepasselijke regelgeving 197.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 197.4 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 197.5 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die al kunnen worden berekend 207.6 Lokale participatie 207.7 Bevoegde administratie 207.8 Link naar sectorale website met meer informatie 207.9 Deelrapportagecodes 208. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. het lokaal sportbeleid 218.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking? 218.2 Toepasselijke regelgeving 218.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 218.4 Korte toelichting 228.5 Beleidsvisie 228.6 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 238.7 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die al kunnen worden berekend 238.8 Lokale participatie 248.9 Bevoegde administratie 248.10 Link naar sectorale website met meer informatie 248.11 Deelrapportagecodes 249. Bekendmaking Vlaamse beleidsprioriteiten m.b.t. het stedenfonds 259.1 Welke lokale besturen komen in aanmerking? 259.2 De toepasselijke regelgeving 259.3 Vlaamse beleidsprioriteiten 259.4 Korte toelichting 259.5 Beleidsvisie 269.6 Het globaal ter beschikking staande subsidiebedrag 279.7 De verdelingscriteria die aan dit subsidiebedrag zijn gekoppeld entrekkingsrechten voor zover die reeds kunnen worden berekend 289.8 Bevoegde administratie 289.9 Link naar sectorale website met meer informatie 289.10 Deelrapportagecodes 28Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 7

• Handboek lokaal jeugdbeleidD. Meer dan 20 jaar Kinderrechtenverdrag in Vlaanderen en België 11. VN – Verdrag inzake de Rechten van het Kind 12. Vlaanderen en België 83. Kinderrechten en lokaal jeugdbeleid 123.1 De maatschappelijke opdracht van lokale besturen 123.2 Kinderrechten en de jeugddienst 123.3 Van kinderrechten naar kindvriendelijke steden en gemeenten 133.4 Kindvriendelijkheid is dynamisch 143.5 Kindvriendelijk beleid 14II. JEUGDBELEIDA. Geschiedenis van het gemeentelijk jeugdbeleid 11. Jeugdbeleid: het prille begin 12. De jaren zeventig: jeugdconsulenten en jeugddiensten 23. De jaren ‘80: doorheen de recessie naar toenemende relevantie 34. 1993: het Decreet Lokaal Jeugd(werk)beleid 55. Begin 21ste eeuw: verbreding en verdieping van het lokaal jeugdbeleid 6B. Jeugdbeleid in de huidige context 11. Nieuwe beleidsprincipes voor lokale besturen 12. Een nieuw Decreet Lokaal Jeugdbeleid (6 juli 2012) 13. Een nieuwe context voor lokaal jeugdbeleid 2C. Actuele en fundamentele visie op de toekomst van lokaaljeugdbeleid 11. Kinderen en jongeren zijn medebeheerders van de samenleving 12. Basisingrediënten voor goed lokaal jeugdbeleid 22.1 Kinderrechten als grondtoon voor lokaal jeugdbeleid 22.2 Een brede kijk op kinderen en jongeren in al hun diversiteit 32.3 Goede, permanente en duurzame interactie als basishouding voorgoed jeugdbeleid 32.4 Een goed jeugdbeleid ziet participatie als intrinsiek doel 42.5 Een goed jeugdbeleid is offensief en proactief 42.6 Een geïntegreerd jeugdbeleid vertrekt vanuit een integraal leefwereldperspectief52.7 Een goed jeugdbeleid stimuleert zelforganisatie 5D. Jeugdbeleid heeft nood aan een doelgroepgestuurde logica:een categoriale jeugdreflex 11. Lokale besturen zijn vaak sectoraal geordend 12. Een categoriale jeugdreflex binnen een sectorale beleidsordening 23. Jeugdreflex in verhouding met kwaliteitsreflexen 3Wegwijzer / 8 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid4. Kiezen voor een categoriale jeugdreflex: voorwaarden 34.1 Geïntegreerde visieontwikkelling als fundament voor goedjeugdbeleid 34.2 Een goed jeugdbeleid vraagt specifieke competenties, kennis enrolverdeling 44.3 Een categoriale jeugdreflex vraagt sturing 54.4 Geactualiseerde rollen binnen jeugdbeleid 64.5 Jeugdbeleid naar een kwaliteitsdefinitie 6E. Gemeentelijk jeugdbeleid in cijfers* 1F. Lokaal vrijetijdsbeleid: tussen vereniging en voorziening 11. Inleiding 12. Het belang van zinvolle vrijetijdsbesteding, maar wiens belang? 23. Het verhogen van vrijetijdsparticipatie 24. Verder kijken dan ‘Praktizismus’ in praktijk, beleid en onderzoek 34.1 Een gebrek aan een outreachende benadering in het sociaal werk 54.2 Een gebrek aan leefwereldgestuurd denken 54.3 Een gebrek aan een gedeelde sociaalpedagogische onderbouw 54.4 Een gebrek aan structurele uitbouw 65. Vier hete hangijzers 65.1 Regisseren en registreren, een verregaande desocialisering vanhet sociaal werk? 75.2 De schijnbare onvermijdelijkheid van het aanbodgestuurde denken 95.3 ‘Repedagogiseren’, maar niet zonder te resocialiseren 115.4 De ondraaglijke lichtheid van een proeftuinen- en projectenbeleid 166. Tussen vereniging en voorziening: een sociaalpedagogischvrijetijdsbeleid 176.1 Cultuur, sport en jeugdwerk als basisvoorziening 186.2 Een driesporenbeleid ter ondersteuning van het samenspel tussenverenigingen en voorzieningen 196.2.1 Bestaande verenigingen verbreden 196.2.2 Ondersteuning van andere, ‘losse’ initiatieven 196.2.3 Eigen voorzieningen van de overheid 207. Besluit: steunpunten in de leefwereld van kinderen en jongeren 20III. DE KERNSPELERSA. Schepen van jeugd 11. Met de vuist op tafel? 12. Participatie? 23. What’s in it for me? 3Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 9

• Handboek lokaal jeugdbeleidB. Jeugddienst en jeugdambtenaren: ambtelijke verantwoordelijkheidbinnen het lokale jeugdbeleid 11. Inleiding 12. Begrippenkader 23. De jeugddienst: de motor van het lokaal jeugdbeleid 34. De jeugddienst in de huidige context 75. Wie is de jeugdambtenaar? 75.1 De plek van de jeugdambtenaar 85.2 De plaats van jeugdambtenaren in de gemeentelijke diensten 95.3 Aanwervings- en opleidingsniveau van jeugdambtenaren 95.4 De persoon van de jeugdambtenaar 11C. De jeugdraad 11. Inleiding 12. De samenstelling van de jeugdraad 22.1 Wat zeggen het Decreet Lokaal Jeugdbeleid en het Gemeentedecreet?22.2 Samenstelling van de jeugdraad in de praktijk 23. De taken van de jeugdraad 53.1 De decretale taak van de jeugdraad: advies geven 53.2 Andere taken van de jeugdraad 74. Een jeugdraad op maat 84.1 De bouwstenen van de jeugdraad 84.2 De statuten, het huishoudelijk reglement en de afsprakennota 9IV. JEUGDWERKA. Jeugdwerk ondersteunen en organiseren 11. Jeugdwerkbeleid 11.1 Jeugdwerkbeleid binnen jeugdbeleid 11.2 Doelgroep van jeugdwerkbeleid 21.2.1 Is een omschrijving van jeugdwerk nodig? 21.2.2 De juiste erkenningsvoorwaarden 31.3 Een krachtig en duurzaam jeugdwerkbeleid 51.3.1 Geven is krijgen, en omgekeerd 61.3.2 Wie wil wat krijgen? Wie kan wat geven? Wie zoekt wat? 61.3.3 Partners in een wederzijds afhankelijke relatie 71.3.4 Diverse partnerships 71.3.5 Billijke return 71.4 Maatwerk voor het jeugdwerk 81.4.1 Wat is nodig? Beter: wie is nodig? 81.4.2 Hoeveel is nodig? Niet te veel, niet te weinig 91.4.3 En opnieuw: ‘geven en krijgen’, binnen een goed netwerk 91.4.4 Reglementen en overeenkomsten 9Wegwijzer / 10 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid1.5 En wat met ‘gemeentelijk jeugdwerk’? 101.5.1 Wanneer is gemeentelijk initiatief ‘jeugdwerk’? 101.5.2 En wanneer niet? 111.5.3 In vraag stellen mag altijd 111.6 Naar een blijvende verankering van jeugdwerkbeleid 122. Subsidiereglementen* 133. Jeugdhuisondersteuning 133.1 De Jeugdhuismethodiek 143.2 Een werkvorm voor een kwaliteitsvolle subsidieregeling voorjeugdhuizen 153.2.1 Waarom een werkvorm? 153.2.2 Voorwaarden voor een kwaliteitsvolle subsidieregeling 163.2.3 Een kader voor een kwaliteitsvolle subsidieregeling 183.2.4 Een vaste basissubsidie 183.2.5 Een flexibele subsidie op basis van een afsprakennota 183.2.6 Jeugdhuis ‘t Voorbeeld 194. Fiscale aftrek van de kosten voor kinderopvang 204.1 Inleiding 204.2 De wet 214.2.1. Onder welke voorwaarden kunnen uitgaven voorkinderopvang worden afgetrokken? 214.2.2 Systeem van fiscale aftrek 214.3 In de praktijk 224.3.1 Welk initiatief? 224.3.2 Welke kinderen? 244.3.3 Welke uitgaven? 244.3.4 Timing 254.3.5 Welke bewijzen? 264.4 Meer info 31B. Jeugdbewegingen in Vlaanderen. Een onderzoek bij groepen,leiding en leden 11. Inleiding 12. Perceptie en realiteit 23. Lokalen en co 24. Diversiteit 35. Waarden en opvattingen 46. Vergelijking tussen koepels en groepen 57. Verkleutering 58. Gebrek aan engagement 69. Tevredenheid 710. Pedagogische vaardigheden 811. Alles kan beter… 10Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 11

• Handboek lokaal jeugdbeleidV. VRIJWILLIGERSA. De Vrijwilligerswet: rechten en plichten in het vrijwilligerswerk 11. Inleiding 12. Vrijwilligerswerk: de wettelijke definitie 12.1 Enkele opmerkingen vooraf 12.2 Omschrijving van de begrippen 22.2.1 Het begrip ‘vrijwilligerswerk’ 22.2.2 Het begrip ‘vrijwilliger’ 32.2.3 Het begrip ‘organisatie’ 33 Onkostenvergoedingen 33.1 Systeem 1: de forfaitaire onkostenvergoeding 43.2 Systeem 2: de reële onkostenvergoeding 53.3 Het aanvullend of flexibel kostenvergoedingssysteem 53.4 Keuze van het systeem 63.5 Vergoedingen in natura 73.6 Aandachtspunten 74. Aansprakelijkheid en verzekeringen 74.1 Aansprakelijkheid 84.1.1 Omschrijving van het begrip 84.1.2 De organisatie is burgerrechtelijk aansprakelijk 104.1.3 Burgerlijke aansprakelijkheid is steeds gerelateerd aan hetbegrip ‘derden’ 114.2 Verzekeringsplicht 114.2.1 Minimum polisvoorwaarden? 124.2.2 Praktisch: moet een verzekering afgesloten worden voorde personen in gemeentelijke adviesraden? 134.2.3 Praktisch: op het niet naleven van de verzekeringsplichtstaat in de wet geen sanctie. Handig toch? 144.2.4 De Vlaamse provincies bieden een gratis verzekering aan.Kunnen we daar gebruik van maken? 145 Informatieplicht 155.1 Verplicht te geven informatie 155.2 Quid met de individuele vrijwilligersovereenkomsten die geslotenwerden voor de wet van kracht werd? 165.3 Praktisch: moet de informatieplicht aan specifieke vormvereistenvoldoen? 165.4 Praktisch: moeten we over de geheimhoudingsplicht informerenook al zijn we niet actief in de welzijns- of gezondheidssector? 176. Vrijwilligerswerk door iedereen? 176.1 Leeftijdsgrens 176.1.1 Geldt er een minimumleeftijd? 176.1.2 Geldt er een maximumleeftijd? 18Wegwijzer / 12 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid6.2 Formaliteiten voor personen die onder een van de volgendestatuten vallen 186.2.1 Mensen met een uitkering van de RVA 186.2.2 Mensen met een uitkering van het ziekenfonds en arbeidsongeschikten196.2.3 Mensen die een leefloon ontvangen 196.2.4 Praktisch: kan het aan de organisatie worden aangewrevendat een persoon met een vervangingsinkomen actief wordtals vrijwilliger zonder toelating of melding? 196.2.5 Praktisch: mogen mensen met een vervangingsinkomeneen onkostenvergoeding ontvangen? 207. Vrijwilligerswerk en arbeidsrecht 207.1 Toepassing van het arbeidsrecht 207.2 Vrijwilligerswerk door vreemdelingen 207.3 Vrijwilligerswerk en controlemechanismen 21B. Visie op vrijwilligersbeleid* 1C. Werken met animatoren en vergoeding 11. Inleiding 11.1 Basisregel 1: vrijwilliger of werknemer? 21.2 Basisregel 2: wie engageert? 22. Vrijwilligers 32.1 Leeftijd 32.2 Werknemers kunnen geen vrijwilliger zijn bij hun werkgever 32.3 Ook een forfaitaire kostenvergoeding is een terugbetaling vankosten! 43. Werknemers 43.1 Enkele algemene aandachtspunten bij het tewerkstellen vananimatoren 53.1.1 De arbeidswetgeving is onverkort van toepassing 53.1.2 De voorafgaande procedure 83.1.3 Specifieke statuten 9D. Competenties van vrijwilligers waarderen 11. Inleiding 12. Wat is een competentie? 33. De ideeën achter het competentiedenken 54. Herkennen vs. Erkennen 75. Een keuze voor HVC 86. Een stappenplan 96.1 Een ongebonden sfeer creëren 106.2 Kennismaking met competenties 116.3 Zicht op de eigen competenties 136.4 Feedback/beoordeling 16Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 13

• Handboek lokaal jeugdbeleid6.5 Documenteren 176.6 Aanzetten tot verder leren en ontwikkelen: POP 197. Welke keuzes maken als organisatie? 208. Enkele succesfactoren 228.1 De zoektocht naar een eigen manier van werken 228.2 Voldoende ondersteuning en begeleiding 228.3 De timing 238.4 Linken leggen tussen HVC en EVC 239. Tot slot 2510. Interessante literatuur 26VI. JEUGDLOKALENA. Jeugdlokalenbeleid 11. Jeugdlokalen in een ruimer kader van jeugdruimte 12. Het boeket van ‘nestgeur’ 23. Waarom kiezen voor een uitgebouwd jeugdlokalenbeleid als gemeentebestuur?43.1 Omwille van de Vlaamse geschiedenis… bijna een traditie 43.2 Omwille van de keuze voor en opdracht van een goed welzijnsbeleid 43.3 Omwille van pedagogische redenen 53.4 Omwille van de grote waaier aan behoeften 54. Hoe kan een gemeentebestuur een goed jeugdlokalenbeleid uitbouwen? 64.1 Binnen wettelijke grenzen 64.2 Binnen kwaliteitsnormen 84.3 Praktisch 95. De kant van de jeugdvereniging bekeken 95.1 Financiën 95.2 Engagement en houding 106. Wat zijn instrumenten voor gemeentelijk lokalenbeleid? 106.1 Afhankelijk van de vraagstelling 106.2 Een schema: welke instrumenten heeft een bestuur terbeschikking? 117. Een hedendaags jeugdlokalenbeleid 167.1 De buurt rond een lokaal: geschikte inrichting van de buitenruimte 167.2 Een gezonde blik op risico’s 167.3 De fysieke en mentale toegankelijkheid van een terrein of gebouw 177.4 Groene keuzes bij bouw, renovatie of beheer 177.5 Een constructief partnership 188. Mogen er nog posters in het jeugdlokaal? 188.1 Dubbelzinnige normeringen 188.2 Brandveiligheid prioritair 198.3 Voorwaarden voor goed brandveiligheidsbeleid 208.4 Keuzes maken 20Wegwijzer / 14 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid8.5 Instrumenten voor brandveiligheid 218.5.1 De checklist brandveiligheid 218.5.2 Het logboek brandveiligheid 21B. Toegankelijkheid van jeugdlokalen 11. Toegankelijkheid: ook voor jeugdlokalen een meerwaarde! 12. Onderzoek naar de ‘integrale toegankelijkheid van de infrastructuur in dejeugdsector’ 22.1 Verloop van het onderzoek 22.2 Resultaten van het onderzoek 32.3 www.toegankelijkejeugdlokalen.be 62.3.1 Eenvoudige en betaalbare tips voor bestaande jeugdlokalenen richtlijnen bij (ver)bouwen 62.3.2 Meer weten 8VII. JEUGDCULTUURInleiding 1A. Jeugdcultuurbeleid 11. Inleiding 12. Jeugd en cultuur gedefinieerd 23. Vroeger en nu: de jeugd van toen 24. Children of the digital revolution 45. Jeugd opnieuw gedefinieerd 66. Communication breakdown: communiceren met jongeren 7B. Leefwereld van jongeren als uitgangspunt voor een lokaaljeugdbeleid 11. Inleiding 12. Leefwereld van jongeren 12.1 Eerder gewoon 22.2 Express yourself 32.3 Virtual insanity? 32.4 Ieder z’n ‘Skill’? 42.5 De kunst van het Niets Doen 52.6 Hier en nu en liefst meteen 53. De nieuwe breuklijn 64. Lokaal jeugdbeleid geïnspireerd door leefwereld en jeugdcultuur 84.1 Visie op jeugdcultuur 94.2 Een zee van ruimte 94.3 Voorwaarden scheppen 105. Tot slot 156. Meer weten? 16Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 15

• Handboek lokaal jeugdbeleidC. Kunst en jongeren 11. Inleiding 12. Nuttig om weten omtrent kunstbeoefening 23. Tips voor het beleid 64. Negen landelijke amateurkunstenorganisaties 105. Praktijkvoorbeelden 126. Meer weten? 14D. Cultuureducatie* 1VIII. JEUGDRUIMTEA. Avontuurlijk spelen, risico’s en veiligheid 11. De veiligheidsmanie 12. De voordelen van spelen 23. Op zoek naar een aanvaardbaar veiligheidsniveau 33.1 Een andere sociopolitieke context 43.2 Risicoanalyse van fabrieks- naar speelomgeving 44. Tegengestelde visies op spelen 54.1 Veiligheid centraal 64.2 Ontwikkeling van het kind centraal 65. Speelwaarde versus risico 75.1 Risicocompensatiehypothese 75.2 Compromissen 75.3 Belangengroepen 85.4 Absolute veiligheid bestaat niet 96. Aanvaardbaar risico: de sleutel bij het ontwerp van speelomgevingen? 9Bibliografie 10IX. JEUGDINFORMATIEA. Jeugdinformatie in het jeugdbeleid 11. Inleiding 12. Wat is jeugdinformatie? 23. Historiek en maatschappelijke context 44. Jeugdinformatie vandaag 54.1 Het belang van jeugdinformatie 54.2 De huidige visie op jonge mensen 64.3 Het jeugdinformatieveld 65. Informatiebehoeften van kinderen, tieners en jongeren 75.1 Kinderen 85.2 Tieners en adolescenten 95.3 Jongvolwassenen 9Wegwijzer / 16 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid6. Lokaal jeugdinformatiebeleid 106.1 Het informatieaanbod op lokaal niveau 106.2 Jongereninformatiepunten 117. Inspiratie voor een lokaal jeugdinformatiebeleid 147.1 Producten 157.2 Vorming 157.3 Kennis verzamelen 167.4 Samenwerking en netwerking 167.5 Participatie 168. Uitdagingen voor een jeugdinformatiebeleid 178.1 Procesfocus en onderlinge afstemming 178.2 Haves en have-nots 179. Blijvende nood aan jeugdinformatie voor alle kinderen en jongeren 19X. TIENERBELEIDA. Turbulentie in je jeugdbeleid: de tienerwerking voorbij 11. Tieners: tussen pop en pint 12. Een moeizaam lokaal tienerbeleid 33. Kiezen voor een voorwaardenscheppend beleid 34. Een houvast voor de dagelijkse jeugddienstpraktijk 54.1 Leefwereld en participatie 54.2 Faciliteren en netwerken 74.2.1 Jeugdbeleid & welzijn 84.2.2 Jeugdbeleid & onderwijs 84.2.3 Jeugdbeleid & ruimte 94.3 Gemeentelijke vrijetijdsinitiatieven 104.4 Samengevat… 11Bibliografie 11XI. RONDHANGENA. Visie 11. De hobby die rondhangen heet 12. Blijf hangen op bestuursniveau 23. Tien aanbevelingen voor een visie op rondhangen 33.1 Rondhangen zien als een kans en niet als een probleem is cruciaalals vertrekpunt 43.2 Breng rondhangende jongeren en andere buurtbewoners samen 53.3 Alleen focussen op de negatieve kanten van rondhangen isschadelijk voor de ontwikkeling van een sociale identiteit 63.4 Hou de publieke ruimte echt publiek 63.5 Overlast is een subjectief fenomeen en als dusdanig een verhaal mettwee zijden 7Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 17

• Handboek lokaal jeugdbeleid3.6 Maak rondhangen aanvaardbaar in het lokale politiereglement 83.7 Praat niet over jongeren maar met jongeren 83.8 Leg voldoende verantwoordelijkheid bij jongeren zelf, en spreekhen er gerust op aan 93.9 Pin jongeren niet vast op één plek 103.10 Werk mee aan een positieve beeldvorming over jongeren 11B. Rondhangen als geïntegreerde beleidsoptie in de gemeente 11. Inleiding 12. Waarom een rondhangbeleid voeren? 22.1 Een morele plicht 22.2 Verbreding van de jeugddienst 32.3 Proactief is preventief 32.4 Andere argumenten 43. Meer dan de jeugddienst 44. Een stapsgewijze aanpak 54.1 Verzamel informatie 54.2 Maak het rondhangbeleid bespreekbaar 54.3 Organiseer een overleg 65. Een vruchtbaar proces in Lanaken 76. Aanbevelingen 10XII. PARTICIPATIEA. Jeugdparticipatie en het lokale jeugdbeleid, dynamiek binnengrenzen of grenzeloze dynamiek? 11. Jeugdparticipatie en het jeugd(werk)beleidsplan, te veel een voortdrijvenop routines? 12. De jeugdraad, grenzen helder benoemen 33. Jeugdparticipatie en het ruimtelijk beleid, participatie rond speelruimteals proeftuin voor participatie in het bredere ruimtelijk beleid enmobiliteitsbeleid 44. Jeugdparticipatie bij het fuifbeleid, positief behalve wanneer het er echttoe doet? 85. Jeugdparticipatie en de andere zachte sectoren, een verschillendeklemtoon 96. Bijzondere aandacht voor doelgroepen, nog steeds te selectief 107. Jeugdparticipatie en belangenbehartiging, een cruciale factor 10XIII. INTERNATIONAAL JEUGDBELEIDA. Jeugddiensten gaan internationaal 11. Inleiding 12. De theorie 22.1 Meerwaarde van internationale projecten 2Wegwijzer / 18 Afl. 12, februari 2013

• Handboek lokaal jeugdbeleid2.2 Rol van de jeugdconsulent 42.3 Internationale projecten in het beleidsplan 73. De praktijk 93.1 Waar kan een jeugdconsulent de mosterd halen? 93.2 Samenwerkingsverbanden: 1+1 = 3? 133.3 Duizend redenen om het niet te doen… 153.4 Waar vind ik centen? 173.5 Praktisch overzicht 18Nuttige adressen 23XIV. JEUGDTOERISMEA. Lokaal jeugdtoerismebeleid 11. Inleiding: tips om een lokaal jeugdtoerismebeleid te ontwikkelen 12. Wat is jeugdtoerisme? 22.1 Organisatoren van jeugdtoerisme in groepsverband 32.2 Vlaanderen als voornaamste bestemming 43. Het socio-economische belang van jeugdtoerisme 53.1 De maatschappelijke meerwaarde 53.2 De economische meerwaarde 63.3 Waardering door de overheid 74. De huidige markt 84.1 Het jeugdverblijfcentrum als favoriete verblijfplaats 94.2 Stedenbouw en ruimtelijke ordening 135. De toekomstige markt 165.1 Diverse verblijfplaatsen 165.2 Voldoende verblijfplaatsen 185.3 Kwaliteitsvolle verblijfplaatsen 195.4 Betaalbaarheid 195.5 Bereikbaarheid 206. De omgeving 206.1 Speelruimte 206.2 Sportruimte 216.3 Kampvuurplaatsen 226.4 Verkeersveiligheid 226.5 Kinderen- en jongerenvriendelijke recreatiemogelijkheden 237. Gemeentelijke omkadering en ondersteuning voor jeugdtoerisme 237.1 Ondersteuning van bezoekende organisatoren 237.2 Omkaderen van jeugdgroepen uit de eigen gemeente 257.3 Omkadering en ondersteuning van uitbaters van jeugdverblijven 268. Samengevat 289. Wie is wie? 2910. Bibliografie 32Afl. 12, februari 2013 Wegwijzer / 19

• Handboek lokaal jeugdbeleidXV. FUIFBELEID*XVI. INTEGRALE VEILIGHEIDA. Gemeentelijke administratieve sancties door een jeugdbeleidsbril11. Inleiding 22. GAS te midden van de samenleving 32.1 Overheid als medeopvoeder? 32.2 IVRK 42.3. Stok achter de deur? 63. Lokale actoren 73.1 De stem van jongeren 73.2 Kattenkwaad of erger? Pedagogisch gefundeerde inschattingen 93.3 Jeugddiensten in een sleutelpositie 124. Casus: (wild)plakken in Antwerpen 14Bijlage: Gemeentelijk Administratieve Sanctie 17Bibliografie 19XVII. FLANKEREND ONDERWIJSBELEIDA. Alle kinderen aan boord met flankerend onderwijsbeleid 11. Waarom flankerend onderwijsbeleid? 12. Lokaal onderwijsbeleid 22.1 Gelijke onderwijskansen 22.2 Flankerend onderwijs op lokaal niveau 23. Hoe het flankerend onderwijsbeleid aanpakken? 33.1 Visie en missie lokaal onderwijsbeleid 33.2 Regie en werking van een lokaal netwerk 43.3 Dreigende ‘vergaderitis’ 43.4 Waaraan werken? 53.5 Met wie? 54. Maar liefst tien beleidssporen 65. Besluit 11XVIII. BIJLAGENA. Informatiefiches provinciale jeugddiensten en VGC* 1B. Informatiefiches ondersteunende organisaties 1De onderdelen aangeduid met een asterisk zullen worden toegevoegd bij eenvolgende aanvulling.Wegwijzer / 20 Afl. 12, februari 2013