aargang 112, nummer 2, 2011 - Theosofische Vereniging in ...

The Theosophical SocietyDe Theosophical Society (waarvan de Theoso sche Vereniging in Nederland deNederlandse afdeling is) is op 17 november 1875 te New York opgericht doorH.P. Blavatsky, H.S. Olcott en anderen. Zij heeft haar internationale hoofdkwartierte Adyar, Chennai, India en 49 afdelingen over de gehele wereld.De Theosophical Society bestaat uit studenten die bij eender welke religie aangeslotenkunnen zijn of bij geen enkele. De leden hebben met elkaar gemeen dat zede drie doeleinden van de vereniging (zie achterkant omslag) onderschrijven, datze religieuze tegenstellingen willen oplossen, dat ze mensen van goede wil bijeenwillen brengen ongeacht hun religieuze overtuiging en dat zij religieuze waarhedenwillen bestuderen en de resultaten van die studie met anderen willen delen. Zijzijn niet door een gemeenschappelijk geloof met elkaar verbonden, maar door hetgezamenlijk zoeken en streven naar Waarheid. Zij zijn van mening dat Waarheidgevonden kan worden door studie, door re ectie, door zuiverheid van leven endoor toegewijd te zijn aan hoge idealen. Zij zien de Waarheid als dat wat de moeitewaard is om naar te streven, niet als een dogma opgelegd door een autoriteit.Zij vinden dat een overtuiging het resultaat zou moeten zijn van individuele studieof intuïtie, en niet daaraan vooraf zou moeten gaan, en gebaseerd zou moeten zijnop kennis, niet op aanname. Zij zijn tolerant jegens allen, ook jegens hen dieintolerant zijn, niet als een voorrecht om te verlenen, maar omdat ze dat als hunplicht beschouwen.Zij trachten onwetendheid weg te nemen in plaats van deze af te straffen.Zij zien elke religie als een uitdrukking van de Goddelijke Wijsheid. Zij geven er devoorkeur aan om religies te bestuderen in plaats van deze te veroordelen, omGoddelijke Wijsheid in praktijk te brengen in plaats van mensen ertoe te bekeren.Zoals Waarheid het doel is, is Vrede het wachtwoord.Theoso e is de belichaming van waarheden die aan de basis liggen van elke religieen waarop geen enkele godsdienst het alleenrecht kan doen gelden.Theoso ebiedt een loso e die het leven begrijpelijk maakt en die laat zien dat de evolutiegeleid wordt door rechtvaardigheid en liefde. Zij geeft de dood haar juiste plek,als een steeds terugkerende gebeurtenis die de poort opent naar een voller enstralender bestaan in een leven dat geen einde heeft. Theoso e geeft de wereldde Wetenschap van de Geest terug, door de mens te Ieren de Geest te zien alszijn werkelijk zelf en zijn denkvermogen en het lichaam als de dienaren daarvan.Theoso e verheldert de geschriften en leringen van religies door hun verborgenbetekenis te ontsluieren, en aldus de juistheid ervan aan het denkvermogen aan tetonen zoals de gegrondheid ervan altijd bewezen is in de ogen van de intuïtie.Leden van de Theoso sche Vereniging bestuderen deze waarheden en theosofentrachten ernaar te leven. Iedereen die bereid is te studeren, tolerant te zijn,naar het hoogste te streven en volhardend te werken, is welkom als lid.Het is aan elk lid zelf om een ware theosoof te worden.

Voorbereiden op meditatie– Radha BurnierEr zijn bepaalde woorden, ‘God’ bijvoorbeeld,die verschillende betekenissenhebben voor verschillendemensen, en de betekenis die zij daaraantoekennen kan triviaal zijn ofdiepgaand. Zo kan het woord ‘meditatie’ernstige of oppervlakkige connotatieshebben, afhankelijk van wiehet erover heeft. Maar in elke schooldie meditatie serieus genomen heeft,is er een periode geweest van inleidendevoorbereiding, gevolgd dooroefening onder goede begeleiding.Alleen wanneer dit voorbereidendewerk aan de gang is kan meditatieveilig beginnen.Ook deze Theosofia staat inhet teken van meditatie inverband met het seminar metRavi Ravindra van 17 tot enmet 22 juni 2011.Het leren van meditatie is namelijkniet een kwestie van er elke dag eenkwartier of een half uur aan besteden.Dat kan zijn plaats en zijn nut hebben,maar wij zijn ertoe geroepen op eenmeer duurzame manier te werken metbetrekking tot alle activiteiten waarinwij betrokken zijn, met betrekking totalle houdingen die in het denkvermogenbestaan en de bezigheden waarmeehet denkvermogen zich bezighoudt.Die kunnen de verhoudingenverdraaien en echte waarneming onmogelijkmaken. In de traditie van deVeda’s is wel gezegd dat iemand geenmeester kan vinden en evenmin degeheime leringen met betrekking totzelfontwikkeling kan leren totdat hijbehoorlijk voorbereid is. Dit inleidendewerk wordt beschreven in Aan devoeten van de Meester, waar, zo herinnerenwij ons, de praktijk van onderscheidingsvermogenen ongehechtheidof begeerteloosheid wordt besproken.Ofschoon een Meester van WijsheidAlfred P. Sinnett voldoende hoog inschatteom een lange correspondentiemet hem te voeren, accepteerde hijhem nog niet als leerling en gaf hijhem nooit een hogere rang dan die vanTheosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 47

een leken- chela. Zelfs als de kandidaatwerd toegestaan een leerling teworden, werd hij door een lange periodevan training geloodst, waarbij hijgetest werd op verschillende niveausen op vele manieren. De aspirant werdin dit stadium met elk soort verleidinggeconfronteerd. Niet alleen moest hijbeproevingen van buitenaf doorstaan,maar ook subtielere verleidingen dieontstonden vanuit het denkvermogenzelf, waarvan elk hoekje onderworpenwerd aan het meest nauwkeurige onderzoek.Het hoofd bieden aan verleidingin deze zin betekent zichzelf onderogen komen.Wij moeten niet de illusie hebbendat wat wij ervaren synoniem ismet Waarheid.Heeft meditatie enig doel? Iemanddie mediteert kan natuurlijk een doelhebben en als hij dat heeft dan zit hijin dezelfde situatie als iemand die ernooit aan denkt. Hij wil iets presteren,hij wil iets verwerven, hij wil iets omtoe te voegen aan zichzelf. De begeerteom te ‘worden’ is, zoals we nog zullenzien, het hele probleem.Het kan zijn dat wij niet kunnen zeggenwat het doel van de meditatie is.Misschien kunnen wij zeggen dat heteinde van meditatie verlichting is, eenheid,harmonie, de ‘vrede die alle begripte boven gaat’, het bewustzijn ofhet besef van onsterfelijkheid.Meditatie, of de poging tot meditatie,kan een egoïstische activiteit worden,een nieuw soort ambitie die geen verbandhoudt met de rest van het leven.Zodoende zet iemand die onverschilligis voor het leven, voor zijn betekenisen zijn waarde, die gewoon zegt: ‘ik wilergens komen door mijn meditatie, ikwil verlichting bereiken’, zich alleenmaar gevangen in een enge staat vanisolement. Meditatie is namelijk eenontwaken tot de hele betekenis van hetleven; het is een voortschrijdende bewegingdoor verschillende niveaus vanbetekenis.Velen hebben andere ideeën overmeditatie. Soms zouden we blij zijnmet een snelle en gemakkelijke manier,een mechanische methode, metiemand die gedetailleerde instructieskan geven: ‘eerst doe je dit. Daarnadoe je dat’. Dan kunnen wij namelijk inons droomleven ongestoord leven; wekunnen in onze comfortabele duisternisblijven en toch het gevoel hebbendat wij vooruitgaan naar het licht. Alsu dit wilt, doe het dan vooral – er isniets tegen. Maar doe dit niet als u dehele zaak ernstiger wilt opnemen.Er zijn verschillende hulpmiddelenvoor meditatie benadrukt door verscheideneleraren: het gebruik vangeluid, het gebruik van een beeld ofvorm, het gebruik van kleur of licht,het beheersen van de ademhaling. Erzijn aspiranten die jarenlang alles tegelijkgebruikten en niets bereikten,omdat het middel het doel wordt.Daarom is het zo bijzonder belangrijkom te begrijpen wat meditatie is. Vanmeditatie kan gezegd worden dat heteen ontwaken is uit wat voor ons eenrealiteit lijkt naar een nieuw niveau ofnieuwe dimensie van realiteit. MevrouwBlavatsky zegt dat vooruitgangplaatsvindt door meerdere keren teontwaken. In ieder stadium bestaatechter de mogelijkheid dat wij de illusiekunnen koesteren dat wij nu eindelijkde werkelijkheid bereikt hebben,dat wat wij ervaren hebben synoniem ismet wat is. Een klein ontwaken geeftenorme bevrediging; het kan ook hetego opkrikken. Mensen hebben ogen-48 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

dan mee doen? Het is moeilijk omdaar nu aan te denken, omdat zoveelvan ons leven betrokken is bij fysiekedingen die van weinig belang zijn. Wijdenken dat ieder klein dingetje belangrijkis, maar in feite is het niet zo belangrijkof wij iets wel of niet doen; hetvermogen om het juiste te doen op dejuiste manier is belangrijk.Veel mensen dachten heel persoonlijkover een toekomstige beschavingen daardoor werd het een lachwekkendonderwerp, maar wij zijn allenburgers van een toekomstige beschaving.Die zal verschillende typen omvatten,omdat zij bepaalde gemeenschappelijketrekken hebben. De mensenzullen zich veel meer bewust zijnvan de afwezigheid van tijd, zoals eenbloem die opengaat.Kunnen we zeggen dat een bloem opzijn mooist is wanneer hij in knop is,wanneer hij groeit, wanneer hij opengaatof wanneer hij volledig open is?Dat betekent het om alert te zijn voorhet feit dat wij leven in een wereld dieprachtig is, glorieus en wonderbaarlijk,ons bewust van groei naar groteschoonheid, naar eigenschappen diehoren bij de spirituele veeleer dan bijde materiële kant.Bij het lezen van De Mahatma Brievenkunnen wij niet anders dan wetendat tijd voor de Mahatma’s helemaalniet hetzelfde betekent. Tijd is eigenlijkillusie. Er ligt een uitgestrekt gebiedbuiten het ons bekende en in hethier en nu zichtbare van de fysiekewereld. Het denkvermogen van demens is in staat uit te breken uit dergelijkebeperkingen. Dat is waar theosofieons werkelijk toe leidt. Het is eenvisie op de dingen die iemand brengtvoorbij wat hij weet, naar een andergebied. Dit is een deel van het pionierendat theosofen geacht worden opzich te nemen, daar onze hele houdingten opzichte van het leven er één is vanmensen die opengaan als een knop omeen bloesem te worden.Uit: The Theosophist, mei 2008Vertaling: A.M.I.Yama en Niyama elimineren de verstoringendie door onbeheerste emoties en begeertenworden veroorzaakt.De Yoga Sutra’s van Patanjali,UTVN, deel III, sutra 1, blz. 28752 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

De filosofie van de kleÌa’s inDe Yoga-SÂtra ’s vanPatañjali– Fay van IerlantDe yogawetenschap was bekend enwerd toegepast in India, lang voordatPatanjali de traditie en de disciplinevan yoga samenvatte op eenmeesterlijke manier. Dat gebeurderond de tweede eeuw voor Christus.Het woord yoga is afgeleid van dewortel Yuj, verbinden, eenmaken.De Yoga SÂtra´s van PataÈjaliworden gezien als de basistekst vanrÀja-yoga .RÀja-yoga is het samengaan van denken,handelen en compassie, in éénbeweging van innerlijke eenheid endaarom is het de koninklijke yoga.RÀja-yoga toont ons hoe we het indalenvan het bewustzijn in en het gebondenblijven van het bewustzijn aan materiëleomstandigheden kunnen omkerennaar een evolutionaire beweging diehet bewustzijn bevrijdt van zijn conditioneringenen verlicht met zijn universelegeestelijke ware aard.In 1961 gaf het Theosophical PublishingHouse in Adyar het boek TheScience of Yoga uit met commentaarvan Dr. I.K. Taimni. Het werd eenwereldwijde bestseller en het is in veletalen vertaald en herdrukt, waaronderin het Nederlands.De Esoterische School van Theosofiein Nederland gaf het boek uit in 1975onder de titel: De Yoga-SÂtras vanPatañjali met commentaar van dr. I.K.Taimni.56 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

In het Nederlands beleefde het boekin 2010 de zesde, geheel herziene druk.Patanjali’s yoga sÂtra´s zijn verdeeldin vier delen. Deel I gaat over SamâdhiPâda, vertaald als: Geestvervoering. InDeel I wordt een overzicht gegevenvan wat yoga is en waar het voor dient.Deel II, getiteld SÀdhanÀ PÀda , vanSÀdhanÀ, de weg, de manier, gaat overde scholing.Deel III heet VibhÂti PÀda en gaatover de manifestatie van geestelijkekracht. VibhÂti betekent heilige as.Spirituele leraren worden in India welvibhÂtis genoemd. Het gaat over dezich ontwikkelende vermogens ofsiddhi´s die tot ontwikkeling komenals de hogere trappen van yoga wordenbeoefend. Die vermogens zijn niet hetdoel van yoga, want het doel is de bevrijdingvan illusie en het daardoor éénworden met het geestelijke Zelf. DeelIV is Kaivalya PÀda , van Kaivalya bevrijdinguit onwetendheid, loskoppeling.Over de uiteindelijke bevrijding,het loslaten van alle gehechtheid; debevrijding uit de waan van het vergankelijke.De filosofie van de kleÌa´s is het eersteonderdeel van deel II, vóór hetachtvoudige yogapad dat Patanjaliaangeeft als ashtÀnga yoga in sutra 29van deel II.De kleÌa´s zijn geen onderdeel vanhet achtvoudig pad dat wordt aangegeven,omdat ze er een beetje een voorlandvan zijn en zij worden door Patanjaligezien als een pril beginstadiumvan de scholing. Hij noemt het kriyÀyoga, voorbereidende yoga.Waarom voorbereidende yoga? Indeel I begint sutra 1 met het woordatha, nu. Dat nu, wat we meer tegenkomen in oosterse verhandelingen,geeft aan dat de student nu genoeg isvoorbereid om aan de gang te gaanmet de yoga sutra´s. Men moet eersteen denkvermogen ontwikkelen dat instaat is tot diepgaand zelfonderzoekom te kunnen komen tot dat wat in sutra2 van deel I genoemd wordt: Yoga ishet stilzetten van de wijzigingen van hetdenken.Dat wil zeggen dat al de reactiecentravan het denken moeten wordenopgelost en dat is nogal wat, het vraagtom voorbereiding, om kriyÀ yoga . Alshet denkvermogen het bewustzijn nogpsychologisch verwikkeld houdt in dewereld van ambitie en van het vergarenvan goed en status, is de overgang naarde ethiek van Patanjali’s sÂtra´s eenstap te ver.De yoga sÂtra´s vragen om een zeerprecies en zeer delicaat denkvermogendat ook in diepe stilte dynamisch blijftom te kunnen komen tot de fundamenteletransformatie waar yoga omvraagt.In Sutra 1 van deel II, de scholing,lezen we dat soberheid, zelfstandigdenken en het hebben van nobele aspiraties,wat neerkomt op: eenvoud, reflectieen aspiratie, de voorwaardenzijn vóór het dieper ingaan op de YogaSÂtra´s. Men moet de eigen levenswaardenin zichzelf vinden, de eigenethische ontwikkeling ontdekken, zodatdiscipline nooit wordt opgelegd,maar wordt ingezien. Het spirituelepad kan niet gegaan worden door hetblind volgen van de normen en waardenvan een tekst of van anderen.Soberheid en zelfreflectie leiden naarhet vinden van de eigen diepere geestelijkewaarden in het leven en zo naarware aspiratie.Sutra 3 van deel II brengt ons bij dekleÌa’s.KleÌa wil zeggen: kwelling, bezoeking,ellende, maar geleidelijk aan is het debetekenis gaan krijgen van dat watTheosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 57

pijn, beproeving en ellende veroorzaakt.Het gaat in feite om oorzakenvan gevolgen.Er worden vijf kleÌa’s genoemd in sutra3.II: AVIDYÓ: onwetendheid; gebrekaan besef, illusie; ASMITÓ:ikbenheid; egoïsme; zelfzucht; RÓGA:aantrekking; het houden van;DVEÞHA: afstoting, letterlijk het tottwee maken, niet houden van;ABHINIVEÞAH: het hechten of degehechtheid aan het leven dat de vreesof angst voor de dood veroorzaakt. Welezen bij sutra 3.II: Deze kleÌa’s veroorzakenpijnen, bezoekingen, ellende enzijn oorzaken van pijn en smart.Als je het rijtje goed bekijkt zie je dathet geen vijf verschillende oorzakenzijn. Zij zijn een geheel en gaan in elkaarover. Het is de laatste kleœa, hetsterke gehecht zijn aan het leven dat devier anderen inhoudt. De kleœa’s zijn deoorzaak van onze valse identiteit vanwaaruit we willen blijven voortbestaanen de wens om voortbestaan versterktweer de valse identiteit.Willen we afkomen van die oorzakenvan de pijn en ellende als gevolg vanhet gebonden zijn aan de persoonlijkeaard, dan kan het bestuderen en onderzoekenvan de filosofie van de kleœa’sdaar duidelijkheid over geven.De grondoorzaak van de vijf kleÌa’s isde onwetendheid over de Werkelijkheiddie de verschijnselen in de fysieke,emotionele en intellectuele wereld veroorzaakt.In sutra 5.II wordt uitgelegd dat dieonwetendheid, gelijk is aan: Het nieteeuwige, het onzuivere, het boze en hetniet-Zelf te houden voor het eeuwigezuivere, het goede en het Atman, hethoogste geestelijke Zelf.Het je niet bewust zijn van, en hetdaardoor niet zien hoe, de Werkelijkheid,die aan de manifestatie tengrondslag ligt, verwikkeld raakt in dematerie. Het bewustzijn raakt verstriktin de begoocheling van de materie,omdat het daar zijn lessen tot ontsluieringvan die materie moet leren. Hetzich identificeren met die begoochelinghoudt het bewustzijn vast in de beperkingvan illusie. AvidyÀ, onwetendheid,kan ook bewust in stand gehouden wordendoor het niet willen weten.AsmitÀ, de tweede kleÌa geeft de“Ik-ben-heid”aan, het zich identificerenmet het zelfbedachte ikbegrip. Asmiwil zeggen: “Ik ben”. Mita komt vanmithya, niet werkelijk, illusionair. Hetzuivere “Ik ben” van de geestelijkegebieden verandert in “Ik ben dit “of“ik ben dat”, zich identificerend methet fysieke lichaam, met de emoties ofmet het intellect.AsmitÀ begint in het denken, maar hetdaalt verder in naar de emotionele ende lichamelijke ervaringen, als hetfunctioneert door het emotionele ofdoor het fysieke voertuig op die gebiedenvan bestaan.Daar vloeit dan weer de volgende kleÌauit voort: rÀga. RÀga is het zich aangetrokkenvoelen door een persoon of eenobject. Aantrekkelijkheid komt voortuit een of ander gevoel van genoegen,dat fysiek, emotioneel of mentaal kanzijn. Zo houden we van bepaald etenomdat we het lekker vinden en zijn weaan iemand gehecht omdat die persoonons een bepaald genoegen verschaftof een emotionele behoefte vervult.We kunnen ook iets nastreven datons intellectueel bevredigt.RÀga gaat gepaard met de volgendekleÌa: dveÌha, de afkeer die met pijngepaard gaat, zoals antipathie en haat,het afstoten van.DveÌha is rÀga in negatieve zin. Zijvormen een paar van tegengesteldenals aantrekking en afstoting. Zij klin-58 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

ken ons vast aan de lagere niveaus vanbewustzijn waar ze vrij spel hebben alsinstrumenten van asmitÀ, de identi -ficatie met “Ik ben dit of dat” .Een vrij en ongeconditioneerd denkvermogenslaat niet uit naar de ene ofnaar de andere kant, naar het houdenvan iets ten koste van het niet houdenof het haten van iets anders en omgekeerd.Het kiest geen partij voor dezeof gene.RÀga en dveÌha zijn, vooral in hungrofste vormen, de oorzaken van veelmenselijke ellende.De laatste kleÌa, abhiniveÌah, is dekrachtige begeerte om in leven te blijvendie zelfs de geleerden of wijzenbeheerst, zegt sutra 9 van deel II.AbhiniveÌah komt voort uit de identificatiemet “Ik ben dit of dat” vanasmitÀ, en uit het aantrekken enafstoten van materiële verlangens engevoelens in rÀga en dveÌha die weereen onderdeel zijn van het beperktefunctioneren van het bewustzijn dat wea- vidyÀ noemen, niet weten, wars vanweten. Het verband van onwetendheid,van avidyÀ, met zijn uiteindelijke basisabhiniveÌah, de angst voor de dood,wordt waargenomen in het spel vanaantrekking en afstoting door het ikbeginsel dat de gehechtheid aan dematerie steeds versterkt. Bij geestelijkegroei gaan deze sympathieën en antipathieënhun krachten verliezen en debegeerte naar het fysieke overlevenwordt minder en minder belangrijk.AvidyÀ, onwetendheid gaat over invidyÀ, kennis die naar wijsheid leidt.Hoe? Ook dat geven de sutra’s aan.Sutra 11 van hoofdstuk II zegt dat dewerkzaamheid van de kleÌa’s stilgelegdmoet worden door meditatie op eenschouwende manier. In die staat vanmeditatie zien we de oorzaak in hetgevolg en kan de afstand tussen dietwee wegvallen.Voor het terugbrengen van actievekleÌa’s naar een passieve vorm kun jedrie dingen toepassen: 1. Het observerenen bestuderen van jezelf om totinzicht te komen dat je niet “ik bendat” bent; niet voortdurend meegaanin de aantrekking en afstoting, maarzonder voorkeur naar de dingen lerenkijken met een keuzeloos gewaarzijn.2. Sober leven in een bepaalde orde,geen chaos maar rust door te levenvanuit een evenwichtig denken. 3. Omje zo open te kunnen stellen voor jegeestelijke Zelf. Dat zijn de drie elementenvan kriyâ yoga die te bereikenzijn door meditatie.In de tekst van sutra 11 klinken dedrie letterlijke voorwaarden veel strenger,aangegeven vanuit het ascetismevan de Vedische sutra’s: SvÀdhyayÀ:studie om te komen tot kennis van hethoger Zelf; Tapas: soberheid en onthouding,geconcentreerde discipline;IÌvara-prÀnidhÀna: algehele overgaveaan het geestelijke, opgaan in het Ene.Het is vooral Krishnamurti geweestdie erop wees dat discipline van binnenuitopkomt na geestelijk inzicht, jekunt het niet opleggen. Orde en disciplineontstaan in een open denkvermogendoor geestelijk inzicht.De sutra’s wijzen ook op het karmischeelement in de kleÌa’s. In sutra 12van deel II wordt duidelijk gemaaktdat de kleÌa’s de oorzaken zijn van dekarma’s die we door onze aan de materiegebonden gedachten, verlangensen handelingen in het leven roepen.In sutra 14 lezen we: Ze hebbenvreugde of smart als hun vrucht, al naargelang hun oorzaak deugd of verdorvenheidis.Verschijnselen in de materie of fenomenen,zoals ze in de sutra’s wordenTheosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 59

genoemd, worden veroorzaakt doorhet spel van de drie guna’s, de drievibraties van materie. Het zijn sattva –rajas en tamas, de weerspiegelingenvan de drie universele geestelijke beginselenop de zeven stoffelijke gebiedenvan bestaan. Die universele geestelijkebeginselen worden aangevenals: Sat, het Zijn, Chit, het Bewustzijnen AnandÀ, het totale evenwicht tussenZijn en Bewustzijn: gelukzaligheid.Als het bewustzijn grote snelheid teweegbrengtin de materie, ontstaan desnelle trillingen van rajas; als het langzaamgaat ontstaat inertie, stilstand:tamas. Het zijn natuurlijke toestandendie we allemaal kennen. We gaanvoortdurend van tamas naar rajas alswe weer iets ontdekken waar we meervan willen weten en wat daardoor onzeideeën van dat moment omver werpten we komen in een staat van onrusttotdat we het weer op een rij denken tehebben. Er is weer even evenwicht ensoms euforie: sattva. Dan begint hetallemaal weer opnieuw.Sattva is de harmonische verbindingtussen rajas en tamas. Het in evenwichtzijn van geest en materie, zodat rajasen tamas verdwijnen. Als sattva is bereiktop een bepaald gebied van bestaan,kan het bewustzijn het volgendeijlere gebied bereiken omdat dat gebiedaanvangt bij het evenwicht van hetvorige gebied. Uit De Geheime Leerweten we dat het hoogste niveau vaneen gebied het laagste niveau van hetdaarboven liggende gebied raakt.De drie guna’s zijn een noodzakelijkheidvoor het tot stand komen vaneen kosmos en voor de ontwikkelingvan de mens. Tamas bindt aan de opeen bepaald moment noodzakelijkematerie, rajas gaat die materie doorbrekenen sattva brengt materie engeest in evenwicht. Tamas heeft temaken met de wil tot manifestatie,rajas met creativiteit en sattva metcompassie-wijsheid.Door het gaan herkennen van dewerking van de kleÌa’s die het spel vande guna’s veroorzaken gaat het geestelijkonderscheidingsvermogen in demens zich ontwikkelen, dat aangeduidwordt met het Sanskriet woord viveka.Viveka doorziet het spel van de krachtendie de verschijnselen veroorzakenen als gevolg daarvan ontstaat vÀiragyavan vai dat zonder betekent en vanragya, meeslependheid. Het wordt gewoonlijkvertaald door ongehechtheidaan die verschijnselen door inzicht:viveka.RajÀ yoga is het omkeren van hetproces van indaling in de materie naarevolutie uit die materie.Krishnamurti had het over het ontstaanvan een totaal andere staat vanbewustzijn, vrij van de kleÌa’s. Dan kande intelligentie die geboren wordt uitcompassie door het herseninstrumentwerken. Dan alleen kan er de wareaandacht zijn voor het leven, als dieaandacht niet meer uitsluitend gerichtis op en slechts werkt vanuit de op depersoonlijkheid gerichte gebieden.Krishnamurti in De Toekomst van deMensheid: Kan het hersendenken met alzijn geconditioneerde cellen totaal veranderen?Wij zeggen dat dat kan doorgeestelijk inzicht. Geestelijk inzicht ligtbuiten de tijd. Het heeft niets te makenmet tijdgebonden gedachten.Het begin van dat proces van geestelijkeontwikkeling ligt in het ontdekkenen aanpakken van de kleÌa’s; datwist men al in 2000 voor Christus. Menspreekt dan ook van de Wetenschapvan Yoga.60 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

Meditatie: de yoga vanmoderne theosofie– Alan PerryHet beroemde boeddhistische geschriftDhammapada begint met hetvers: Onze levens worden gevormddoor ons denkvermogen, wij wordenwat wij denken. Wij zouden er goedaan doen om diep na te denken overdeze verklaring, toegeschreven aande Boeddha zelf. Hoeveel van onstrachten echter bewust ons levenvorm te geven? Zelfs als we dat probeerden,hoe velen van ons zoudenfeitelijk de mentale kracht hebbendie nodig is om dat te bereiken? Inplaats daarvan neigen we ertoe omvoort te drijven onder invloed vanonze sensuele begeerten en onbewusteneigingen. Meditatie is devoornaamste methode om dit drijventegen te gaan, door het stilleggenvan het onophoudelijke gekwettervan het denkvermogen. Wij kunnentegelijkertijd, door diep te delven inons bewustzijn, niveaus van vreugdeervaren die niet op enige anderemanier bereikt kunnen worden.Alan Perry, directeurvan het Dhyana Centrevan de Theosophical Societyte Londen.Dit artikel is eenbewerking van eenartikel met dezelfde titeldat verscheen in TheTheosophist van februari1993.Het woord ‘meditatie’ kan gebruiktworden om verscheidene mentaleprocessen te beschrijven. Vaak verwijzende grote christelijke heiligen enleraren naar hun ‘meditaties’, maar watzij feitelijk beschrijven is een procesvan diep spiritueel denken – een denkproces.Ook doceren sommige spirituelescholen een methode om te trachtenhet denkvermogen blanco te maken,open voor spirituele invloeden.‘Meditatie’ in onze huidige context isechter geen van deze opties: het is eenstaat van intense concentratie, ondernomenmet de bedoeling om het denkvermogenstil te leggen. Wanneer dittot het einde nagevolgd wordt, leidthet tot eenwording, vereniging met hetgoddelijke (het Zelf, God, de UltiemeRealiteit, op welke manier het individuer ook maar voor kiest dit te interpreteren).Het is ‘vereniging’ die de sleutelbevat tot ons begrijpen van meditatie,want yoga betekent letterlijk ‘vereniging’.Het pad van meditatie is RajaYoga (of de koninklijke yoga), eensystematisch pad van spirituele disci-Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 61

pline dat leidt tot realisatie van hetgoddelijke.Meer dan honderd jaar geleden donderdemevrouw H.P. Blavatsky (HPBstichtte de Theosophical Society in1875): Theosofie is voor hen die kunnennadenken (How to Study Theosophy,Robert Bowen, 1891), waarbij zij benadruktedat theosofie essentieel JnanaYoga was, het pad van wijsheid en intuïtieveontwikkeling. Natuurlijk was indie tijd het onderwijzen van de intelligentsiavan de hoogste maatschappelijkeklasse van het 19 e eeuwse Europade enige hoop die zij had om eennieuw spiritueel bewustzijn teweeg tebrengen, door een beroep te doen open door de intellectuele eigenschappen.Maar HPB wist dat dit niet het heleverhaal was: het intellect vormt alleende brug tussen onze hogere en lagereaard en in haar mystieke klassieker DeStem van de Stilte benoemde zij duidelijkde kern van het yogaproces: Hetdenkvermogen is de grote doder van hetwerkelijke. Laat de discipel de doderdoden.Als u de constante gedachtegolvenin het denkvermogen zou kunnenonderdrukken en een toestand vanvolkomen stilte teweegbrengen,dan zou u een goddelijke eenheidervaren, die yoga is.Mijn denkvermogen doden? Bent uhelemaal?! Het geheim ligt natuurlijkin dat waarnaar wij verwijzen als ‘mijndenkvermogen’. Ik, mij, mijn, hier zijnwe op uit. Wat ik noem ‘mijn denkvermogen’is de beperking die ik heb opgelegdaan het universele denkvermogendoor het karma van talloze cyclivan geboorte en dood. Vernietig dezebarrières en beperkingen en dan kunnenwij onze universele goddelijkenatuur manifesteren.Enfin, dat is tenminste de theorie.Dit is in de loop der eeuwen plechtigverklaard door vele heiligen, wijzen enyogi’s. HPB wist dit en dat Raja Yogaeen manier was om dit te bereiken.Daarom stichtte zij haar EsoterischeAfdeling als een Raja Yogaschool (wathet in essentie nog steeds is). In dezomer van 1895 vond er een interessantecorrespondentie plaats over hetonderwerp noviciaat en chelaschaptussen de Meester Koot Hoomi LalSingh (KH) en de heer A.P. Sinnett,zoals opgetekend in Brief 65 van deBrieven van de Meesters (samenstellingA.T. Barker, Adyar). Schrijvend overhet aloude systeem van beproevingenzoals dat gebruikelijk was in de vrijmetselaarslogesen mysteriescholen uitvroeger tijd, zei Meester KH: Maartegenwoordig heeft de popularisering vande wetenschap zulke onbeduidendetoetsen obsoleet gemaakt. De aspirantwordt nu volledig overweldigd vanuit depsychologische kant van zijn natuur. Zijntestrondes, in Europa en in India, zijndie van Raja Yoga… Alle theosofenmet serieuze aspiraties dienen goedenota te nemen van de verklaring vande Meester.Raja Yoga werd ongeveer 2000 jaargeleden geïntroduceerd in India doorde verlichte wijsgeer Patanjali en zijnYoga Sutra’s worden wereldwijd geaccepteerdals de meest gezaghebbendetekst over de yoga van meditatie. Inzijn tweede sutra definieert hij yoga alshet stilzetten van de wijzigingen van hetdenken. Vertalers kunnen hun woordgebruikvariëren, maar de betekenis isduidelijk. Als u de constante gedachtegolvenin het denkvermogen zoukunnen onderdrukken en een toestand62 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

van volkomen stilte teweegbrengen,dan zou u een goddelijke eenheid ervaren,die yoga is.Voordat wij ons afvragen hoe we ditteweeg gaan brengen, zouden wij eersteens moeten kijken naar de natuur vanhet denkvermogen om het probleemdat wij voor ons hebben beter te begrijpen.De beste analogie is die van eenmeer, die staat voor de totaliteit vanhet menselijk denkvermogen. Het oppervlakis bedekt met constante golvenvan wisselende omvang, voortdurendin beweging, voornamelijk het resultaatvan externe elementen zoals dewind. Dit zijn de gedachtegolven [Patanjali’s‘wijzigingen van het denken’],die steeds vernieuwd worden door gevoelsstimulivanuit externe bron. Dezon schijnt helder, maar de weerspiegelingvan de zon in het meeroppervlakwordt vervormd door de golven,waarbij er veel zonbeelden weerspiegelen,niet alleen maar De Ene.Onder het wateroppervlak, dat ervan buitenaf kalm uitziet, is er turbulentiein de vorm van kolken en stromingen.Deze worden hoofdzakelijkveroorzaakt door de formaties vanmodder of zandbanken op de bodemvan het meer, maar deze zandbankenzijn op hun beurt geschapen door bewegingin het water erboven. Dit duidtop de onderbewuste niveaus van hetdenkvermogen, het magazijn van onzevoorbije karmische indrukken en overgeërfdeneigingen, van deze incarnatiezowel als van vorige incarnaties.Door meditatie kunnen wij beginnende oppervlaktegolven van het meer stilte leggen, maar zolang er onder hetoppervlak turbulentie heerst, kan hetoppervlak nooit waarlijk kalm worden.Naarmate de golven echter geleidelijkminder worden, gebeurt dat ook metde zandbanken op de bodem van hetmeer; dan wordt hun turbulente effectlangzamerhand minder. Alleen als ereen poging gedaan wordt om de oppervlaktegolvente doen afnemen kan erhoop zijn op het vlakker maken van debodem van het meer. Uiteindelijk,door aanhoudende oefening, wordt hetoppervlak van het meer even vlak alsglas en dan, en alleen dan, wordt dezon waarlijk weerspiegeld als De Ene:Eenheid zonder de vervormingen vanhet denkvermogen.Om het denkvermogen effectief totrust te brengen moet meditatie dus optwee manieren werken: ten eerste doorde versnipperde energieën van hetdenkvermogen te focussen om mentalestilte (op het wateroppervlak) teweegte brengen; ten tweede door het omhoogtillen van de innerlijke energieënvan ons wezen naar hogere bewustzijnsniveaus,waarbij de turbulentie vanonze lagere natuur tot rust gebrachtwordt.Het is belangrijk deze tweede factorte begrijpen, vooral voor beginners,daar het eerste gevolg van dit zuiverendeproces vaak negatief is, met hetresultaat dat sommigen besluiten omhun meditaties niet voort te zetten. Inplaats daarvan geven zij er de voorkeuraan om de dingen te laten zoals zij zijn.Zij vergeten dat het hun karma is, dathet zich op één of andere manier moetuiten, zo niet door spirituele oefeningen,dan in hun dagelijks leven. Al hetspirituele leven is een strijd tussenonze hogere goddelijke natuur en onzelagere dierlijke natuur. Wij kunnenniet waarlijk beginnen aan het spirituelepad als wij niet in staat zijn derealiteit van ons diepste zelf onderogen te zien. Wij hebben volkomeneerlijkheid van het zelf nodig en devastbeslotenheid om onszelf te verbe-Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 63

teren: meditatie schept soms een confrontatie,een inwijdingstest die wij metsucces moeten doorstaan.Als wij kijken naar het meditatieproceszelf gaat het bij Raja Yoga omeen achtvoudig proces, de zogenoemde‘acht ledematen van yoga’; maar deeerste vijf ledematen zijn voorbereidend.Dit zijn yama en niyama (hetvaststellen van een spirituele ethiekmet bepaalde inachtnemingen en onthoudingen),asana (houding bij meditatie),pranayama (beheersing van delichaamsenergieën door specialeademoefeningen) en pratyahara (beheersingvan de zintuigen ten opzichtevan externe stimuli). Patanjali noemtook bepaalde voorwaarden vooraf diehij aanduidt als Kriya Yoga en die gaatover dingen zoals bestudering van geschriften:blijkbaar is het belangrijk dateen aspirant enig begrip heeft van spirituelewaarheden, voordat hij zichgaat bezighouden met yoga activiteiten,en dat hij een leven leidt met eenfundamentele moraal en zelfdiscipline.Aan pranayama moet men niet beginnenzonder begeleiding door eendeskundige: het behelst grote innerlijkekracht en kan ernstige interneschade teweeg brengen als het onjuistof excessief beoefend wordt. Het isevenmin nodig om het in eenvoudigemeditatie te beoefenen, te onderscheidenvan kalm, ritmisch ademhalen diecruciaal is bij het stilleggen van de gedachtegolven.Pratyahara gaat over hetterugtrekken van het denkvermogenuit de invloeden van buitenaf, om innerlijkeconcentratie te intensiveren enbegint met het zeer belangrijke procesvan het naar binnen keren van hetdenkvermogen.Voordat wij gaan mediteren moetenwe gemakkelijk en stevig zitten, op eenmanier die ons bewustzijn van hetlichaam vermindert. Idealiter moet deruggengraat rechtop en ongesteundzijn, hoewel dit in de beginstadia nietzo belangrijk is als comfort, daar demeeste beginners zo’n houding gedurendelangere tijd moeilijk vol te houdenvinden. Wanneer u op een rechtestoel zit, leg dan uw handen met dehandpalmen omhoog in uw schoot,houd uw hoofd recht en op een comfortabelemanier, sluit uw ogen en ontspan– dan bent u klaar om te beginnenaan Patanjali’s drie laatste ledematen:dharana (concentratie), dhyana(meditatie) en samadhi (opneming ofverlichting) – de drie collectief bekendals samyama.Concentratie wordt door Patanjaligedefinieerd als ‘het vasthouden vanhet denkvermogen binnen een middelpuntvan spiritueel bewustzijn’. Wat hijbedoelt is dat de gedachtegolven vanhet denkvermogen beperkt worden toteen enkel voorwerp van aandacht, indit geval een van de chakra’s of krachtcentrain onze ijlere lichamen. Als hetdenkvermogen eenmaal geconcentreerdis, dan begint dhyana, want dhyanais vastgehouden aandacht voor hetvoorwerp van concentratie. Samadhi ishet eindresultaat van dhyana, wanneerhet denkvermogen helemaal stil gewordenis en het voorwerp van onzemeditatie rechtstreeks door ervaringbekend is, onvervormd door de voorkeurenvan het denkvermogen. Dit isde verenigende bovenbewuste staatvan opperste gelukzaligheid.Benadrukt moet worden dat, ofschoonPatanjali het proces in driedelen scheidt, dit geen verschillendeactiviteiten zijn, maar een voortgangdoor toestanden van toenemendementale beheersing. Wij gebruiken hetwoord ‘meditatie’ om het totale proceste beschrijven, liever dan alleen dhy-64 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

ana, ook al is dhyana absoluut de kernvan de zaak. Een ander beeld kan hierbehulpzaam zijn. Het denkvermogenwordt vaak vergeleken met een razendeaap die tussen de boomtakken slingert(monkey mind). Dit is de normalestaat van het denkvermogen van alledag.De handeling van concentratiebegint zijn slingerbewegingen te beperken,totdat hij nog maar in éénboom rondslingert, dan begint dhyana.Door dhyana komt de aap uiteindelijktot stilstand (althans tijdelijk!). Dit issamadhi.De kracht van concentratie varieertper persoon sterk en velen voelenfrustratie door hun schijnbaar onvermogenom het denkvermogen te focussen.Als dit op u van toepassing is, is erdes te meer reden dat u het blijft proberen,omdat door oefening de concentratieverbetert. Het is belangrijk tebegrijpen dat er niets mis is met uwdenkvermogen, alleen maar omdat hetontwijkend gedrag vertoont en moeilijkte beheersen is; het is de aard vanhet denkvermogen om rond te dwalenen het wil niet graag gedisciplineerdworden. Zoals Sri Krishna tegen Arjunain de Bhagavad Gita zei (6:35,36),toen de laatstgenoemde klaagde dat…‘het trainen van mijn denkvermogenis als het trachten de wind te temmen’:alleen door voortdurende oefening enongehechtheid kan het denkvermogenonder controle gebracht worden –maar het is te doen!De kracht om te mediteren komtdoor de wil, die onze diepste spiritueleeigenschap is (atma-shakti). Men kanniet mediteren door fysieke of zelfszuivere mentale inspanning: dergelijkepogingen creëren onnodige spanningen.Wilskracht zal toenemen naarmatewij het mediteren volhouden,geeft ons grotere kracht in ons helewezen en helpt om ons leven opnieuwvorm te geven, zoals de Boeddha leerde.Maar de initiële wil om te mediteren,spiritueel vooruitgang te boekenen onszelf te disciplineren om denoodzakelijke praktische stappen ophet Pad te ondernemen, komt uit onsdiepste innerlijk en is een teken datonze spirituele evolutie het punt bereiktheeft waar ‘gehaaste ontplooiing’beginnen kan.De initiële wil om te mediteren,spiritueel vooruitgang te boekenen onszelf te disciplineren om denoodzakelijke praktische stappenop het Pad te ondernemen,komt uit ons diepste innerlijken is een teken dat onze spiritueleevolutie het punt bereikt heeftwaar ‘gehaaste ontplooiing’beginnen kan.Als wij een Olympisch turner willenworden moeten wij ons eraan wijdenhet lichaam te trainen om de absolutedictaten van onze wil te volgen en datkan alleen bereikt worden door aanhoudende,gedisciplineerde, dagelijkseoefening, gedurende vele jaren. Hettrainen van het denkvermogen behelstdezelfde toewijding, alleen is de taaknog moeilijker. Net als bij de turner ishet echter niet alleen het eindproductdat belangrijk is; er ligt enorme vreugdeen innerlijke bevrediging in het proceszelf, teweeggebracht door een verhevenbewustzijn. Dit wordt gewoonlijkervaren als de evolutie van persoonlijkgeweten, verhoogde gevoeligheidvoor de allesdoordringende goddelijkheiden een uitbreiding van onsTheosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 65

vermogen tot liefhebben. Dit zijn dekenmerken van ware spiritualiteit.Als onze levensstijl chaotisch is, zalonze meditatie dit ook zijn. Wij kunnenniet verwachten dat wij door onsdagelijks leven blunderen en daarnavredig en stil in meditatie zitten. Datwerkt eenvoudig niet, omdat onzeblunders ons achtervolgen. Als onsgeweten ons plaagt, zal meditatie ditverergeren, want de goddelijke krachtin ons zal ons ertoe dwingen de gevolgenvan de oorzaken en gevolgen diewij in beweging gezet hebben, te erkennen.Daarom moeten wij lerenbewust te leven, ons altijd bewust te zijnvan onze handelingen, nooit gedachteloosof zorgeloos. Daardoor merkenwe dat ons hele leven zich ontwikkeltop een diepgaande en prachtige manier.Meditatie moet niet beschouwdworden als iets dat afgescheiden is vanons dagelijks leven, maar als een integraaldeel ervan. Als wij volhouden inonze beoefening ervan zullen we merkendat het even belangrijk voor onswordt als eten en slapen. Ja zelfs, zoalsJ.Krishnamurti vaak zei, ons hele levenkan een daad van meditatie worden.Theosofie zal altijd gewaardeerdworden als Jnana Yoga, maar Raja enJnana Yoga scheppen samen een complementairekracht die grote spirituelemacht kan genereren, om ons te verheffenen transformeren om beteremedewerkers te worden aan het GoddelijkPlan. Het belangrijkste van alles:HPB benadrukte altijd dat de waarheidvan theosofische leringen verifieerbaaris door ervaring. ‘Theosofia’ kan benaderdworden op drie onderscheidenniveaus; eerst als gewoon een occultelering en filosofie; dan kunnen tentweede haar principes in ons leventoegepast worden als een programmavoor hoger leven; en ten derde kunnenze gerealiseerd worden als Waarheiddoor de mystieke voltrekking van yoga,consummatie. De keuze hiertoe is aanons.Uit Esoterica, zomer 2010Vertaling A.M.I.Het denkvermogen wordt gelouterddoor houdingen aan te kweken van vriendelijkheid,mededogen, blijheid, onverschilligheid ten aanzienvan respectievelijk geluk, ellende, deugd enverdorvenheid.De Yoga Sutra’s van Patanjali,UTVN, deel I, sutra 33, blz. 8866 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

Spiritualiteit: een levenswijze– A. JayaprakashSpiritualiteit is een term die zo vaakgebruikt wordt, dat de betekeniservan vaak verkeerd begrepenwordt. Het wordt vaak verward metreligie en met alles wat valt onderhet begrip religie. Net als een muntdie veel gebruikt en afgesleten isverliest spiritualiteit zijn waarde.Ook religie is een verkeerd begrepenterm. Zij wordt verbonden metritualen, conventies, vergaderingenof plaatsen van verering. ‘Religie’betekent ‘reünie’. Het is de reünievan de ziel met het ultieme, waargeen dualiteit bestaat: er is geen diten dat, hier en daar, gisteren enmorgen.Woorden in elke taal ondergaan veranderingtot ze uiteindelijk precieshet tegenovergestelde betekenenvan wat zij vroeger vertegenwoordigden.Zo denken wij tegenwoordigbij het woord ‘religie’ niet aan reünieof eenheid, maar aan met elkaarwedijverende partijen die niet wetentegen wie of wat zij vechten.A. Jayaprakash iswetenschappelijkonderzoeker aan deafdeling Engels van deuniversiteit van Calicut.Spiritualiteit in haar eenvoudigstevorm is de constante zoektocht naargod. Het is een levenswijze. Het isgeen kledingstuk dat men bij gelegenheidaan- en uittrekt. Jammer genoegis spiritualiteit geslonken tot sporadischedevotie aan god; of liever, demensen nemen wat zijzelf hebben teruggebrachttot hun definitie van spiritualiteit,bijvoorbeeld een geloftedoen voor veertig dagen en tijdelijkafzien van het eten van vlees, vrouwenen het drinken van wijn, met de bedoelingeen afgelegen tempel te bezoeken,om vervolgens weer terug tegaan naar af. Na de voorgeschrevendagen is er op sommige plaatsen zelfseen rituaal van het ‘verbreken van degelofte’ en het met hernieuwde energiehervatten van de opgegeven pleziertjes!Het oude spreekwoord ‘gelofteszijn er om gebroken te worden’ wordtdan een feit. De goddelijke pauze ismaar een sporadische episode in hetalgemene drama des levens. De mensstelt zich echter tevreden door zich teverbeelden dat god tevreden over hemis vanwege zijn boetedoening vanveertig dagen. Boete gedaan te hebbenmet het prettige vooruitzicht dit tekunnen beëindigen is één ding, maarhet is een gotspe te veronderstellen datgod daar tevreden over is. Zou het bestaanvan god op het spel staan zonderde gebeden, het eerbetoon en de boetedoeningvan de mens? God snakt erniet naar verafgood of geprezen teworden. Hijzelf heeft de antropomorfegod niet geschapen, maar wij. God isnoch een concreet wezen, noch bevindtTheosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 67

hij zich op een vaste plaats. In de Gitazegt de heer Krshna: ‘O Arjuna, Godzetelt in de harten van alle wezens.’ Wijzijn dus dwazen om hem buiten (onszelf)te zoeken. Wij volgen zinlozepraktijken, niet zozeer omdat wij daarinenige inherente waarheid herkennen,maar omdat zij generaties langovergeleverd zijn.Jammer genoeg kunnen wij ons godniet eenvoudigweg voorstellen, omdatons denkvermogen zo geraffineerd is!Wij verwachten dat hij rechtstreeks uitde hemel voor ons landt met al zijn attributenom ons te komen redden. Erbestaat een verhaal om dit te illustreren:er was eens een man door plotselingeoverstromingen ingesloten opeen eiland. Hij bad tot god om redding.Er kwam een boot langs varen enhem werd gevraagd aan boord te komen.Hij verwierp het aanbod en zeidat hij volkomen vertrouwde op god.De vloed kwam op en de voeten van deman raakten onder water terwijl hijdoorging met bidden. Toen kwam ereen schip langs het eiland en de kapiteinvroeg de geïsoleerde man om aanboord te komen. De man weigerdeweer en zei dat de genadige god hemop één of andere manier wel zou redden.Het water steeg verder en nustond de man tot zijn nek in het water.Toen vloog er een helikopter over diede schade opnam die veroorzaakt wasdoor de overstroming. De piloot lieteen touw zakken zodat de man het konpakken en naar boven klimmen. Deman weigerde en herhaalde zijn geloofin gods macht om hem te redden. Algauw verdronk de man. Toen hij in deandere wereld kwam, vroeg hij godwaarom hij zijn gebeden niet verhoordhad. God antwoordde, ‘ik kwam bij umet een boot, een schip en zelfs meteen helikopter. Ik heb mijn best gedaanom u te redden. Het was dwaasvan u om uzelf te verdrinken.’Wat wij aan het doen zijn is niet zoveelanders: wij wachten op een heiligeof een avatar om ons te redden en wijciteren heilige teksten om ons geloofof ongeloof te illustreren. Wij zeggendat geschreven staat in de Gita dat‘wanneer deugd afneemt en ondeugd enongerechtigheid de wereld regeren, danincarneer ik (Krishna) om de slechten tevernietigen en opnieuw rechtvaardigheidin te stellen’. Maar voor het gemak vergetenwe dat er in diezelfde Gita staatgeschreven dat men zijn eigen zielgeestelijk moet verheffen (uddharetatmanam atmana). Ons wordt aangeradenhet zelf te verheffen door hetZelf, en als wij onverschillig blijven,lopen wij misschien het risico geteld teworden onder de slechten en zullen wevernietigd worden wanneer Hij komt.Dus laten wij niet wachten tot het telaat is.Men zegt wel dat wanneer twee mensenelkaar tegenkomen, er in feite zespersonen aanwezig zijn: de twee die zijzelf denken dat zij zijn; de twee die zijdenken dat de ander is; en de tweezoals zij werkelijk zijn. Spiritualiteit iseen bewustzijn dat de notie van tweeverschillende personen opheft en hetbesef dat zij één en dezelfde zijn. Enals dat zo is, dan is er geen vraag van‘ieder die de ander ontmoet’. Als allenbeseffen dat zij één zijn, borrelen liefdeen hulpvaardigheid even natuurlijkomhoog als de boom blaadjes doetuitbotten. Dan kan men elkaar niethaten aangezien men, door dat tedoen, zichzelf haat.Spiritualiteit is de natuurlijke standvan zaken en men moet binnenin zichkijken, niet buiten zichzelf, om dit tebereiken. De simpele natuurlijke staatkan slechts gekend worden op een68 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

simpele natuurlijke manier. Ritualenzijn niet verkeerd of nutteloos, maar zijzijn slechts een stap op weg naar spiritualiteit.Gehecht blijven aan zulkedingen is als het bouwen van een huisop een brug. De brug is bedoeld om derivier over te steken, niet om erop tewonen. Als men gaat picknicken, kanmen van het landschap genieten, maarmen gaat zich daar niet vestigen. Spiritualiteitis geen stagnatie, maar constanteevolutie.Wanneer wij iets lezen, vinden wij deletters, woorden en interpunctie nietirreëel, maar accepteren wij alleen hetidee dat overgebracht wordt als reëel,want het eerstgenoemde leidt ons tothet laatstgenoemde. Op dezelfde manierkunnen het mysterie van de werelden van ons eigen zelf niet weggewuifdworden als illusoire verschijnselen.Wij moeten de wereld liefhebben,hem omhelzen, want bevrijdingkomt daardoor, niet daarbuiten. ZoalsConfucius het formuleerde: ‘Velen zoekenhet geluk hoger dan de mens; anderenlager dan hem. Maar geluk staat opdezelfde hoogte als de mens.’ De meestsimpele vragen zijn vaak de diepste:Wie bent u? Waar komt u vandaan?Waar gaat u heen? Een Chinese filosoofvan de T’ang dynastie droomdedat hij een vlinder was en daarna washij er nooit meer zeker van dat hij geenvlinder was die ervan droomde eenChinese filosoof te zijn! Kunnen wij erzeker van zijn wie we eigenlijk zijn?Spiritualiteit is een evolutie van dewereld binnenin ons, zodat hij de helebuitenwereld omvat. Dan raken weniet verstrikt in de uiterlijke wereld.Onze waarnemingen van de uiterlijkewereld laten indrukken achter op hetdenkvermogen die verdere waarnemingenbeïnvloeden. Als we iemandzien, stoppen we hem of haar in eenbepaalde categorie en aanvaarden weniet de mogelijkheid dat hij tot eenandere categorie kan gaan behoren.Een goede of slechte relatie is het gevolg.Aldus geeft onze opinie ofiemand goed of slecht is geen aanwijzingover het karakter van die persoon,maar alleen over onze waarneming vandie persoon. Als de wereld dus nietverandert, is dat niet omdat hij niet instaat is te veranderen, maar omdat wijniet toestaan dat hij verandert.Spiritualiteit vraagt om ‘de-familiarisatie’(om een term te ontlenen aanhet Russisch formalisme; familiarize =vertrouwd, bekend maken) waardoorhet denkvermogen gereinigd wordt enwij zien wat de wereld werkelijk is. Wijnemen hem opnieuw waar, wij zienalles met de verwondering en het ontzagvan het eerste gezicht. Dan kunnenwij niet verveeld raken door iets ofiemand, noch vrezen wij de dood.Spiritualiteit verwerven betekent niethet elimineren van de ellende en hetverdriet van het tijdelijk bestaan, maarhet wegnemen van de oorzaken van ditverdriet die alleen maar het gevolg zijnvan voorbije indrukken.Het is een misvatting dat spiritualiteittegengesteld is aan het materiëleleven; in feite gaat zij samen met hetmateriële leven, maar er moet evenwichtbestaan tussen deze twee. Zij zijnals de twee vleugels van een vogel, diealleen kan vliegen met twee vleugels.Zo moeten ook, in onze voortgangnaar realisatie, de wereld binnenin onsen die buiten ons niet langer met elkaarin tegenspraak zijn. Ze zijn allebeieen verenigde manier om tot goddelijkheidte komen.Uit: The Theosophist, juni 2004Vertaling: A.M.I.Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 69

De rol van Zelfonderzoekop het Pad van Terugkeer– Dara TatrayWat is de rol van zelfonderzoek ophet pad van terugkeer?Zelfonderzoek is niet het stellen vaneindeloze verbale of intellectuelevragen aan onszelf, over wat wij aanhet doen zijn en waarom, of zelfstegen onszelf zeggen: Ik ben niet dit,ik ben niet dat. Het is een stille bespiegeling,een niet-oordelend kijkennaar onszelf, zowel met tevredenheidals met twijfel. Wij kunnen twijfelenaan de inhoud van het bewustzijn,maar tegelijkertijd vertrouwenhebben en tevredenheid, in de eventueleen zekere groei naar rijpheiddie deel uitmaakt van de menselijkebestemming of, als u wilt, het goddelijkplan.Dara Tatray is GeneralSecretary van de Australischeafdeling van deTheosophical Society.Het lijkt alsof er veel meer dan eentoevallige verbinding is tussen het padvan terugkeer, Nivrtti Marga, endecentrale techniek van het yogasysteemdat geschetst wordt door Patanjali (netals in chitta-vrtti-nirodha is yoga hetophouden van de modificaties van hetdenkvermogen). Nirodha kan volgensde context gedefinieerd worden als‘beperking, gevangenneming; inperking;destructie; aversie’ 1 . De betekenisvan chitta-vrtti-nirodha is dus het ophouden,nirodha, van de mentale modificaties,chitta-vrtti. Nivrtti betekent terugkeeren ook ‘ophouden, stoppen,verdwijnen… uitscheiden met, zichonthouden van of er niet mee doorgaan…ontsnappen aan… wereldsedaden, inactiviteit, rust’ 2 ; het is eenterugkeren naar de Bron. Het pad vanterugkeer is dus een pad van ophouden,verdwijnen (van wat voorheen inmanifestatie gebracht is), het zich onthoudenvan, ermee stoppen, inactiviteit(vooral waar het wereldse handelingenbetreft), rust en bovenal bespiegeling.70 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

De notie van het staken van modificatiesis zowel van toepassing op hetmenselijke, als op het kosmische niveau.Alles wat wij om ons heen zien,het gehele universum, is een modificatievan Zuiver Bewustzijn, het Ene,of Brahman. Zo hebben het Platonischegedachtegoed, het Hindoegedachtegoeden vele systemen vantraditionele metafysica de wereld beschouwd.Aan het eind van een cyclusvan manifestatie, een manvantara,wordt alles opnieuw geabsorbeerd inhet Ene. Op soortgelijke wijze is op hetmenselijk niveau iedere gedachte eenmodificatie van bewustzijn, of bewustzijn. Wij keren terug naar de Bronwanneer die modificaties ophouden(inclusief alles wat wij begeren, alleswaaraan wij gehecht zijn). Tot op zekerehoogte verblijven wij in die Bronwanneer wij de gedachtegang opschortenen eenvoudig bespiegelen over watbestaat.Wat is bespiegeling? Het is niet hetachteraf ergens aan terugdenken. Hetis meer als kijken zonder te oordelen,zonder enige beweging weg van wat eris. Zo’n waarnemen weerspiegeltnauwkeurig ‘wat is’, net als een stofvrijgewreven spiegel of een rustig bergmeer.Logischerwijs zal enige bewegingop het weerspiegelende oppervlak vanhet bewustzijn het beeld vervormen.Ieder van ons moet voor zichzelf ontdekkenhoe het proces van vervormingwerkt en wat het betekent om helder tereflecteren wat er is. Dat kunnen wijzelf doen, en tot op zekere hoogte kunnenwij het ook samen doen, waarbijactiviteiten zoals dialoog betekenisvolworden. In een dialoog zijn oordelenen agenda’s opgeschort, en alle deelnemersschenken aandacht aan watvoor hen en binnenin hen ligt. Bespiegelingkan leiden tot iets zeggen, ofmisschien tot niets zeggen, maar ermoet, hoe dan ook, over bespiegeldworden. Ik denk dat dat het ideaalmoet zijn. Alle tijd doorgebracht instille bespiegeling is de moeite waard.Wij kennen de uitdrukking ‘veranderingis even goed als vakantie’; dat iszeker van toepassing op een focusverandering.De meest ontspannendeen verjongende focusverandering isnaar oplettendheid.Het Pad van Uitgaan, pravrtti marga,is door Ananda Coomaraswamy gekenschetstals het pad van achtervolgingen zelfbevestiging. Het Pad van Terugkeer,Nivrtti Marga, wordt gekenschetstals een pad van toenemende zelfrealisatie3 . Dit is kijken naar het onderwerpin voornamelijk menselijke termen.De kosmos als geheel gaat ookdoor een uitgaan en een terugkeer inde vorm van de manifestatie van hetuniversum en de uiteindelijke oplossingervan: de involutie van geest inmaterie (wat neerkomt op de hetcreëren van het stoffelijke)en evolutie(wat in theosofische termen het verderontplooien betekent van de krachtendie latent zijn in het bewustzijn, en inlatere stadia een terugkeer tot hetEne).In het begin, zoals H.P. Blavatsky(HPB) vertelt in De Geheime Leer,vervulde alleen duisternis alles. Zijschrijft, citerend uit de scheppingshymnein de Rig-Veda:Noch iets, noch niets bestond;die heldere hemel daarwas niet, noch ’t brede hemeldakdaarboven uitgestrekt.Wat dekte ’t al? Wat beschutte?Wat verborg?Was ’t van ’t water het peilloze diep?Er was geen dood –toch was er niets onsterfelijks,Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 71

er was geen grens nogtussen dag en nacht;Het enige Ene ademde stil alleen,behalve Dat is sindsdien niets geweest.’t Was duister,en het al was eerst gehuldin diepe somberheid –een lichtloze oceaan –De kiem, bedekt nog in de schilbarstte open, één van aard,uit hittegloed.In dit ene korte deel van de scheppingshymneworden een aantal metafysischewaarheden aangereikt. DatHPB dit gedicht koos als de sleutel vanKosmogenesis is een getuigenis dat zijen haar leraren het belang hiervan envan andere soortgelijke teksten erkenden,in een tijd waarin alles wat nietafkomstig was van de materialistischewetenschap of van dogmatisch christendommet extreem wantrouwen bezienof belachelijk gemaakt werd.Het is interessant dat in de laatstegeciteerde regel het mechanisme, deefficiënte oorzaak, van het tot levenuitbarsten, het naar buiten treden,‘fervente hitte’ is. Het Sanskriet woordvoor hitte is tap, waarvan afgeleidwordt tapas of soberheid, één van devoornaamste middelen om eenheid tebereiken die beschreven worden in DeYoga Sutra’s. De hitte is de inspanningdie wij besteden aan onze praktijken.Spirituele praktijken genereren hitte inde vorm van energie; en zonder dezeenergie gebeurt er niets. Zelfs aan hetbegin van tijd en ruimte was het ferventehitte die het ontkiemen van hetzaad dat slapend in de kosmische duisternislag, veroorzaakte.De scheppingshymne wijst er ook opdat er, afgezien van het Ene die hetprincipe is van Eenheid, nooit iets geweestis, en ook nu niet is: Behalve datis sindsdien niets geweest. Gezien vanuiteen bepaald gezichtspunt is er nietsdan het Ene zonder tweede. Ondankshet bestaan van de Velen, en daarnaastof daarbinnen, is er altijd het Ene. Ditsuggereert dat het principe van eenheidniet alleen bestond voor de dageraadvan de tijd; het bestaat nu ook.De sterke implicatie, geloof ik, is datwij contact kunnen maken met ditprincipe, of dat wij er al in voortdurendcontact mee staan, maar ons hiervanniet bewust zijn. Dat zou de positie zijnvan Ramana Maharshi, die vaak opmerktedat wij al zelfverwerkelijkingbereikt hebben; wij moeten alleen hetidee kwijt dat we dat niet zijn. Sommigendie hem dat hebben horen zeggen,of anderen die hem nadeden door hetzelfdete zeggen, lijken te hebben aangenomendat wij, om de staat vanZelfrealisatie of eenheid met het Enete realiseren, alleen maar het idee, datwij niet gerealiseerd zijn, hoeven tevervangen door een ander idee: dat wijwel gerealiseerd zijn. Vanzelfsprekendis dit niet het geval. Zelfrealisatie isniet een zaak van zelfhypnose, positievebevestiging of wensdenken. Wijmoeten de ideeën kwijt die niet waarzijn, niet zinnig, niet heel (door hetdenkproces te begrijpen!), maar niet zevervolgens vervangen door andereideeën. In de latere stadia van het padhebben ideeën over wie en wat wij zijnweinig nut. Ideeën zijn noodzakelijk inhet stadium waarin identiteiten opgebouwdworden en zij kunnen ook beperktnut hebben bij het opbouwen vanons vertrouwen in abstracte waarhedenvoordat wij ze zelf zien; maar niet inhet stadium waarin ideeën overstegenmoeten worden en de realiteit vierkantonder ogen gezien moet worden.De kosmologie tracht het fysiekeuniversum te begrijpen door vragen te72 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

stellen zoals: hoe en wanneer begonhet universum, waar is het van gemaakten hoe ziet het er uit als geheel?5De Geheime Leer van H.P. Blavatskyzou deze vragen beantwoorden door tezeggen dat het universum lijkt op eengrenzenloos gebied (een grenzenloos,alom aanwezig, onveranderlijk principe);het had geen begin en zal geeneinde hebben; en het is samengestelduit een proces van eeuwige bewegingdie bestaat uit periodieke geboorte endood, eb en vloed, dag en nacht, yin enyang. Volgens HPB leert de esoterischeleer dat de ene oneindige en onbekendeessentie sinds alle eeuwigheid bestaat;in regelmatige en harmonieuzeopeenvolgingen, hetzij passief, hetzijactief. Bij het aanbreken van een actieveperiode vindt er uiterlijk van binnenuiteen expansie plaats van dezegoddelijke essentie, gehoorzamend aaneen eeuwige en onveranderlijke wet;het fenomenale of zichtbare universumis het uiteindelijke resultaat. Wanneerde passieve toestand opnieuw aangenomenwordt, vindt er een samentrekkingvan de goddelijke essentie plaats,een terugkeer, en wordt het voorgaandewerk van scheppen langzaam maarzeker ongedaan gemaakt: het zichtbareuniversum raakt gedesintegreerd, hetmateriaal ervan verstrooid; en ‘duisternis’alleen zweeft wederom over hetoppervlak van de ‘diepte’. 6Hoe zien anderen het universum enhoe beantwoorden zij de fundamentelekosmische vragen?In de joods-christelijke-moslimtraditiewerd het universum geschapen opeen eindig tijdstip, niet al te lang geleden.Volgens het boek Genesis was ditca. 5000 v. Chr. 7 . De meeste vroegeGriekse filosofen geloofden dat hetmenselijk ras en het universum altijdbestaan hadden en altijd zoudenbestaan. Toen observeerde EdwinHubble in 1929 dat, waar je maar kijkt,melkwegstelsels zich van ons vandaanbewegen en dat het universum zich dusaan het uitbreiden was. Hij verondersteldedat er een tijd geweest moestzijn dat al deze objecten dichter bijelkaar waren, in feite allemaal tegelijkertijdop precies dezelfde plaats. Datmoment staat bekend als de oerknal,toen het universum oneindig klein wasen oneindig dicht. 8Hoe minder wij gehecht zijnaan het individuele zelf, hoe meerwij ons bewust kunnen wordenvan de aard van het universele Zelfdat oneindig is.Ofschoon men in het algemeen welmag aannemen dat het universum opdeze manier is begonnen, is deze notieniet onbetwist. Volgens de astrofysicusChandra Wickramasinghe: Er bestaatweinig concreet bewijs dat aantoont dat15 miljard jaar geleden het universumbegonnen is met een oerknal. Veeleer bestaater een groeiende hoeveelheid bewijzendie suggereren dat deze theorieonjuist is. Het universum zou feitelijk ineen soort stabiele staat kunnen verkeren. 9Het verhaal van de wordingsgeschiedenisvan het universum, zoals dat verteldwordt in De Geheime Leer, kan ditdilemma misschien oplossen met denotie van een eindeloze cyclus van beginen einde. Er is een stabiele staat,maar die staat is een eeuwig proces vanperiodieke manifestatie en oplossing.De oerknaltheorie kan misschien eengebeurtenis beschrijven, die niet hetbegin was van het universum, maar hetopnieuw ontwaken van een universum,Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 73

een herontwaken dat keer op keerplaats zal vinden. Het leven beschouwenals een proces, op deze manier,laat ook ruimte om te zeggen dat hetzelfdeproces dat plaatsvindt in hetuniversum, plaatsvindt in de mens.Ieder van ons is voortgekomen uit eenstaat van Eenheid. Daarna raken wijondergedompeld in materiële realiteit,waarbij wij een sterk gevoel van persoonlijkeidentiteit opbouwen, en uiteindelijkgaan wij opnieuw samen metde universele realiteit.Dit uitgaan en terugkeren werd verwoorddoor Henri Bergson in CreativeEvolution, waarin hij schreef: Zoals hetkleinste stofdeeltje verbonden is met onshele zonnestelsel, daardoor meegesleeptin die onverdeelde neerwaartse bewegingdie het materialisme zelf is, zo vormenalle georganiseerde wezens, van de nederigstetot de hoogste, van het allereerstebegin van het leven tot de tijd waarin wijzijn … slechts het bewijs van een enkeleimpuls, het omgekeerde van de bewegingvan materie, en zelf ondeelbaar. 10Het pad van uitgaan wordt soms beschrevenals de neerdaling van geest instof, wat feitelijk de schepping is vanmateriële realiteit. Het kan ook gezienworden als het geleidelijk ontplooienvan zuiver bewustzijn. In zuiver bewustzijnis geen beweging, geen modificatie.Als er alleen zuiver bewustzijnbestond, zouden wij niet hier zijn,evenmin als de noodzakelijke voorwaardenvoor ons bestaan. Alles watwij zien, alles wat wij zijn (tenminsteaan de oppervlakte) is een reeks modificatiesvan het bewustzijn. Betekentdit dat zuiver bewustzijn irrelevantvoor ons is, als belichaamde mensen?Betekent het dat het ons noodlot enonze lotsbestemming is om slechts verstriktte raken in de modificaties vanbewustzijn of de bewegingen van hetdenken? Integendeel, er is in de spiritueletradities veel bewijs dat suggereertdat het de lotsbestemming van demens, het bloeien van de mens, is ombewust de aard van zuiver bewustzijnte weerspiegelen. Het brein is als eenspons die overal rondom ons informatieindrinkt. Wij zijn ons waarschijnlijkniet bewust van een tiende van wat onseigen brein heeft vastgelegd en op ditmoment aan het vastleggen is. Hetbrein is een manifestatie op het stoffelijkgebied, een symbool of een icoonvan de aard van bewustzijn. Hoe minderwij gehecht zijn aan het individuelezelf, hoe meer wij ons bewust kunnenworden van de aard van het universeleZelf dat oneindig is. Misschien is datwel het moment dat wij ons volle potentieelals mensen beseffen. Op eenbepaald punt in wat wij kunnen zien alshet goddelijk plan, dat in werkelijkheidprecies is zoals de dingen zijn, het uitgaanen de terugkeer, ontstaat er binneninde mens een ontevredenheidmet de voorbijgaande wereld van dezinnen. De manier waarop dit onderwerpgeïntroduceerd wordt in de Yoga-Vasishtha is leerzaam. Ons wordt vertelddat toen Rama, de heerser van allekoningen van de aarde, pas 16 jaar oudwas, hij vairagya of begeerteloosheidbereikte. Hij trachtte niet het te verwerven,maar het overkwam hem. Ditis het verhaal: …toen Rama pas 16 jaaroud was, overkwam hem vairagya, uitputtingvan de uitgaande krachten vanbegeerte en afkeer van gehechtheid aanalle vergankelijke dingen. Hij hoorde delokroep van het eeuwige, uit wiens aanwezigheidhij weggedwaald was. 11 Sindshij was overgegaan tot bespiegeling,schiep Rama geen plezier meer in devergankelijke dingen van het leven.Vervolgens stelde hij de rishi Visvamitraeen reeks vragen over de toe-74 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

stand van zijn denkvermogen. Eénhiervan lijkt te gaan over het probleemvan het denken: Dit denkvermogen datzulke gewillige slaven van ons maakt enons onophoudelijk van plaats tot plaatssmijt, waarbij het zelf geen enkel ogenblikrust neemt in het hart – ik wil dezetiran niet meer dienen, en toch weet ikniet hoe ik zijn reuzenkracht moet temmen.Het zou gemakkelijk zijn de oceaanleeg te drinken; gemakkelijker de heleberg Meroe bij de wortels te pakken; veelgemakkelijker de vlammen van het vuurop te eten; het is niet gemakkelijk om hetdenkvermogen te beteugelen. 12 De rishi’sVisvamitra en Vasishtha legden Ramavervolgens uit dat er betrekkelijk weinigmensen zijn die het leven zo diepbevragen, die proberen rekening te houdenmet wat voorafgegaan is en wat ernakomt. 13 Zij zeiden hem tevreden te zijnmet deze staat van chaos, de bitterzoetetoestand van begeerteloosheiden onderscheidingsvermogen: wantdeze twee, viveka en vairagya, hebbenaltijd… verlichting en rust meegebracht.Hieruit en uit andere soortgelijke leringen,is het idee ontstaan dat vivekaen vairagya, onderscheidingsvermogenen begeerteloosheid, twee van de eersteen hoofdvoorwaarden zijn op hetpad naar bevrijding. De andere tweezijn goed gedrag en mumukshutva, wathet overweldigende verlangen naarbevrijding betekent. Maar let op: begeerteloosheidmoet van nature tot onskomen: het kan niet afgedwongen wordenof verworven. Maar wanneer hetwel ontstaat, dan begint het pad vanterugkeer echt. Vervolgens impliceertde Yoga- Vasishtha dat viveka en vairagyahet denkvermogen temmen en eenverstilling van het denken teweegbrengen.Ook dit gebeurt weer van nature.Het denkvermogen is stil wanneer hetniet onophoudelijk verlangt uit te gaanin de wereld van de zinnen; het denkvermogenis stil wanneer het geenvoorbijgaande dingen wil verwerven.Dan hoeft het niet getemd te worden.De rishi’s legden Rama uit dat er tweesoorten vairagya, of begeerteloosheid,bestaan, de beperkte en de onbeperkte.De beperkte vairagya komt voort uiteen speciale reden: pijn die afkeer opwektvan datgene dat de pijn veroorzaakte.Maar Rama’s vairagya was vande onbeperkte soort, niet veroorzaaktdoor enige specifieke pijn zoals armoedeof ziekte. Veeleer was het ontstaanuit het innerlijk inzicht dat onderscheidmaakt tussen het vervlietende en heteeuwigdurende, en daarmee beseft dathet vervlietende, datgene wat eindig is,hoe lang het ook mag duren, niet losgezienkan worden van het loslaten en debijbehorende pijn. 14 Rama was gaanverlangen naar het oneindige, de uitgestrektheid,die de bron van bestaanis.De weg omhoog is dezelfde alsde weg omlaag, het is alleeneen omgekeerd proces.Net als de Boeddha besefte hij dathoe hoogstaand betrekkingen ook zijnmogen, hoe groot plaatsen en machtenook zijn mogen, hoe schitterend werelden,hoe ver- reikend in ruimte en langdurigin tijd levens ook mogen zijn, zezijn nog steeds even ver van het oneindigeen het allerhoogste als het laagste,minste, armste, kleinste en vergankelijkste;dat uitsluitend toevoegen van heteindige aan het eindige niet het oneindigeveroorzaakt; dat alleen het innerlijkehet innerlijke en het oneindige is, altijdaanwezig en altijd verkrijgbaar, als wijonze ogen er maar op zouden richten;dat het uiterlijke altijd alleen maar hetTheosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 75

uiterlijke is … en dat alleen de kennisvan het innerlijke en het oneindigetevredenheid teweeg kan brengen. 15 Hetis misschien interessant te zien dat hetindividuele leven als microkosmos dekosmische levenscyclus reflecteert. Eris een zich verwijderende beweging vaneenheid met de moeder, van de toestandvan vrede en heelheid die (klaarblijkelijk)gevoeld wordt in de baarmoeder,gevolgd door de ontwikkelingvan een sterke persoonlijke identiteit(in het goed aangepaste individu). Tenslotte,als alles goed is, ontwikkelt demens een even sterk gevoel van socialeverantwoordelijkheid, een vermogenuit zichzelf te geven en volledig deel tehebben in de vele aspecten van hetleven die afhangen van een vermogenom met anderen in wisselwerking testaan in een geest van samenwerking,dialoog en samen dingen doen. 16 Deweg van terugkeer is chitta-vrtti-nirodha.Op het uitgaande pad nemen wij,verzamelen wij, bevestigen wij en bouwenwij (een identiteit). Op het padvan terugkeer geven wij, laten wij los,ontdoen wij ons van, ontkennen wij endeconstrueren wij, of breken wij af. Deweg omhoog is dezelfde als de weg omlaag,het is alleen een omgekeerd proces.Dit is van toepassing op de mensen op de kosmos zelf. Op weg naar benedenoverheerst activiteit: op de terugwegis bespiegeling het dominantethema. Hoe bespiegelt de kosmos overzichzelf? Misschien door het bewustzijn,zoals het tot zijn volle potentieelontplooid is in de mens.Verwijzingen1. Apte, Vasudeo Govind, The ConciseSanskrit-English Dictionary, Delhi: MotilalBanarsidass, 1933/2000, p.214.2. Monier-Williams, M., A Sanskrit-EnglishDictionary, Delhi: Motilal Banarsidass,1899/2002, p.560.3. Wilber, Ken, The Atman Project: ATranspersonal View of Human Development,Wheaton, Illinois: TPH, 1980, p.3-4.4. Blavatsky, H.P., The Secret Doctrine: TheSynthesis of Science, Religion and Philosophy,Vol.I – Cosmogenesis, London: TheTheosophical Publishing Company,1888/1977, p.26.5. Wickramasinghe, Chandra en DaisakuIkeda, Space and Eternal Life, London andChicago: Journeyman Press, 1998, p.17.6. Blavatsky, op.cit., p.3-47. Hawking, Stephen W., A Brief History ofTime: From the Big Bang to Black Holes,London and New York: Bantam Books,1988.8. Ibid.9. Wickramasinghe and Ikeda, op.cit., p.17.10. Bergson, Creative Evolution, cited inLovejoy, Arthur O., The Reason, the Understandingand Time, Baltimore: The JohnsHopkins Press, 1961, p.175.11. Bhagavan Das, Mystic Experiences:Tales of Yoga and Vedanta from theYogavashishtha (With notes by Dr AnnieBesant), Varanasi: The Indian Bookshop,The Theosophical Society, 1927/1988, p.1.12. Ibid., p.6.13. Ibid., p.17.14. Ibid., p.31-2.15. Ibid., p.33.16. Wilber, Ken, The Atman Project: ATranspersonal View of Human Development,Wheaton, Illinois: The Theosophical PublishingHouse, 1980, p.100.Uit: The Theosophist, februari 2006Vertaling: A.M.I.76 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

Interview met Ravi Ravindra– Tracy CochranDit interview verscheen in 2009, tergelegenheid van het nieuwe boekThe Wisdom of Patanjali’s Yoga Sutras,van Ravi Ravindra.VRAAG: Hoe kwam dit boek tot stand?Ravi Ravindra: Daar zijn een aantalantwoorden voor. Eén is dat mijn leraar,mevrouw De Salzmann (de belangrijksteleerling van Gurdjieff enzijn opvolgster) zeer geïnteresseerdwas in yoga. Ze vroeg me daar diversekeren naar. Ik deed al een halve eeuwaan yoga toen ik haar ontmoette, maarik had altijd de indruk gehad dat ikniet zoveel inzichten daarover had temelden.Toen ik een jonge man was, nog arroganterdan nu, was mijn standaard attitude/houdingten opzichte van demeeste dingen die ik niet begreep dat,als ik iets niet begreep, er dan iets mismoest zijn met de tekst. Maar op éénof andere manier kon ik dat over dezetekst niet volhouden. Ik bleef denkendat er iets belangrijks mee is, maar datik het niet begreep. Dat is de achtergrond,samen met de vragen van mevrouwDe Salzmann. Nu, een kwarteeuw later vormt dit boek het antwoordop haar vragen.Is er een overeenkomst tussen De Salzmann’sbenadering van Gurdjieff’s werken yoga?Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 77

Ravi Ravindra: Ja en nee. Yoga betekentletterlijk ‘integratie’. Yoga wordtgebruikt, niet alleen tegenwoordigmaar traditioneel ook al, als wat danook maar tot die integratie leidt. Bijvoorbeeldin het eerste hoofdstuk vande Bhagavad Gita heeft Arjuna eengrote crisis die bekend staat als “Deyoga van Arjuna’s crisis”. Yoga wordtdaardoor het pad van/tot integratiezelf, of welke gelegenheid dan ookwaardoor iemand zich gaat bezighouden/iemandzich verbindt/iemand hetop zich neemt/iemand in beslag wordtgenomen door een werkelijk serieuzezoektocht die kan leiden tot integratie.Patanjali had weinig interesse in defysieke asana’s (hatha-yoga-houdingen).Dit boek houdt zich primair bezigmet psychologie. Patanjali’s belangrijksteinteresse ligt in meditatie - elkebeweging van of in de geest leidt totvervorming van de werkelijkheid. Zijnbelangrijkste zorg en aandachtspunt isom te kunnen zien met een stille ofonbewogen geest.Niet dat ik steun wilde vinden voorDe Salzmann’s leringen vanuit de YogaSutra’s, maar ik ontdekte al lang geledenwat Kipling bedoelde toen hijschreef: Wat weten diegenen eigenlijkvan Engeland die alleen Engeland kennen?Als ik me bezighoudt met Gurdjieff’swerk en ik ken alleen het taaleigenevan dit werk, dan is er een bepaaldebeperking. Om dus iets anders‘toe te kunnen staan’, om niet in dezelfdecategorieën geperst te worden,maar om iets te hebben/krijgen dat inde eigen integriteit kan verblijven, datkan inzicht verschaffen. Het kan verduidelijkenwaar je je normaliter meebezighoudt en tegelijkertijd kan hetwerk veel licht werpen op de Yoga Sutra’s.VRAAG: De Salzmann benadruktehet belang om open te zijn, om te kunnenblijven vragen.Ravi Ravindra: Ja, geestelijk onderzoekdoen is niet mogelijk als ik al‘weet’. En niet-weten is een vorm vangeestelijke onontwikkeldheid. Het doeter niet toe welke leringen men volgt. Ikben ervan overtuigd dat, tenzij iemandbijna op het punt staat om die leringendesnoods te laten vallen, hij niet echtzoekende is. Omdat een werkelijkzoeken betekent dat je niet tevredenbent met de status quo.VRAAG: Zich vastklampen aan destatus quo wordt in de Yoga Sutra’s alséén van de/hindernissen gezien.Ravi Ravindra: De Sanskriet- term isAbhinivesha, wat meestal wordt vertaaldals ‘de wens om te blijven leven /de wens om het leven te continueren’.Het is de automatische tendens voorcontinuïteit en onafgebrokenheid, voormomentum en aandrang. Natuurkundigneigt een lichaam in beweging ernaarom in beweging te blijven.VRAAG: Komen alle paden uiteindelijkuit dezelfde oerbron?Ravi Ravindra: In India hebben wede Rig Veda, de oudst bekende tekst inenige Indo-Europese taal. Daarin staateen klassieke bewering/verklaring: er isslechts één waarheid, maar de wijzenspreken er op vele verschillende manierenover. Feitelijk kan er niet één /een pad zijn. Mystieke realisatie is eensubtiel samenspel tussen de eenheidvan al wat (er) is en de unieke individualiteitvan elk grassprietje. Iederepersoon is volstrekt uniek en tegelijkertijdfundamenteel verwant met eentranscendentale Eenheid. Daarommoeten de paden aan deze zijde van descheiding/afscheiding van die Eenheid78 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

- die niet transcendent is - verschillenden onderscheiden zijn.In de Bhagavad Gita zegt Krishna dataan het einde van de cyclus van velegeboortes/incarnaties, een wijs persoontot mij komt. Alles wat is, is Krishna.Dat is ook het besef, de realisatie geweestvan de grootste mystici, MeisterEckhardt, St. Johannes van het Kruis.In India is dit bijna een cliché, maarzelfs Krishna kan niet ook maar éénenkel kind vervangen.VRAAG: Je schreef over Krishnamurti,die zegt dat alles moet worden ‘opgegeven’,maar het is zeer moeilijk om hetproces op te geven dat tot het begrip leidt,of heeft geleid, dat ik nu heb.Ravi Ravindra: Op een gelijksoortigevraag van mij zei Krishnamurti:Meneer, u hoeft de lucht niet te creëren,het enige wat u moet doen is het raamopen zetten. Ik antwoordde: Maar sommigeramen zijn dichtgekit of dichtgeverfd,die moeten worden afgekrabd ofopengezaagd.Als je een metaal verhit, bereikt datna enige tijd een temperatuur waaropeen elektron gaat springen, maar jekunt niet van tevoren voorspellen welkelektron dat zal zijn. Krishnamurti wasmeer geïnteresseerd in het momentwaarop dat elektron springt, het momentdat je niet kon voorspellen. Devoorbereiding daarvoor interesseerdehem niet. Ik heb een opname van eenvoordracht die Krishnamurti in 1968 of1969 in San Francisco gaf. Het is duidelijkdat er een groep hippies in hetpubliek zat. Het begint namelijk alsvolgt: Wat voor zin heeft het om tegenjullie te praten? Jullie hebben geen discipline.Naar mijn oordeel was Krishnamurtieen volmaakte leraar en het enige wathem bijzonder interesseerde warenéén-op-één ontmoetingen. Een karaktertrekdie in publieke voordrachten alsnel diffuus wordt. De publicaties vandie publieke voordrachten zijn ook noggeredigeerd door andere mensen; hijcontroleerde die nooit. Als je je werkelijkmeer verbonden wilt voelen metwat hij zelf voelde, dan zijn er tweebronnen: de uitgaven van zijn dagboeken zijn notitieboek. De rest is gemaaktdoor een aantal redacteuren. Het momentvan verlichting was datgene watKrishnamurti echt interesseerde. Alhet andere veronderstelde hij daaraanvooraf te gaan, vooropgezet dat eenmens gedisciplineerd zou zijn. Alleswat je met het oog op deze vraag hoeftte doen is naar Krishnamurti’s eigenleven te kijken, zijn dieet, zijnlichaamshouding. Ooit was ik in Indiaergens toen Krishnamurti daar zouspreken en de kok van dat centrum wasbijzonder opgewonden. Ik vroeg hemwaarom dat was, omdat Krishnamurtiin het Engels zou spreken en deze koksprak geen woord Engels. Nou, kijkdan toch gewoon naar hem, zei de kok.Kijk hoe hij zit. Kijk hoe hij spreekt. Hetprobleem bij deze vraag is dat we hetzeer gedisciplineerde leven datKrishnamurti leidde over het hoofdzien.VRAAG: Maar hoe kunnen wij onzeweg, ons pad vinden?Ravi Ravindra: Patanjali - maar ookhet overgrote deel van de Indiase traditie- is daarin eigenlijk heel consistent.Oefening is een vereiste. Vanuitdat oogpunt was Krishnamurti onorthodox,een buitenbeentje, maar datis ook typisch Indiaas. Al onze grotewijzen zijn dwarsliggers; wat er ookmaar in de beperkingen van rationaliteitligt interesseert hen niet. Je voorte stellen dat verlichting zal komen,Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 79

omdat je op een bepaalde manierademt bijvoorbeeld - in het algemeengesproken werkt het net andersom!Degenen die verlicht zijn zullen op eenbepaalde manier ademen, staan, wandelenen zitten. Dit is echter ook maareen beperkte lineaire voorstelling; nahet één zal het ander komen. Vaak ziter ook iets van een eerzuchtig strevenin de meeste van dit soort processen: ikweet een beetje meer en ik heb meerliefde voor datgene wat ik weet. Enomdat ik meer liefde heb, volgt ermeer kennis. Dan komen we bij verklaringenals Alleen degenen die mijkennen, kunnen mij liefhebben enAlleen degenen die mij liefhebben, kunnenmij kennen van Krishna. Op eenlineaire manier kan ik me dan afvragen:wat kies ik als eerste? Nou ja, eenbepaald soort kip produceert een bepaaldsoort ei; dat ei is al een beetjeanders dan het voorgaande ei, en vandaaruit komt dus ook weer een andersoort kip voort. Dit is ongeveer zoalshet proces naar verlichting feitelijkplaatsvindt.VRAAG: Niettemin schrijf je dat deYoga Sutra’s verzameld en samengesteldwerden uit zeer oude tradities.Ravi Ravindra: Ik werd ooit diepgetroffen toen Krishnamurti mij vroegwat er eigenlijk aan de hand was metde Indiase cultuur. Hij zei: Het probleemis dat de brahmanen de traditieshebben vergeten. Hij was bedroefd overwat er met de Indiase cultuur gebeurde.Anderzijds onderwees hij ook dattraditie het probleem was. Hij zag ookeen zeker verraad, een zekere decadentiein de tradities. Hij had de gewoonteom bij woorden te citeren uithet grote Oxford-woordenboek. Hijwees erop dat in het Engels de wortelvan het woord verraad (treason) hetzelfdewas als van het woord traditie.Toen Christus werd verraden door Judas,probeerde hij de traditie te overhandigen,door te geven. Krishnamurtihield er zeer van om dat te citeren: traditieis constant verraad.VRAAG: Maar een noodzakelijk verraad?Ravi Ravindra: Neen, wat hij werkelijkzei was dat je de tradities moestafdanken.OPMERKING: Ik realiseer me dat ikje vraag wat het eerste kwam: de kip vande traditie of het ei van realisatie. Tijdom te stoppen.Uit: Parabola, herfst 2009Vertaling: P.J.S.Het woord Tattva, zoals dit in de Hindoe- filosofische stelselswordt gebruikt, heeft een belangrijke en diepgaande betekenis.Letterlijk betekent het ‘dat- heid’.De Yoga Sutra’s van Patanjali,UTVN, deel III, sutra 45, blz. 36580 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

V e r e n i g i n g s n i e u w sChennai, The School ofthe Wisdom en de jaarlijkseconventie 2010 vande Theosophical SocietyChennai en haar cultuurChennai, vroeger bekend alsMadras, is één van de grootstehavensteden in India en isde hoofdstad van de staatTamil Nadu. De stad heeftongeveer 6 miljoen inwoners.De Indiërs zijn zeervriendelijk en zorgzaam enzijn altijd bereid te helpen.Chennai is een stad van extremen,met tempels verspreidover de stad en marktenwaar het wemelt van demensen, maar ook met eengrote variëteit handelswaar,zoals vele soorten fruit,groenten, bloemen etcetera.De omgeving bestaat echteruit modderige wegen, rietenhutten, loslopende koeien engeiten. Hindi is in Chennai debelangrijkste taal en heefteen prachtige melodieus geluid,maar Engels wordt ookoveral gesproken.Kunst speelt een belangrijkerol in de Tamil cultuur.Muziek- en dansscholen zijnin elke buurt wel aanwezig.Kalakshetra is één van dezescholen en wordt de “Templeof Art” genoemd. Kalakshetrais opgericht in 1936 doorRukmini Devi Arundale. Deschool is gewijd aan het latenherleven van klassieke dansvormen,in het bijzonderBharatanatyam en, naast muziek,aan beeldende kunst,traditioneel weven en textielontwerpen.Een grote variëteit aanreligies is in Chennai aanwezigen men kan zien dat erwederzijds respect is.De mensen staan vroeg open het is heel gewoon dat zijhun religieuze ritualen in hundagelijks leven opnemen. Zowordt elke ochtend destoep, voor de ingang, bijvoorbeeldversierd met eenkolam. Dit is een patroon,gemaakt van rijstpoeder ofpoeder van een witte steen,dat speciaal gebruikt wordtvoor religieuze doeleinden.In dit geheel bevindt zich dewijk Adyar.Het terrein van de TheosophicalSocietyHet terrein van de TheosophicalSociety ligt aan dekust ten zuiden van de rivierde Adyar. Deze locatie werdin 1886 uitgekozen voor hethoofdkantoor. Op het terreinstaan diverse tempels en heiligdommenvan alle religies.Lopend van de hoofdingangnaar de golf van Bengalenkomen we een uitgebreidevariëteit aan begroeiing, vogelsand kevers tegen, maarook gebouwen. Om te beginnenstaat aan de rechterkanthet gebouw van de beveiliging.Aan de linkerkant isde Adyar boekwinkel waarde theosofische literatuurbeschikbaar is, maar er zijnook vele boeken van religieste vinden. Na ongeveer vijfminuten lopen passeert u degrote en prachtige Coconutgrove.De vele kokosnootbomenbieden onderdak aanAgenda Nederlandmei 201114 Amsterdam, nationalestudiegroep De GeheimeLeer21 Naarden, ALVjuni 20114 Amsterdam, nationalestudiegroep De MahatmaBrieven18 tot 22 Naarden,zomerschool The YogaSutras of Patanjali metRavi Ravindraoktober 20118 en 9 oktober 2011,najaarsweekend TVN DeEeuwige Moeder metAnnine van der Meer enSabine van Osta13 t/m 16 Silent Retreat -Thema: DiscoveringSilence and its DeeperAspects; A MeditationRetreat based on HPBDiagram of Meditation.Met Tran-Thi-KimDiêu.De nationale studiegroepenvinden plaats in de Tolstraat teAmsterdam.Voor nadere inlichtingen overalle genoemde activiteiten kuntu contact opnemen met deT.V.N.: 020-6765672.Zie ook www.theosofie.nl.Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 81

V e r e n i g i n g s n i e u w seen verscheidenheid vanleven, in het bijzonder aanverschillende kikkersoorten,kevers en begroeiing. Wanneeru verder loopt splitstzich de weg. Links treft u hetgebouw van het GeneralManagement, waar deinternationale secretaris enhaar staf, de algemeen manageren de penningmeesterhun kantoren hebben. Verdergaandop deze weg komtu bij het hoofdkantoor metzijn prachtige rood geschilderdemuren waarop witteolifanten zijn aangebracht (ziefoto). Binnenin het gebouwervaart men een serene engenoegzame stilte. De hal isbijzonder omdat hier de geschiedenisvan de TheosophicalSociety, the meesters enhun religies wordt weergegeven.Links staat een beeltenisvan Annie Besant enrechts van Kolonel Olcott.Hierboven staat geschreven:‘There is No Religion Higherthan Truth’ en het beeld vanof H.P. Blavatsky en KolonelH.S. Olcott staat in een nis(een heel mooie foto hiervanstaat afgedrukt op de voorzijdevan de Theosophist vandecember 2010). De wereldreligieszijn prachtigweergegeven in het wit opeen geel- oranje achtergrond:christendom, boeddhisme, islam,Zoroaster, vrijmetselarijetcetera.Houden we bij de splitsingrechts aan, dan passeren weeen prachtige banyanboom.Deze boom zet zijn wortelsop een speciale manier in degrond. Een tak groeit langzaamhorizontaal uit en daaruithangen de wortels omlaag,totdat zij zich in degrond verankeren en zichontwikkelen tot een nieuwestam. Op deze manier breidtde boom zich uit.Agenda buitenlandjuni 20113-6 Retie, België, eeuwfeestBelgische afdeling, Thema:Eendracht maakt macht /Union is Strength, inNederlands of Engelsoktober 20116-12 London, EuropeanSchool of Theosophy, AMaster Key to the EsotericTradition, Studies inThe Mahatma Letters,met J. Gordon, dr. D. Roefen dr. P. SenderHoofdkwartier Adyar82 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

V e r e n i g i n g s n i e u w sLinks en rechts staan dewoningen van werkers vande vereniging, maar tijdensde conventie worden veleleden uit India daar ook ondergebracht.Er heerst eenvriendelijke sfeer onder degasten. Wat verderop, aan delinkerzijde van de weg staateen bordje met “BlavatskyBungalow”. Als we het padvolgen stuiten we op de bungalow(zie foto) die tweeverdiepingen telt. Van bovenafgezien vormen deze tweeverdiepingen een symmetrischkruis. Op de beganegrond bevindt zich een grotestudiezaal die ongeveer 200studenten kan herbergen. Opde eerste verdieping is eenmeditatieruimte en eenstudiezaal voor ongeveer 30studenten. Wanneer we naarde achterzijde van bungalowlopen dan stuiten we op de“Big Banyan Tree”, waarvanwordt gezegd dat het deBlavatsky Bungalowgrootste banyanboom terwereld is.We lopen terug via het padnaar de weg, we vervolgenonze weg en zo komen webij een rotonde. Hier is eenvijver aangelegd die de Upasika-vijver wordt genoemd.We nemen hier de eerst weglinks en passeren de meditatietuinen iets verderop vindenwe aan de linkerzijdeLeadbeater Chambers. Aande overkant treffen we hetrestaurant dat door de westerlingenwordt gebruikt.Hier wordt door een Indiaasteam dagelijks het eten gekookten dit heeft dan ookeen beetje van de invloed vande Indiase keuken ondergaan.Wanneer we bij de rotonderechtsaf gaan, komen webij de Adyar- bibliotheek,welke een onschatbare collectiemanuscripten bezit,zowel op palmbladeren alsop perkament. LiteratuurAgenda loges en centraVoor nadere inlichtingen kunt ucontact opnemen met debetreffende loges/centra(zie adressenpagina).mei 2011Amersfoort9 Witte LotusdagAmsterdam14 Lotusdag,seizoensafsluiting metmystieke tekstenApeldoorn12 Witte Lotusdag, afsluitingseizoenArnhem2 De Geheime Leer,studiegroep, Ineke Vrolijk8 Witte Lotusdag, leden16 De Sleutel tot de Theosofie,lees-/studieavond, WillyLammers23 Kabbalah en de onwarepersoonlijkheid, lezing,Kees Voorhoeve30 Bhagavad Gita, cursus,Ineke VrolijkAssen11 Witte Lotusdag27 Het ElektrischeUniversum, lezing, Mintzevan der VeldeDen Haag14 Meditatiediagram vanBlavatsky, inleiding metmeditatie, Ineke Vrolijk14 De Geheime Leer, cursus,Ineke Vrolijk16 Spirituele beschermingmet behulp van kleuren,lezing, Katinka Hesselink23 Kleuren ontdekken, workshop,Katinka Hesselink30 Verborgen wijsheid vanhet sprookje, lezing, WimLeysTheosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 83

V e r e n i g i n g s n i e u w sover theosofie en wereldreligiesis hier ook aanwezig.Als we de bibliotheekvoorbijlopen, komen we bijde zijuitgang aan Besant Avenue.Steken we deze wegover, dan komen we op eenander deel van het terreindat Besant Garden wordtgenoemd. Hier vinden weonder andere de uitgeverijTheosophical PublishingHouse (THP) en deH.S. Olcott High School.School of the WisdomHet thema van de School ofthe Wisdom van 2010 was:The Urgency of Transformationen bestond uit 4 onderdelen:1. Transformation: VedantaPerspectives, door SwamiChidananda; 2. The Urgencyof Transformation, door Prof.P. Krishna; 3. Transformationin the Teachings of N. Sri Ram,door Prof. R.C. Tampi; 4. Inquiryinto the Nature of theSelf in the Upanishads, doorDr. Ravi Ravindra (die in juni2011 in Naarden de seminarThe Yoga Sutras of Patanjali,Transformation of Consciousnesszal leiden- redactie).De school wordt gehoudenin de Blavatsky- bungalow. Erwaren 17 studenten uit vijfverschillenden landen, teweten Finland, Noorwegen,Nederland, Australië en India.De ochtendmeditatiewas een moment van individueelterugtrekken en instilte te zijn. De lessen begonnenom half acht en eindigdenom elf uur. In het algemeenwerd er gediscussieerdover de verbindingtussen het persoonlijk of egobewustzijnen het universeelbewustzijn, wat direct devraag oproept: “Is er eenverschil tussen deze twee bewustzijnstoestanden?Om dezevraag te beantwoorden iser enig onderzoek nodig.Tijdens dit onderzoek zou jetot de conclusie kunnen komendat er geen verschil istussen het universeel bewustzijnen het persoonlijk ofego- bewustzijn. Het persoonlijkof ego- bewustzijn isversluierd of vertroebelddoor het lager denkvermogenof lager manas, en dit iswaar het bij de Noodzaak totTransformatie om gaat: hetzich ontdoen van deze sluiersof vertroebeling. Omdat diteen egoproces is, kan alleende persoon zelf deze sluierverwijderen en niemand anders.Het is noodzakelijk hetleven te ervaren en dit zozuiver mogelijk te leven. Andersgezegd: “leef eenspiritueel leven vanbinnenuit, niet opgelegd doorwie dan ook”. Met “wie danook” wordt dan ook“iedereen” bedoeld. Metandere woorden: geendominee of rabbijn, geenEindhoven21 De Geheime Leer,studiebijeenkomstGroningen9 Witte Lotusdag23 Afsluiting seizoenHaarlem13 Witte LotusdagLeeuwarden (Drachten)9 Witte LotusdagNaarden10 Witte LotusdagRotterdam10 Witte Lotusdag17 Logewerk in de praktijk,dialoog24 Elementen van detheosofie, studieavond,Ronald Engelse31 Niets cadeau, lezing,Martie VelthuisUtrecht8 Witte LotusdagZwolle Lanoe10 Witte Lotusdagjuni 2011Amsterdam4 Inleidende Theosofie,gespreksgroepArnhem6 De Geheime Leer,studiegroep, Ineke Vrolijk22 De Sleutel tot de Theosofie,lees-/studieavond, WillyLammers27 Bhagavad Gita, cursus,Ineke VrolijkDen Haag11 Meditatiediagram vanBlavatsky, inleiding metmeditatie, Ineke VrolijkWist u dat in de Tolstraat 154 te Amsterdam niet alleen het het hoofdkantoor van de TVNis gevestigd, maar ook de ‘theosofische boekhandel Adyar’ en de ‘theosofische bibliotheek’met een unieke collectie theosofische, religieuze en esoterische literatuur?84 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

V e r e n i g i n g s n i e u w spastoor, geen goeroe of welkeorganisatie dan ook kandeze sluier wegnemen. Deenige die hier verantwoordelijkvoor is, is de persoon zelfen niemand anders. Het doelvan de transformatie is oméén manas te creëren, eenmanas zonder afgescheidenheidtussen hoger en lagermanas, omzobuddhi, als hogervoertuig van ons wezen,te laten schijnen in dit manas.Conventie 2010Op 24 december 2010 begonnende religieuze bijeenkomstenvan de hindoe- traditieen de Vrij KatholiekeKerk. Deze bijeenkomstenwerden elke ochtend gehouden,respectievelijk om zesuur en half zeven. De hindoe-bijeenkomst, die plaatsvondin de hindoetempel, iseen spiritueel verrijkende ervaring,en wordt ‘puja’ genoemd.Opgemerkt moetworden dat J. Krishnamurtidit ritueel in 1925 heeft opgesteldmet de hulp van depandit Mahadeva Sastri. *Theosophical Teachings onthe Path was het thema vandeze conventie, die begon op26 december, de dag na deGeneral Council meeting.Sprekers van diverse landengaven een verhelderendelezing. Het aantal ingeschrevendeelnemers was ongeveer1500, waarvan er ongeveer1400 leden uit Indiaaanwezig waren. Het avondprogrammabestond uit Indiasemuziek en dans en erwas ook een diapresentatie,onder andere over de plantenen dieren op het terreinvan de Society.De conventie werd geopendmet de gebeden vande religies, gevolgd door deopeningstoespraak van deInternationale PresidenteRadha Burnier. Zij stelde devraag: Wat was het plan vande Mahatma’s toen zij de oprichtingvan de TheosophicalSociety initieerden? We kunnenniet precies weten watzich in hun brein afspeelde,maar we weten wel dat zijspraken over de noodzaakvan het werk. Eigenlijk vondenzij het een wanhopigeonderneming, maar het aanwendenvan energie ten behoevevan de vereniging isfundamenteel voor de voortgangvan de mensheid. Het iseenvoudig om sympathie tevoelen met de mensen diehet met ons eens zijn, of heteens zijn met de mening dieeen bepaalde leider heeft,maar dat is niet wat bedoeldwordt met het begrip UniverseleBroederschap. Verscheidenheidmoet floreren,maar er moet eenheid zijn,samenwerking in het werkvoor de vooruitgang van demensheid en alle schepselen.11 De Geheime Leer, cursus,Ineke VrolijkEindhoven18 De Geheime Leer,studiebijeenkomstRotterdam7 Logewerk in de praktijk,dialoog14 De Geheime Leer,studieavond, Ineke Vrolijk21 Elementen van detheosofie, studieavond,Ronald Engelse28 ZomerschoolWij, die ons verbinden aan deidee van de Universele Broederschap,moeten die ideetot stand brengen in elk deelvan de wereld waar wewerkzaam zijn en alleen dankunnen we aan het doel vande Theosofische Verenigingtegemoet komen.**Linda Oliveira uit Australiëgaf een lezing met als titelThe Spiritual Path and thePhoenix Mystery. Het bestaanen de levenscyclus van defeniks kunnen met rechtworden onderworpen aanverschillende interpretaties.Sommige van deze interpretatieszijn deel van de lezing.Hier is één voorbeeld: aan deene kant wordt de feniksbeschreven als de persoonlijkheidvan de mens welkeU kunt schenkingen doen aan de TVN, aftrekbaar voor uw aangifte inkomstenbelasting.Ook belastingvrij legateren aan de TVN is een mogelijkheid.Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de penningmeester van de TVN.Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011 www.theosofie.nl 85

V e r e n i g i n g s n i e u w ssterft nadat het leven is beeindigd.Uit zijn as komt eennieuwe personaliteit tot leven,wanneer de skanda’sopnieuw worden geactiveerd.**Mr. John Vorstermans uitNieuw Zeeland stelde devraag Is There a Path? Detheosofische leringen op hetpad zijn gewijd aan het bouwenvan de juiste funderingvan integriteit om onze reiste beginnen. We moeten eenfundering bouwen van integriteit,eerlijkheid, respectvoor het leven, toewijding eneen onzelfzuchtig dienstbaarzijn voor anderen. Wanneerwe deze kwaliteiten in onskarakter hebben vastgesteld,opent zich een innerlijkewereld voor ons, als we deogen hadden om dit te zien.Deze reis of dit pad brengt jeop jouw innerlijke reis vanzelfontdekking. Langzaambeginnen we te ontwaken envinden we wat we werkelijkzijn. Ons doel is duidelijk. **The Light which LightedEvery Man, was de lezingdoor S. Sundaram, voorzittervan de Indiase afdeling. Hetbegon met het volgende: Dekleine aarden lamp, welkedingen zichtbaar maakt in dedonkere nacht, is een heiligsymbool van hoe het levenzou moeten zijn. Zijn inspirerendekarakteristiek is dat deolie en de lont zichzelf opbrandenom het pad te verlichten.Zij putten zichzelf uitom anderen het licht te latenzien. De kern en de les diewe krijgen, van deze bewustemaar spontane inspanning,is weg te blijven van egoïstischemotieven voor het welzijnvan anderen, om de pijn,het verdriet en het lijdenvoor anderen te minimaliseren,want men moet denken,handelen en stappen ondernemenin de juiste richting **Deze aanhalingen zijnslechts een paar woorden uitde lezingen die zijn voorgedragen.Zij zijn bedoeld om ueen indruk te geven van deatmosfeer waarin de conventiewerd gehouden. Desociale contacten tijdens deSchool of the Wisdom en deConventie waren geweldig.Er zijn zoveel mensen om jeideeën mee te delen en interessantediscussies te voeren.Onafhankelijk van cultuurof taal, wanneer jeopenstaat voor een gesprekzijn de andere leden dat ook.Daarom is het zeer de moeitewaard om Adyar te bezoekenen om tenminste éénkeer bij de Conventie of deSchool of the Wisdom aanwezigte zijn met als doeljouw pad in de theosofischeleringen te zoeken en mogelijkte vinden.Ferry van ZalenVerwijzingen:* A Congregational Poojafor the Hindus, The TheosophicalSociety, Adyar, Madras,India** Daily News Bulletins,135 th International Convention2010, PresidentialOpening Address, by RadhaBurnierMisdruk TheosofiaHet blijkt dat er bij het drukken van Theosofia 1 van 2011, dat u halverwege februari2011 ontving, bij enkele exemplaren helaas iets is misgegaan: niet alle bladzijden zijnbedrukt.Wilt u zo vriendelijk zijn om aan ons door te geven als dat bij u het geval is?Dit kan per e- mail naar info@theosofie.nl of telefonisch 020–676 56 72 (ook ’s avondsmogelijk door in te spreken op het antwoordapparaat).Wij zorgen er dan voor dat u zo snel mogelijk een gaaf exemplaar krijgt toegestuurd.Onze excuses voor dit ongemak.86 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 2 - mei 2011

The Wisdom ofPatanjali’s Yoga SutrasA New Translation and GuideRavi RavindraMorning Light Press, 2009ISBN 978 1 59675 025 8236 blz., gebondenPrijs € 15.95In this book Ravi Ravindradraws from the wisdom ofmany traditions as he exploresthe implications of theteaching in the Yoga Sutras.De Yoga-Sutra’s vanPatañjaliDr. I.K. TaimniUTVN, 2010 - 6e geheelherziene drukISBN 978 90 6175 075 8516 blz. incl. verklarendewoordenlijstGebonden. Prijs € 22,50The Gospel of John in theLight of Indian MysticismRavi RavindraInner Traditions, 2004 (1990)ISBN 978 1 59477 018 0258 pages, paperbackPrice € 17,95This book presents an unusualand rewarding exploration of theGospel of John from a Hinduperspective.Dit boekje geeft de integraletekst van Aan de Voetenvan de Meester, aangevuldmet historische context,toelichtingen, commentarenen vooral talrijke oefeningenom van dit ethische werkjeeen praktisch werkboek temaken.Aan de Voeten van de Meester– WerkboekChristian VandekerkhoveMens & Cultuur Uitgevers, 2011ISBN 978 90 77135 26 686 blz., paperbackPrijs € 9,951000 Boeddhistische WijshedenChristian VandekerkhoveMens & Cultuur Uitgevers, 2010ISBN 978 90 77135 25 9206 blz., paperback. Prijs € 9,501000 aphorismen, geïnspireerd door het Boeddhisme.

Theososcheboekhandel AdyarTolstraat 154, 1074 VM Amsterdamtel. (020) 676 56 72; fax (020) 675 76 57e-mail: books@theosofie.nl; website: www.theosofie.nlopeningstijden: di. t/m vr. 13.00-17.30, za. 13.00-17.00 uureen boekenlijst wordt u op aanvraag toegestuurdKrishnamurti - Two Birds on one TreeRavi RavindraQuest BooksISBN 978 0 8356 0718 688 pages, paperbackPrice € 7,00With a critical mind and an open heart, Dr.Ravindra allows us all to see both the spiritualgreatness and the human pathos of this trulyremarkable teacher.The Spiritual Roots of Yoga– Royal Path to FreedomRavi RavindraMorning Light Press, 2006ISBN 978 1 5967 5011 1180 pages, paperbackPrice € 16,95Yoga and the Teachingof KrishnaRavi RavindraT.P.H. Adyar 1998ISBN 81 7059 316 6390 pages, hard coverPrice € 12,50Each of the selections in this compilationof articles is informed by thephilosophical background of yoga,especially the two great texts of yoga,the Yoga Sutra and the BhagavadGita.This is a compilation of some of the essays which Ravi Ravindra,a scientist-philosopher has written over more than a quarter ofa century. Each of the selections here is in uenced by yoga andthe teaching of Krishna; all of them speak of and are related tothe wisdom of the spiritual traditions of India. They range from anexploration of Rita in the Rig Veda and its relation to Yajna anddharma in the subsequent tradition on contemporary spiritualmasters such as J. Krishnamurti and G.I. Gurdjieff.Deze titels zijn ook verkrijgbaar bij boekhandel Au Bout du Monde, Singel 313, 1021 WJ Amsterdam, tel. (020) 625 13 97

Doeleinden van de Theosofische Vereniging:Het vormenvan een kern van deuniversele broederschap der mensheidzonder onderscheid van ras, geloof,geslacht, kaste of huidskleur.Het aanmoedigenvan de vergelijkende studievan godsdienst, wijsbegeerteen wetenschap.Het onderzoeken van deonverklaarde wetten in de natuuren van de vermogens die in de menslatent aanwezig zijn.