Isover isolatie-oplossingen voor akoestisch comfort

Isover isolatie-oplossingen voorakoestisch comfortTheorie en praktijk over geluidisolatie en geluidabsorptiewww.isover.nl

Hoeveel lawaai kunnen wij verdragen?Over de hele wereld is het geluidniveau toegenomen tot een alarmerendhoog niveau. In onze moderne, technologische wereldneemt geluid een steeds belangrijkere plaats in. Blootstelling aangeluid kan schadelijke gevolgen hebben voor de gezondheid. Het isdus belangrijk om na te denken over geluidwering, want dit speelteen belangrijke rol bij de bestrijding van geluidhinder 1 .Wegverkeer is de belangrijkste bron van geluidhinder in Nederland,gevolgd door burenlawaai. In het Bouwbesluit, hoofdstukgezondheid, zijn eisen gesteld aan geluidisolatie van gebouwenzoals woningen. In het algemeen gaan deze eisen over geluidbronnendie buiten de woning liggen, dus ook over geluid tussenwoningen. De hinder van dit soort geluidbronnen is niet beïnvloedbaardoor bewoners en wordt dan ook als groter ervaren dan dievan eigen, beheersbare geluidbronnen.Het Bouwbesluit stelt eisen die ervoor moeten zorgen dat hetmerendeel van de bevolking geen grote hinder ondervindt vangeluid. Zo zijn er eisen gesteld aan de isolatie voor omgevingslawaai,woongeluiden uit andere woningen en gebouwen, geluidvan installaties en geluiden uit gemeenschappelijke verkeersruimten.Daarnaast stelt het Bouwbesluit eisen aan de luchtgeluidisolatieen contactgeluidisolatie tussen verblijfsruimten binneneen woning die niet direct (bijvoorbeeld via een deur) met elkaar inverbinding staan.Tegenwoordig worden er echter steeds vaker hogere eisen gesteldaan de geluidisolatie dan in het Bouwbesluit wordt aangegeven.Dit komt met name doordat het Bouwbesluit minimale eisen stelten het leefgedrag van mensen wijzigt. De tolerantie en sociale controleworden minder, in elke woning zijn audio-installaties aanwezigen er wordt steeds vaker parket en tegels toegepast inplaats van vloerbedekking, waardoor het contactgeluid van bijvoorbeeldschoenen of schuivende stoelen minder gedempt wordt.Isover stelt hoge eisen aan akoestisch comfort. Daarom biedtIsover voor uiteenlopende eisen, constructies en omstandighedenoptimale isolatie-oplossingen aan. Met Isover kunt u weergenieten van een rustige omgeving.1 Geluidhinder is een gevoel dat optreedt wanneer geluid iemands gedachten, gevoelens of activiteiten negatief beïnvloedt.3

Wat is geluid?Geluid is energie die in de vorm van trillingen door een bron wordt voortgebrachten die zich als geluidgolven in een medium, zoals lucht, verplaatst en die door eenwaarnemer, zoals het oor, wordt opgevangen.GeluiddrukFrequentieGeluid bestaat uit verschillende frequenties (toonhoogtes). De frequentieis het aantal trillingen per seconde. Frequentie wordt uitgedruktin Hertz (Hz). Een lage toon heeft een lage frequentie eneen hoge toon een hoge frequentie. Frequenties kunnen wordengebundeld tot bijvoorbeeld octaafbanden en tertsbanden.Geluiddruk en geluiddrukniveauVoortplanting van een geluidgolf in de lucht.GeluiddrukAfstandDe sterkte van het geluid is hetzelfde als de geluiddruk. Dezegeluidsterkte is het (kleine) verschil tussen de luchtdruk en degeluiddruk. De luchtdruk is 1.10 -5 Pa. Het menselijk oor reageert albij een verschil van 2.10 -5 Pa (gehoordrempel). Er is een maat ingevoerdwaarbij de gehoordrempel (2.10 -5 Pa ) het nulpunt is. Dezemaat, uitgedrukt in decibel (dB), heet het geluiddrukniveau. Eengeluiddrukniveau van 0 dB is de gehoorgrens, 140 dB is de pijngrens(figuur 1).TijdOns gehoor is niet voor elke frequentie even gevoelig. Daaromworden lage tonen bij een zelfde sterkte als minder luid ervarendan hoge tonen. Om dit verschijnsel te corrigeren, wordt hetgeluiddrukniveau per octaaf- of tertsband gecorrigeerd. Nadatdeze correctie is uitgevoerd, spreken we van een geluiddrukniveauin dB(A) in plaats van in dB.Geluid bestaat uit verschillen in luchtdruk die elkaar volgens eenpatroon opvolgen.4

Rekenen met dB’sDe complexiteit van rekenen met geluid wordt veroorzaakt doorde logaritmische rekenregels. Omdat het geluiddrukniveau uitgedruktwordt in dB (logaritmische eenheid), kunnen de geluiddrukniveausvan meerdere bronnen niet zonder meer worden opgeteld.Twee bronnen van 60 dB geven een totaal niveau van 63 dB. Eenverdubbeling van het aantal bronnen heeft dus een stijging van3 dB tot gevolg. Om het niveau 10 dB te laten stijgen, dienen tienbronnen met een geluiddrukniveau van 60 dB aanwezig te zijn.Over het algemeen zal een verhoging van 10 dB worden ervarenals een verdubbeling van het geluidniveau.Straalmotorop 50 meterafstanddB(A)140130PijngrensStart straalvliegtuigop 100meter afstandGehoorbeschadigingbij kortdurendeblootstelling120Popgroep110Drilboor100Gehoorbeschadigingbij langdurigeblootstellingZwaarvrachtverkeer9080Normaalwegverkeer70Conversatie6050KantoorSterke psychischebelasting engedeeltelijkevermindering vanhet concentratievermogen40Huiskamer30RegelmatigeverstoringenRust2010BosGeen of geringeverstoringen0Figuur 1Geluidniveaus in de praktijk.5

Normen en wetgevingOp het gebied van geluid is een aantal normen beschikbaar die omschrijven hoeeen meting uitgevoerd dient te worden en hoe een ééngetalsaanduiding dient teworden berekend.In het Bouwbesluit staan de prestatiegrootheden en de waardenwaaraan verschillende constructies tenminste moeten voldoen.Aangezien de eisen afhankelijk zijn van onder andere de gebruiksfunctieen de situering van de ruimten, verwijzen wij voor deexacte bepaling naar de tekst in het Bouwbesluit. Het Bouwbesluitstelt onder andere eisen aan gebouwen met een woon-, bijeenkomst-,cel- en onderwijsfunctie.Met betrekking tot het Bouwbesluit zijn de volgende normen vantoepassing.■ NEN 5077: Geluidwering in gebouwen: bepalingsmethoden■ NEN 1070: Geluidwering in gebouwen: eisen■ NEN 5078: Geluidwering in gebouwen: rekenmethode voor debepaling van de geluidabsorptie in ruimten■ NEN 5079: Geluidwering gebouwen: ééngetalsaanduidingen■ Beperking van galm (afdeling 3.4)De beperking van galm wordt gesteld om de geluidhinder ineen verblijfsruimte van een woning tegen te gaan. Daartoe iseen eis gesteld aan de totale geluidabsorptie in een gemeenschappelijkeverkeersruimte. De hoeveelheid geluidabsorptiewordt bepaald volgens NEN 5078.■ Geluidwering tussen ruimten van verschillende gebruiksfuncties(afdeling 3.5)Deze afdeling geeft de eisen aan voor de lucht- en contactgeluidisolatietussen woningen onderling. De eisen wordenbepaald volgens de NEN 5077.KwaliteitsklassenHet Bouwbesluit stelt eisen aan:■ Bescherming tegen geluid van buiten (afdeling 3.1)Een gebouwschil biedt een verblijfsgebied bescherming tegenverkeerslawaai, vliegtuiglawaai en andere geluidbronnen vanbuiten. Deze prestatie, de karakteristieke geluidwering, wordtbepaald volgens de NEN 5077. De eis is onder andere afhankelijkvan de geluidbelasting op de gevel.■ Bescherming tegen geluid van installaties (afdeling 3.2)Verschillende installaties in een gebouw, zoals een toilet, eenwarmwatertoestel en een lift produceren ongewenst geluid. Inhet Bouwbesluit worden eisen gesteld aan het, volgens NEN5077 bepaalde, karakteristieke geluidniveau van installaties.■ Geluidwering tussen verblijfsruimten van dezelfde gebruiksfunctie(afdeling 3.3)Om bescherming te bieden tegen lucht- en contactgeluidbinnen een gebouw worden eisen gesteld aan de betreffendekarakteristieke isolatie-index, die bepaald wordt volgensNEN 5077.Geluid wordt door iedereen altijd en overal waargenomen. Geluidtrillingenin lucht zijn in staat zware bouwmuren in trilling tebrengen. Een trillend voorwerp veroorzaakt vaak een hoorbaargeluid.Trillingen met frequenties tussen 100 en 2.500 Hz zijn meestal nietvoelbaar. Deze trillingen kunnen echter wel hoorbaar hinderlijkgeluid opleveren. De eisen in het Bouwbesluit zijn hier dan ookvooral op gericht. Hinder van trillingen en geluid is sterk persoonsafhankelijk.Hierdoor is het erg moeilijk om criteria vast te stellenvoor hinder van geluid. De wettelijke criteria kunnen niet vooriedereen hinder voorkomen en daarom wordt vaak een percentagevan 20% van de bevolking gehinderden geaccepteerd. Er zit ookverschil in de aard van het geluid. Een constant geluid is vaakminder hinderlijk dan een wisselend geluid. En ’s nachts wordt hetzelfdegeluid als hinderlijker ervaren dan overdag.De NEN 1070 classificeert de eisen aan geluidwering in gebouwen.Hierin worden de verschillende akoestische eisen uitgedrukt inkwaliteitsklassen (zie tabel 1).7

Isover glaswol dempt de veer envergroot de geluidisolatie.Het hart van het massa-veer-massa systeem: Isover glaswolMassa-veer-massa systemen presteren op het gebied van geluidisolatievaak beter dan massieve constructies. De prestatiesworden nog verder verhoogd als er gekozen wordt om de gehelespouw te vullen met Isover glaswol. Waarom? Omdat glaswoluitermate geschikt is voor akoestische isolatie. Volledige vullinggeeft in vergelijking met een lege spouw een verbetering van degeluidisolatie tot wel 8 dB.Lichter, goedkoper, ruimtebesparend en meer efficiënt.Massa-veer-massa systemen met Isover glaswol bieden meerdere voordelen tenopzichte van conventionele oplossingen.Licht in gewicht Kostenbesparend Ruimtebesparend Efficiënt11

Geluidisolatie van lichte scheidingswandenIn onderstaande tabel staan de resultaten vermeld van lichte scheidingswanden gevuld met minerale wol.Constructie Spouw 50mm D nT,A,k I lu;k R w(dB) (dB) (dB)12,5 mm Gyproc gipskartonplaat – 50 mm spouw – 12,5 mm Gyproc gipskartonplaat Geen vulling 37 –15 3712,5 mm Gyproc gipskartonplaat – 50 mm spouw – 12,5 mm Gyproc gipskartonplaat Glaswol 16-18 kg/m 3 42 –10 4212,5 mm Gyproc gipskartonplaat – 50 mm spouw – 12,5 mm Gyproc gipskartonplaat Steenwol 30 kg/m 3 41 –11 4112,5 mm Gyproc gipskartonplaat – 50 mm spouw – 12,5 mm Gyproc gipskartonplaat Steenwol 84 kg/m 3 41 –11 41Conclusie vulling en densiteitWandconstructies waarbij de spouw volledig gevuld is met mineralewol laten een zeer duidelijke verbetering zien van de geluidisolatie.De verschillende densiteiten van het isolatiemateriaallaten geen significante verbetering zien in de geluidisolatie. Isoveradviseert de producten Soneroll en Sonepanel om een optimalegeluidisolatie te realiseren.12

Geluidisolatie van betonvloerenEen betonnen vloer biedt meestal een redelijke isolatie tegenluchtgeluid. De contactgeluidisolatie van een betonnen vloer kansoms echter niet toereikend zijn. Om dit te verbeteren kan gebruikgemaakt worden van een verend opgelegde dekvloer. Op de draagvloerwordt een drukvaste glaswolplaat aangebracht met daaropeen polyethyleenfolie. Hierop komt een dekvloer van cement ofanhydriet. Bij een verend opgelegde dekvloer dient de dekvloer volledigvrij te worden gehouden van de draagvloer, de wanden, leidingwerke.d.Geluidisolatie verend opgelegde dekvloerMassief of verend opgelegd?Om een gevraagde contactgeluidisolatie te behalen zijn er tweegebruikelijke oplossingen voorhanden: een massieve vloeropbouwof een lichtere draagvloer met een verend opgelegde dekvloer. Dedikte en massa van het vloerpakket verschillen hierbij aanzienlijk(zie tabel 2 en tabel 3). Ook andere aspecten zoals de uitvoering enkosten tellen vanzelfsprekend mee. Isover Sonefloor onderscheidtzich door de zeer lage (= gunstige) dynamische stijfheid, wat hetmogelijk maakt de dikte van het vloerpakket te reduceren. Tabel 2en tabel 3 vergelijken, volgens NPR 5070, de benodigde massa endikte om een gevraagde contactgeluidisolatie te halen.Een verend opgelegde dekvloer vormt akoestisch gezien eenmassa-veersysteem (figuur 5). Dit bestaat uit twee massa’s (dedraagvloer en de dekvloer) met daartussen verend materiaal. Doordeze opbouw is de dekvloer in hoge mate akoestisch ontkoppeldten opzichte van de draagvloer en omliggende constructies. Deveer verzwakt de geluidtrillingen die vanuit de dekvloer aan dedraagvloer worden doorgegeven.Massieve vloeropbouwDraagvloer met verend opgelegde dekvloerMassa Dikte Massa Dikte800 kg/m 2 306 mm beton 400 kg/m 2 167 mm beton30 mm anhydriet + zwevende 12 mm Sonefloordekvloer (hechtend dekvloer 30 mm anhydrietaanbrengen) (∆L lin ≥ 13 dB) dekvloerTotaal 336 mm Totaal 467 kg/m 2 Totaal 209 mmof500 kg/m 2 208 mm beton+ zwevende 12 mm Sonefloordekvloer30 mm anhydriet(∆L lin ≥ 10 dB)dekvloerTotaal 567 kg/m 2 Totaal 250 mmTabel 2Contactgeluidisolatie: I co ≥ +5 dB (NEN 5077:2006+C1:2008:L nT,A = 54 dB).Massieve vloeropbouwDraagvloer met verend opgelegde dekvloerMassa Dikte Massa DikteFiguur 5Een verend opgelegde dekvloer werkt als een massa-veersysteem.NPR 5070 vermeldt 550 kg/m 2 229 mm betongeen oplossing met + zwevende 12 mm Soneflooreen massieve dekvloer 30 mm anhydrietvloeropbouw (∆L lin ≥ 13 dB) dekvloerTotaal 617 kg/m 2 Totaal 271 mmof650 kg/m 2 271 mm beton+ zwevende 12 mm Sonefloordekvloer30 mm anhydriet(∆L lin ≥ 10 dB)dekvloerTotaal 717 kg/m 2 Totaal 313 mmTabel 3Contactgeluidisolatie: I co ≥ +10 dB (NEN 5077:2006+C1:2008:L nT,A = 49 dB).15

Constructies voor akoestisch comfortGeluidisolatie binnen de woningAanbevolen constructie voor een enkele Metal Stud® scheidingswand (zie figuur 6).Aanbevolen constructieDikte2 x Gyproc gipskartonplaten 12,5 mm 25 mmIsover glaswol100 mm2 x Gyproc gipskartonplaten 12,5 mm 25 mmAkoestische prestatiedBR w (C;C tr) 55 (–2, –7)Figuur 6Geluidisolatie tussen woningen onderlingAanbevolen constructie voor een dubbele Metal Stud® scheidingswand (zie figuur 7).Aanbevolen constructieDikte2 x Gyproc gipskartonplaten 12,5 mm 25 mmIsover glaswol200 mm2 x Gyproc gipskartonplaten 12,5 mm 25 mmAkoestische prestatiedBR w (C;C tr) 69 (–3, –10)Figuur 7Geluidisolatie van voorzetwandenDoor de isolatiewaarde van steensmuren significant te verbeteren, kunt u ook in de renovatieeen hoog akoestisch comfort bereiken (zie figuur 8).Aanbevolen constructieDikteSteensmuur200 mmBestaande stuclaag15 mmIsover glaswol100 mmIsover Optima System –Gyproc gipskartonplaat12,5 mmAkoestische prestatiedBSteensmuur + voorzetwand R w (C;C tr) = 68 (–2, –9)Figuur 816

Kwaliteitsproducten voor optimale geluidisolatieIsover heeft een breed productassortiment waarin voor iedere toepassingeen geschikt product gevonden kan worden. Alle glaswolproductenvan Isover hebben uitstekende thermische, akoestischeen brandveilige eigenschappen, of u nu op zoek bent naar platenof naar rollen.Isover investeert daarnaast voortdurend in de ontwikkeling vannieuwe isolatie-oplossingen. Neem bijvoorbeeld ULTIMATE, hetnieuwe hoogwaardige isolatiemateriaal van Isover waarin allevoordelen van akoestische, brandwerende en thermische isolatiematerialenzijn gecombineerd met de voordelen van glaswol, zoalsonder andere de flexibiliteit en het lichte gewicht.Gips en glaswolisolatie: bondgenoten ingeluidisolatieVoor een optimale geluidisolatie van gevels, binnenwanden endaken is gips een logische keuze. Gyproc, evenals Isover onderdeelvan Saint-Gobain, is marktleider in gipsplaten, wand- en plafondsystemenen tevens vooraanstaand leverancier van gipspleisters.Als ‘de gids in gips’ biedt Gyproc innovatieve systeemoplossingenvoor de complete binnenafbouw. Gyproc gipskartonplaten bestaanuit een kern van gips en een ommanteling van karton. Het gladdeoppervlak is veelzijdig af te werken.Isover isolatie: een duurzaam productIsover isolatie is een duurzaam product bij uitstek. Een goed geïsoleerdgebouw bespaart veel energie. Een lager energieverbruikbetekent dat er minder schaarse brandstoffen nodig zijn en dat erminder schadelijk afvalgassen vrijkomen. Deze zogenaamde broeikasgassen,voornamelijk koolstofdioxide (CO 2), zijn de oorzaak vanklimaatveranderingen. Daarnaast worden Isover-producten zomilieuvriendelijk mogelijk geproduceerd. Als grondstof van de productievan glaswol wordt voor meer dan 75% gebruik gemaakt vangerecycled glas. Hierdoor hoeft zo min mogelijk gebruik te wordengemaakt van primaire grondstoffen. Bovendien wordt glaswolafvalzo veel mogelijk gerecycled voor hergebruik in het productieproces.Isover isolatie draagt dan ook bij aan de bescherming vanhet milieu. Meer informatie vindt u op www.isover.nl/duurzaam.Isover producten: gemakkelijk teverwerkenIsover producten zijn efficiënt te verwerken, wat economischevoordelen oplevert.■ Tot 75% besparingen op de kosten voor opslag en transportvanwege de hoge comprimeerbaarheid;■ Flexibel en daardoor gemakkelijk en snel te plaatsen;■ Vormvast;■ Geen materiaalverlies: alle stukken zijn bruikbaar;■ Veelzijdig, herbruikbaar en recycleerbaar.Voor meer informatie: www.isover.nl18

Informatie en correspondentieSaint-Gobain IsoverVerkoopkantoor NederlandStuartweg 1b, 4131 NH VianenPostbus 96, 4130 EB VianenTelefoon 0347 35 84 00Fax 0347 35 84 01E-mail algemeen: info@isover.nlE-mail verkoop: verkoop@isover.nlwww.isover.nlSaint-Gobain IsoverHoofdkantoorParallelweg 204878 AH Etten-LeurEen merk van Saint-Gobain