Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 300 3
3.2 DE BEWERKINGSSPOREN EN SPOREN VAN GEBRUIK
3.2.1 Algemeen
De boom waarvan de kano is gemaakt, is waarschijnlijk in eerste instantie met een bijl
omgekapt en bijgewerkt, maar daarvan zijn, door de latere bewerking geen sporen
teruggevonden. Zeker is dat de kano vervolgens met een dissel is uitgehold, in ieder geval
in de fase van afwerking. Dit is in regelmatige banen gebeurd die van de ene naar de
andere zijkant lopen. De bewerking is zeer zorgvuldig geweest met steeds overlapping
over een voorgaande baan. Dit heeft geresulteerd in een groot aantal parallelle banen over
de hele lengte van de boot, die grotendeels nog bewaard zijn gebleven (figuur 10 en 11).
Over de grootte, de kromming en de ronding van het disselblad kan geen uitspraak
worden gedaan aangezien door het zorgvuldige werken slechts kleine delen van de inslag
bewaard zijn gebleven.
3.2.2 Opstaande delen (ribben en zitje)
Aan de binnenkant van de kano zit op circa 2 m vanaf de voorzijde een opstaande rand of
rib (figuur 12). Achterin zit, op circa 1 m van de achterzijde, nog een opstaand element
dat lijkt op het restant van een rib (figuur 13). De functie van dit soort interne verdelingen
is hier onduidelijk. Ze worden in literatuur geïnterpreteerd als interne
scheidingselementen en als mogelijke voetensteun voor de peddelaar wanneer een
dergelijke opstaande rand zich dichtbij de zitplek bevindt, zoals hier aan de achterzijde
het geval is. Hun functie als versterkende elementen van de kano wordt door
verschillende auteurs betwijfeld, maar dit zou verder moeten worden onderzocht. 3
De ribben alsook het opstaande dikke gedeelte aan de achterkant zijn met een bijl
vervaardigd, waarbij alleen nog op het dikke deel de kapsporen te zien zijn (figuur 14),
omdat de ribben zeer gesleten zijn. De verdikking in de achterzijde kan mogelijk als
‘zitje’ hebben gediend. Dergelijke zitplekken worden vaker aangetrofen; een mooi
voorbeeld is te zien in de kano van Uitgeest. 4
3.2.3 Gaten
Aan de voorzijde loopt door de zijkant van de steven horizontaal een groot rechthoekig
gat van 6 bij 5 cm en 11 cm diep (figuur 15). Mogelijk is dit gat voor een touw om de
kano te kunnen trekken of vast te leggen. Het gat moet met een soort beitel zijn gemaakt,
maar bewerkingssporen zijn vervaagd, omdat het gat door gebruik is gesleten.
Boomstamkano’s met een dergelijk gat worden regelmatig gevonden. 5
Even voorbij de punt zit aan de stuurboordzijde een klein vierkant gat van 3 bij 3 cm,
wat enigszins schuin naar binnen loopt en waarvoor een kleine beitel moet zijn gebruikt
(figuur 16). De functie van dit gat is onduidelijk. Het zit vrij laag in de zijkant en dicht bij
de bodem van de kano. Dit geeft aan dat de punt van de kano ver boven het water moet
hebben uitgestoken, anders had men door dit gat water gemaakt.
Tijdens het onderzoek in het veld van de buitenkant van de kano is in de
bakboordzijde op circa 6 m van de achterzijde vanaf achteren een rechthoekig gat door de
wand aangetroffen van 3 bij 2,5 cm (figuur 17). 6 Dit gat meet aan de binnenzijde 4 bij 1,5
cm (figuur 18). Iets verder naar achter zit een tweede gat van 1,5 cm hoog, dat deels is
afgebroken (figuur 19). Beide gaten zijn zozeer gesleten dat bewerkingssporen niet meer
zichtbaar zijn. Mogelijke tegenhangers van deze gaten konden in de andere zijde van de
kano niet worden vastgesteld, omdat aan stuurboord grote delen van de zijkant ontbraken.
De los gevonden delen van de stuurboordzijde zijn echter alle onderzocht en hierin
werden geen gaten teruggevonden.
3
4
5
6
McGrail 1978, 55.
Koehler in voorbereiding; Vermeeren & Brinkkemper 2004.
McGrail 1978, fig. 112; Arnold 1965, 64.
De kanowand is hier 3 cm dik.