Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 300 1
1. Inleiding
Tijdens proefsleuvenonderzoek in mei en juni 2003 werden in het circa 25 hectare grote
gebied ‘Vergulde Hand West’, gelegen aan de Nieuwe Waterweg ten westen van
Vlaardingen, bewoningssporen uit de IJzertijd, Romeinse Tijd en Middeleeuwen
gevonden. In een zone binnen het gebied (vondstzone 10, centrumcoördinaat 80450/
435450) werd een eikenhouten (Quercus) boomstamkano aangetroffen. De kano lag op
zijn kop en werd met een eerste 14 C-datering in de Late Bronstijd geplaatst. Omdat de
conditie van de kano door de realisatie van een bedrijventerrein binnen het gebied indirect
zou worden bedreigd, werd besloten de kano tijdens het vervolgonderzoek in 2005 op te
graven, te onderzoeken en te bergen. 1
In dit rapport wordt verslag gedaan van het houtonderzoek aan deze kano. Daarbij dienen
de volgende vragen als leidraad:
- Kan er iets gezegd worden over de vorm, de herkomst en de groeiplaats van de
gebruikte boom?
- Hoe is de kano uit de boom gehaald?
- Met welke werktuigen is de kano vervaardigd?
- Welke sporen van gebruik zijn aangetroffen op de kano?
- Is er een relatie tussen de losliggende stukken hout rond de kano en de kano zelf?
- Is de kano aangespoeld of is deze intentioneel achtergelaten?
- Wat is de datering van de kano?
2. Methoden
De onderkant van de kano is in het veld beschreven, gefotografeerd en bekeken op
geschiktheid voor dendrochronologische datering. Na het omkeren en leegscheppen is
hetzelfde gedaan voor de binnenzijde. De losliggende stukken hout zijn in verband
bekeken, geborgen en vervolgens verder onderzocht. Determinatie van de houtsoort aan
deze stukken is uitgevoerd door coupes te snijden in de drie hoofdrichtingen van het hout
(dwars, radiaal en tangentiaal) en preparaten hiervan te bekijken onder een doorvallendlichtmicroscoop
bij vergrotingen van 100 tot 400x.
Bewerkingssporen aan de binnen- en buitenkant van de kano zijn in detail beschreven
en gefotografeerd. Daarbij is gezocht naar de vorm van de sneden, de slagrichting, de
diepte van de inslag en naar eventuele braamsporen. Gebruikssporen, waaronder
brandplekken en slijtagesporen zijn fotografisch vastgelegd en/of beschreven.
Er is geprobeerd te bepalen hoe de boot uit de boom is gehaald. Hierbij is gelet op de
positie en de richting van knoesten en is op een aantal punten gekeken naar het verloop
van de jaarringen, met name aan de incomplete achterzijde van de kano en op afgebroken
fragmenten van de zijkant. Vervolgens is door Elsemiek Hanraets en Tamara Vernimmen
(Stichting RING) op een geschikte plaats een monster genomen voor
dendrochronologisch onderzoek. 2 Ook is gezocht naar de plek waar men het eerste 14 C-
monster had genomen, om te bepalen welk gedeelte van de eik in de Late Bronstijd was
gedateerd.
1
2
De opgraving is uitgevoerd door een veldteam van het Vlaardings Archeologisch Kantoor
(VLAK) onder leiding van Tim de Ridder, Yurie Eijskoot (projectcoördinator) en Rene Torremans
(archeologisch coördinator), het houtonderzoek is uitgevoerd door Caroline Vermeeren en
Yardeni Vorst van BIAX Consult, de berging is verricht door Paul Schulten van Archeoplan.
Hanraets 2005. Het dendrochronologisch rapport is toegevoegd als bijlage 1.