Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 435 3
zompzegge hebben een grotere lengte/breedte-verhouding: ze zien er slanker uit dan de
zaden van sterzegge die een duidelijkere ruitvormige omtrek hebben.
Figuur 1
Zaad (nootje) van zompzegge (Carex curta) uit vondstnummer 2.036 (© BIAX Consult).
3.1.3 Plat beemdgras/schaduwgras (Poa compressa/nemoralis)
In de determinatieliteratuur worden de zaden (officieel: caryopsis) van plat beemdgras
(Poa compressa) en schaduwgras (Poa nemoralis) onderscheiden van de zaden van
veldbeemdgras (Poa pratensis) en ruw beemdgras (Poa trivialis). 5 De zaden van het Poa
compressa/nemoralis-type hebben een top (apex) die vrij puntig is en een navel (hilum)
die rond of bijna rond is. De zaden van het Poa pratensis/trivialis-type hebben
daarentegen een naar verhouding stompe, afgeronde top en een ovale navel. 6
Hoewel in het materiaal van de Vergulde Hand-West zaden zijn gevonden die duidelijk
aan de criteria van het Poa compressa/nemoralis-type voldoen, is het gezien de
standplaatsvoorkeur van deze soorten niet zo waarschijnlijk dat ze in de Vergulde Hand-
West voorkwamen. Plat beemdgras is in onze streken vooral een gras van steenachtige
plaatsen. Het staat zelfs bekend als muurbewoner. De meest natuurlijke standplaatsen zijn
te vinden op de Zuidlimburgse krijthellingen. 7
Schaduwgras is kenmerkend voor de schralere en lichtere plekken in loofbossen op
relatief voedselrijke bodem. In Nederland is het vrij algemeen in het zuidoosten en
midden, en aan de Hollandse binnenduinrand. Behalve langs bosbeken komt schaduwgras
voor op kapvlakten en onder heggen. Verder kan het veel voorkomen op de wand van
steengroeven en op muren. In Zuid-Limburg komt het voor langs (in) holle wegen. 8
Het voorgaande in aanmerking genomen, denken we niet dat de zaden van het Poa
compressa/nemoralis type ook daadwerkelijk van deze soort(en) afkomstig zijn. Mogelijk
is er in werkelijkheid sprake van een grotere variatiebreedte in de belangrijkste
differentiërende criteria (apex- en hilumvorm) dan in de determinatieliteratuur wordt
opgegeven. 9 Dit zou dan kunnen betekenen dat de zaden van het Poa
compressa/nemoralis-type afkomstig zijn van veldbeemdgras en/of ruw beemdgras. Van
deze beide soorten kunnen we ons wel goed voorstellen dat ze in de gras- en rietlanden in
de Vergulde Hand-West voorkwamen.
5 Zaden van Poa compressa en Poa nemoralis lijken teveel op elkaar om betrouwbaar onderscheid
te kunnen maken tussen deze soorten. Hetzelfde geldt voor Poa pratensis en Poa trivialis.
6 Körber-Grohne 1991, 214.
7 Weeda et al. 1994, 94.
8 Weeda et al. 1994, 95.
9 Nader onderzoek moet uitwijzen in hoeverre dit het geval is.