Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 435 21
Tabel 9
Vlaardingen-Vergulde Hand-West, overzicht van macrobotanische monsters uit de
Vroege Middeleeuwen
vondstnr. fenomeen fenomeendefinitie opmerkingen
02.0036 akker of mengbodem cultuurlaag toemaak?
02.0039 akker of mengbodem cultuurlaag toemaak?
01.0813 akker of mengbodem cultuurlaag toemaak?
5.5.1 Contextbeschrijvingen Vroege Middeleeuwen
Monsters 02.0036, 02.0039 en 01.0813
De macromonsters zijn alle drie afkomstig uit dezelfde akker of mengbodem in de
vondstzones 01 en 02, waar deze cultuurlaag uit de Middeleeuwen zeer goed was
geconserveerd. Het gemengde karakter en de ligging op het middeleeuwse bosveen deden
tijdens het veldonderzoek vermoeden dat het pakket een menglaag betreft die geheel of
gedeeltelijk is opgebracht om bijvoorbeeld de vruchtbaarheid van de (veen)bodem te
verbeteren. Het micromorfologische onderzoek heeft definitief uitgewezen dat
verschillende sedimenten zijn vermengd en dat tenminste van elders aangevoerd
grofkorrelig zand is toegevoegd. De herkomst van de overige bestanddelen is minder
duidelijk. Een deel is vermoedelijk het veen van lokale oorsprong. Mogelijk kan het
macrobotanische onderzoek meer uitsluitsel geven over de aard en herkomst van de
vermengde sedimenten.
5.5.2 De vraagstellingen bij de monsters uit de Vroege Middeleeuwen
Een nadere toelichting op het fenomeen toemaak en de rol daarvan in akkerbouw op veen
biedt Van de Ven. 20 De hieronder gepresenteerde vraagstellingen zijn vooral toegespitst
op de context waaruit de monsters zijn geborgen. 21
1. In hoeverre kan op basis van de macrobotanische samenstelling van de monsters
aannemelijk worden gemaakt dat de cultuurlaag een door mensen gevormde akker of
menglaag betreft?
2. Wat kan op basis van de macrobotanische resten worden gesteld over de bestanddelen
en herkomst van het sediment? Kan bijvoorbeeld sprake zijn van aangevoerd of
opgebaggerd/opgegraven sediment?
3. Welke informatie kan uit de macrobotanische resten worden afgeleid over de
(agrarische) bedrijfsvoering in de Middeleeuwen en de wijze waarop de akkers
werden bewerkt en vruchtbaar gehouden?
6. Resultaten en discussie
De aangetroffen botanische macroresten in de voor analyse geselecteerde monsters zijn
vermeld in de bijlagen 1 t/m 8. De aangetroffen soorten zijn onderverdeeld in
gebruiksplanten en wilde planten. Binnen de categorie gebruiksplanten is een
onderverdeling aangebracht die is gebaseerd op het vermoedelijke vroegere gebruik. De
wilde planten zijn ingedeeld op grond van de vegetatiestructuur en abiotische
standplaatsfactoren als vochtgehalte, trofietoestand en zuurgraad. 22 Met nadruk moet wel
worden gesteld dat deze indeling gebaseerd is op het huidige voorkomen in Nederland en
dat deze indeling niet kritiekloos toegepast mag worden op vroegere vegetaties. Dit geldt
vooral voor door mensen beïnvloede vegetaties. Toch wordt omwille van de
20 Van de Ven 1996.
21 Eijskoot, De Ridder & Brinkkemper 2007e
22 Tamis et al. 2004.