Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 435 6
activiteitenfase en de bijbehorende macrobotanische monsters in een gedetailleerd
chronologisch kader te plaatsen. De dateringen van de Vroege IJzertijd laten zich
vanwege het zogenaamde Hallstatt-plateau namelijk niet scherper kalibreren dan tot op
een aantal eeuwen. Deze dateringen vallen tussen 2500 en 2400 BP, wat in kalenderjaren
uitkomt op een marge van 800 tot 400 v.Chr.
De menselijke aanwezigheid wordt voorlopig, op grond van de lithostratigrafie,
geplaatst in een landschap dat werd gedomineerd door rietvenen. De basis van deze venen
betreft een rietveen in zwarte matrix (Hv-3.6). Op dit niveau volgt een rietveen met
houtopslag (Hv-3.5). Heel precies kan de activiteitenfase echter niet worden geduid in de
lithostratigrafie, omdat alleen vondstzone 06 voorzag in een herkenbare cultuurlaag (C-4)
met aardewerk en ander klein vondstmateriaal. Hier was het boven- en onderliggende
veen echter te geoxideerd voor een goede lithostratigrafische duiding van de activiteiten.
Het huidige beeld van het landschap tijdens deze activiteitenfase is daarom vermoedelijk
verre van volledig. De beschikbare macrobotanische monsters zijn dus belangrijke
bouwstenen voor het onderzoek naar het landschap en menselijk gebruik daarvan in de
Vroege IJzertijd.
De Vergulde Hand-West was in de Vroege IJzertijd niet dicht bewoond. Alleen in
vondstzone 06 ligt een nederzetting met een woonstalhuis (Vz06-G01). Deze nederzetting
bestaat verder uit een omheinde ruimte (Vz06-He01) en een takkenpad. De aard van de
voedseleconomie laat zich echter moeilijk afleiden. Ook is niet bekend of de nederzetting
permanent werd bewoond. Het macrobotanische onderzoek kan bijdragen aan de kennis
over de voedseleconomie van de nederzetting. In vondstzone 03 zijn de resten van
vermoedelijk een klein gebouw aangetroffen. Hier bestond echter geen mogelijkheid voor
macrobotanisch onderzoek. In vondstzone 10 liggen een gebouw en een boomstamkano
uit de Vroege IJzertijd. Een plantaardig niveau op de boomstamkano is opgenomen in dit
onderzoek.
4.3 MIDDEN- EN LATE IJZERTIJD
In de Midden- en Late IJzertijd was de Vergulde Hand-West dicht bewoond. De oudste
nederzetting is vermoedelijk snel na 400 v.Chr. gebouwd. Er is tot 200 à 150 v.Chr.
sprake van een hoge dichtheid aan archeologische resten en deze hoofdperiode is daarom
de belangrijkste activiteitenfase van het onderzoek. Behoudens de vondstzones 02 en 06
zijn overal resten van nederzettingen en menselijke activiteiten aangetroffen. De
nederzettingen zijn aangelegd op de veenbodems en worden gekenmerkt door permanente
bewoning in woonstalhuizen, met daarnaast bijgebouwen, takkenpaden en (mogelijk) een
gemengde bedrijfsvoering met veeteelt en akkerbouw. In en rondom de nederzettingen
zijn talloze aanwijzingen gevonden voor vertrapping en vergraving van het
oorspronkelijke loopoppervlak. Het macrobotanische onderzoek moet toegespitst zijn op
de voedseleconomie van de nederzettingen en op de kenmerken en het gebruik van het
omliggende landschap. Het 14 C-onderzoek laat geen verdere fasering van de
activiteitenfase toe. De beschikbare dateringen beslaan over het algemeen marges van
ruim 150 tot 200 jaar. Ook ontbreken mogelijkheden om op basis van de stratigrafie een
gedetailleerde relatieve chronologie op te stellen.
Van ongeveer 500 tot 400 v.Chr. vertoont de Vergulde Hand-West een ontwikkeling
van het rietveenlandschap (Hv-3,6 en Hv-3.5) uit de Vroege IJzertijd, naar een
hoogveenlandschap (Hv-3.2 en Hv-3.1) met aanwijzingen voor veenmos- en
heidevegetaties tussen 400 en 150 v.Chr. Mogelijk kwamen in dit landschap echter ook
nog biotopen voor met een voedselrijker karakter (Hv-3.3). De top van dit veen was in de
nederzettingen, maar ook daaromheen zeer amorf. De oxidatie die dit heeft veroorzaakt
moet al zijn opgetreden in de late Prehistorie en is waarschijnlijk versterkt door de
menselijke aanwezigheid. Dit is de cultuurlaag van de Midden- en Late IJzertijd (C-3),
omdat de meeste archeologische sporen verband houden met dit niveau. Op de
bewoningsfase en het landschap met oligotrofe kenmerken volgt een overstromingsfase