Charlotte van Egmond - Schatten van Brabant

Charlotte van Egmond
Door R.A.M. van Laere en Kea Cloin
Charlotte van Egmond was een echte ‘Zuster van Liefde’. Zij was sociaal
bewogen, had ambitie en wilde haar talenten ontplooien. Liefdadigheid was niet
een vies woord, maar was de drijfveer van haar congregatie en die bracht zij in
praktijk. ‘Zuster Slot’ heette zij in de volksmond. Haar functie was hoofd van de
‘bewaarschool’, later fröbelschool, in Liempde en daarmee is zij voor veel
Liempdenaren van betekenis geweest. Charlotte van Egmond werd geboren in
1867 te Voorschoten en overleed in 1951 te Liempde.
Kleuters
De Liempdse kleuters waren haar lust en haar leven. De kinderen waren bij haar
goed ‘bewaard’, leerden elkaar kennen en met elkaar omgaan. Charlotte
wandelde met hen, leerde hen tellen, stilzitten, zwijgen, met het hoofd schudden,
zij danste en speelde met hen, zong liedjes voor ze, leerde hen bidden, matjes
vlechten, en maakte hen zindelijk door op vaste tijden met hen naar de wc-tjes
te gaan. Bij een ongelukje had ze schoon ondergoed klaarliggen. Ze moedigde
hen aan zilverpapier, postzegels en ansichtkaarten te sparen.

De kinderen speelden met blokken op de grond, bij ongewenst gedrag kregen ze
straf, ze leerde hen versjes en ze mochten kleppers hanteren tijdens het zingen.
Haar lokaal bij het klooster in Liempde bevatte grote ramen, een houten vloer en
een houtkachel om ‘s winters te stoken.
Voor 15 cent
De omstandigheden waarin de mensen in haar tijd moesten leven, waren niet
altijd even gunstig. Zij maakte het tijdperk van de toenemende industrialisatie
mee en in de twintigste eeuw de crisistijd in de jaren dertig. Gesubsidieerde
kleuterscholen, zoals later, bestonden nog niet. Haar werk moest betaald worden
uit bijdragen van de ouders. Veel vroeg zij niet, de bijdrage bedroeg slechts 15
cent per kleuter. De kinderopvang avant-la-lettre was ook economisch van
betekenis: de ouders, veelal boeren, hadden zodoende beiden hun handen vrij
voor het vele werk op de boerderij of elders. Onberoerd liet het werken met de
kleintjes haar niet: door het altijd bukken groeide haar rug na verloop van tijd
krom.
Standbeeld
Charlotte was ingetreden bij de Congregatie van de Zusters van Liefde in Tilburg
en had de gelofte van gehoorzaamheid, armoede en zuiverheid afgelegd. Rogier
van Laere heeft in zijn boek ‘het Roomse Rijk van St. Albertus’ over haar
geschreven (blz. 181-187), nadat hij vele getuigenissen van Liempdse mensen
had gehoord. Deze mensen hadden bij haar op de ‘bewaarschool’ gezeten. Van
Laere wist te vertellen dat er met veel respect over ‘Zuster Slot’ werd gesproken.
De ouderen dichtten haar eigenschappen toe als eenvoudig, nederig, liefdevol,
hulpvaardig, vol overgave aan haar werk. Dat respect en die waardering uitten
zich ook in een standbeeld van haar, dat werd onthuld toen de Zusters uit het
klooster ‘St. Albertus’ in Liempde wegtrokken. Voor haar werk tussen 1891 en
1937 kreeg zij bovendien een pauselijke onderscheiding.