Cathrientje - Schatten van Brabant

Cathrientje (Maria Catharina Steenaerts), vroedvrouw in Eersel
Cathrientje Steenaerts wordt in 1860 geboren in Helchteren (België). In 1883 gaat ze in Eersel wonen
en werken, zij is dan al afgestudeerd aan de vroedvrouwenschool in Hasselt . In 1939 overlijdt
Cathrientje, nadat ze een groot deel van de Eerselse bevolking heeft gebakerd. Ruim 35 jaar na haar
dood, schrijft Piet Kwinten over haar leven in het streekblad De Kempenaer. In 2006 wordt
Cathrientje beschreven in het boek “Eersel … ’n zaligheid, dat geschreven is door Harrie Grielen. Op
verzoek van de schrijver van dit boek wordt het artikel over Cathrientje volledig overgenomen.
Geen straat voor Cathrientje
Eind maart 1964 heeft streekblad De Kempenaer een bijdrage van Piet Kwinten. In zijn “Wie weet dat
nou nog?”schrijft hij over Cathrientje, een bijzondere vrouw die veel betekend heeft voor Eersel en
omgeving. Wie was zij?
Maria Catharina Steenaerts is geboren in 1860 in Helchteren (B). Al op 23-­‐jarige leeftijd komt ze in
Eersel terecht. Ze heeft – 20 jaar jong-­‐ dan al het diploma van de Vroedvrouwenschool in Hasselt.
“Cathrientje”zoals ze hier als snel ging heten, trouwt in 1883 met Petrus Jacobus – “Sjaak” – van
Sambeeck. Ze gaan wonen aan de Markt. In het volgende jaar moet ze al met haar werk zijn
begonnen. In stilte, want ze is tot niets verplicht. Een officiële aanstelling als vroedvrouw zit er
kennelijk niet in. Is het, omdat België en Nederland na de afscheiding van 1839 geruime tijd zo langs
elkaar heen hebben geleefd? Cathrientje moet een vrouw met formidabele energie zijn geweest, met
een groot sociaal hart, altijd klaar voor anderen. Zelf brengt ze 16 kinderen groot plus nog enige ‘van
de voogdij’. Haar werk doet ze – óók bij nacht en ontij – te voet en tegen een zeer bescheiden
vergoeding. Een enkele keer haalt men haar op met een boerenkar ‘omdat het hard nodig is’. Dat
doet ook een boer uit Hoogeloon, maar in haar eigen wiegje ligt dan een kind van net vier dagen oud.
Ze gaat mee. Zo zit ze eens op een bevalling te wachten, terwijl ook haar eigen uur gekomen is.
Haar gouden jubileum wordt in september 1934 groots gevierd tijdens een vergadering van het Wit-­‐
Gele Kruis. Het nieuwe parochiehuis in de Kerkstraat is meer dan vol. En terecht: ruim 2/3 van de
Eerselse bevolking van dat moment is nog ‘gebakerd’ door Cathrientje. Er komt een plan om haar
een maandelijkse toelage te geven uit sympathie en waardering voor haar werk. Het kan haar oude
dag enigszins verlichten-­‐ AOW is dan nog helemaal onbekend! De aanwezigen gaan stáán om heel
duidelijk hun instemming te betuigen met het voorstel. Ook het bestuur van de zorgvereniging is
erop dat moment voor. Toch wijst men later alsnog het voorstel af. Cathrientje leeft nog enige jaren
en overlijdt, bijna 80 jaar oud, in de eerste dagen van januari 1939.
Kwinten’s artikel eindigt met de opmerking, dat bij de nieuwe straten er een met de naam
Cathrientje van Sambeeck-­‐Steenaerts niet zou mogen ontbreken. Net als eerder het geval was,
komen ook nu veel mensen in het geweer. Bijna 60 brieven en kaartjes betuigen adhesie aan deze
gedachte. Opvallend dikwijls gaat de instemming vergezeld van ervaringen of persoonlijke gevoelens,
in de vorm van een korte wens of soms kleine gedichtjes. Er – voor zover bekend – nooit een formeel

verzoek ingediend bij het gemeentebestuur of de raad. Zou dat echt nodig zijn geweest? De lijnen
waren kort en overzichtelijk. Zeker toen. Wilde “men”het niet? Waren er andere krachten in het
spel? Er was in die tijd wel een “Trieneweegske”, een inmiddels verdwenen landweg, ongeveer van
de huidige Mortel in de richting van Schaek/Schadewijk.
Al zal Cathrientje wel eens ooit goedmoedig ‘Trieneke’ zijn genoemd, als straatnaam om iemand te
eren, lijkt een Trieneweegske natuurlijk nergens op. Dat was ook niet de bedoeling. Anderen zijn wel
vernoemd. Waarom zij niet, dat zal wel een raadsel blijven.
Uit:
“Eersel … ’n zaligheid, door Harrie Grielen, m.m.v. Christ Thijssen,
De Boekenlegger, Eersel, 2006,
ISBN-­‐10: 90-­‐77747-­‐07-­‐9
ISBN-­‐13: 978-­‐90-­‐77747-­‐07-­‐0.
Met dank aan:
De heer L. van der Heijden, gemeente Eersel, afdeling Ruimtelijk Beheer