Interview met Paul Morel - Stadsherstel Amsterdam

interview met
paul morel
Voor projectleider Paul Morel stond 2010 onder meer in het teken van de restauratie
van de voormalige brandweerkazerne Oud Nico aan de De Ruijterkade. Na de oprichting
van een professionele brandweer bouwde Amsterdam in de hele stad brandweerkazernes
en hulpposten. De Oud Nico (1890) werd ontworpen door de assistentstadsarchitect
Willem Springer. Hij koos voor meerkleurige baksteen in een stijl die
op diverse wijzen gebruik maakt van aan de Renaissance en Middeleeuwen ontleende
motieven. In de ornamentering vinden we de brandweerattributen en een salamander
als symbool van het vuur terug. In het pand bevonden zich ook de woningen van de
hoofdbrandmeester, de brandmeester en de kantinehouder.
Bij oplevering van de restauratie - medio 2011 - zal de kazerne drie broedplaatsateliers
en vier huurwoningen huisvesten. Op de begane grond van de kazerne en de
ernaast gelegen smederij komen showrooms van Levi’s Dockers. “Het resultaat mag
er straks zijn, maar het was geen eenvoudige opgave.”
“Leerlingen maken
een vast onderdeel
uit van het bestek.”
Thomas Schlijper
Nauw overleg met
de bewoners
“We pakten eerst het casco aan, waar we veel
problemen met de gevel tegenkwamen. Tijdens
de bouw werd waarschijnlijk voor de specie gebruik
gemaakt van brak water uit het IJ, dat geeft
veel uitslag in de gevel. Je moet zo’n gebouw
bekijken vanuit bouwkundig én natuurkundig
perspectief. Vocht komt niet alleen van buiten,
maar ook van binnen. Waar kan dat vocht weg
en waar niet? Er is een flinke geluidbelasting
vanaf de De Ruijterkade aan de voorzijde en
het treinspoor aan de achterkant, waardoor de
bewoners vaak genoodzaakt waren de ramen
dicht te houden. We hebben de interne ventilatie
op energetisch verantwoorde wijze vernieuwd.”
Dat de bewoners tijdens de restauratie
in de woningen bleven, vormde een bijkomend
vraagstuk. “Maar ze waren heel betrokken en
blij dat Stadsherstel het pand restaureerde. Die
betrokkenheid betekende wel veel extra overleg,
maar dat hadden we er graag voor over. We hebben
slechts drie van de zeven bewoners tijdelijk
ander onderdak moeten aanbieden en dat kon
gelukkig uit ons eigen woningbestand.” De Oud
Nico heeft een grotere restauratie ondergaan
dan oorspronkelijk gepland. “Bij zo’n omvangrijk
project stuit je altijd wel op iets onverwachts.
Zo moest een aantal balklagen worden versterkt.
Maar je komt ook heel mooie dingen tegen. In
de voormalige smederij lag een prachtige stenen
vloer. Die konden we behouden.”
Bij de restauratie van de brandweerkazerne
waren uitsluitend aannemers betrokken die
met leerlingen werken. “Dat vindt Stadsherstel
belangrijk. Bij wat wij doen, kun je in ambachtelijke
zin veel leren. In het kader van Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen leveren
wij langs die weg een bijdrage aan het behoud
van de kennis en kunde van het restauratievak.
Daarom maken de leerlingwerkplekken standaard
deel uit van het bestek. En bij het bereiken
van het hoogste punt zetten wij die leerlingen
extra in het zonnetje.”
51 | Interview met Paul Morel

Ernest Annyas
Ernest Annyas
Suriname
Kerken
Voormalig brandweerkazerne
‘Oud Nico’
krijgt een grondige
opknapbeurt. Aan de
rechterzijde van het
gebouw worden de
oude voegen verwijderd
en vervangen
door nieuwe.
Paul was in het verslagjaar als coördinator nauw
betrokken bij de oprichting van Stadsherstel
Suriname. “In wezen hanteren we daar precies
dezelfde systemen en methodieken. Niet opgelegd
vanuit Nederland met Nederlanders, maar
meer in een adviserende rol. We laten zien hoe
wij het doen en proberen dat over te brengen op
onze Surinaamse collega’s. De kans is groot dat
in 2011 Stadsherstel Paramaribo NV een feit zal
zijn en het eerste pand kan worden aangekocht.
Dan kan bovendien een begin worden gemaakt
met de oprichting van de Vereniging Vrienden
van Stadsherstel Paramaribo in overleg met het
bestuur van onze eigen Vereniging Vrienden.
Ook met onze commissarissen voeren we regelmatig
overleg over de oprichting van Stadsherstel
Paramaribo.”
Paul is tevens bestuurslid van het Openluchtmuseum
Fort Nieuw Amsterdam. Daar werken
– via de Stichting Arbeids Ontwikkeling (SAO),
een vergelijkbare organisatie als de Stichting
Herstelling – mensen met een grote afstand tot
de Surinaamse arbeidsmarkt. Het is een concept
dat aanslaat. Het succes dat de Stichting Herstelling
bijvoorbeeld op ons Fort Diemerdam
bereikt, is vergelijkbaar met dat van SAO op Fort
Nieuw Amsterdam. Ook daar werken jongeren
in de bouw en in het groen op veilige afstand
van de verlokkingen van de grote stad.”
Waar eens de brandweerauto’s
glommen,
wordt de ruimte nu
gereed gemaakt voor
het gebruik als winkelen
showroom
De restauratie van grote industriële monumenten
en kerken is één van de specialiteiten van
bouwkundige Morel. “De komende tien jaar zullen
van de 8.300 kerken die er nu in Nederland
zijn zo’n 1.000 hun deuren moeten sluiten. Een
zorgelijke, maar tegelijkertijd een uitdagende
ontwikkeling. De Stichting Oude Hollandse
Kerken (SOHK), die zich inzet voor het behoud
van monumentale kerkgebouwen in de provincies
Noord- en Zuid Holland, initieerde een
onderzoek naar mogelijke herbestemming. De
provincie Noord-Holland ondersteunt dit initiatief
en stelde een subsidie beschikbaar. Wij zijn
benaderd om dat onderzoek uit te voeren. De
uitkomsten zijn begin 2011 gepresenteerd. Indien
men bereid is op ruimdenkende wijze over
het herbestemmen van kerken na te denken, ziet
de toekomst er voor veel kerkgebouwen hoopvol
uit. De provincie Noord-Holland vervult een
voortrekkersrol wanneer het gaat over de herbestemming
van deze monumentale gebouwen.
Stadsherstel kan daaraan een zinvolle bijdrage
leveren.”
52 | Interview met Paul Morel
53 | Interview met Paul Morel