** VAN HOUTVUUR TOT (O)LEDVERLICHTING ** Van lijn- of ...

Water- en vuurhuisje
In elk dorp of stad bestonden vroeger zogeheten water- en vuurhuisjes waar een
vrouw een winkeltje had van warm water, alsmede gloeikooltjes. Voor één halve cent
kon men daar warm water of vuur krijgen. In een tijd dat gas- en elektrische
fornuizen nog niet bestonden, was dit voor veel mensen een uitkomst. De
gloeikooltjes werden gebruikt om zelf vuur te maken (dan had je er maar één van
nodig), of meer exemplaren om in een stoof te doen en zo, met de voeten er op
geplaatst, als verwarming te dienen. Het kooltje werd terug onderweg naar huis
meegenomen in een blikken of koperen doosje met gaatjes en een kettinkje er aan.
Door onderweg van tijd tot tijd het doosje aan het kettinkje rond te slingeren bleef het
kooltje gloeien en kon thuis gebruikt worden.
Water- en vuurhuisje, Blindemansteeg Amsterdam, ca. 1912.
Stoven in kerk
In de winter was iemand - vaak de koster - reeds geruime tijd vóór aanvang van de
kerkdienst bezig, op turf gestookte stoofjes, met die brandstof te vullen en aan te
steken. Kerkgangers die zich dat konden veroorloven konden zo, tegen betaling, een
stoof krijgen. Dat werk was secuur werk: de turf moest langzaam branden en mocht
niet (teveel) roken. Soms werd dit werk uitbesteed aan iemand anders dan de
koster.
3. Het eerste kunstlicht
Open vuur als eerste verlichting
Zoals in het begin reeds werd vermeld kan als oudste vorm van verlichting kan het
open (hout-) vuur worden aangemerkt.
6