** VAN HOUTVUUR TOT (O)LEDVERLICHTING ** Van lijn- of ...

Noordoostzijde Sint-Petruskerk Boxtel met links Heilig-Bloedkapel, ten tijde van
Hendrik Verhees was dit het raadhuis. Rechtsboven: vierkant raam van gijzelkamer.
(Foto: Ruud van Nooijen)
De Boxtelse lantaarnkwestie
Hendrik Verhees was in 1805 schepen te Boxtel. Drossaard, president-schepen en
schepenen vormden in die tijd - het is nog de tijd van het Bataafs Gemenebest, de
voortzetting van de Bataafse Republiek van 1795 - het dagelijkse gemeentebestuur.
Men kende ook nog de Brede Raad of gecombineerde vergadering, een informeel
overleg waarbij tevens de Negenmannen - vertegenwoordigers van de 9 Boxtelse
buurtschappen - aanwezig waren. Op 16 januari 1805 vond zo'n gecombineerde
vergadering plaats. Dat gebeurde waarschijnlijk in de Sint-Petruskerk in de ruimte
die we nu kennen als Heilig-Bloedkapel. Die ruimte was toen nog door een muur van
de kerkruimte afgescheiden en vanaf het kerkhof toegankelijk. Dat was toen het
raadhuis, in de ruimte ernaast deed de gemeentesecretaris zijn werk.
Hendrik Verhees hield toen een - op door hem op papiergesteld en bewaard
gebleven - betoog inzake door hem noodzakelijk geachte bezuinigingen ten gunste
van de Boxtelse armen. Een ervan behelsde het verwijderen van door Verhees geheel
onnodig geachte straatlantaarns die waren geplaatst in Boxtel-binnen, tevens de
plaats waar de meeste welgestelden van Boxtel woonachtig waren. De motivatie van
Verhees was dat de verlichting uitsluitend in de kom van Boxtel aanwezig was, doch
dat iedere Boxtelse ingezetene daaraan mee betaalde, terwijl slechts weinigen van die
voorziening profiteerden. De kleine groep die er wèl profijt van had, was best in
staat die kosten alleen te dragen. Verhees stelde toen voor om de lantaarns te
verwijderen en de lantaarnopsteker te ontslaan, waarbij de aldus uitgespaarde gelden
ten goede zouden kunnen komen aan de Boxtelse armen. Tijdens deze vergadering
bleek een meerderheid vóór het voorstel van Verhees te zijn. Er was echter een
minderheid volstrekt tegen dit voorstel, waaronder president-schepen Leonardus van
der Voort. Zij achtten de bestaande straatverlichting, onder meer uit
52