** VAN HOUTVUUR TOT (O)LEDVERLICHTING ** Van lijn- of ...

De halogeenlamp is in feite niet meer dan een verbeterde gloeilamp. Het verschil zit
hem in het feit dat aan een halogeenlamp in het glazen omhulsel halogeengas (broom
of jodium) is toegevoegd. Die toevoeging zorgt ervoor dat deeltjes van de gloeidraad,
die bij de verhitting ervan vrij komen, niet neerslaan op de binnenzijde van het glas,
doch zich opnieuw hechten aan de gloeidraad. Daardoor kan de gloeidraad een
hogere temperatuur verdragen. Dit levert een hogere lichtopbrengst op plus een
langere levensduur. De energie-omzetting ten opzichte van de gewone gloeilamp is
slechts een fractie beter: ongeveer 10% wordt omgezet in licht, de overige 90% als
(ongewenste) warmte. Halogeenlampen worden vooral ingezet als spotverlichting in
huis of op kunstvoorwerpen (schilderijen), of la bureaulamp. Er bestaan 230V
(meestal buisvormig) en laagspanings (12V) typen. Halogeenlampen dienen
omzichtig te worden behandeld. Bij plaatsen of verwijderen van een halogeenlamp
dient men bij voorkeur een zakdoek of doekje te gebruiken om het glazen lichaam
beet te pakken omdat anders (vette) vingerafdrukken achterblijven die inbranden
waardoor de levensduur van de lamp achteruit gaat. Vóór het verwijderen van een
zojuist nog gebruikte lamp is het van belang te wachten totdat deze is afgekoeld:
halogeenlampen worden zeer heet.
13. Gasontladingslampen
Hierbij kunnen we onderscheiden:
de lage druk gasontladingslamp, nader onder te verdelen in:
- de lage druk natriumlamp
- de lage druk kwikdamplamp of fluorescentie lampen waartoe de tl-buis en
spaarlamp (compacte fluorescentielamp) behoren.
Daarnaast ontstonden de hogedruk gasontladingslampen of HID-lampen (High
Intensity Discharge), die drie typen onderverdeeld kunnen worden:
- hoge druk kwikdamplampen
- hoge druk metaalhalogeenlamp
- hoge druk natriumlamp
Lagedruk natriumlamp
De lage druk natriumlamp geeft geel licht en bij deze verlichting is het onderscheiden
van kleuren onmogelijk. Om die reden wordt dit type lamp vooral ingezet als
straatverlichting, op fabrieksterreinen, werven, bouwterreinen, laad- en losplaatsen.
Ook wordt de lamp wel gebruikt om een gebied te beveiligen. Reeds in 1902 werden
de eerste lagedruk gasontladingslampen geproduceerd. Deze waren nog gevuld met
kwik. In 1920 Kwam de lagedruk natrium gasontladingslamp beschikbaar. In
Nederland werd laatstgenoemde lamp in 1932 geïntroduceerd als straatverlichting:
in Limburg tussen Geleen en Beek.
Dit herinnert mij aan een verhaal uit mijn jeugd. Ik had diverse tantes in Den Haag
wonen, waarvan twee die samen een Fiat 600 hadden. Toen ze een keer bij mijn
ouders op bezoek waren vertelden ze het verhaal dat ze met hun auto in Den Haag
ergens op bezoek waren geweest en pas 's avonds, na het vallen van de duisternis,
naar huis gingen. Toen ze naar de plek liepen waar ze hun auto hadden geparkeerd
konden ze hem niet vinden. Ja, er stond weliswaar een Fiat 600, maar die had een heel
andere kleur dan hun exemplaar. Ze stonden op het punt een telefooncel (het waren
44