** VAN HOUTVUUR TOT (O)LEDVERLICHTING ** Van lijn- of ...

Bij de vuurboog werd gewerkt met een boog, waarvan de pees is gewikkeld rond
een spil van een hardere houtsoort, met aan de onderzijde een stompe punt. Deze
punt werd geplaatst in een hol, houten blokje met onderin een van stuk ijzer of steen
met een kuiltje er in, waarin de stompe punt van de spil past. Het blokje werd gevuld
met ontstekingsmateriaal dat kon bestaan uit bijvoorbeeld fijn droog gras,
uiteengerafeld touw of zelfs een oud vogelnestje. Door de boog snel heen en weer
te bewegen draaide de spil snel mee, waardoor zich onder bij de punt warmte
ontwikkelde waardoor op zeker moment het ontstekingsmateriaal begon te branden.
Bij gebruik van een wrijfplak ontbrak de boog en werd de spil snel tussen de beide
handpalmen heen en weer gerold.
Vuurstenen
Gebruik van vuurstenen zou dateren van ongeveer 800 voor Christus. Door twee
vuurstenen tegen elkaar te slaan ontstond een vonk. Gebruikte men de stenen aldus
in de directe omgeving van droog, licht ontvlambaar materiaal kon zo vuur worden
gemaakt.
Brandglas
Glas bestaat uit, in juiste verhoudingen gemengde, hoeveelheden zand, kalk en soda
dat daarna in een oven wordt verhit. De oorsprong van glas moet gezocht worden bij
de culturen in het Middellandse zeegebied. Van Mesopotamië kent men glazen
kralen van 5.000 v. Chr.; van rond 1.500 v. Chr. stammen parfumflesjes.
Op zeker moment ontdekte men ook dat een stuk dubbel- of halfbol glas zonnestralen
kon bundelen en zo één krachtige straal verkreeg die in staat was om droog,
brandbaar materiaal de doen ontvlammen. Nadeel was natuurlijk dat dit middel
uitsluitend overdag bij helder weer in de open lucht kon worden gebruikt.
Tondeldoos
Later, ergens in de 16e eeuw, komt de tondel- of tonderdoos in gebruik. Deze
bestaat uit een doosje met daarin:
- tondel of tonder, een licht ontvlambaar materiaal, bijvoorbeeld een stukje gedroogde
en geprepareerde tonderzwam (Fomes Fomentarius), lisdoddepluis of een stukje
verkoold linnen of katoen
- een vuursteen
- een metalen ring (vuurslag) bestaande uit koolstofhoudend ijzer.
Men hield de vuursteen dicht bij de tondel en sloeg vervolgens met de metalen ring
op de vuursteen totdat een vonk terechtkwam op de tondel en deze deed ontbranden.
Door zacht te blazen kon men het vlammetje aanwakkeren waardoor met groter
materiaal een groter vuur kon worden ontstoken.
4