** VAN HOUTVUUR TOT (O)LEDVERLICHTING ** Van lijn- of ...

Van nog later datum stamt de mogelijkheid om alle lantaarns, centraal vanaf één plek
te kunnen aansteken en doven. Vanaf dat moment diende alleen nog gecontroleerd
te worden of alle lantaarns wel branden, waarbij tevens werd vastgesteld of reiniging
nodig was. Tegen die tijd maakte de voormalige opsteker zijn rondes al niet meer te
voet doch op de fiets. Zolang hij nog met een laddertje op pad moest was dat een
damesfiets, teneinde het op- en afstappen met een laddertje gemakkelijker te maken.
Tilburg verlaagt gasprijs en aansluitkosten
Bij raadsbesluit van 17 januari 1877 besloot de Tilburgse gemeenteraad om de gasprijs
van de gemeentelijke gasfabriek te verlagen van 12 naar 11 cent per kubieke meter.
Tegelijkertijd werd ook, teneinde iedereen aan te moedigen gas te nemen, de prijs
voor het aansluiten op de hoofdgasleiding verlaagd. Er werd bepaald:
dat voortaan de aanleg van binnenleidingen zal berekend worden als volgt:
De arbeid aan den kostenden prijs.
De pijpen en fittings aan 10 pCt. boven den kostenden prijs. Hierbij wordt nog
herinnerd, dat de fabriek de buitenleiding tot twee meter achter de rooilijn geheel
kosteloos daarstelt. De Ingieur-Directeur H. Herboth.
Gasmuntmeter
Zoals gezegd droeg de uitvinding van de gasmuntmeter bij aan de verspreiding van
het kolengasverbruik. De Rotterdamse gasfabriek nam in 1896 een proef met 400
muntmeters. Deze werkten met munten van twee en een halve cent. Daar was veel
belangstelling voor. Daarom werd datzelfde jaar nog besloten om voortaan de
verbinding vanaf de hoofdleiding tot de huisaansluiting gratis aan te leggen. De
muntmeter werd daarna definitief ingevoerd.
In 1957 werd besloten geen nieuwe muntmeters meer te plaatsen. Dat de muntmeter
op zeker moment in onbruik raakte heef te maken met de komst van de geyser. Deze
werkt met een waakvlam en moest derhalve continu van gas worden voorzien.
Muntmeters zijn jarenlang in veel steden in Nederland in gebruik geweest.
Proeven met kinderen die lijden aan kinkhoest
Een curieus verhaal duikt januari 1864 op in diverse kranten. Het bericht is steeds in
vrijwel dezelfde bewoordingen gesteld en is ontleend aan de Utrechtsche Courant.
"In de laatste dagen zijn vele proeven genomen, om kinderen die aan kinkhoest
lijden, naar de gasfabriek te zenden en hen daar eenige oogenblikken de dampen te
laten inademen , die bij het zuiveren der gas opstijgen. Geen enkele proef mislukte ;
nauwelijks hadden de kinderen die dampen ingeademd, of er openbaarde zich
beterschap, die door volledige herstelling werd gevolgd.'
Niet duidelijk wordt door wie de proef werd gedaan, onder wiens toezicht. Feit is wel
dat kinkhoest in de negentiende eeuw nog frequent voorkwam en levensbedreigend
kon zijn. Bij menig overlijdensbericht van een kind ziet men als doodsoorzaak deze
ziekte vermeld worden.
Comfort (ver-)went snel
Dat men snel ge- en zo u wilt verwend raakte aan het gebruik van gas(licht) blijkt wel
uit het een bericht uit De Tijd van 20 februari 1867. Er was op dat moment veel
overlast van water, o.a. in Deventer. De krant schrijft Een andere ramp stort evenwel
de stad in duisternis: de gasfabriek is onder water gelopen. In de protestansche kerk
heeft men de avond-godsdienst-oefening moeten staken.
Kennelijk had de kerk de petroleumlampen al opgedoekt.
36