** VAN HOUTVUUR TOT (O)LEDVERLICHTING ** Van lijn- of ...

onzen offerolielampje
Vorm en materiaal eerste olielampjes
De eenvoudigste vorm is wel een klein schaaltje met daarin olie waarin een pit drijft
die kan worden aangestoken. Het materiaal kon uit klei bestaan, maar ook brons
werd gebruikt. Nadeel van de lampjes die bestonden uit enkel een schaaltje was dat
door de rand van het bakje het licht uitsluitend omhoog afstraalde, naar beneden
ontstond uitsluitend een schaduw. Later ontstonden lampjes met tuiten die dat
nadeel niet kenden. Deze hadden bovendien het voordeel dat ze minder kans op
morsen met olie gaven.
De brandstof
Plantaardige oliën en dierlijke vetten
Afhankelijk van het geografisch gebied waren verschillende oliën en vetten in
gebruik. Deze waren voornamelijk dierlijk of plantaardig doch al vroeg komen we,
vooral in het Midden-Oosten al het gebruik van minerale (aard-) olie tegen, dat daar
uit de grond borrelde. Als dierlijke vetten zien we in gebruik: schapen- en rundervet,
vet van potvissen, visolie.
Als plantaardige oliën: raapolie (patentolie) en lijnolie, olijfolie, of olie uit het zaad
van huttentut.
Huttentut
Huttentut (Camelina savita) ook wel bekend als dederzaad, vlasdodder of vlasdotter
vormde in het verleden een van de oudste cultuurgewassen die in Nederland
voorkwamen. Uit de zaadjes kan olie worden geperst die kan worden gebruikt als:
- spijsolie (bakken);
- lampolie;
- smeermiddel.
Ook de overgebleven stengels kunnen worden benut: er kunnen bezems van worden
gemaakt.
Omstreeks 1930 verdween huttentut in Nederland, doch begin eenentwintigste eeuw
is het herontdekt. Eind 2009 werd met een KLM passagiersvliegtuig een proef
10