EY-de-fiscus-op-bezoek

1.2.2 Jegens wie bestaan de informatieverplichtingen?
De informatieverplichtingen bestaan jegens de inspecteur. De feitelijke
uitoefening van de bevoegdheden die de fiscus heeft, geschiedt door (controle)
ambtenaren die werkzaam zijn op de eenheid van de inspecteur in kwestie
en daartoe zijn aangewezen. De minister van Financiën heeft de mogelijkheid
om de verplichtingen die jegens de inspecteur gelden, mede jegens iedere
andere door of vanwege de minister aangewezen ambtenaar van de
Rijksbelastingdienst te doen gelden.
Voorbeeld:
De inspecteur verzoekt in een
duidelijke brief om bepaalde
gegevens naar aanleiding van
een ingediende aangifte.
Voorbeeld:
Een verzoek van de
Belastingdienst om informatie,
dat van zo algemene aard is
dat die informatie geen
specifieke betekenis heeft
voor de belastingheffing van
de belastingplichtige tot
wie het verzoek is gericht,
kan niet van belang zijn voor
de belastingheffing. Gedacht
kan worden aan vragen over de
wijze waarop nieuw personeel
wordt aangenomen.
1.2.3 Informatie
Een informatieplichtige is verplicht op verzoek feitelijke informatie te
verschaffen die nodig kan zijn voor een juiste vaststelling van de belastingschuld.
Dit houdt in concreto in dat iedereen desgevraagd verplicht is
informatie te verstrekken over feiten die voor de belastingheffing van hem/
haar van belang kunnen zijn.
De informatieplicht kan zowel actief als passief van aard zijn. We spreken van
een actieve informatieplicht als de informatieplichtige zelf gegevens en
inlichtingen moet verstrekken. Te denken valt aan het beantwoorden van een
concrete vraag van de belastingambtenaar door de informatieplichtige.
Er is sprake van een passieve informatieplicht als de informatieplichtige delen
van zijn administratie aan de fiscus ter controle beschikbaar moet stellen.
De belastingambtenaar zal deze dan zelfstandig raadplegen, zonder dat de
informatieplichtige daarbij actief betrokken is. Dat de belastingambtenaar
eventueel ook op een andere wijze dezelfde informatie zou kunnen verkrijgen,
doet niet ter zake.
De wet stelt een grens aan de bevoegdheid van de fiscus om informatie op
te vragen. Zoals hierboven reeds is opgemerkt moet de gevraagde informatie
‘van belang kunnen zijn’ voor de vaststelling van de feiten die invloed kunnen
uitoefenen op de belastingheffing. In de praktijk blijkt dat de wetgever de
grenzen van de informatiebevoegdheid zeer ruim heeft getrokken.
De betekenis van bepaalde gegevens kan vaak alleen worden vastgesteld
aan de hand van hun onderlinge samenhang. Of een bepaald gegeven fiscaal
relevant is, is niet altijd van tevoren te bepalen.
Als een belastingplichtige niet voldoet aan de informatieverplichtingen, kan de
Belastingdienst een informatiebeschikking opleggen (zie paragraaf 1.5). Doel
van deze beschikking is om duidelijk te maken dat de belastingplichtige niet aan
zijn informatieverplichting heeft voldaan. (zie hoofdstuk 3). Tegen een
informatiebeschikking staat bezwaar en beroep open. Als de
informatiebeschikking onherroepelijk komt vast te staan, zal dat in principe
leiden tot omkering en verzwaring van de bewijslast.
De bevoegdheid van de fiscus om informatie op te vragen wordt naast de wet
tevens begrensd door de zogenaamde ‘algemene beginselen van behoorlijk
bestuur’. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het vertrouwens-,
zorgvuldigheids- en het evenredigheidsbeginsel. Deze beginselen zijn in de
rechtspraak ontwikkeld en bieden de belastingplichtige bescherming tegen
onbehoorlijk gedrag van de overheid.
8 | De fiscus op bezoek Zesde druk