(Burge-)meesterlijke snert! Een hardnekkig ... - Stichting RoMeO

RoMeO
Nieuws
Nummer 1, april 2009
(Burge-)meesterlijke snert!
Een hardnekkig misverstand
Luxe tramrijtuig te huur
RoMeO bezoekt VlaTAM (Antwerpen)

2
Inhoudsopgave
Uit het bestuur................................................................... 2
(Burge-)meesterlijke snert!................................................ 3
Tramtrekken 2009: meld je aan!......................................... 3
De laatste dagen van ZGT 850............................................ 4
Een hardnekkig misverstand.............................................. 5
De RET-railatlas................................................................. 6
Deuren aan de “verkeerde” kant?....................................... 8
Nieuws uit de werkplaats Tram.......................................... 9
Allan 109 in restauratie.....................................................11
Schindler 15 naar de Kleiweg............................................11
Open dag op zondag 24 mei............................................. 12
Remise Hillegersberg op doek.......................................... 12
RoMeO bezoekt VlaTAM (Antwerpen)............................. 13
Vorderingen werkgroep Metro...........................................14
Luxe tramrijtuig te huur....................................................16
Raadplaat.........................................................................16
Uit het bestuur
Geachte lezer,
Daar is ’t ie weer, het nieuwe nummer van RoMeO Nieuws. Het heeft
wel veel te lang op zich laten wachten. Maar er was helaas een tijdlang
veel te weinig kopij. En vandaar dat wij voor de toekomst ook graag een
beroep op u willen doen om “RoMeO Nieuws” van kopij te voorzien en
daarmee weer nieuw leven in te blazen.
Natuurlijk zijn onderwerpen over de RET en RET-materieel interessant
en behoren zij tot onze “core business”. Maar aarzel niet ons een verhaal,
een anekdote of iets anders toe te zenden, waarin de RET en/of
het RET-materieel misschien meer een bijrol in vervult. Wij plaatsen
Colofon
RoMeO Nieuws wordt uitgegeven door de Stichting Rotterdams
Openbaar Vervoer Museum en Exploitatie Oldtimers, Postbus 156,
3000 AD Rotterdam.
Internet: www.stichtingromeo.nl / www.lijn10.nl
E-mail: info@stichtingromeo.nl / info@lijn10.nl
Eindredactie: Joachim Kost
Tramverhuur: Harry Siebrecht, telefoon 06-53513630
(na 10.00 uur ‘s morgens)
Opmaak en druk: JB&A grafische communicatie, Rotterdam
Datum: april 2009
In deze uitgave foto’s van:
Thijs de Beer, Ton van der Linde, Ger Drenth, Antonio Saiz,
Leo de Waard, Frans Witkamp, Tristan Zaaijer.
Artikelen van:
Leo de Waard, Joachim Kost, Ton van der Linde, Ton van Eijsden,
Henk Mertens, Antonio Saiz en Tristan Zaaijer.
Bij de voorplaat:
Motorrijtuig 565 staat op de rolbrug gereed om terug te keren naar de
remise Hillegersberg voorzien van een nieuwe speciale conserverende
laag op het dak.
het graag. Op die manier kunnen wij onze donateurs en trouwe lezers
weer op tijd een aantrekkelijk nummer van RoMeO Nieuws bezorgen.
RoMeO Nieuws zal dus wel wat veranderen, maar er verandert op de
langere termijn ook meer voor de Stichting RoMeO. Ik hoop u daarover
in het volgende nummer meer te kunnen mededelen.
Wij hopen op uw bijdragen en zeggen u daarvoor nu al hartelijk dank.
Met vriendelijke groet,
Leo de Waard
Secretaris Stichting RoMeO
Sluitingsdata kopij
Uitgave 2009-2 31 augustus 2009 verschijnt 1 oktober 2009
Gelieve uw kopij digitaal aan te leveren via info@stichtingromeo.nl.
Heeft u afbeeldingen bij uw kopij? Voeg deze dan los toe.

3
(Burge-)meesterlijke snert!
Het is aan het initiatief van mevrouw
Anna Paerel te danken geweest dat
Rotterdam, als enige stad, beschikt
over een snerttram. Een geweldige
attractie, waarbij tijdens de herfst- en
wintermaanden onder het genot van een
kop echte snert een rondrit door de stad
gemaakt kan worden.
Van de burgemeester hebben wij overigens direct
kunnen leren dat snert helemaal geen typisch
Hollands gerecht is, maar ook in vele andere
landen bekend is. De burgemeester heeft
het in zijn jeugd dan ook regelmatig gegeten.
Snert vervaardigd door het befaamde restaurant
Brazzo, waarmee de Stichting RoMeO
in velerlei opzicht goede banden onderhoudt.
Maar het is ook weer aan diezelfde mevrouw
Anna Paerel te danken dat burgemeester
Ahmed Aboutaleb op 16 maart jl. is uitgenodigd
voor een rondrit door de stad onder het
genot van een kop (halal) snert.
Net als de snert aan boord van de tram, was
de tram zelf ook goed gevuld. Naast de onvermijdelijke
pers (maar het stond dan wel in het
AD en de Telegraaf!) waren er vogels van allerlei
pluimage zoals: leden van het Rotterdams
Operakoor, bewoners van Humanitas en, uiteraard,
diverse vertegenwoordigers van de
Stichting RoMeO. Het was ook nog een mooie
rit door de stad, waarbij van alles en nog wat
we wel en niet wisten werd uitgelegd door de
gids Erik Saaman. Als blijvende herinnering
aan de rit werd de burgemeester de enige
originele RoMeO vierasser-dasspeld overhandigd
en vanzelfsprekend heeft de burgemeester
zich er direct mee getooid. Nu maar in
de gaten houden of hij die mooie speld iedere
dag zal dragen!
Tramtrekken 2009: meld je aan!
Op zaterdag 29 augustus vindt wederom
het Nederlands Kampioenschap Tramtrekken
plaats. De RET organiseert dit
bijzondere evenement ook dit jaar weer
op de Coolsingel in Rotterdam.
Ook Stichting RoMeO wil dit jaar weer mee
doen, maar daarvoor moet er wel een sterk
én getraind team klaar staan! We maken een
goede kans, want welk ander team (behalve
het RET-team) kan er nu oefenen met levensechte
trams?
Enthousiast geworden, gespierd en/of gezet,
een aardig gewicht en een goede conditie?
Kortom: je ziet jezelf al staan op de Coolsingel
op 29 augustus? Stuur een mailtje naar
info@stichtingromeo.nl om je aan te melden.

4
Ook het dak werd leeggehaald.
De 850 net afgeleverd in de remise.
De laatste dagen van ZGT 850
In de afgelopen weken zijn door de RET in totaal
15 wagens van de serie 800 voor sloop
afgevoerd. Hierbij zat ook de door RoMeOmedewerkers
compleet gestripte 806. Omdat
RoMeO nogal eens klusjes voor de RET
verricht was ons als tegenprestatie een extra
sloopwagen beloofd om onderdelen te demonteren
voor onze rijtuigen 805 en 819. De keuze
viel op rijtuig 850 en deze werd enkele dagen
voor zijn definitieve afvoer naar remise Hillegersberg
gesleept en in no-time ontdaan van
vele vitale onderdelen.
Ouderwets slopen was voor ons geen probleem
en binnen twee dagen was er van een
bijna rijdende wagen niets meer over. Van
dakweerstanden tot railremmen, alle bruikbare
delen zullen in onze magazijnen worden opgeborgen.
Hopelijk zullen we zo min mogelijk
onderdelen nodig hebben, maar mochten er
defecten ontstaan dan is de kans groot dat we
een reserve-onderdeel voor handen hebben.
Na demontage is de wagen weer door de 805
teruggebracht naar de Kleiweg en enkele dagen
later alsnog in twee delen afgevoerd naar
Van Leeuwen Metaal.
De 850 zojuist afgeleverd aan de Kleiweg.
De achterkant van de 850, het nummer hebben we
voor het museum bewaard.
De B-bak van de 850 op de dieplader, Rozenlaan.
De A-bak van de 850 op de dieplader, Kleiweg.

5
Een hardnekkig misverstand
In 1948 verscheen er een boek getiteld ‘De zwarte duivels van Rotterdam’, door
Bert Honselaar. Hierin wordt de strijd beschreven die onder andere door de
mariniers werd gevoerd op en nabij de Maasbruggen na de Duitse inval op 10 mei
1940. In dat verhaal is sprake van een tramrijtuig dat op de noordelijke kant van de
Willemsbrug gestrand zou zijn en midden in de strijd terecht gekomen was.
Op bijgaande schets is duidelijk aangegeven
waar de tram zich bevond. Duitse militairen
hadden zich op de Boompjes verschanst en
tevens werd er gebruik gemaakt van natuurlijke
dekkingen zoals een gestrande vrachtwagen
en de bewuste tram met kapotgeschoten
onderstel. Het heeft mij als rechtgeaarde
hobbyist altijd geïntrigeerd om welk rijtuig het
hier ging maar ondanks navraag en wat speurwerk
ben ik nooit te weten gekomen welke
wagen het was. Sterker, er werd verteld dat
een en ander op een vergissing berustte en
dat er tijdens de gevechten helemaal geen
tramrijtuig op de Willemsbrug stond. In het
jaarverslag van de RET over die periode wordt
van de meidagen de beschadigingen van de
infrastructuur van de tram gemeld als ook van
de beschadigingen van het busbedrijf. De uitgebrande
bussen worden zelfs per nummer
gemeld. Het ligt in dit licht gezien voor de hand
dat een stukgeschoten tramrijtuig in het jaarverslag
zou zijn gemeld. Een paar jaar later
zijn de trams die bij het bombardement van
Bospolder-Tussendijken op 31 maart 1943 uitbrandden
wel vermeld in het jaarverslag over
die periode. Op basis van deze informatie mag
het verhaal van de gestrande tram op de Willemsbrug
naar het rijk der fabelen worden verwezen.
In het boek ‘Rotterdam 1940-1945’ door F.J.
van Zonneveld wordt dit bevestigd. In dit boek
wordt heel precies en uitvoerig beschreven
hoe het met de eerste uitgerukte trams in die
vroege ochtend is gegaan en er wordt met
geen woord gerept over een mogelijke tram op
de brug. Er zijn wel wat betreft de zuidelijke
lijnen enkele tramstellen onderweg gestrand
maar niet op de brug. Vanuit de remise Charlois
rukten drie stellen van lijn 2 uit. Een stel
in de richting Charlois en twee stellen in de
richting stad. Ter hoogte van de brouwerij in
de Oranjeboomstraat zijn beide stellen tot stilstand
gekomen en het stel dat naar het eindpunt
aan de Vlaskade (Charlois) was uitgerukt
is aldaar door Duitse parachutisten gevorderd
voor een rit naar het Noordereiland! Uiteraard
strandde ook dit stel in de Oranjeboomstraat
maar het had de aanvallers wel een uur lopen
bespaard. Op die manier heeft de RET ongewild
meegeholpen aan de Duitse belegering
van de brug en ook nog eens zonder betaling!
Het eerste stel van lijn 3, uitgerukt vanuit de remise
Kootsekade, is niet verder gekomen dan
de Gedempte Glashaven waar het stroomloos
kwam te staan. Dit stel, de 513 + 1396, heeft
daar vijf dagen in de frontlijn gestaan en heeft
ook nog het bombardement van 14 mei doorstaan.
Slechts licht beschadigd is het stel met
veel moeite op 18 mei overgebracht naar de
Kootsekade.
Maar nu terug naar het vermeende rijtuig op
de brug. Onlangs is een volledig herziene
uitgave verschenen van het boek ‘Rotterdam
Mei 1940’ door Aad Wagenaar en wat zag
ik tot mijn verbazing: in verschillende passages
duikt de tram op de Willemsbrug weer
op. Bijvoorbeeld: “Toen het schieten ophield
sprong hij snel overeind en rende naar de tram
die bij het begin van de brug stond” en “aan
het eind van de Willemsbrug bij de noordoever,
waren een tram en wat auto’s aangehouden
en als barricades opgesteld”. Een verdere
passage luidt: “...naderden ze de tram die bij
het einde van de brug door de beschieting van
de eerste dag uit de rails stond”. Zou het dan
toch waar geweest zijn?
Dit was voor mij aanleiding om nog een ander
boek te raadplegen, namelijk “De helden
van Rotterdam” door Wim Hornmann. En
ook daarin staat de bewuste schets met de
tram. In dit boek is zelfs sprake dat het rijtuig
omgevallen zou zijn! Verderop vermeldt hij:
“Op het kruispunt lagen Nederlanders en Duitsers
bijna broederlijk verenigd in de dood te
midden van uitrustingsstukken en stukgeschoten
tramwagens”.
Om toch nog meer zekerheid te hebben en
het gegeven nu definitief uit de wereld te helpen
heb ik een bezoek gebracht aan het Mariniersmuseum
en ook daar bleken er geen
foto’s of documenten te bestaan waaruit ik zou
kunnen opmaken dat die tram daar gestaan
zou hebben. Een van de suppoosten, zelf marinier
geweest, zei mij dat veel van die gebeurtenissen
uit die tijd zijn overdreven en geromantiseerd
en dat er geen sprake was van een
tramrijtuig op de brug. Foto’s van die eerste
oorlogsdagen zijn zeldzaam en al helemaal
niet van die gevechten op de brug. Hopelijk is
daarmee definitief afgerekend met deze fabel.
De speurtocht naar de oplossing van dit verhaal
heeft ook nog iets anders opgeleverd,
namelijk een foto van een tramstel gemaakt
op 15 mei, dus daags na het bombardement,
genomen door een Duitse fotograaf vanaf het
Noordereiland. Hierop is een tramstel op de
Boompjes te zien, een vierasser en een vierramer
als bijwagen, de 513 + 1396 (?). Het
tramstel ziet er op het eerste gezicht redelijk
ongeschonden uit. Deze foto is gepubliceerd
in het boek “Rotterdam in de tweede wereldoorlog”
door J.L. v.d. Pauw, op blz. 113. Maar,
een tram op de Boompjes? Haast onmogelijk,
want al vóór het bombardement van 14 mei
waren de huizen op de Boompjes al aan flarden
geschoten en een tramstel zou het daar
zeker niet hebben overleefd. En regulier tramverkeer
op de Boompjes kwam pas op 15 juli
op gang. Gaat het hier om het stel 513 + 1396
van lijn 3? Maar dat is op 10 mei niet verder
gekomen dan de Gedempte Glashaven, althans
volgens het door F.J. van Zonneveld
opgetekende verhaal! En waarom zou dat niet
kloppen? Is het een gemanipuleerde foto? Dat
ligt ook niet voor de hand. In ieder geval is de
vraag interessant hoe die tram daar terecht is
gekomen, wat is er gebeurd tussen 10 mei dat
de tram strandde op de Gedempte Glashaven
en het moment dat de tram op de Boompjes
blijkt te staan, gesteld dat het nog steeds om
het zelfde tramstel gaat? Bovendien, bij de
brand na het bombardement is de bebouwing
van de Gedempte Glashaven verloren gegaan.
Een daar gestrande tram zou het zeker
niet ongeschonden hebben doorstaan. Wellicht
heeft men kans gezien de wagen uit de
vuurzee naar de Boompjes te slepen. Kortom,
het ene misverstand heeft een reeks andere
vragen naar boven gehaald. Wellicht dat er
een lezer is die hierin duidelijkheid kan geven.
Henk Mertens

6
De RET-railatlas
Binnen de werkgroep Historie van RoMeO wordt al ruim een jaar hard gewerkt
aan de samenstelling van een railatlas van de RET(M). Al snel liepen de samenstellers
tegen het probleem op dat vooral in de oorlogsjaren (maar ook daarna)
veel informatie verloren is gegaan. Het mag dan ook ronduit verbazingwekkend
genoemd worden dat desondanks een relatief korte tijd toch veel informatie
kon worden achterhaald. Dat gebeurde niet altijd op de gebruikelijke manieren,
zoals archiefonderzoek, maar soms door verrassende toevallen. Een voorbeeld
daarvan is een sporensituatie die kon worden gereconstrueerd op basis van een
door de RAF gemaakte luchtfoto van een bombardement in de Tweede Wereldoorlog.
Overigens één van de duizenden foto’s die daarvoor werden bestudeerd.
van Nesstraat. Nadat deze tramlijnen waren
verlegd, werden de sporen in de Van Oldenbarneveltstraat
(en de Aert van Nesstraat) na
1936 alleen nog gebruikt bij calamiteiten en
andere tijdelijke omleidingen, bijvoorbeeld als
gevolg van werkzaamheden.
Deze situatie zou tot ver na de Tweede Wereldoorlog
blijven bestaan en wel tot 24-11-
1960 toen de sporen op de Coolsingel tussen
het Hofplein en de Van Oldenbarneveltstraat
werden opgebroken voor de aanleg van de
noord-zuid metrolijn. In de Van Oldenbarneveltstraat
werd een tweede spoor (her)aangelegd,
dat direct aansloot op de sporen op het
zuidelijke deel van de Coolsingel. Nadat de
metrobouw ook het andere deel van de Coolsingel
had bereikt, werden de tramsporen tussen
de Van Oldenbarneveltstraat en de Blaak/
Schiedamsevest op 21-9-1965 verlegd tot vlak
langs het gebouw van de ABN-AMRO-bank.
Inmiddels zijn er ruim 300 pagina’s met meer
dan 700 tekeningen vervaardigd. Daarbij wordt
ook zoveel mogelijk relevante informatie, zoals
data e.d. vermeld, zodat een indruk ontstaat
van de hoeveelheid werk die verricht is. Gebleken
is dat, hoewel er over de geschiedenis van
de RET en de RETM veel gepubliceerd is, in
allerlei boeken en tijdschriften nauwelijks aandacht
uitging naar de infrastructuur. En trams
hebben nu eenmaal de eigenaardige gewoonte
dat ze op (of is het over) rails rijden. Aan dit
ronduit onderbelichte aspect van de RET(M)-
historie hopen we met deze Railatlas wat meer
aandacht te schenken.
Wat bij de samenstelling van de Railatlas ook
duidelijk werd, is dat de stad en het tramnet
in de loop van ruim 100 jaar enorme veranderingen
hebben ondergaan. En niet alleen door
de verwoestingen van het bombardement van
mei 1940 en de daarop gevolgde wederopbouw.
Zo zijn de grotere knooppunten in het
tramlijnennet, zoals het Centraal Station, het
Hofplein, het Oostplein en het Marconiplein,
in de loop der jaren meermalen en soms ingrijpend
gewijzigd. Maar ook op vele andere
plaatsen moesten de tramsporen regelmatig
worden verlegd en worden aangepast aan
de steeds veranderende stedenbouwkundige
opvattingen en de toename van het (auto)verkeer.
De Railatlas geeft daardoor niet alleen
een redelijk compleet beeld van de ligging van
de vele tramsporen in Rotterdam, maar is indirect
ook een tijdsbeeld geworden van de dynamische
stad die Rotterdam was en is.
Ter illustratie van het bovenstaande treft u
hierbij enkele uitsneden van de sporensituatie
op het kruispunt van de Coolsingel met de Van
Oldenbarneveltstraat (resp. –plaats) aan.
Van 12-1-1892 tot 12-10-1903 eindigde in de
Van Oldenbarneveltstraat de stoomtram naar
Schiedam op een kopeindpunt met een overloopspoor
naast het Coolsingelziekenhuis. Op
de westelijke zijde van de Coolvest lagen de
sporen van de paardentram. Nadat de stoomtram
in 1903 was ‘verbannen’ naar een eindpunt
in de Duyststraat bij Delfshaven werd op
het door de stoomtram verlaten traject via de
Van Oldenbarneveltstraat, de Mauritsweg en
de Nieuwe Binnenweg een paardentramdienst
ingesteld, waartoe tussen de Van Oldenbarneveltstraat
en de Coolvest verbindingsbogen
werden aangelegd (stippellijn op de kaart).
Na de demping van de Coolvest, die in etappes
plaats vond tussen 1903 en 1922, kwam
hier de elektrische tram te rijden. Nadat in de
Aert van Nesstraat een enkelsporige verbinding
vanaf de Mauritsweg naar de Coolsingel
was aangelegd, werd het zuidelijke spoor in
de Van Oldenbarneveltstraat opgebroken. Wel
was al eerder een enkelsporige calamiteitenboog
vanaf het westelijke spoor van de Coolsingel
naar het noordelijke spoor in de Van
Oldenbarneveltstraat aangelegd.
De tramlijnen die in westelijke richting van het
spoor in de Van Oldenbarneveltstraat gebruik
maakten, reden sindsdien in oostelijke richting
via de Witte de Withstraat, dan wel via de Aert
Na het gereedkomen van de metrobouw werden
de tramsporen op de Coolsingel op 2-9-
1967 weer in gebruik genomen. In eerste
aanleg lagen de sporen op de Van Oldenbarneveltstraat
nog in het midden van de rijbaan,
doch op 15-9-1968 werden ze verlegd op een
vrije baan. De Van Oldenbarneveltstraat tussen
de Coolsingel en de Karel Doormanstraat
werd daarbij vernoemd tot Van Oldenbarneveltplaats.
De laatste wijziging ondergingen de
sporen op 30-3-1996 toen ze opnieuw moesten
werden verlegd in verband met de bouw
van de Beurstraverse (de zgn. ‘Koopgoot’)
Noot
Hoewel de samenstellers van de Railatlas al
veel informatie hebben weten te verzamelen
zijn aanvullingen nog altijd van harte welkom.
Denkt u over informatie (tekeningen, kaarten,
foto’s met sporensituaties e.d.) te beschikken,
schroomt u dan niet even contact op te nemen.
Telefonisch: 010-4223179 of per e-mail:
aeijsden2@planet.nl
Ton van Eijsden

7
COOLSINGEL – VAN OLDENBARNEVELTSTRAAT(/PLAATS)
Situatie rond 1900 (stoom- en paardentram)
Situatie na demping Coolvest
Situatie tot opbraak zuidelijk spoor
Situatie tot aanvang metrobouw
Situatie tijdens 1ste fase metrobouw
Situatie tijdens tweede fase metrobouw
Situatie na gereedkomen metrobouw
Situatie na inrichting Van Oldenbarneveltplaats
Huidige situatie na aanleg Beurstraverse

8
Deuren aan de “verkeerde” kant?
De RET beschikte voor de oorlog
over een groot aantal tweeassige
motorrijtuigen en aanhangrijtuigen,
alsmede de vierassers 401-570 met de
bijbehorende bijwagens 1001-1020. Dit
waren allemaal tweerichtingswagens,
die beschikten over in/uitstapdeuren
aan weerszijden en twee stuurstanden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zag men in
de werkplaatsen van de RET kans om met
behulp van reserveonderdelen vier nieuwe
motorrijtuigen, 301-304, te bouwen. Voorts
wist men in eigen beheer op de onderstellen
van de bij het bombardement op Bospolder-
Tussendijken op 31 maart 1943 verwoeste
motorrijtuigen 418 en 540 nog twee ‘nieuwe’
motorrijtuigen, 305 en 306, te vervaardigen. Het
bijzondere van deze serie 301-306 was dat deze
motorrijtuigen als éénrichtingswagens waren
uitgevoerd (met 1 stuurstand), doch wel over
in/uitstapdeuren aan de linkerzijde beschikten.
Datzelfde gold voor de als éénrichtingsrijtuigen
uitgevoerde Allan-motorwagens 102-135 die
na de oorlog in dienst werden gesteld. De
prototypen 100 en 101, waren oorspronkelijk
gebouwd als tweerichtingswagens 571 en
572, doch behielden ook na hun ombouw
tot eenrichtingswagens in/uitstapdeuren
aan beide zijden. (De Allan bijwagens
1021-1056 waren, evenals de 1001-1020,
tweerichtingswagens).
De reden voor de toch wel opmerkelijke
aanwezigheid van in/uitstapdeuren aan de
linkerzijde van dit eenrichtingsmaterieel (301-
306 en 100-135) moet gezocht worden in de
sporensituatie op enkele plaatsen van het
RET tramnet. Het was vooral het eindpunt
Ook in de Oranjeboomstraat werd soms om veiligheidsredenen aan de linkerzijde ingestapt. Op de foto
extra trams die kinderen, die met de “kindertrams” van de RTM van een dagje strand in Oostvoorne
waren teruggekeerd, verder vervoerden. De bestuurder houdt een oogje in het zeil voor eventuele
tegemoetkomende trams.
in Schiedam waar de beschikbare ruimte zo
gering was, dat de conducteurs bij nadering
van dit eindpunt de deuren aan de rechterzijde
moesten sluiten en de passagiers aan de
linkerkant dienden uit te stappen. Deze situatie
zou blijven bestaan tot 13 oktober 1965 toen
de eindhalte op de Rotterdamsedijk bij de
Koemarkt enigszins werd verlegd, zodat daar
nu aan de rechterzijde kon worden uitgestapt.
Het oude stenen wachthuisje moest daarvoor
wel plaats maken voor een nieuw en kleiner
exemplaar. Deze maatregel was nodig omdat
m.i.v. de winterdienst, op 23 oktober van dat
jaar, op lijn 4A gelede trams zouden worden
ingezet met slechts deuren aan de rechterzijde.
Het instappen van de op het rechterspoor van
de beginhalte aldaar staande trams van lijn 4B
In de periode dat de tramlijnen 8 en 12 een
gezamenlijk begin/eindpunt op het Bulgersteyn
hadden (29-9-1947 tot 12-3-1952) moest in de
tramtreinen van lijn 8 aan de linkerzijde worden inen
uitgestapt.
Lijn 2 met éénrichtingsmotorrijtuig 306. Stieltjesplein
21-8-1956 (foto: H.P. Kaper).
Koemarkt 1965-1969: rechts uitstappen is al mogelijk, maar in lijn 4B moet nog links worden ingestapt.
diende om dezelfde reden via de linkerzijde
te geschieden. Nadat de tram was vertrokken
moesten de linkerdeuren weer worden

9
gesloten en die aan de rechterzijde worden
geopend. Omdat ook op deze lijn 4B nieuwe
gelede trams moesten worden ingezet werd in
april 1969 de situatie zodanig aangepast dat
ter plaatse op het rechterspoor ook aan de
rechterzijde kon worden ingestapt. De ruimte
was echter zo gering dat dit instappen alleen
via de achterdeuren kon geschieden, hetgeen
in die tijd normaal was.
Het eindpunt Schiedam was overigens niet
de enige plaats waar passagiers via de
‘verkeerde’ zijde moesten in- of uitstappen.
Zo was dat vóór de Tweede Wereldoorlog
het geval voor trams van lijn 3 in de richting
van de Groene Zoom bij de tramhalte op de
Beijerlandselaan ter hoogte van de bioscoop
Colosseum. De reden daarvoor was het feit
dat het spoor van de RTM-trams naar de
Hoeksewaard zo dicht naast het tramspoor
Links: oorspronkelijke sporensituatie eindpunt Schiedam. Rechts: situatie na 1969
(Bron: RET-railatlas)
lag dat in- of uitstappen aan de rechterzijde te
gevaarlijk was.
Ton van Eijden
Nieuws uit de werkplaats Tram
Motorrijtuig 504
Vanwege een terugkerende lekkage is dit motorrijtuig
teruggeweest naar de centrale werkplaats
Kleiweg om het dak van een nieuwe
speciale conserverende laag te voorzien.
Motorrijtuig 522
Op zaterdag 22 november jl. is dit motorrijtuig
ingezet om Sint-Nicolaas en zijn zwarte Pieten
van de centrale werkplaats Kleiweg naar
Albert Heijn op de Kleiweg te brengen, alwaar
een warm welkom van het publiek plaats vond.
Ook dit motorrijtuig heeft in de centrale werkplaats
Kleiweg de nieuwe speciale conserverende
laag op het dak gekregen. Bij deze
behandeling bleek het noodzakelijk het linnen
van het dak te vervangen door nieuw en bleek
voorts dat diverse houten loopplanken verrot
waren en door nieuwe exemplaren vervangen
dienden te worden.
Motorrijtuig 537
Dit motorrijtuig is de derde in de reeks die in
de centrale werkplaats Kleiweg de nieuwe
speciale conserverende laag gekregen.
RoMeo vertegenwoordigd door bestuurder Ruud
van Roon en conducteur Ton van der Linde rijden
Sinterklaas en Zwarte Pieten met motorwagen 522
naar de Kleiweg.
Motorrijtuig 542
Het motorrijtuig is naar de centrale werkplaats
Kleiweg gebracht, alwaar het dak inmiddels
van de nieuwe speciale conserverende laag is
voorzien.
RoMeO-motorwagen 522 in de spuitcabine van de centrale werkplaats Kleiweg met een nieuwe speciale
conserverende laag op het dak.
Motorrijtuig 565
U raadt het al, ook dit motorrijtuig heeft op de
centrale werkplaats Kleiweg de nieuwe speciale
conserverende laag gekregen. Door laatstgenoemde
werkzaamheden is aan de binnenzijde
van het dak een deel van de verflaag los
gaan laten en dit wordt momenteel hersteld.

10
Motorrijtuig 565 staat op de rolbrug gereed om terug
te keren naar de remise Hillegersberg voorzien van
een nieuwe speciale conserverende laag op het
dak.
Wie staat er nu voor paal, Jan Jager of RoMeO-motorwagen 815? Laatstgenoemde staat op het
rangeerspoor bij de remise/werkplaats Hilledijk in afwachting van inzet voor af te voeren RET-trams naar
de centrale werkplaats Kleiweg.
Motorrijtuig 606
De afbouw cq. afwerking van het interieur is
gereed. De technische staat is nagekeken en
in orde bevonden en het rijtuig is in gereed om
ingezet te worden.
Motorrijtuig 805
Dit motorrijtuig heeft in februari jl. diverse
transporten gereden met te slopen trams uit
de 800-serie van het terrein van de remise/
werkplaats Hilledijk naar de centrale werkplaats
Kleiweg, alwaar deze trams van bruikbare
onderdelen werden ontdaan en daarna
afgevoerd werden naar de sloper.
Motorrijtuig 1614
Als de remproeven van dit motorrijtuig goed
verlopen, zal het beschikbaar komen voor de
exploitatie.
Motorrijtuig 2101
Dit motorrijtuig staat buiten dienst als gevolg
van een defecte railrem.
Motorrijtuig 1614 tijdens een proefrit op de
Willemskade nabij halte Willemsplein.
En verder…
Schindler-motorwagen 15 is op 25 februari jl.
naar de centrale werkplaats Kleiweg gebracht
voor een schilderbeurt. Elders in dit blad is hier
reeds over gepubliceerd.
Motorrijtuig 537 in de schilderswerkplaats van de
RET nadat het dak van een speciale conserverende
laag is voorzien.
RoMeO-motorwagen 542 in de centrale werkplaats
Kleiweg voorzien van een nieuwe conserverende
laag op het dak.
RoMeO-motorrijtuig 805 rangeert RET-slooptram 829 op centrale werkplaats Kleiweg naar de rolbrug om
deze in de werkplaats van bruikbare onderdelen te ontdoen, waarna laatstgenoemde tram zal worden
afgevoerd naar de sloper.

11
Allan 109 in restauratie
Het Allan-motorrijtuig is grotendeels ontdaan van
beplating.
Het officiële startsein van de restauratie
van de 109 werd gegeven op 1 juni
2008 met het loshalen van het eerste
stuk beplating. Inmiddels zijn we alweer
ruim negen maanden verder en
vordert de restauratie gestaag. Bijna
alle platen van de wagen zijn verwijderd
en er is een groot gedeelte van
de onderliggende balken gerepareerd
en geconserveerd.
Op het moment van schrijven van dit artikel,
begin maart, zijn we bijna klaar met de
vensterbankjes, die dermate rot waren dat
deze allemaal uitgeslepen zijn en vervangen
door speciaal op maat gemaakte nieuwe
exemplaren. Tegelijkertijd is het grootste
gedeelte van het interieur losgenomen en ook
in het vervangen van de bekabeling zijn de
nodige uurtjes gestoken.
Zonder verder in details te treden kunnen we
stellen dat de restauratie inmiddels stevig op
weg is. We hebben nog een lange weg te
gaan, maar het enthousiasme is alleen maar
groter geworden. Er wachten nog wel een
aantal grote klussen totdat de wagen weer
daadwerkelijk op de rails gaat verschijnen
maar we hebben er alle vertrouwen in dat dit
gaat lukken. Wilt u gedetailleerd op de hoogte
blijven van de vorderingen aan de 109, dan
kunt u zich aanmelden voor onze wekelijkse
nieuwsbrief waarin we verslag doen van onze
werkzaamheden aan de 109, maar ook aan
andere museumwagens.
Stuur een mailtje met uw e-mailadres naar
allan109@stichtingromeo.nl.
Schindler 15 naar de Kleiweg
Op woensdag 25 februari 2009 was het dan
eindelijk zo ver, Schindler-rijtuig 15 werd overgebracht
naar de Kleiweg voor een uitgebreide
schilderbeurt. De wagen werd in remise Hillegersberg
gekoppeld aan de 805 omdat hij nog
niet op eigen kracht mag rijden vanwege verzekering
en keuring. De wagen hebben we wel
gestart en met de beugel tegen de draad en de
verlichting aan is hij naar de Kleiweg gesleept.
Een paar meter voor het toegangshek is de 15
losgekoppeld en is hij op eigen kracht de werkplaats
ingereden.
Een mooie bekroning na een aantal moeilijke
jaren voor de 15. In 1999 was het rijtuig geheel
gedemonteerd om te worden ontasbest.
Jaren van opslag volgden totdat eind 2006
een inventarisatie werd gemaakt en een ploeg
enthousiastelingen werd samengesteld. Nadat
de RET in november 2006 de schade aan
de achterzijde van deze wagen heeft gerepareerd,
hebben wij in remise Hillegersberg hard
gewerkt om hem weer in elkaar te zetten en
rijdend te maken. Na een jaar hard werken
was voor ons de wagen in 2008 klaar om naar
de schilder te vertrekken. Diverse problemen
hebben er toe bijgedragen dat de wagen nog
een jaar op zijn beurt heeft moeten wachten.
Maar dan nu eindelijk de volgende stap naar
de afronding van de restauratie.
Schindler 15 rijdend op het buitenterrein van de centrale werkplaats Kleiweg.
De volgende stap is nu dat de RET een offerte
gaat maken en aan de hand van deze offerte
zal gekeken worden of de nodige financiële
middelen beschikbaar zijn. Wij zijn positief gestemd
dat we hier wel uitkomen en we hopen
dat de 15 dan in het najaar weer terug is voor
verdere afwerking. We wachten met spanning
af op het vervolg…
Antonio Saiz

12
Open dag op zondag 24 mei
Op zondag 24 mei wordt de jaarlijkse open dag georganiseerd in de remise
Hillegersberg. De trams, bussen en het metrorijtuig zijn te bezichtigen. Tussen
11.00 uur en 17.00 uur is de remise geopend voor publiek. Er worden ook
bijzondere rondritten georganiseerd met historisch trammaterieel.
Openbaar Vervoer Museum geopend
De rondritten die georganiseerd worden, voeren
ook langs het Openbaar Vervoer Museum
(OVM) in metrostation Oostplein. Het OVM is
op zondag 24 mei gratis toegankelijk.
Werkmaterieel
De echte tramliefhebber kan zijn hart ophalen
bij speciaal trammaterieel. Het thema van de
open dag is dit jaar “werkmaterieel”. Onder
meer een historische bovenleidingwagen, de
“peper- en zoutstellen” en een railslijpwagen
geven acte de présence. Het materieel dat
tentoongesteld wordt, staat uiteraard zodanig
opgesteld dat er foto’s gemaakt kunnen worden.
Programma
Het definitieve programma van de open dag
is vanaf 1 mei op de website te bekijken:
www.lijn10.nl. Daar wordt ook bekend gemaakt
welke trams ingezet worden voor de rondritten
en welke voertuigen tentoongesteld worden.
Bereikbaarheid
Remise Hillegersberg is goed bereikbaar met
het openbaar vervoer. U wordt geadviseerd
hier ook gebruik van te maken. Vanuit het centrum
van Rotterdam kunt u gebruikmaken van
tramlijn 4 richting Molenlaan (uitstappen halte
Kootsekade) of tramlijn 8 richting Kleiweg (uitstappen
station Rotterdam-Noord). De remise
bevindt zich op loopafstand van deze haltes.
Remise Hillegersberg op doek
Frans Stuurman (1952) schilderde in 1983 “Remise Hillegersberg”
Naar aanleiding van de
tentoonstelling Nederlandse
Realisten na 1950, een aantal
jaren geleden, kwam ik bij het
weer eens doorbladeren van
de uitgebrachte catalogus
het werk tegen van Frans
Stuurman. Hij schilderde de
nodige taferelen waaruit zijn
fascinatie voor treinen, trams
en autobussen bleek, net
als de omgeving waarin deze
objecten zijn gesitueerd. Ook
Rotterdam speelt hierin een
belangrijke rol.
Zijn voorstellingen zijn gevat in een zacht
melancholiek licht van de vroege morgen of
de late namiddag. Op Stuurmans doeken is
steeds de menselijke hand aanwezig, maar
ontbreken mensen en de menselijke activiteiten.
Zij zijn niet nodig om het beeld zijn lading
te geven.
Stuurman schildert naar de werkelijkheid,
maar hij zet deze wel naar zijn hand. De tegenstelling
tussen licht en donker kenmerkt veel
voorstellingen van Stuurman. Zij roepen een
eigen spanning op het doek op en scheppen
een grote dieptewerking. Opvallend is zijn romantisch
kleurgevoel, dat vooral tot zijn recht
komt in de weergave van het licht. Het werk
roept associaties op met dat van de magisch
realisten en Stuurman voelt zich dan ook verwant
met hen.
In de catalogus viel mijn oog op het schilderij
Remise Hillegersberg uit 1983, olieverf op
doek van 80 x 65 cm dat zich bevindt in de
Caldic Collectie.
Bij een kennismaking met Frans Stuurman via
Jan Jager bleek dat hij woonachtig is op de
Kootsekade alwaar hij vanuit zijn raam voornoemd
schilderij heeft gemaakt.
Voor dit artikel heb ik gebruik gemaakt van
gegevens die in voornoemde catalogus zijn
weergegeven.
Ton van der Linde

13
RoMeO bezoekt VlaTAM (Antwerpen)
Steenkoud en helder zonnig was het
die 31e januari, dat zal ons allemaal wel
bijblijven, zeker en vast. Maar wat ons
nog beter zal bijblijven was de prima
ontvangst en die wonderschone collectie
in Antwerpen.
Met een select gezelschap van een mannetje
of 10 zijn wij naar Antwerpen getogen om een
bezoek te brengen aan het Vlaams Tram- en
Autobusmuseum (VlaTAM), gevestigd aan de
Diksmuidelaan 42 te Berchem (Antwerpen).
Het museum is gevestigd in de voormalige
tramremise “Groenenhoek”, een als monument
beschermde remise uit 1912, die met
name opvalt door de bijzondere dakconstructie,
waarbij de gehele constructie voorzien is
van slechts één steunpaal.
De remise is nog steeds eigendom van de
Vlaamse vervoermaatschappij De Lijn, die het
gebouw – zij het na een stevige onderhandeling
en ondanks de pogingen van de erachter
gelegen supermarkt het gebouw te verwerven
– in 1998 aan VlaTAM ter beschikking heeft
gesteld. Het gebouw heeft een oppervlakte
van 4.600 m2 en telt 21 sporen, waarvan 7
doodlopende.
Motorwagen 4408 op het Koningin Astridplein voor het Centraal Station van Antwerpen voor een fotostop.
Na een hartelijke ontvangst met koffie en
koek, een openingswoord door de voorzitter
van VlaTAM, de heer Simon Oostra en een
dankwoord door onze Bas Schenk, bood Bas
het enige echte Stichting RoMeO-wapenschild
aan, waarvan het klassieke RET-embleem ook
dit keer weer werd vervaardigd door Paul Nitzsche.
Het enige Stichting RoMeO-wapenschild, waarvan
het klassieke RET-logo ook dit keer weer werd
vervaardigd door Paul Nitzsche.
Motorwagen 4408 van het Antwerps
vervoersbedrijf tijdens fotostop in het centrum van
Antwerpen.
Vervolgens viel ons een rondleiding door de
remise ten deel langs de fraaie collectie tramen
busmaterieel. Het ziet er allemaal schitterend
uit, zeldzaam goed onderhouden en
vooral zeer schoon (zowel in Vlaamse als in
de Nederlandse betekenis van dat woord).
Tijdens de rondleiding ontvingen wij een uitgebreide
uiteenzetting over het gebouw en de
collectie. De collectie omvat meer dan 55 voertuigen
van 1873 tot nu, waaronder de eerste
elektrische tram van Antwerpen, de stoomtram
en de laatste gyrobus ter wereld.
Met rijtuig 4408 (ex 408) (gebouwd in 1904
en in dienst tot en met 1975, op 5 april 1943
zwaar beschadigd tijdens het geallieerd bombardement
op Mortsel) werd een koude, maar
interessante rondrit door Antwerpen gemaakt
waarbij goeddeels de route van lijn 11 werd gevolgd.
Nooit geweten dat er zoveel moois aan
Art Nouveau bouwwerken in Antwerpen te zien
is. Daarbij was het voor ons Rotterdammers –
die in de regel toch de comfortabele rijeigenschappen
van de vierassers gewend zijn- wel
heel wat te ervaren hoe een tweeasser zich
Motorwagen 484 en 305 van het Antwerps
vervoersbedrijf, de laatste met “oorlogsuitvoering”
met geblindeerde ramen en koplamp.
door de authentieke Belgische kasseien manoeuvreert.
Nadat daardoor onze ingewanden voldoende
door elkaar geschud waren, was het tijd voor
een eenvoudige en voedzame maaltijd. Nadien
was het dan de gelegenheid ervaringen
uit te wisselen over het wel en wee van onze
beide organisaties. Daarbij viel het ook hier op
dat onze organisaties in feite altijd vergelijkbare
problemen hebben, met dien verstande
dat VlaTAM zich mag verheugen in een riante
financiële ondersteuning door De Lijn, alleen
al in de vorm van de huisvesting. Onze kennismaking
met VlaTAM zal herhaald worden nog
dit jaar, maar dan in Rotterdam.
Voor meer informatie over museum en collectie:
zie www.delijn.be onder “Over de Lijn” en
dan onder het hoofdstuk “Museum”. Van harte
aanbevolen!

14
Vorderingen werkgroep Metro
Het is alweer een behoorlijke tijd geleden dat RoMeO Nieuws berichtte over de
vorderingen aan metrorijtuig 5024. Desalniettemin is er een hoop werk verzet en
hebben we veel vorderingen gemaakt. Een chronologisch overzicht van de gebeurtenissen
in en rond metrorijtuig 5024.
Tijdens de open dag ter ere van 40 jaar metro
in Rotterdam was de B-bak grotendeels afgesloten
voor het publiek. Dat er gewerkt werd
aan deze bak was goed te zien; de vloer was
op sommige plekken opgebroken en het vloerzeil
was grotendeels verwijderd. Sommige gedeelten
van de houten ondervloer verkeerden
in slechte staat en vervanging van de houten
ondervloer was om die reden de beste optie.
Vooral bij de geleding en in mindere mate bij
de balkons hadden de elementen aardig wat
vat op de bodem van het metrorijtuig gekregen.
Bij de geleding is een in slechte staat
verkerende staalplaat vervangen door een
gloednieuw exemplaar. Deze vervangende beplating
is grondig geconserveerd. De rest van
de stalen opbouw is gedeeltelijk ontdaan van
het isolatiemateriaal en eveneens voorzien
van een beschermende laag. Het isolatiemateriaal,
dat voorheen bestond uit kurk en teer,
is – waar nodig – vervangen door piepschuim
en glaswol. Eventuele gaten en kieren zijn
opgevuld met purschuim.
Gelakte interieuronderdelen van de metro zijn
door de Centrale Werkplaats Kleiweg waar nodig
geprepareerd en voorzien van een nieuwe
laag lak. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld
de bankframes, zittingen, raamkozijnen,
steunstangen en verwarmings- en deurmechanismekoven.
Op de bankframes en steunstangen
na zijn alle onderdelen teruggekomen. De
verwarmings- en deurmechanismekoven zien
er als nieuw uit. De zittingen zullen opnieuw
gespoten moeten worden, aangezien de kleur
te veel afwijkt van de originele kleur en er
stofdeeltjes in de laklaag zitten. Het epoxeren
van de stoelframes en steunstangen is door
de Centrale Werkplaats uitbesteed aan een
extern bedrijf.
Het laatste stukje vloer is geschuurd!
en afdekken is het laatste restje lijm symbolisch
verwijderd. De ondervloer was met deze
handelingen nog niet klaar, integendeel zelfs.
Vanwege het al dan niet grondig schuren en
het beschadigen van de ondervloer bij het
verwijderen van het zeil zijn er oneffenheden
ontstaan. Deze oneffenheden waren in vrijwel
alle gevallen vlak te trekken met houtplamuur.
Ook na het opvullen van de oneffenheden
moest de plamuur vlakgeschuurd worden en
dit maakte deze klus tot een langdradig, maar
dankbaar karwei.
Daarna: het schuren van de vloer.
Het verwijderen van het vloerzeil bij een
temperatuur van +/- 25 graden.
Toen de interieuronderdelen uit de A-bak verwijderd
waren en per intern transport naar
de Kleiweg zijn vervoerd, kon er begonnen
worden met het verwijderen van het vloerzeil.
Ondanks de vrij lage temperatuur die in
de remise heerste was het boven de bloedhete
verfbrander soms behoorlijk moeilijk uit
te houden. Er werd dan ook vaak gewisseld
tussen het verwarmen en het wegkrabben van
de rubberen vloer. Het vloerzeil werd stukje
bij beetje verwijderd. De ene keer ging het
sneller en makkelijker dan de andere keer.
Soms kwamen de voorgesneden repen vloerzeil
er zonder al te veel moeite af, maar het
kwam ook geregeld voor dat het verwijderen
van het zeil erg tegenzat en er slechts traag
vooruitgang werd geboekt. Op sommige plekken
werd een deel van het onderliggende hout
beschadigd. Deze oneffenheden werden later
opgevuld met plamuur. Nadat er geen vloerzeil
meer te vinden was in het gehele rijtuig werd
het tijd om de lijmresten te verwijderen. Op de
ene plek ging dat voorspoediger dan de ander.
Het heeft heel wat schuurbanden gekost
om alle lijmresten te kunnen verwijderen, maar
ook hier gold: het doel heiligt de middelen.
Na een lange cyclus van schuren, stofzuigen
Het leggen van de nieuwe vloer.
Tijdens dezelfde fase hebben we ons ook beziggehouden
met het plaatsen van de nieuwe
vloerdelen. We hebben het multiplex dat we
nodig hadden voor deze vloerdelen zelf gehaald
bij de houthandel aan de Ceintuurbaan
en per bestelbusje naar de 5024 gebracht. Na
veel meten, zagen, passen, zagen en nog een
keer zagen kregen we de vloerplaten keurig
op hun plek zonder grote kieren tussen de
onderlinge platen over te houden. De platen
zijn zowel vastgelijmd als vastgeschroefd en
onder de platen is isolatie aangebracht in de
vorm van piepschuim, purschuim en glaswol.
De vrijgebleven randen bij de dorpels van de
deuren hebben we opgevuld met siliconenkit,
opdat er geen vocht onder de vloerbeplating
kan komen. De kieren tussen de platen onderling
hebben we opgevuld met plamuur en
dit hebben we eveneens vlakgeschuurd met
behulp van de bandschuurmachine. Nadat het
hele proces van het voorbereiden van de vloer
grotendeels is afgerond, hebben we grondig

15
schoongemaakt en op de meeste plekken
stucloper neergelegd, zodat de vloer zo
schoon mogelijk zou blijven.
De vier stroomafnemers van metrorijtuig 5024
zijn in het afgelopen jaar uit elkaar gehaald,
kaalgemaakt, ontvet en gelakt. Bij het lakken
van de stroomafnemers is de oorspronkelijke
kleur gebruikt, een kleur die tegen eigeel aan
zit. Voor de stroomafnemers is een bepaalde
soort verf gebruikt die ook elementen in zich
heeft van een coating. De verf is hierdoor
sterker en beter bestand tegen allerlei invloeden
van buitenaf. De vele hoekjes en gaatjes
maakten het verven van de stroomafnemers tot
een tijdrovende bezigheid. Toen de metro het
een tijdje moest doen zonder stroomafnemers
zijn de balken waaraan de stroomafnemers
zijn opgehangen onder handen genomen. De
balken zijn grondig geschuurd en voorzien
van een transparante laklaag, waardoor ze
er weer als nieuw uitzien. Tevens hebben de
bevestigingsplaten van de stroomafnemers de
oorspronkelijke zwarte kleur teruggekregen.
Nadat de stelbouten op de stroomafnemers
in de goede positie waren gedraaid en de
luchtslangen aangesloten waren, konden de
stroomafnemers weer goed functioneren.
Randjes plamuren en schuren.
Tussen de bedrijven door is er aan de tl-buishouders
gewerkt. De houten basis en de daadwerkelijke
houders waren vergeeld en beschadigd,
waardoor ze er niet meer goed uitzagen.
De houders, die de bevestigingsmechanismen
van de tl-buis afdekken, zijn gezandstraald en
met spuitverf voorzien van de juiste kleur. De
houten basis, waar het geheel op gemonteerd
is, is zorgvuldig geschuurd en eventueel gladgetrokken
met behulp van plamuur. Hierna
hebben deze planken een schilderbeurt gehad.
Nog niet alle tl-buishouders zijn onder
handen genomen, aangezien een groot deel
van de collectie nog in het rijtuig hangt. Anders
zou het wel erg donker worden in het rijtuig…
Nadat de vloer vrijwel geheel klaar was om bedekt
te worden, zijn we ons gaan richten op de
wanden. Voor die tijd waren we al bezig met
het uitzoeken en bestellen van wandmateriaal.
En dat ging niet bepaald over één nacht ijs. Het
originele wandmateriaal bleek niet meer geleverd
te kunnen worden en dus werd er naar
alternatieven gezocht. We konden een replica
ervan laten maken, alleen het nadeel was dat
dit erg kostbaar zou gaan worden. Daarnaast
hadden we de mogelijkheid om blanco platen
te laten bestickeren met het oorspronkelijke
motief. Ook hierbij zochten we liever verder
naar een betere oplossing. Uiteindelijk hebben
we ervoor gekozen om het originele patroon na
te laten maken. Na een tijd gewacht te hebben
kregen we ons eerste proefstukje. Het patroon
zag er prima uit, alleen waren de kleuren niet
naar onze tevredenheid. Na wat verschillende
kleurencombinaties uitgeprobeerd te hebben,
hadden we eindelijk de meest gelijkende gevonden.
Meest gelijkend, omdat het onmogelijk
was om precies dezelfde tinten te krijgen.
Na deze lange fase van ontwikkeling en verfijning
was het eindelijk het goede moment om
een bestelling te plaatsen.
TL-buizen lakken.
Dat past precies en ziet er uit als nieuw, of “oud”?
Passen en meten met nieuw wandmateriaal.
Half februari werd het wandmateriaal geleverd.
Eén van ons was in de remise om de
platen in ontvangst te nemen. Hierna kon gestart
worden met het bekleden van de wanden.
We zijn begonnen in de B-bak aan de cabinewand.
De ATB-kast was het eerst aan de
beurt. Daarna hebben we de rest van de cabinewand
bekleed. Vervolgens zijn we verdergegaan
met de zijwanden en op het moment
van schrijven zijn we ongeveer halverwege de
B-bak. Nog heel wat meters te zagen en heel
wat platen te passen, maar we kunnen steeds
efficiënter werken doordat we een zekere routine
ontwikkelen. We hebben uit nieuwsgierigheid
enkele raamkozijnen, die inmiddels al
een hele tijd geleden door de Kleiweg waren
behandeld en teruggebracht, gemonteerd.
Het was nog een puzzel om erachter te komen
welk venster waar hoorde, maar toen
we eenmaal doorhadden hoe het systeem in
elkaar zat, konden we makkelijk traceren wat
waar hoorde. Helaas viel ons op dat niet alle
raamkozijnen even zorgvuldig geverfd waren.
De slechte gevallen gaan hoogstwaarschijnlijk
terug naar de Kleiweg om opnieuw gespoten
te worden. Tussen het moment van schrijven
en het verschijnen van deze editie is ook het
plafondmateriaal geleverd.
Er is nog een lange weg te gaan, maar de
metro begint met de plaatsing van het wandmateriaal
stukje bij beetje meer terug te komen
in de oorspronkelijke staat. De komende
tijd zullen we ons bezig (blijven) houden met
het plaatsen van de wanden, het plafond en
het bekleden van de vloer. Om de vorderingen
te volgen kunt u ook onze weblog op internet
opzoeken: http://metro.lijn10.nl/.
Tristan Zaaijer

16
Luxe tramrijtuig te huur
Zoals in het vorig nummer van RoMeO
Nieuws al te lezen was, is motorrijtuig
606 (bouwjaar: 1968) geheel opgeknapt.
Inmiddels zijn de laatste werkzaamheden
aan het rijtuig voltooid en kan het
ingezet worden voor verhuur.
Bijzonder aan het opgeknapte motorrijtuig is
de coupé-opstelling met 36 zitplaatsen, die
ook nog eens voorzien is van tafeltjes. Wilt
u de luxe tram huren, dan kunt u uw gasten
tijdens een bijzondere tramrit door Rotterdam
ook nog eens trakteren op een hapje, drankje
of eenvoudige maaltijd.
Prijs
De prijs ligt op € 550,00 voor anderhalf uur.
Een vervolguur kost u € 150,00. U heeft de
tram voor anderhalf uur beschikbaar waarbij u
zelf de vertrektijd alsmede op- en afstapplaats
en de te rijden route kunt bepalen. Voor ritten
die beginnen of eindigen in de Beverwaard,
Carnisselande, Charlois, Schiedam of Vlaardingen
geldt een toeslag. De genoemde verhuurtarieven
zijn exclusief 6% BTW.
Meer informatie?
Stuur een e-mail: info@stichtingromeo.nl of
bel dagelijks na 10.00 uur: 06-53513630.
Raadplaat
Op deze bijzondere dag heeft lijn 1 voor enkele
uren een tijdelijk eindpunt. Wie weet
waar en wanneer deze opname gemaakt is en
waarom lijn 1 daar staat? Laat het ons weten.
Stuur een e-mail naar info@stichtingromeo.
nl of stuur uw antwoord op. Stichting RoMeO,
Postbus 156, 3000 AD Rotterdam.