Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
echt is verlopen, komt het werk <strong>in</strong> het<br />
publieke dome<strong>in</strong>, een begrip dat <strong>in</strong> de<br />
Angelsaksische landen veel breder gebruikt<br />
wordt en ook van toepass<strong>in</strong>g is<br />
als een werk opzettelijk of door het vermijden<br />
van registratie ‘public doma<strong>in</strong>’<br />
wordt.<br />
Amazon en Apple<br />
hoofdrolspelers op de<br />
e-book markt<br />
Amazon was met de K<strong>in</strong>dle de eerste<br />
grote promotor van het e-book concept,<br />
maar werkt met een eigen en beschermd<br />
content format. Op dit moment lijkt het<br />
alsof de aanbieders - en laten we even<br />
aannemen dat Apple en Amazon nog bepalend<br />
zijn - graag met DRM-technieken<br />
en dus beschermd tegen illegaal kopiëren<br />
content gaan uitzetten. De meer<br />
open formats e-reader komen pas nu en<br />
vrij langzaam op de markt. Apple heeft<br />
met iTunes laten zien dat men concurrerend<br />
de markt op gaat - maar zeker niet<br />
tegen dumpprijzen - terwijl Amazon qua<br />
prijsstell<strong>in</strong>g vrij sterk vasthoudt aan wat<br />
boeken <strong>in</strong> een papieren uitvoer<strong>in</strong>g aan<br />
rechten voor de uitgever en de distributeur<br />
opleveren en daarmee dus niet<br />
goedkoop zijn. Apple zal dus wat goedkoper<br />
worden en blijven dan Amazon en<br />
daar ook de uitgevers wel <strong>in</strong> meekrijgen,<br />
maar het is geen gelopen race voor de<br />
mannen van Jobs. Amazon is machtig,<br />
heeft een groot klantenbestand, levert<br />
via allerlei constructies ook m<strong>in</strong>der courante<br />
boeken en zelfs antiquarisch materiaal.<br />
Het is tenslotte een zeer grote distributeur<br />
van papieren boeken en dat<br />
geeft macht <strong>in</strong> de markt ten opzichte van<br />
de uitgevers.<br />
Apple iPad<br />
Voor lokale uitgevers, die natuurlijk een<br />
heel ander en beperkter aanbod hebben<br />
dan wat Amazon <strong>in</strong>ternationaal kan aanbieden<br />
en aantrekken, is de e-reader nog<br />
een onbekend en onoverzichtelijk terre<strong>in</strong>.<br />
Er is nog niet de kritische massa<br />
die nodig is om het ook voor kle<strong>in</strong>e uitgevers<br />
met een beperkt aanbod en smalle<br />
doelgroepen rendabel te maken. Hier<br />
liggen kansen voor <strong>in</strong>novatie, zeker omdat<br />
de comb<strong>in</strong>atie van reclame, <strong>in</strong>teractieve<br />
content en <strong>in</strong>tegratie van bijvoorbeeld<br />
televisie, radio of filmcontent op<br />
zo’n multimediale player mogelijk is.<br />
Denk bijvoorbeeld aan de comb<strong>in</strong>atie<br />
met gps locatiebepal<strong>in</strong>g. De iPad kan zo<br />
een ideale en rendabele stadsgids worden,<br />
met content die doelgerichter en<br />
dus gemakkelijker te commercialiseren<br />
Touch-screen netbooks zijn ook te<br />
gebruiken als e-reader (Asus)<br />
is. Maar ook de kranten, die nu de iPhone<br />
al ontdekt hebben als middel om content<br />
via speciale aps (NRC) te laten<br />
betalen, kunnen het grotere iPad scherm<br />
misschien gebruiken voor een nieuwe<br />
access tot hun nieuws- en andere diensten.<br />
In ons land met toch een eigen<br />
taalgebied, zien we lokale producten als<br />
de iRex, maar ook <strong>in</strong>itiatieven als van<br />
Bol.com en Sony die hier een doorbraak<br />
van het e-book willen bereiken.<br />
Klimaat en groene e-readers<br />
Het kl<strong>in</strong>kt natuurlijk leuk dat je voor elektronische<br />
boeken geen bomen meer hoeft om<br />
te hakken en geen druk<strong>in</strong>kt of veel water<br />
meer nodig hebt om te drukken. Het plaatje<br />
is echter wat genuanceerder, want e-readers<br />
kosten ook energie. Er zit een hoop elektronica<br />
<strong>in</strong>, het opslaan en downloaden kost<br />
energie en hoe lang doe je met een e-reader,<br />
want de ontwikkel<strong>in</strong>g gaat snel. De eerste<br />
generatie zwart-wit readers zal wellicht al<br />
snel worden opgevolgd door kleurenmodellen.<br />
De eerste e-<strong>in</strong>k experimenten <strong>in</strong> kleur<br />
zijn er al. Gewone LCD of Oled schermen<br />
hebben nog een ger<strong>in</strong>g contrast en vragen<br />
vanwege het cont<strong>in</strong>u verlichten van het<br />
scherm veel meer stroom dan e-<strong>in</strong>k.<br />
De audio-boeken kwestie<br />
Audio- of luisterboeken dateren nog uit de<br />
cassettetijd, maar zijn ook auteurrechtelijk<br />
(vanwege de stem van de voorlezer) een<br />
aparte categorie. Software die tekst omzet <strong>in</strong><br />
digitale spraak maakt van e-boeken audioboeken<br />
en daar protesteren de uitgevers van<br />
luisterboeken op dit moment tegen.<br />
De BTW kwestie<br />
Luisterboeken en papieren boeken vallen <strong>in</strong><br />
het lage BTW tarief, maar voor downloads<br />
via <strong>in</strong>ternet moet het hoge tarief worden betaald.<br />
Dat is nadelig voor ondernemersites<br />
zoals Bol.com en er is enige politieke druk<br />
om ook e-boeken naar het lage tarief te<br />
brengen. Daarbij worden argumenten als milieuvriendelijkheid<br />
en <strong>in</strong>novatie gebruikt.<br />
Aanbod<br />
Er zijn heel veel e-readers, maar <strong>in</strong> de praktijk<br />
kiest men toch voornamelijk voor de<br />
modellen die via Bol.com, Bruna of retailketens<br />
worden aangeboden. Veel Amerikaanse<br />
modellen zijn hier niet te koop. Amazon beg<strong>in</strong>t<br />
nu ook <strong>in</strong> Europa, maar voorlopig zitten<br />
we hier met een beperkt aanbod. De prijzen<br />
beg<strong>in</strong>nen bij 199 euro voor de Be-book<br />
m<strong>in</strong>i met 5 <strong>in</strong>ch scherm, 512 MB ruimte<br />
(maar geen touchscreen of WiFi. systemen<br />
die ook PDF-files en andere formaten kunnen<br />
lezen) en voor MP3 files voor audio<br />
beg<strong>in</strong>nen ze rond de 300 euro.<br />
De meest verkochte e-reader is de Sony Reader<br />
Touch Edition PRS600 voor 299 euro<br />
met een handig zes <strong>in</strong>ch touchscreen en<br />
e-<strong>in</strong>k technologie, dus net echt papier. Sla<br />
bladzijden om met een simpele sleep met de<br />
v<strong>in</strong>ger, selecteer de tekst met de styluspen en<br />
schrijf memo’s op het virtuele toetsenbord.<br />
De Sony Reader Touch Edition leest e-books<br />
<strong>in</strong> verschillende formats: PDF, tekst, RTF,<br />
Word en BBeB en kan ook overweg met<br />
foto’s <strong>in</strong> JPEG, PNG, GIF en BMP (<strong>in</strong><br />
zwart-wit) en leest audio-boeken.<br />
CE<br />
RETAIL<br />
38 19 maart 2010