You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
E-books en e-uitgeven<br />
Met de <strong>in</strong>troductie van de Apple iPad<br />
heeft de e-reader en de e-book markt<br />
een nieuwe fase bereikt. In afwacht<strong>in</strong>g<br />
van de Apple meenemer werden op de<br />
CES al hele reeksen tabletachtige devices<br />
getoond, terwijl <strong>in</strong> het kerstseizoen<br />
gesproken kon worden van een voorzichtige<br />
eerste golf e-book<br />
hype. De trendsetters hebben<br />
er nu een gekocht, met<br />
Amazon en Sony als belangrijkste<br />
modellen, die <strong>in</strong><br />
stevige aantallen zijn weggezet.<br />
Maar door de iPad en<br />
de daarbij behorende iBook<br />
verkoop via <strong>in</strong>ternet komt<br />
nu de echte market<strong>in</strong>g op<br />
gang. Apple weet als geen<br />
ander de markt en de media<br />
te bespelen. De iPod en<br />
iPhone waren trendsettend, zowel qua<br />
techniek als qua market<strong>in</strong>g. Dat men op<br />
de iPad ook de applicaties van de iPhone<br />
kan draaien (de iPad kan <strong>in</strong> een iets<br />
uitgebreidere vorm ook 3G telefonie en<br />
datacommunicatie aan), maakt het apparaat<br />
direct <strong>in</strong>teressant voor een heel brede<br />
groep gebruikers, die nu ook wat<br />
meer visueel materiaal (boeken/video)<br />
kunnen gaan bekijken op hun meenemer.<br />
De iBook optie, overigens nog niet<br />
overal standaard op de iPad (door auteursrechtkwesties<br />
<strong>in</strong> bepaalde landen),<br />
maakt van de iPad een echte e-book reader.<br />
Doordat het een kleurenscherm<br />
heeft misschien wat m<strong>in</strong>der relaxed dan<br />
de e-<strong>in</strong>k modellen met een contrastrijk<br />
en energiezu<strong>in</strong>ig zwart-wit scherm, maar<br />
qua multimedia daardoor wel breder.<br />
Het kunnen ondersteunen van tekst met<br />
beeldmateriaal en video is zeker voor<br />
sommige markten zoals het onderwijs of<br />
de gam<strong>in</strong>g markt een duidelijk voordeel.<br />
Als er dan ook nog via <strong>in</strong>ternet l<strong>in</strong>ks<br />
achtergrond<strong>in</strong>formatie en actualiser<strong>in</strong>g<br />
of zelfs multi player gam<strong>in</strong>g mogelijk is,<br />
wordt zo’n iPad een heel breed <strong>in</strong>zetbaar<br />
apparaat, ook voor de <strong>in</strong>teractieve<br />
groepconferentie markt Het lijkt een<br />
ideaal apparaat om diverse media en gebruiksmogelijkheden<br />
te comb<strong>in</strong>eren en<br />
dan niet alleen voor de westerse power<br />
users, want het format kan juist <strong>in</strong> ontwikkel<strong>in</strong>gslanden<br />
voor het onderwijs<br />
een breed scala van functies bieden.<br />
Asus DR-900 E-Reader<br />
iRex<br />
Wie verdient<br />
De iPad biedt eenvoudig toegang tot<br />
elektronische boeken en Apple heeft bewezen<br />
dat als je dat maar redelijk goedkoop<br />
en vooral bereikbaar en veilig<br />
houdt, de consument vooral uit gemaksoverweg<strong>in</strong>g<br />
de “legale” content gaat<br />
aanschaffen. Maar hoe zit dat<br />
met de verdienmodellen voor<br />
uitgevers? Hoe gaan die hun<br />
rechten omzetten <strong>in</strong> <strong>in</strong>komsten?<br />
Hoe houdt men illegaal<br />
gebruik of doorgeven tegen?<br />
Wat zal de rol zijn van bibliotheken,<br />
uitleen- en leesconstructies?<br />
Kopieerbescherm<strong>in</strong>g<br />
en DRM (Digital<br />
Rights Management) speelt<br />
hier (nog) een grote rol. Op<br />
termijn zal open source en royalty free<br />
software zeker gaan spelen. Er zijn genoeg<br />
boeken uit de 18e- en 19-e eeuw<br />
die de moeite waard zijn en daar drukken<br />
geen rechten meer op. Het auteursrecht<br />
is namelijk nergens ter wereld<br />
onbeperkt geldig. Volgens de Berner<br />
Conventie vervalt het auteursrecht vijftig<br />
jaar na de dood van de auteur, maar<br />
<strong>in</strong> Europa is dat <strong>in</strong> 1995 (zeker met het<br />
oog op <strong>in</strong>ternet) verder aangescherpt en<br />
vervalt het auteursrecht zeventig jaar na<br />
de dood van de auteur. Voor auteurs die<br />
zijn overleden vóór 1923 geldt de termijn<br />
van vijftig jaar. Als het auteurs-<br />
De e-book formatenstrijd<br />
Content afschermen tegen doorsturen of<br />
doorverkoop is een van de kernpunten <strong>in</strong> de<br />
hele e-book handel. Uitgevers en schrijvers<br />
willen geld zien en iets dat gemakkelijk gekopieerd<br />
kan worden brengt niets op. Dat is<br />
dan ook de aanpak van Amazon: op de<br />
K<strong>in</strong>dle kun je alleen Amazon content afspelen.<br />
Andere fabrikanten zijn ruimhartiger en<br />
laten ook niet beschermde (non-DRM) content<br />
toe. Het IDPF (International Digital Publish<strong>in</strong>g<br />
Forum) streeft met ePub naar een<br />
gemeenschappelijke standaard voor elektronische<br />
boeken. Men begon met e-book Publication<br />
Structure (OEBPS), maar het meest<br />
gebruikte <strong>formaat</strong> is nu ePub. Dat is een<br />
open standaard maar er is de mogelijkheid<br />
voor DRM zoals <strong>in</strong> het Adobe Digital Editions<br />
ePub beveiligde e-book <strong>formaat</strong>. Dit <strong>formaat</strong><br />
biedt de gebruiker toegang tot een van<br />
de grootste catalogus hedendaagse auteursrechtelijk<br />
titels. Bol.com, Bruna.nl,<br />
e-book.nl, Studon.nl en de Nederlandse concurrenten<br />
bieden het beschermde <strong>formaat</strong><br />
ePub aan. Het niet beveiligde Adobe PDF<br />
<strong>formaat</strong> is algemener en kan ook op de<br />
meeste PC’s en laptops gelezen worden (met<br />
gratis software), maar voor het maken van<br />
.<strong>pdf</strong> files is wel een speciaal programma nodig.<br />
Andere formaten zijn Adobe DRM,<br />
Vervolg op pag<strong>in</strong>a 38<br />
FB2, RTF, TXT, HTML en JPG en dan kom<br />
je al <strong>in</strong> de multimediahoek terecht met video<br />
en geluid. Vaak is er een MP3 speler <strong>in</strong> de<br />
e-reader, want je e-book afluisteren is ook<br />
een onderdeel van het hele gebeuren en dan<br />
is muziek nog maar een kle<strong>in</strong>e stap.<br />
Er zijn wat problemen met de DRM bescherm<strong>in</strong>g.<br />
Amazon verbiedt dat hun (K<strong>in</strong>dle)<br />
DRM systeem <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met andere<br />
DRM systemen op één e-reader wordt aangeboden.<br />
De meeste leveranciers van e-readers<br />
gebruiken nu ePub met Adobe DRM en<br />
die kunnen dan voor de K<strong>in</strong>dle aangeboden<br />
content zoals de Mobipocket e-books niet<br />
meer lezen als men bestaande e-readers via<br />
een firmaware upgrade geschikt maar voor<br />
ePub. In feite maakt Amazon dus door die<br />
nieuwe beperk<strong>in</strong>gen oudere content waardeloos.<br />
Een digitale bibliotheek heeft duidelijk<br />
geen eeuwigheidswaarde Met DRM houden<br />
uitgevers en wederverkopers van digitale<br />
content controle over hun verkochte waar.<br />
Zo kan men beperk<strong>in</strong>gen opleggen op het<br />
aantal keer dat een e-book op verschillende<br />
e-readers gezet wordt of kan er een houdbaarheidsdatum<br />
worden meegegeven aan<br />
e-books, zodat digitaal uitlenen tot de<br />
mogelijkheden behoort.<br />
CE<br />
RETAIL<br />
36 19 maart 2010