Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
30
35
40
6.2. Eenmalige en kortdurende interventies
Eenmalige en kortdurende interventies bestaan uit één of enkele interventies van 5 – 30 minuten
binnen een beperkt aantal maanden waarbij doorgaans gebruik gemaakt wordt van
een combinatie van op motiverende gespreksvoering geënte gesprekstechnieken, een advies,
en overige beknopte procedures, zoals het geven van feedback over de fysieke conditie
van de patiënt. Vanuit een empathische, respectvolle houding wordt de eigen verantwoordelijkheid
van de patiënt centraal gesteld en worden diens mogelijkheden bevestigd (selfefficacy).
Korte interventies bevatten doorgaans:
• geven van feedback over excessief alcoholgebruik naar aanleiding van bij de patiënt verricht
onderzoek;
• geven van advies en opties voor gedragsverandering;
• bespreken van keuze voor en mogelijkheden tot verandering van het gebruik;
• keuze minder/niet te drinken en bespreken van hoogrisico situaties en gedragsalternatieven.
Eenmalige en kortdurende interventies worden ingezet zowel bij (vermoeden van) excessief
drinken als bij mensen die zich vanwege alcoholmisbruik of –afhankelijkheid voor behandeling
aanmelden.
Bij een vermoeden van excessief drinken kan een korte interventie plaats vinden binnen bijvoorbeeld
de algemene gezondheidszorg (huisarts, spoedeisende hulpafdelingen, diverse
afdelingen van algemeen ziekenhuis) of door de bedrijfsarts. Bij mensen die zelf advies of
hulp vragen vanwege alcoholgerelateerde problemen kan door huisarts of bij een verslavingsinstelling
eveneens een korte interventie van één of een paar zittingen plaats vinden.
Effectiviteit eenmalige en kortdurende interventies
Er bestaan meerdere goede meta-analyses naar de effectiviteit van korte interventies in de
eerstelijnsgezondheidszorg (Moyer 2002; Bien 1993a; Wilk 1997; Poikolainen 1999, Dunn
e.a. 2001, Rubak e.a. 2005), waarbij goede resultaten. In het algemeen geldt dat dit opportunistische
interventies zijn in de eerste lijn, dus van niet voor alcoholproblemen hulpvragende
patiënten. Kanttekening hierbij is dat geen enkelvoudige maat van korte interventies gehanteerd
werd: zowel tijdsduur per sessie als aantal sessies als inhoud per sessie verschilden.
Onderzoeksresultaten wijzen desalniettemin consistent in de richting dat bij signaleren van
excessief alcoholgebruik korte interventies effectiever zijn dan geen interventie, en dat bij
een hulpvraag in verband met alcoholmisbruik of –afhankelijkheid korte behandelinterventies
even effectief zijn als intensievere behandeling. Miller (Miller en Wilbourne, 2002) plaatst in
zijn metastudie de korte interventies bovenaan de lijst van effectieve interventies. Moyer rapporteert
kleine tot medium effectgroottes bij een follow-up van respectievelijk meer dan 6 of
meer dan 3 maanden. Dat gold voor degenen die niet zelf behandeling zochten (zogenaamde
opportunistische interventies: aangesproken op drinkgedrag zonder dat dit de reden was
voor het hulpverlenerscontact). In groepen die wel hulp zochten (reageerden op een advertentie
of naar een verslavingshulpverleningsinstantie gingen) was het resultaat kleiner, en
alleen bij kortdurende follow-up (3 maanden). Poikolainen rapporteert een gemiddelde grote-
84 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007