Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
HOOFDSTUK 6: PSYCHOSOCIALE INTERVENTIES BIJ ALCOHOL-
PROBLEMEN
Inleiding
10
15
Psychosociale interventies zijn interventies die het alcoholgebruik beïnvloeden door directe
of indirecte verbale communicatie met de drinker. Ze doen dat door (1) de motivering tot gedragsverandering
te vergroten, (2) het onder controle krijgen van het drinken en (3) de kans
op terugval te voorkomen. Gezien dit onderscheid wordt vooreerst aandacht besteed aan
motiverende gespreksvoering, gericht op vergroting van die motivatie. De overige interventies
zijn gericht op het vergroten van de controle van de persoon over diens drinkgewoonte
en het verkleinen van de kans op terugval en bestaan veelal uit instructies en training. Er
bestaan tientallen varianten. Sommige gaan direct te werk (gericht op zelfcontrole van de
drinker) of indirect, gericht op de omgeving (bv gezin) of op de steun van anderen. Een ander
onderscheid is tussen kortdurende en langer durende interventies.
Onderzoek heeft zich voornamelijk toegespitst op de effectiviteit van afzonderlijke interventies;
men neemt echter aan dat het combineren van interventies het meest effectief is.
20
25
Wij beperken ons in dit hoofdstuk van de richtlijn tot de interventies die genoemd worden in
het onderzoeksoverzicht (aangeduid als de Mesa Grande) van Miller en Wilbourne (2002).
Zij sommen 34 psychosociale methodieken op waar voldoende (drie of meer) studies naar
zijn gedaan om over de effectiviteit te kunnen oordelen. Daaronder zijn vier combinatiebehandelingen
en 14 die niet specifiek zijn of typisch Amerikaans (‘standard treatment’) en relatief
laag op de lijst met evidentie zijn, zoals bv algemene counseling, niet gedragstherapeutische
gezins- of partnerrelatietherapie, hypnose en case management (dat laatste is waarschijnlijk
meer een vorm van nazorg). Deze laten we hier achterwege. De overige 16 laten
zich in de volgende groepen indelen:
1. motiverende gespreksvoering;
30
2. eenmalige en kortdurende interventies;
3. de cognitief gedragstherapeutische interventies, en
4. zelfhelpgroepen en de twaalf stappenbenadering.
35
De cognitief gedragstherapeutische laten zich dan weer onderverdelen in: 3.1 sociale vaardigheidstraining,
3.2 zelfcontroletraining, 3.3 cue exposure, 3.4 gedragtherapeutische gezins-
en partnerrelatietherapie, 3.5 zelfhelpmateriaal (bibliotherapie). Tot deze groep rekenen
we ook 3.6 de Community Reinforcement Approach (CRA), een gedragtherapeutische combinatiebehandeling
die meerdere interventies gericht op het verslavingsgedrag omvat (ook
78 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007