Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

Tabel 1: Screeningskenmerken voor alcoholmisbruik en - afhankelijkheid van laboratorium--
onderzoek bij mannen (voorafkans 13%) in de eerste lijn (Aertgeerts 2001).
Lab-test MCV GGT ASAT ALAT Urinezuur %CDT
Sensitiviteit 39,4 6,8 10,9 11,4 10,9 18,2
Specificiteit 75,0 95,5 92,6 96,4 96,9 95,6
PVW 19,9 19,1 28,6 33,3 35,0 39,0
NVW 88,7 86,7 79,1 87,4 87,3 88,0
LR+(95% BI) 1,6 1,4
2,4
3,2
2,8
4,1
(1,2-2,0)
LR-(95% BI) 0,8
(0,7-0,9)
(0,8-2,7)
1,0
(0,9-1,0)
(1,4-4,3)
0,9
(0,9-1,0)
(1,8-5,7)
0,9
(0,9-1,0)
(1,8-4,4)
0,9
(0,9-1,0)
(1,5-11,4)
0,9
(0,8-0,9
5
10
15
20
25
30
Tabel 2: Screeningskenmerken voor alcoholmisbruik en - afhankelijkheid van laboratoriumonderzoek
bij vrouwen (voorafkans 5%) in de eerste lijn (Aertgeerts 2001).
Lab-test MCV GGT ASAT ALAT Urinezuur %CDT
Sensitiviteit 41,3 6,5 6,5 0,0 6,5 15,2
Specificiteit 79,3 91,8 97,9 98,6 96,4 95,5
PVW 8,6 3,6 13,0 0,0 7,9 14
NVW 96,6 95,4 95,7 95,4 95,6 96
LR+(95%BI) 2,0 (1,4-2,9) 0,8 (0,3-2,4) 3,2(1,0-10,3) - 1,8 (0,6-5,7) 3,4(1,1-10,1)
LR-(95% BI) 0,5 (0,4-0,7) 1,0 (0,9-1,1) 1,0 (0,9-1,0) - 1,0 (0,9-1,1) 0,9 0,8-1,0)
In de open bevolking bleken bij onderzoek onder 4310 personen naar hun drink- en rookgedrag
de positief voorspellende waarden van gamma GT, MCV en CDT voor risicovol alcoholgebruik
laag (Alte 2004).
Van de testen is het koolhydraat-deficiënt transferrine percentage (CDT%, normaalwaarde
tot 2,6%) betrouwbaarder dan gamma-GT en MCV, maar volgens een overzichtsartikel van
beperkte waarde. De sensitiviteit is laag, zodat veel patiënten gemist worden, terwijl ook de
positief voorspellende waarde belangrijk te wensen overlaat. Overmatig alcoholgebruik verhoogt
het CDT% gehalte in bloed, maar foutpositieve uitslagen komen voor bij personen met
maligniteiten, ernstige long- pancreas- en hartaandoeningen, bij vrouwen en zwangeren (van
Pelt 1997).
Op basis van bepalingen onder 524 patiënten in de eerste lijn met verschillende drinkpatronen
werden ROC’s gemaakt voor verschillende afkappunten van gamma-GT, MCV en de
CDT-test voor de verschillende vormen van regelmatig en onregelmatig excessief alcoholgebruik..
De CDT bepaling was wel betrouwbaarder dan gamma-GT en MCV, maar kon niet
worden aanbevolen voor het vaststellen van problematisch alcoholgebruik (Meerkerk 1999).
Bij een systematische review voldeden 29 onderzoeken aan alle criteria. Uit deze review
kwam naar voren dat de sensitiviteit van de verschillende CDT testen per onderzoek sterk
verschilde, terwijl de specificiteit in het algemeen goed was: CDTect sensitiviteit 20-85%,
specificiteit 77-95%; CDTriTIA sensitiviteit 50-67%, specificiteit 90-100%. Naarmate het alcoholgebruik
toeneemt, neemt de sensitiviteit van de CDT bepaling toe tot 70-80% (Koch
2004).
De combinatie van gamma-GT en CDT had in het eerder genoemde onderzoek van Meerkerk
de hoogste AUC voor regelmatig excessief alcoholgebruik, maar voldeed niet als screening
bij andere vormen van excessief alcoholgebruik, vanwege een lage sensitiviteit (Meerkerk
1999).
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 51