Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
30
35
40
45
- Gematigd drinken: vrouwen die maximaal 14 en mannen die maximaal 21 glazen alcohol
per week drinken zonder dat er sprake is van twee of meer opeenvolgende dagen dat
vrouwen meer dan 5 en mannen meer dan 6 glazen alcohol per dag drinken;
- Overmatig drinken (NDM: geregeld drinken): vrouwen die 15-35 en mannen die 22-50
glazen per week drinken;
- Excessief drinken (NDM: zwaar drinken): vrouwen die meer dan 35 en mannen die
meer dan 50 glazen per week drinken;
- Episodisch excessief drinken: vrouwen die op twee of meer dagen per week 5 of meer
glazen drinken en mannen die 2 of meer dagen per week 6 of meer glazen drinken (Hasin
en Paykin, 1998).
Bij al deze definities wordt uitgegaan van standaard glazen met ongeveer 10 gram pure alcohol
per glas. Men dient zich te realiseren dat in verschillende onderzoeken en verschillende
definitie voor een standaardglas wordt gebruikt en dat de hoeveelheid pure alcohol per
standaardglas kan variëren tussen 10, 12 en soms zelfs 14 gram pure alcohol en dat 2 glazen
met 14 gram pure alcohol ongeveer evenveel alcohol bevatten als 3 glazen met 10 gram
pure alcohol. In voorkomende gevallen zullen – indien mogelijk – glazen alcoholhoudende
drank omgerekend worden naar aantal grammen pure alcohol of eventueel naar de hier gehanteerde
standaardglazen met 10 gram pure alcohol per glas.
Er blijkt echter geen eenduidige relatie te zijn tussen de mate van gebruik en de kans op
controleverlies en het ontstaan van gebruikgerelateerde problemen, misbruik of anhankelijkheid
(o.a. Verdurmen et al., 2003). Bovendien blijkt uit een meta-analyse van studies naar de
relatie tussen de mate van alcoholgebruik en daarmee samenhangende problemen blijkt
bijvoorbeeld dat de relatie tussen drankgebruik en controleverlies het sterkst is landen met
een hoge gemiddelde consumptie, terwijl de relatie tussen drankgebruik en sociale problemen
het sterkst in landen met een lage gemiddelde consumptie (Fillmore e.a., 1994). In een
vergelijkbare meta-analyse werd verder aangetoond dat de hoeveelheid en de frequentie van
het gebruik van alcohol door individuele patiënten op zich goede voorspellers zijn van de
kans dat een bezoek aan de eerste hulp alcoholgerelateerd is, maar dat de sterkte van de
relatie tussen beide grotendeels wordt bepaald door de mate van stigmatisering van alcoholgebruik
in het land van de gebruiker (Cherpitel e.a., 2003). In een studie over 14 landen werd
verder gevonden dat de relatie tussen alcoholgebruik en suïcide in zogenaamde “droge” landen
sterker is dan in zogenaamde “natte” landen (Ramstedt, 2001). Tenslotte blijken er grote
interindividuele verschillen te bestaan in de relatie tussen alcoholconsumptie en de lichamelijke
gevolgen daarvan (o.a. Arria e.a., 1991).
De zojuist genoemde problemen met het gebruik van de hoeveelheid geconsumeerde stof
als indicatie voor de mate waarin er sprake is van pathologie hebben er toe geleid dat er
andere definities zijn ontwikkeld. Er worden daarbij meestal drie verschillende benaderingen
onderscheiden: (1) een sociologische benadering, waarbij problemen ten gevolge van het
gebruik centraal staan, (2) een medisch-somatische benadering, waarbij de mate van gebruik
en de lichamelijk gevolgen van het gebruik centraal staan en (3) een psychiatrische
benadering, waarbij het eerder genoemde afhankelijkheidssyndroom als uitgangspunt wordt
genomen. Een veel genoemd nadeel van de sociologische definitie is dat deze nogal cultuurgevoelig
is. Een nadeel van de medisch-somatische definitie is dat deze in het algemeen
een nogal hoge drempel kent, waardoor problemen pas als zodanig worden (h)erkend als er
al sprake is van ernstige en vaak irreversibele lichamelijke schade. Op dit moment wordt
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 27