Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
leeftijd van 25 tot 70 jaar; 8 studies hebben alleen betrekking op mannen, in de leeftijd van
20 tot 85 jaar. 6 studies hebben betrekking op de algemene bevolking; in de overige studies
betreft het specifieke groepen (artsen, verpleegkundigen, paramedici, of mensen die in een
bedrijf werkzaam waren). De resultaten van de meta-analyse worden in bijgaande tabel sa-
mengevat.
10
15
20
25
Tabel: Relatieve risico’s (op basis van multivariate analyse) voor het ontstaan van type 2 diabetes
bij verschillende niveaus van alcoholconsumptie; referentiegroep zijn geheelonthouders
(RR=1)
Alcoholconsumptie in gram per dag
< 6 6-12 12-24 24-48 >48
Allen 0,88
(0,80–0,95)*
0,73
(0,62–0,86)
0,66
(0,59–0,75)
0,74
(0,63–0,88)
0,93
(0,74–1,18)
mannen 0,93
(0,82–1,04)
0,80
(0,71–0,90)
0,75
(0,60–0,95)
0,71
(0,60–0,83)
1,06
(0,86–1,32)
vrouwen 0,81
0,59 0,55
0,78
-
(0,75–0,88) (0,54–0,64) (0,47–0,65) (0,49–1,23)**
BMI-relatief
laag
0,76
(0,65–0,88)
0,64
(0,44–0,92)
0,73
(0,53–1,01)
0,85
(0,49–1,46)
1,28
(0,37–4,40)
BMI-relatief hoog 0,85
(0,79–0,92)
0,75
(0,63–0,90)
0,67
(0,57–0,78)
0,71
(0,55–0,91)
*: tussen haakjes is een 95%-betrouwbaarheidsinterval vermeld
**:betreft het relatief risico van twee categorieën (24-48 en >48 gram alcohol per dag)
0,92
(0,73–1,16)
Bij matig alcoholgebruik, gedefinieerd in deze meta-analyse als een gemiddelde dagelijkse
hoeveelheid van meer dan 6 en minder dan 48 gram alcohol, is er sprake van een risicore-
ductie van circa 30%, aldus Koppes (2005). Over het geheel genomen lijkt de risicoreductie,
geassocieerd met matig alcoholgebruik, iets groter voor vrouwen dan voor mannen; de ver-
schillen zijn echter niet statistisch significant. Tussen individuen met een relatief hoge of een
relatief lage BMI zijn geen verschillen aantoonbaar. Bij een consumptie van meer dan 48
gram alcohol per dag, is het risico vergelijkbaar met dat van geheelonthouders.
Koppes (2005) meent dat het beschermend effect van matig drinken niet verklaard kan worden
doordat in de referentiegroep van geheelonthouders voormalige zware drinkers zijn opgenomen
met pre-existente ziekte: ‘de twee in deze meta-analyse opgenomen studies
waarvoor de resultaten apart werden gerapporteerd voor vroegere drinkers en levenslange
geheelonthouders, tonen geen uitkomsten die deze veronderstelling ondersteunen’.
Conclusie
Niveau 2
Een gemiddelde dagelijkse consumptie van 6-48 gram alcohol reduceert het
risico op type 2 diabetes met 30%. Dit geldt waarschijnlijk voor mannen en
vrouwen. In geval van overmatig drankgebruik kan geen conclusie met betrek-
king tot het risico op type 2 diabetes worden getrokken.
A2 Carlsson 2005; Koppes 2005
30
Het lichaam is in staat de bloedsuikerspiegel op peil te houden ook zonder aanvoer van suikers
uit de voeding. Dit gebeurt enerzijds door afbraak van de glycogeenvoorraad in de lever
(glycogenolyse) en anderzijds door aanmaak van glucose uit vetten en eiwitten (gluconeogenese).
Omdat alcohol de gluconeogenese remt, kan bij een afwezige glycogeenvoorraad
202 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007