Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

Eiwitrijke, energierijke voeding wordt geadviseerd in de behandeling van alcoholische hepatitis,
tenzij er sprake is van hepatische encefalopathie.
5
Therapie met corticosteroïden wordt gereserveerd voor patiënten met een MELD score >=
18 of een DF score >=32.
Tabel: Kenmerken van diverse studies
Eerste auteur Studieontwerp Studieduur Populatie Mate van
bewijs
Van Ness and Niet gerandomiseerd, twee
107 sequentiële patiënten
B
Diehl
geblindeerde onderzoekers
in één kliniek
McCullough Richtlijnen A1
Mathurin Cohort studie 3 jaar 183 patiënten A2
Dunn Cohort studie 6 jaar 93 patiënten A2
Kulkarni Retrospectieve analyse 5 jaar 89 patiënten B
Srikureja Retrospectieve analyse 5 jaar 202 patiënten A2
O’Keefee Retrospectieve analyse 4 jaar 43 patiënten B
Pares
Ongecontrolleerde observationele
2 jaar 26 patiënten C
studie
Mendenhall Placebo-gecontrolleerde
273 patiënten B
studie
Mathurin Meta-analyse (3 RCT’s) 8 jaar 215 patiënten A1
Imperiale Meta-analyse (11 RCT’s) 23 jaar A1
Akriviadis RCT 5 jaar 101 patiënten A2
Naveau RCT 36 patiënten A2
10
15
20
25
30
Alcohol en ijzer
Normaal ijzermetabolisme
In het bloed wordt ijzer gebonden aan transferrine, een transporteiwit dat ijzer vervoert van
de darmmucosa naar lever en beenmerg. De ijzervoorraad van het lichaam wordt constant
gehouden op ongeveer 1000 mg, met een serumconcentratie van ijzer tussen de 10-30
mumol/L. De opslagvorm voor ijzer is ferritine. Indien de opslagcapaciteit voor intracellulair
ijzer wordt overschreden wordt haemosiderine gevormd. Niet gebonden ijzer is chemisch
reactief en kan leiden tot vorming van vrije radicalen en daarmee tot beschadiging van leverparenchym
(Fletcher, 2002)(55).
Jakobovits et al. (1979) onderzochten 120 mannen en 37 vrouwen mannen met een voorgeschiedenis
van alcoholabusus (57). Bij alle patiënten werd een leverbiopsie verricht.
Graad III en IV siderose (aankleurbare ijzerstapeling in de vorm van haemosiderine in de
lever) werd gevonden bij11/157 ofwel 7% (95% BI 3 – 11 %) van de patiënten. Bij deze 11
personen werden geen andere oorzaken gevonden voor ijzerstapeling dan alcoholabusus.
Er is in deze studie geen verband gevonden tussen het aantal jaren alcoholabusus en de
mate van siderosis, conform een oude studie van Lundvall uit 1969. In mannelijke patiënten
was er een trend, geen statistische significantie, tussen levercirrose en de mate waarin haemosiderine
in de lever werd gevonden. Onverwacht werd bij mannen een negatieve correlatie
tussen alcoholconsumptie en de mate van haemosiderose gevonden. Als mogelijke
verklaring wordt occult bloedverlies via de tractus digestivus gesuggereerd, maar niet gestaafd.
168 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007