Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

Conclusie
Niveau 1
Gebruik van meer dan 25-30 gram alcohol/dag (2-3 glazen/dag) gaat gepaard
met een verhoogd risico op het ontstaan van levercirrose. Dit risico
neemt toe naarmate men meer drinkt. Bij gebruik van meer dan 100 g alcohol/dag
is het risico op het ontstaan van levercirrose sterk verhoogd:
odds ratio 31.4 (95% CI, 10.3-95.8) voor mannen en 44.8 (95% CI, 8.2-
224.0)bij vrouwen.
Corrao 1998 [A1]; Bellentani 1997 [A2]; Parrish 1993 [B]; Kamper-
Jorgensen 2004 [A2]; Corrao 1997 [A1]
5
10
15
20
25
30
35
In een Deense cohort studie werd een groep van 6152 overmatige alcoholgebruikers gedurende
84,257 mensjaren gevolgd. Dit is dus gemiddeld 13,7 jaar. Vergeleken met de normale
Deense bevolking was de mortaliteit van patiënten met alcoholische levercirrose sterk
verhoogd: RR bij mannen 27; RR bij vrouwen 35 (Kamper-Jorgensen 2004) (17). Hieruit
mag men concluderen dat 14 jaar overmatig alcoholgebruik met een significante mortaliteit
gepaard gaat. Maar hoe veel jaar men minimaal zou moeten drinken om een levercirrose te
krijgen is onbekend. In deze studie werd geen relatie gevonden tussen de duur van het alcoholgebruik,
uitgedrukt in 0-4, 5-9, 10-14, 15-19 en > 20 jaar, en het risico om aan levercirrose
te overlijden.
Binge drinking is een vorm van problematisch overmatig alcoholgebruik die zowel tot levercirrose
als alcoholische hepatitis kan leiden (Bradley, 2001) (18). Zeer excessief eenmalig
alcoholgebruik zou mogelijk tot acuut leverfalen kunnen leiden maar hierover bestaan
slechts case-reports en meestal betreffen dit chronische alcoholgebruikers (Meier, 2005)
(19).
Zijn er genetische factoren die een mogelijke verklaring vormen voor de individuele verschillen
in de risico’s op levercirrose bij excessief alcoholgebruik?
Genetische, immunologische en omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van alcoholische
levercirrose. In feite krijgt slechts 10 procent van de zware drinkers een alcoholische
levercirrose (Bellentani 1997) (14). Dat genetische achtergrond een rol speelt blijkt uit
tweeling-concordantie studies. Uit gegevens van de National Academy of Sciences Twin
Registry blijkt dat de concordantie voor het krijgen van alcoholische levercirrose bij monozygote
tweelingen 16.9 % bedraagt en 5.3 % bij dizygote tweelingen (Reed 1996) (20). Dit
soort concordanties mag men verwachten bij complexe genetische aandoeningen waarbij
ook omgevingsfactoren een belangrijke rol spelen. Alhoewel op theoretische gronden men
zou verwachten dat genen, die betrokken zijn bij het metabolisme van alcohol, een belangrijke
rol zouden spelen bij het risico op levercirrose lijken pro- en anti-inflammatoire genen
belangrijker te zijn. Polymorfismen van genen die coderen voor alcohol en aceetaldehyde
dehydrogenase en voor het alcohol metaboliserende enzyme CYP2E1 blijken van minder
belang te zijn (Day 1991;Grove 1998) (21;22). Belangrijker zijn TNFα en interleukine-10
genpolymorfismen (Grove 2000; Grove 1997) (23;24).
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 159